همدلی و مهرورزی به دیگران
تاثیر مثبت همدلی و مهرورزی در نوجوانان
همدلی، توانایی درک احساسات دیگران، دیدن مسائل از نگاه آنها و تصور کردن خود در شرایط آنهاست. یعنی خود را در موقعیت دیگران قرار دهیم و حس کنیم که احتمالاً چه احساسی دارند. وقتی کسی را در رنج می‌بینیم، می‌توانیم خود را در شرایط او تصور کنیم و درباره شرایط و حسی که دارد، با او همدردی کنیم. ما با احساسات و عواطف خود کاملاً هماهنگیم، پس وارد شدن به ذهن دیگران احتمالاً کمی دشوار است.
شرکت در فعالیت‌های مشارکتی مانند ورزش، هنر و فعالیت‌های مذهبی میتواند راه خوبی برای شروع و تمرین در همکاری با سایرین باشد. برای شروع، اطمینان پیدا کنید که تعادلی بین این فعالیت‌ها، تکالیف مدرسه و زمانِ بودن در کنار خانواده برقرار کردهاید. تعادل در فعالیت‌ها، برای حفظ آرامش خودتان نیز اهمیت دارد.
اهمیت همدلی
توانایی همدلی، به ما این امکان را میدهد که «مسافتی را با کفش دیگران راه برویم» تا احساسات آنها را درک کنند. برای بعضی از ما، تماشای درد و رنج دیگران و بی‌تفاوتی یا حتی خصومت نشان دادن، خیلی عجیب است. اما این واقعیت که برخی افراد چنین برخوردی با رنج دیگران دارند، نشان میدهد که همدلی، پاسخی جهانی به رنج دیگران نیست. یعنی همه آدم‌ها مهارت همدلی را ندارند.
آیا تا به حال احساس کردهاید که نسبت به دیگران دلسوزی کمی دارید یا اصلاً دلسوزی نمیکنید؟
آیا دیدن مسائل از نگاه دیگران برایتان سخت است؟
آیا برای وادار کردن خود به فعالیت‌هایی که مستقیماً برا شما نفعی ندارد، تلاش میکنید؟
آموزش به دیگران یکی از شیوه های اصلی رشد مهارت های ارتباطی، تقویت صبر و توانایی انجام کارگروهی در نوجوانی است
انواع همدلی
چگونگی رشد مغز در نوجوانی، بر همدلی تأثیر دارد، اما مانند سایر مهارت‌های اجتماعی، کارهای زیادی برای رشد این مهارت‌ها در خودمان می‌توان انجام دهیم. تحقیقات نشان داده است که مزایای زیادی در داشتن همدلی وجود دارد، مثلاً نوجوان‌هایی که همدلی خوبی دارند، کمتر با دیگران بحث میکنند و روابط خانوادگی بهتری دارند. البته برای تثبیت برخی مهارت‌ها در ما زمانی بسیار طولانی لازم است، مهارت‌هایی مانند برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و خودکنترلی. همدلی نیز جز مهارت‌هایی است که در طول دوران نوجوانی رشد میکند. همدلی دو نوع است: «همدلی شناختی» و «همدلی عاطفی».
همدلی شناختی
«همدلی شناختی»، یعنی توانایی فکر کردن درباره هر چیزی از دیدگاه و نگاهِ شخصِ دیگر. همدلی شناختی به قشر پیشانی میانی در مغز مربوط میشود. در دختران نوجوان همدلی شناختی از 13 سالگی شروع میشود. در پسران نوجوان همدلی شناختی از 15 سالگی شروع میشود.
همدلی عاطفی
«همدلی عاطفی» به معنی توانایی شناختن و دادن پاسخ مناسب به احساسات دیگران است. همدلی عاطفی در بخش لیمبیک مغز ریشه دارد. اين بخش از مغز ما احساسات را تنظیم میکند. در دختران نوجوان همدلی عاطفی در دوران نوجوانی نسبتاً بالاست و پایدار باقی می‌ماند. در پسران نوجوان کاهش موقت همدلی عاطفی در سن 13 تا 16سالگی وجود دارد، اما در اواخر نوجوانی اين مهارت بهبود مییابد. کاهش همدلی عاطفی در پسران نوجوان ممکن است تا حدی به میزان هورمون‌ها مرتبط باشد که در همان سنین افزایش مییابد. این افزایش سطح توسترون با میل به تسلط و قدرت بر دیگران همراه است و گاه با توانایی نشان دادن شفقت و درکِ دیگران در تضاد است. البته سنت‌هاي اجتماعی نیز به این رفتار مرتبط است، این که به پسران جوان بگویند «مثل یک مرد رفتار کنید» گاهي به این معنا تعبیر میشود که باید سخت رفتار کنند و در برابر میل به نشان دادن احساسات مقاومت کنند.
نقش همدلی در نوجوانی
ایجاد همدلی در نوجوانی نه تنها برای زندگی اجتماعی مهم است بلکه با داشتن این مهارت‌ها، احتمالاً در مشاغل مختلف بهتر عمل میکنید. مثلاً كساني كه همدلي خوبي دارند، در مهارت فروش محصولات و خدمات، ساختن محصولاتی که برای دیگران، مفید است، کار در یک گروه و نشان دادن مهارت‌های مدیریتی، توانا هستند. بنابراین اگر می‌خواهید در شغل آینده خود موفق باشید، گاهی با خانواده و دوستان خود همدردی کنید تا تمرینی برای کسب این مهارت باشد. همچنين قبل از اين كه شروع کنید به یاد داشته باشید که صبر گنجي براي رشد اين مهارت است. همدلی بیشتر مستلزم تلاش آگاهانه در نوجوانی است، زیرا بخش‌های مرتبط در مغز تا سن 21 سالگی در حال رشد است.
نوجوانان با چه کسانی بیشتر احساس همدلی میکنند؟
احساس همدردی با یک دوست ساده‌تر است، اما می‌توان با افراد دیگر و حتی غریبه‌ها هم همدلی کرد. ما نسبت به برخی افراد بیشتر احساس همدلی می‌کنیم و نسبت به برخی کمتر. مثلاً با افرادی که از پیشینۀ فرهنگی خودمان هستند ارتباط متفاوتی داریم. به این ترتیب، ممکن است احساس همدلی یکسانی نسبت به همه نداشته باشیم. این نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان و به خصوص در نوجوانان نیز صادق است. برای نوجوانان بسیار مهم است که احساس کنند به جامعه یا گروهی از افراد دارای پیشینۀ مشترک «متعلق» هستند. تحقیقات نشان میدهد که احساس تعلق به گروه باعث میشود که ما نسبت به افرادی که در گروهمان هستند در مقایسه با افراد خارج از گروه احساس متفاوتی داشته باشیم.
نوجوانانی که در مرحلۀ رشد همدلی هستند: توانایی خود را جای دیگران گذاشتن، درک و همراهی با احساسات آنها و مراقبت از سلامتی آنها را پیدا میکنند. نوجوانانی که روابط خانوادگی ایمن‌تری دارند، برای همدلی پیش‌قدم می‌شوند و نوجوانانی که روابط خانوادگی امن و حمایت‌گر دارند، حمایت همدلانه‌تری از دوستان خود میکنند. وقتی نوجوان مبارزات شما را درک میکند، به شما کمک میکند و به شما احساس حمایت و ارتباط میدهد – این همان چیزی است که حمایت همدلانه به آن اشاره میکند.
همدلی تأثیر سایر مهارت‌های اجتماعی را افزایش داده و به افراد کمک میکند تا با ابراز همدردی، تعامل مناسب و درک دیدگاه‌های دیگران، با همسالان و اعضای خانوادۀ خود ارتباط عمیق‌تری برقرار کند.
اهمیت همدلی
ایجاد احساس همدلی در نوجوانان و تقویت آن به چند دلیل بسیار مهم است:
۱ همدلی برای توانایی درک دیگران بسیار مهم است. درک این که آنها چه احساسی دارند، چه می‌خواهند و چرا آن گونه عمل و رفتار میکنند. به عبارت دیگر با همدلی می توان احساس و عواطف دیگران را بهتر درک کرد.
۲ احساس همدلی افراد را بر میانگیزد تا به دیگران اهمیت دهند و به یکدیگر کمک کنند. بنابراین، همدلی میتواند تعاملات شما را با خانواده، دوستان و حتی با غریبه‌ها بهبود بخشد.
۳ همدلی میتواند باعث شود که افراد نسبت به یکدیگر مراقبت بیشتری داشته باشند و کمک کننده‌تر باشند، و چه کسی است که دوست نداشته باشد در کنار افرادی باشد که از یکدیگر مراقبت میکنند؟
عوامل موثر بر همدلی نوجوانان
عوامل زیر بر همدلی نوجوانان مؤثر است:
- داشتن احساس امنیت در خانواده.
- درک متقابل از جانب خانواده و دوستان.
- وجود حمایت از طرف خانواده.
- رشد در محیطی امن.
- حضور در جمع افرادی با فرهنگ و نظرات مشترک.
- رفتار خانواده با نوجوان.
نمونه ای از همدلی
فرض کنید یکی از دوستان شما درکلاس به تازگی در امتحان اصلی نمره خیلی کمی گرفته و مضطرب است، زیرا واقعاً و سخت درس خوانده اما شکست خورده است. با این که شما نمرۀ خوبی در آزمون گرفتهاید، اما به یاد دارید که شکست خوردن چگونه است. نمیتوانید نتیجه را برای دوست خود تغییر دهید. درعوض، یک جملۀ همدلانه می‌گویید، «می‌دانم چقدر خوب درس خواندی و الان احساس ناامیدی میکنی، خیلی ناراحتم برای ناراحتی‌ت».
نشانه های همدلی
برخی از نشانه‌ها وجود دارند که نشان می‌دهند شما مهارت همدلی را دارید:
- در گوش دادن به حرف‌های دیگران، خوب هستید (باحوصله حرف‌های دیگران را می‌شنوید).
- اغلب، مردم مشکلات خود را به شما میگویند.
- احساسات دیگران را خوب درک میکنید.
- اغلب به احساس دیگران فکر میکنید.
- افراد دیگر برای مشاوره به شما مراجعه میکنند.
- اغلب احساس میکنید تحت تأثیر رویدادهای غم‌انگیز هستید.
- سعی میکنید به افراد رنج‌دیده کمک کنید.
- گاه در موقعیت‌های اجتماعی احساس خستگی یا فرسودگی میکنید.
- عمیقاً به دیگران اهمیت میدهید.
- برایتان سخت است که در روابط خود با دیگران حد و مرز تعیین کنید.
داشتن مهارت همدلی زیاد باعث میشود که نگران رفاه و شادی دیگران باشید. همچنین گاهی ممکن است در فکر کردن به احساسات دیگران غرق شوید، فرسوده شوید یا حتی بیش از حد تحت تأثیر قرار بگیرید، بنابراین اعتدال را رعایت کنید.
روش های پرورش همدلی
داشتن مهارت همدلی قدری ذاتی و قدری تمرینی است، یعنی همه می‌توانند در این مهارت پیشرفت کنند. راه‌هایی برای تقویت همدلی وجود دارد، مانند این که:
- خود را به چالش بکشید. تجربه‌های چالش برانگیزی را تجربه کنید که کمک میکند شما خارج از منطقۀ راحتی خود قرار بگیرید. به عنوان مثال، یک مهارت جدید، یا زبان خارجی جدید را بیاموزید. اگر با گفته‌های خود احساسات کسی را جریحه دار کردهاید، عذرخواهی کنید. انجام چنین کارهایی شما را متواضع میکند و فروتنی عامل اصلی همدلی است.
- از محیط همیشگی خود خارج شوید. سفر، به ویژه به مکان‌ها و فرهنگ‌های جدید، قدردانی بهتری نسبت به دیگران در شما ایجاد میکند.
- بازخورد بگیرید. از خانواده، دوستان و اطرافیان بازخوردی درباره مهارت‌های ارتباطی خود (مثلاً گوش دادن) بخواهید. پس از مدتی از آنها سؤال کنید تا ببینید که چه قدر این مهارت خود را بهبود داده اید. از آنها بپرسيد چگونه میتوانید پیشرفت کنید.
- قلب را کاوش کنید و نه فقط سر را. ادبیات و مطالبی بخوانید که روابط و احساسات شخصی را تحت تأثیر قرار میدهد. نشان داده شده است که این کار همدلی را رشد میدهد. مثلاً رمان‌های کودک خوب به شما میتواند کمک کند.
- با کفش دیگران راه بروید. با دیگران درباره این که چگونه میتوانید جای آنها باشید و آنها را درک کنید، حرف بزنید. درباره مسائل و نگرانی‌های آنها و تجربیاتی که هر دو در آنها اشتراک دارید، صحبت کنید. وقت خود را با دیگران بگذرانید و سعی کنید نگرانی‌هایشان را درک کنید. چه چیزی آنها را خوشبخت میکند؟ رویا و آرزوهای آنها چیست؟
- تعصبات خود را بررسی کنید. همه ما سوگیری‌های پنهان (یا نه‌چندان پنهان) داریم که سدي برای گوش دادن و همدلی است. این سوگیری‌ها اغلب درباره ویژگی‌های قابل مشاهده مانند نژاد، جنسیت، رنگ پوست، سن و … است. دقت كنيد تا متوجه شويد چه سوگیری‌هایی در شما وجود دارد. در مورد چیزهای مهم زندگی با مردم صحبت کنید. در حین تشخیص شباهت‌های مشترک، بدون قضاوت به تفاوت‌ها علاقه مند باشید.