در زمان انتخاب رشته تمامی داوطلبین باید به نوع پذیرش رشته‌ها توجه کنند. با توجه به توزیع متفاوت رشته‌ها در دانشگاه‌های مختلف کشور، انواع گزینش کشوری یا بومی (استانی، ناحیه‌ای و قطبی) وجود دارد. اگر داوطلبین از نوع گزینش رشته‌ها در دوره‌های مختلف روزانه یا غیر روزانه
آگاه باشند می‌توانند شانس موفقیت خود را در انتخاب رشته افزایش دهند. در این نوشتار همراه شما هستیم تا لیست رشته‌های کنکور علوم ریاضی و نوع بومی گزینی آن‌ها را برای شما ارائه دهیم.
با گزینه دو همراه باشید.
بوم چیست؟
در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری با رشته‌هایی مواجه هستیم که نحوه پذیرش آن‌ها به صورت بومی انجام می‌شود. اما رشته‌هایی بومی چیست و نحوه پذیرش رشته‌های بومی چگونه است. رشته‌های بومی برای داوطلبین بومی یک استان، ناحیه یا قطب اولویت بیشتری دارد. در حقیقت شانس قبولی افراد بومی در این رشته‌ها به‌مراتب از افراد غیربومی بیشتر خواهد بود.
در پذیرش رشته‌های بومی افرادی در اولویت قرار دارند که یکی از شرایط زیر را داشته باشند:
- 1. اگر محل اخذ مدرک سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان در یک استان باشد.
- 2. اگر محل اخذ مدرک سه سال آخر در یک استان نباشد، محل تولد فرد استان بومی تلقی می‌شود.
- 3. اگر فرد سه سال آخر دبیرستان خود را خارج از کشور گذرانده باشد، استان محل تولد وی، استان بومی در نظر گرفته می‌شود.
- 4. اگر فردی هم محل سه سال آخر دبیرستان و هم محل تولد وی خارج از کشور باشد، بومی استان تهران محسوب می‌شود.
اهمیت توجه به بومی گزینی در انتخاب رشته کنکور گروه علوم ریاضی
هر ساله با نزدیک‌شدن زمان انتخاب رشته کنکور سراسری، متقاضیان به دنبال انتخاب رشته‌ای دقیق و آگاهانه هستند تا بتوانند شانس قبولی خود را در رشته‌های تاپ افزایش دهند. یکی از موضوعاتی که در فرایند انتخاب رشته ذهن دانش‌آموزان و داوطلبین کنکور را درگیر می‌کند، تأثیر بومی گزینی در قبولی است. رشته‌های کنکور ریاضی براساس پراکندگی آن‌ها در دانشگاه‌های استان‌های مختلف کشور در یکی از مجموعه‌های استانی، ناحیه‌ای، قطبی و یا کشوری جای می‌گیرد. برای مثال رشته‌هایی مانند آموزش ابتدایی در مجموعه بومی استانی و رشته‌های مهندسی برق و صنایع در مجموعه بومی قطبی یا رشته‌هایی مانند روابط‌عمومی و مهندسی پزشکی گزینش کشوری دارند.
برای مثال اگر رشته نقشه‌برداری که یک‌رشته با گزینش بومی استانی است، در یک دانشگاه به 100 نفر دانشجو نیاز داشته باشد، از این تعداد 80 نفر بومی همان استان و 20 نفر خارج از استان پذیرش می‌شوند.
توجه داشته باشید که در پذیرش رشته‌های پرطرفدار گروه علوم‌تجربی مانند پزشکی و دندانپزشکی، گروه ریاضی مانند مهندسی کامپیوتر و عمران و گروه علوم‌انسانی مانند حسابداری و حقوق پذیرش به صورت 60 به 40 است. 60 درصد ظرفیت به داوطلبین بومی و 20 درصد ظرفیت به داوطبین غیربومی اختصاص می‌یابد.
نوع پذیرش رشته‌ها براساس دانشگاه
ابتدا بهتر است نوع پذیرش رشته‌ها براساس نوع دانشگاه را بدانید. به صورت کلی دوره‌های دانشگاهی به صورت زیر است:
- 1. تمامی رشته‌های دانشگاه آزاد، ظرفیت مازاد، پردیس خودگردان و مجازی به صورت پذیرش کشوری بدون بومی گزینی انجام می‌شود.
- 2. تمامی رشته‌های دوره شبانه و نیمه‌حضوری به صورت بومی استانی انجام می‌شود.
- 3. دوره روزانه به رشته‌های آن بستگی دارد.
رشته‌های بومی استانی
رشته‌های بومی استانی که اصطلاحاً به رشته‌های استانی نیز معروف هستند به دسته‌ای از رشته‌ها گفته می‌شود که در اکثر استان‌های کشور ارائه شده و از نظر بازار کار در هر استان به متخصصین این رشته نیاز است.
برای مثال: اگر رشته کارشناسی آموزش ابتدایی در یک دانشگاه 100 نفر ظرفیت داشته باشد، 80 نفر از بومی‌های همان استان و 20 نفر از خارج استان پذیرش می‌شود.
- 1. انتخاب رشته دانشگاه فرهنگیان به صورت بومی گزینی استانی انجام می‌شود.
- 2. همه رشته‌های دوره شبانه و نیمه‌حضوری بومی استانی هستند.
- 3. بعضی رشته‌های دوره روزانه مانند کاردانی امور فرهنگی، کاردانی فنی عمران، کاردانی فنی معدن و… پذیرش بومی استانی دارند.
رشته‌های بومی ناحیه‌ای
بعضی از رشته‌های دانشگاهی در استان بومی داوطلب ارائه نمی‌شود، در نتیجه وی می‌تواند به از دانشگاه استان مجاور که آن رشته را ارائه می‌کند، انتخاب رشته انجام دهد. به این رشته‌ها، رشته‌های ناحیه‌ای گفته می‌شود. کشور ایران به 9 ناحیه تقسیم شده است و داخل هر ناحیه چند استان که از نظر موقعیت مکانی در مجاورت هم هستند، قرار دارد. هر یک از این ناحیه‌ها، تعدادی استان را در برمی‌گیرد.
- 1. در نظر داشته باشید که همه رشته‌های دانشگاه پیام‌نور و غیرانتفاعی به صورت بومی ناحیه‌ای است.
- 2. بعضی رشته‌های دوره روزانه هم مانند رشته پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی، حسابداری، شیمی، مهندسی بهداشت محیط، تکنولوژی پرتوشناسی و… دارای پذیرش بومی ناحیه‌ای هستند.
در زیر لیست ناحیه‌های کشور را با هم مرور می‌کنیم.
| نواحی کشور | |
|---|---|
| نواحی بومی | استان‌های تابعه |
| ناحیه یک | تهران، البرز، زنجان، سمنان، قزوین، قم، مرکزی |
| ناحیه دو | آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل |
| ناحیه سه | اصفهان، چهارمحال بختیاری، یزد |
| ناحیه چهار | سیستان و بلوچستان، کرمان |
| ناحیه پنج | بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان |
| ناحیه شش | کردستان، کرمانشاه، همدان |
| ناحیه هفت | ایلام، خوزستان، لرستان |
| ناحیه هشت | خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی |
| ناحیه نه | گلستان، مازندران، گیلان |
رشته‌های بومی قطبی
از تجمیع چند ناحیه مجاور به هم قطب تشکیل می‌شود. تعدادی از رشته‌ها هستند که در برخی از نواحی وجود نداشته؛ اما در چند ناحیه بومی مجاور وجود دارند، نحوه پذیرش آن‌ها به صورت بومی قطبی است. کشور ایران از تجمیع 5 قطب به وجود آمده است. در زیر لیست قطب‌های کشور را با هم مرور می‌کنیم. توجه داشته باشید که پذیرش در رشته‌های بومی قطبی به صورت 60 به 40 انجام می‌شود مگر در رشته‌های پرمتقاضی.
| لیست تمامی رشته‌های قطبی گروه آزمایشی انسانی | |
|---|---|
| اقتصاد | علوم سیاسی |
| تاریخ | فقه و مبانی حقوق اسلامی |
| جامعه شناسی | مدیرت دولتی |
| جغرافیا | مدیریت صنعتی |
| روانشناسی | مشاوره |
| علم اطلاعات و دانش شناسی | |
گزینش رشته‌های کشوری
به رشته‌هایی که در تمامی قطب‌ها ارائه نشده و تنها در تعدادی از دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند، رشته‌های کشوری می‌گویند. ظرفیت پذیرش رشته‌های کشوری به نسبت متقاضیان شرکت‌کننده در هر سهمیه کنکور سراسری تقسیم می‌شود.
برای مثال اگر برای یک رشته 100 نفر ظرفیت در نظر گرفته شده باشد. از این ظرفیت، 30 نفر به سهمیه ایثارگران و 70 نفر به سایر سهمیه‌ها تخصیص می‌یابد. اگر شرکت‌کنندگان منطقه 1 در یک گروه آزمایشی 30 درصد کل افراد شرکت‌کننده در این گروه آزمایشی باشد، بنابراین از 70 نفر سهمیه عادی، 30 نفر به داوطبین منطقه یک اختصاص می‌یابد. سپس از 40 نفر باقی‌مانده با توجه به ظرفیت سهمیه‌های منطقه دو و سه و خانواده شهدا به همین منوال تقسیم خواهد شد.
نکته‌ای که باید توجه داشته باشید این است که در انتخاب رشته‌های کشوری، رتبه کشوری نقشی نداشته و قیاس پذیرش داوطلبین براساس رتبه در سهمیه است. به عبارتی ملاک قبولی در رشته‌های کشوری فقط نمرات کسب شده توسط داوطلب است و همه این داوطلبین با توجه به نمره‌ای که کسب کرده‌اند با همدیگر به رقابت می‌پردازند. در گزینش کشوری هیچ داوطلبی بر دیگری ارجحیت ندارد و به صورت یکسان مورد بررسی قرار می‌گیرند. دقیقاً برعکس پذیرش بومی که بین داوطلبین بومی و غیربومی تمایز قائل می‌شد.
لیست رشته‌های بومی استانی گروه آزمایشی ریاضی
رشته‌هایی که در اکثر استان‌های کشور وجود دارند و از نظر کاربردی نیاز به متخصص بومی دارند، گزینش آن‌ها به صورت بومی استانی است. در زیر لیست تمامی رشته‌های استانی ریاضی ارائه شده است. لیست تمامی رشته‌های استانی ریاضی در زیر ارائه شده است:
| لیست رشته‌های بومی استانی گروه آزمایشی ریاضی | |
|---|---|
| آموزش ابتدایی | آموزش ریاضی |
| آموزش فیزیک | آموزش کودکان استثنائی |
| کاردانی ارتباطات و فناوری اطلاعات | کاردانی امور بانکی |
| کاردانی امور دولتی | کاردانی امور فرهنگی |
| کاردانی آمار | کاردانی آموزش‌وپرورش ابتدایی |
| کاردانی بهینه‌سازی مصرف انرژی | کاردانی بیمه |
| کاردانی پالایش گاز | کاردانی تربیت مبلغ قرآن کریم |
| کاردانی تربیت‌معلم قرآن کریم | کاردانی تکنولوژی ماشین‌های کشاورزی |
| کاردانی حسابداری | کاردانی خدمات اداری |
| کاردانی شهرسازی | کاردانی علوم ورزشی |
| کاردانی فناوری اطلاعات و ارتباطات | کاردانی فنی برق |
| کاردانی فنی برق و تأسیسات | کاردانی فنی جوشکاری |
| کاردانی فنی خط و ابنیه | کاردانی فنی صنایع |
| کاردانی فنی عملیات پتروشیمی | کاردانی فنی معدن |
| کاردانی فنی مکانیک | کاردانی گردشگری |
| کاردانی مخابرات | کاردانی مدیریت بازرگانی |
| کاردانی مدیریت صنعتی | کاردانی معماری |
| کاردانی معماری سنتی | کاردانی نقشه‌برداری |
| کاردانی هتلداری | |
لیست رشته‌های بومی ناحیه‌ای گروه آزمایشی ریاضی
رشته‌هایی که در دانشگاه یک استان از چند استانی که نزدیک به هم هستند وجود دارد، گزینش آن‌ها به صورت بومی ناحیه‌ای انجام می‌شود. در زیر لیست رشته‌های بومی ناحیه‌ای ریاضی ارائه شده است:
| لیست رشته‌های بومی ناحیه‌ای گروه آزمایشی علوم ریاضی | |
|---|---|
| آمار | حسابداری |
| زبان و ادبیات عربی | شیمی کاربردی |
| شیمی محض | علوم و مهندسی آب |
| فیزیک | مدیریت بازرگانی |
| مهندسی عمران | مهندسی کامپیوتر |
| مهندسی معماری | مهندسی مکانیک |
| مهندسی مکانیک بیوسیستم (کشاورزی) | |
لیست رشته‌های بومی قطبی گروه آزمایشی ریاضی
رشته‌هایی که فقط در یک ناحیه از چند ناحیه مجاور هم قرار دارند، گزینش آن‌ها به صورت بومی قطبی انجام می‌شود. در زیر لیست رشته‌های بومی قطبی ریاضی ارائه شده است:
| لیست رشته‌های بومی قطبی گروه آزمایش علوم ریاضی | |
|---|---|
| اقتصاد | روانشناسی |
| ریاضیات و کاربردها | فقه و مبانی حقوق اسلامی |
| مدیریت دولتی | مدیریت صنعتی |
| مهندسی برق | مهندسی شهرسازی |
| مهندسی صنایع | مهندسی مواد و متالورژی |
| علم اطلاعات و دانش‌شناسی | |
لیست رشته‌های کشوری گروه آزمایشی ریاضی
رشته‌های کشوری که ممکن است در یک قطب اصلاً وجود نداشته باشد، دیگر بومی گزینی نیستند و پذیرش آن‌ها به صورت کشوری است. در زیر لیست رشته‌های کشوری ارائه شده است:
| لیست رشته‌های کشوری گروه آزمایش علوم ریاضی | |
|---|---|
| دکتری پیوسته بیوتکنولوژی | دکتری پیوسته فیزیک |
| کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و ارشاد | کارشناسی ارشد پیوسته علوم قضایی |
| آمار و سنجش آموزشی | آموزش تربیت‌بدنی |
| ادیان و مذاهب | اقتصاد کشاورزی |
| الکترونیک و مخابرات دریایی | امنیت اطلاعات |
| امنیت اقتصادی | امنیت بین‌الملل |
| امنیت نرم | ایمنی صنعتی |
| پژوهشگری امنیت | تاریخ اسلام |
| تربیت مروج سیاسی | حفاظت اطلاعات |
| شیعه شناسی | ضدتروریسم |
| علوم تربیتی | علوم فنی امنیت |
| علوم قرآن و حدیث | علوم قضایی |
| علوم کامپیوتر | علوم مهندسی |
| علوم ورزشی | فقه و حقوق اسلامی |
| فقه و حقوق حنفی | فقه و حقوق شافعی |
| فلسفه و حکمت اسلامی | فلسفه و عرفان اسلامی |
| فلسفه و کلام اسلامی | فناوری اطلاعات و ارتباطات |
| فیزیک مهندسی | گردشگری |
| مددکاری اجتماعی | مدیریت امور بانکی |
| مدیریت امور گمرکی | مدیریت بیمه |
| مدیریت بیمه اکو | مدیریت فرهنگی هنری |
| مدیریت کسب‌وکارهای کوچک | مدیریت مالی |
| مدیریت و بازرگانی دریایی | مربیگری عقیدتی |
| معارف اسلامی | معارف اسلامی - تبلیغات و ارتباطات |
| معارف اسلامی و اخلاق | معارف اسلامی و ادیان |
| معارف اسلامی و تاریخ | معارف اسلامی و علوم تربیتی |
| معارف اسلامی و علوم قرآنی | معارف اسلامی و کلام |
| معارف اسلامی و کلام | معارف اسلامی و مدیریت |
| معماری داخلی | مهندسی اپتیک و لیزر |
| مهندسی انرژی | مهندسی ایمنی صنعتی |
| مهندسی ایمنی و بازرسی فنی | مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار |
| مهندسی بهره‌برداری راه‌آهن | مهندسی پزشکی |
| مهندسی پلیمر | مهندسی حمل‌ونقل ریلی |
| مهندسی خط و سازه‌های ریلی | مهندسی ریلی |
| مهندسی دریا | مهندسی راه آهن |
| مهندسی ساخت و تولید | مهندسی شیمی |
| مهندسی صنایع غذایی | مهندسی صنایع و سیستم‌های مدیریت |
| مهندسی ماشین‌آلات ریلی | مهندسی ماشین‌های ریلی |
| مهندسی ماشین‌های صنایع غذایی | مهندسی معدن |
| مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی | مهندسی نساجی |
| مهندسی نفت | مهندسی نقشه‌برداری |
| مهندسی هوافضا | هتلداری |
| هنرهای چندرسانه‌ای | |
بومی گزینی در رشته‌های پرمتقاضی چگونه است؟
در رشته‌هایی که بومی گزینی دارند به جز چند رشته پرمتقاضی که در جدول زیر مشخص شده است، 80 درصد ظرفیت مخصوص داوطلبین بومی و 20 درصد مخصوص داوطلبین غیربومی است. اما رشته‌های پرمتقاضی 60 درصد مخصوص داوطلبین بومی و 40 درصد مخصوص غیربومی‌ها است.
| بومی گزینی رشته‌های پرمتقاضی گروه های آزمایشی مختلف | |
|---|---|
| گروه آزمایشی | رشته‌های پرمتقاضی |
| علوم‌تجربی | مهندس برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی صنایع |
| علوم ریاضی و فنی | پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی |
| علوم‌انسانی | حقوق، روانشناسی، حسابداری |
پرسش و پاسخ
افرادی که محل اخذ مدرک سه سال آخر دبیرستان آن‌ها در یک استان باشد، بومی استان هستند. البته شرایط دیگری برای بومی یک استان وجود دارد که در این نوشتار ارائه شده است.
رشته‌های کشوری براساس رتبه در سهمیه با همدیگر مقایسه می‌شوند و به رتبه کشوری آن‌ها توجه نمی‌شود.
کشور ایران به 9 ناحیه تقسیم شده است و داخل هر ناحیه چند استان که از نظر موقعیت مکانی در مجاورت هم قرار دارند، وجود دارد. برخی از رشته‌ها ناحیه‌ای هستند و اولویت پذیرش با داوطلبین این نواحی است. یعنی 80 درصد ظرفیت رشته به داوطلبین بوم ناحیه‌ای و 20 درصد ظرفیت پذیرش به داوطلبین غیربومی تخصیص می‌یابد.
نوع بومی گزینی برای رشته‌های پرطرفدار 60 به 40 است. به این صورت که 60 درصد ظرفیت کد رشته محل‌های هر بوم به داوطلبین بومی اختصاص دارد.
با توجه به اینکه دانشگاه‌های سراسری، 80 درصد از ظرفیت پذیرش رشته‌های خود را به داوطبین بومی اختصاص می‌دهند، بنابراین شانس قبولی در بوم بیشتر است.
