رشته بهداشت عمومی یکی از رشته های علوم پزشکی و درمان است که زیر نظر وزارت بهداشت و علوم پزشکی کشور قرار می گیرد. برای ورود به این رشته باید از طریق کنکور زیر گروه 2 تجربی اقدام کنید. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد، و شرایط ادامه تحصیل در رشته بهداشت عمومی در ایران و جهان بپردازیم.
بهداشت و پزشکی هرگز رشته های جداگانه ای از هم نخواهند شد. وجود بیماریهای همه گیر مانند کرونا و سارس حتی در دنیای مدرن امروز نیاز به استفاده از مهارت های مربوط به رشته بهداشت عمومی را بیش از پیش نشان می دهد.
تاریخچه رشته بهداشت عمومی را باید به اولین اقدامات بشر برای دور ماندن از بیماری ها و دردها نسبت بدهیم. زمانی که جادوگران از داروهای گیاهی برای درمان برخی از بیماران استفاده می کردند، به نوعی بهداشت عمومی نیز وارد زندگی بشر شد. با توجه به اینکه بهداشت و پزشکی دو رشته کاملاً به هم پیوسته هستند، از این رو اقدامات پزشکی را نیز می‌توان یکی از نمودهای استفاده از خدمات بهداشت عمومی در زندگی بشر تعریف کرد.
در طول تاریخ زندگی بشر اقدامات مختلفی برای بالا بردن سطح کیفیت بهداشت در میان جامعه صورت گرفته است که البته این اقدامات از دوران جهان باستان آغاز شده است.
موارد این چنینی را می توان در زندگی بشر پیدا کرد که همگی به نوعی به رشته بهداشت عمومی مربوط بوده و نشان دهنده رعایت بهداشت توسط بشر در دوران قدیم هستند. این موارد نشان می‌دهند که انسان ها از همان ابتدا درک کرده بودند که رعایت بهداشت می تواند کیفیت بهتری در زندگی آنها به دنبال داشته و کیفیت سلامتی آنها را ارتقاء بخشد.
علاقه شدید بشر به رعایت بهداشت عمومی از قرن ۱۸ منجر به اکتشافات بسیار زیادی نیز در این زمینه شد. کشف واکسیناسیون های مختلف برای بیماری های شایع آن زمان توسط دانشمندان بزرگی مانند ادوارد جنر در این سده میلادی رقم خورد.
با پیشرفت علم پزشکی و تکامل روش های درمانی در رشته های مختلف، کم‌کم سلامت عمومی در سرتاسر جهان شرایط بهتری پیدا کرده است. بهداشت عمومی از جمله رشته هایی است که سابقه بسیار طولانی در جهان داشته و روش های مورد استفاده در آن نیز روز به روز پیشرفته‌تر و بهتر شده‌اند. در طول تاریخ زندگی بشر عوامل مختلفی تهدیدکننده بهداشت زندگی افراد بودند و همیشه اقدامات مناسبی نیز برای دور ماندن از این عوامل توسط دولت ها اتخاذ شده است.
البته بهداشت عمومی هنوز به انتهای مسیر پیشرفت خود نرسیده و همچنان نیاز است تا این رشته با پیشرفت های بیشتری در سطح جهانی همراه شود. وقتی هنوز هم بیماری هایی مثل کرونا بخش قابل توجهی از جمعیت جهان را به خود درگیر کرده و باعث بروز مشکلات زیادی در زندگی بشر بر روی کره زمین می‌شود، نشان از این دارد که نیاز به پیشرفت های بیشتر در رشته بهداشت عمومی در سطح جهانی وجود دارد.
در تقویم هر ساله 7 آوریل مصادف با 19 فروردین ماه نیز به عنوان روز جهانی بهداشت شناخته می شود. هر ساله در این روز شاهد برگزاری همایش ها و کنفرانس های علمی بسیار زیادی درباره خدمات بهداشت عمومی هستیم. این تصمیم در سال 1950 و توسط سازمان بهداشت جهانی گرفته شده است.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
برخورداری از سلامت حق همه انسان ها در همه کشورها است. رشته بهداشت عمومی شاخه‌ای از علوم بهداشتی است که دانش آموختگان در آن در جهت ارتقای سطح کیفیت سلامت عمومی وارد جامعه می شوند. به صورت کلی به مجموعه‌ای از علوم، مهارت ها و روش هایی که باعث حفظ و افزایش کیفیت بهداشت عمومی در سطح جامعه شده و به نوعی سلامت بهتری برای افراد جامعه به دنبال می‌آورد، بهداشت عمومی اطلاق می شود.
رعایت بهداشت عمومی لازمه زندگی سالم و بدور از بیماری بر روی کره زمین است. هرچند پزشکان و پرستاران و متخصصین بالینی روز به روز در حال ارائه روش‌های پیشرفته‌تر در درمان بیماری ها و مشکلات زندگی بشر هستند اما متخصصین بهداشت عمومی این امکان را برای جامعه فراهم می آورند تا با توجه به اقدامات و برنامه های آموزشی مانع از بروز مکرر بیماری ها شوند. متخصصین بهداشت عمومی در واقع یک قدم جلوتر از اقدامات پزشکان و پرستاران قرار گرفته و در جهت ارتقاء سطح سلامت جامعه تلاش می کنند.
برای اینکه به اهمیت رشته بهداشت عمومی پی ببرید لازم است تا شرایط درمان بیماری های واگیردار را با اتخاذ روش‌هایی برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری ها و مقایسه نمایید. بدون تخصص ها و مهارت های مربوط به بهداشت عمومی بهترین روش های درمانی هم نمی تواند کارساز باشند و بعد از مدتی تعداد بیماران به قدری زیاد خواهد شد که عملاً تجهیزات پزشکی پاسخگوی نیازهای آنها نخواهد شد.
طبق تعریفی که سازمان بهداشت جهانی (WHO) از بهداشت ارائه می‌نماید، این علم به تمام روش ها و اقدامات مورد استفاده برای حفظ سلامتی و جلوگیری از شیوع بیماری ها اطلاق می گردد. ساده ترین و ابتدایی ترین نکات مربوط به رعایت بهداشت شخصی تا استفاده از تکنیک های مدرن برای جلوگیری از انتقال بیماری ها در سطح جامعه بین المللی همگی زیر مجموعه بهداشت عمومی هستند.
همانطور که اشاره کردیم رشته بهداشت عمومی یکی از زیر شاخه های علوم بهداشتی است که برای ورود به این رشته بایستی از طریق کنکور تجربی اقدام شود. اقدامات و خدمات رشته بهداشت عمومی در جامعه نیاز به مهارت ها و تخصص های خاصی دارد. جامعه علمی و پزشکی کشور در سطح مقطع کارشناسی مهارت های مختلفی را در دانشجویان تقویت می نمایند که مهم‌ترین آنها:
هستند. تمام این توانایی ها و مهارت ها می‌بایست در مقطع کارشناسی پیوسته رشته بهداشت عمومی در دانشجویان تقویت شود. برای این منظور شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی کشور در آخرین مصوبه خود هشت نیمسال تحصیلی را برای فارغ التحصیلی در این رشته در نظر گرفته است. دانشجویان می‌بایست در هشت نیمسال تحصیلی جمعا ۱۳۰ واحد درسی را پشت سر بگذارند که تک‌تک این دروس و واحدها برای تقویت مهارت های گفته شده در بالا تنظیم شده‌اند.
رشته بهداشت عمومی از جمله رشته های تاپ و فوق العاده محبوب علوم پزشکی محسوب نمی شود؛ اما با این حال تعداد افراد پذیرفته شده در این رشته معمولاً زیاد هستند. بازار کار مناسبی برای این رشته در کشور ما وجود دارد و فارغ التحصیلان بلافاصله بعد از اتمام دوره تحصیلی می توانند در ردیف های شغلی مختلف وارد بازار کار شوند. درآمد دانش آموختگان این رشته نسبت به دانش آموختگان رشته های تخصصی پزشکی کمتر است اما با این حال درآمد مناسبی نیز می‌توان برای این دسته از عزیزان متصور شد.
دانشگاه های بسیار زیادی نیز در کشور ما امکان تحصیل در رشته بهداشت عمومی را برای علاقه‌مندان به این رشته فراهم کرده‌اند. همچنین امکان ادامه تحصیل در بهترین دانشگاه های جهان از جمله دانشگاه هاروارد امریکا در رشته بهداشت عمومی وجود دارد.
رشته بهداشت عمومی به عنوان یک رشته دانشگاهی در ایران سابقه خیلی طولانی ندارد. البته ایرانی ها از زمان های بسیار دور اهتمام ویژه‌ای برای رعایت نکات بهداشت عمومی داشته و آثار آن را نیز می توانید در دست نوشته ها و سایر اشیای باقی مانده از ایران باستان مشاهده نمود. برخی از شهرهای ایران از جمله اولین شهر ها در دنیا هستند که فاضلاب در آن ها به صورت کاملاً سیستماتیک دایر شده است.
اما تاریخچه رشته بهداشت عمومی به صورت مدرن امروزی به افتتاح دارالفنون در دوره قاجاریه توسط امیرکبیر باز می گردد. در سال ۱۲۴۳ شمسی بود که با کمک دکتر تلوزان فرانسوی اولین اقدامات مربوط به رعایت نکات بهداشت عمومی در کشور ما به صورت مدرن و پیشرفته امروزی رقم خورد. بیماری ها و قحطی های مختلفی که در آن زمان در کشور ما رایج شده بود چنین مهارت‌ها و تخصص هایی را می طلبید.
از آن سال به بعد بود که کم‌کم سایر روش‌های موجود برای رعایت بهداشت عمومی وارد کشور ما شد. برقراری سرویس های قرنطینه به دنبال بروز اپیدمی‌های مختلف مانند شیوع طاعون در منطقه خلیج فارس یکی از اولین اقدامات بهداشت عمومی در کشور ما بود که بعد از راه اندازی دارالفنون شکل گرفت.
یکی از علت های اصلی پیشرفت رشته بهداشت عمومی در کشور ما به اواخر دو قرن گذشته باز می گردد. دقیقاً بعد از اپیدمی بزرگ طاعون و عدم توانایی کنترل این بیماری توسط دولت ایران، با کمک جامعه بهداشت جهانی پست های قرنطینه مختلفی در کشور راه اندازی و آموزش های رعایت نکات بهداشت عمومی نیز توسط متخصصین جهانی از این طریق وارد کشور ما شد.
اولین مرکز اداری دولتی مربوط به رشته بهداشت عمومی در کشور ما به عنوان مجلس حفظ الصحه راه اندازی شد. بعدها نام این مجلس به شورای عالی صحیه تغییر و در نهایت نیز وزارت فواید عامه به عنوان وزارتخانه بهداشت عمومی در ایران تأسیس شد.
اولین دانشکده بهداشت در سال ۱۳۴۵ در ایران تأسیس شد که همان گروه علوم بهداشتی گذشته بود که به این نام تغییر پیدا کرد. از این سال به بعد آموزش رشته بهداشت عمومی در مقاطع تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر نیز در دستور کار جامعه آموزشی پزشکی کشور قرار گرفت. در آن زمان اساتید دانشکده بهداشت افراد فارغ التحصیلان در این رشته در بهترین دانشگاه های جهان بودند که برای ارائه خدمات خود وارد ایران شده بودند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته بهداشت عمومی به دلیل تعداد بسیار بالای دانشگاه های ارائه کننده خدمات آموزش این رشته، شرایط خوبی دارد. به این معنی که علاقمندان با کمی تلاش می توانند شرایط لازم برای ورود به این رشته در مقطع کارشناسی را کسب کنند. تعداد بسیار زیاد دانشگاه هایی که امکان تحصیل در این رشته را فراهم کرده‌اند، باعث شده تا ظرفیت پذیرش در آن شرایط خوبی داشته باشد. از این رو تعداد متقاضیان زیادی می توانند وارد این رشته شوند.
همچنین مشهود است که این رشته نسبت به سایر رشته های علوم پزشکی مانند دندانپزشکی یا داروسازی از محبوبیت پایین‌تری برخوردار است. حتی در میان رشته های کارشناسی مانند رشته مامایی و رشته فیزیوتراپی نیز این رشته محبوبیت کمتری دارد. این شرایط رقابتی نیز امکان پذیرش در رشته بهداشت عمومی را برای علاقمندان سهل تر نموده است. علاقمندان به پذیرش در رشته بهداشت عمومی می‌بایست در کنکور سراسری تجربی شرکت نمایند.
یکی از موارد بسیار مهمی که درباره رشته بهداشت عمومی باید به معرفی آن بپردازیم دانشگاه های برتر این رشته در ایران است. برای کسانی که بعد از دریافت نتایج اولیه کنکور سراسری تجربی به دنبال انتخاب رشته هستند عملاً شناخت دانشگاه های برتر در هر رشته اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. از یک طرف با شناخت دانشگاه های برتر شرایط لازم برای ورود به جامعه علمی بهتر برای علاقه‌مندان ترسیم می شود و از طرفی دیگر دانشجویان می توانند تخمین بهتری نسبت به شرایط قبولی خود در دانشگاه در رشته مورد نظر خود داشته باشند.
لازم به توضیح است که امکان ورود به رشته بهداشت عمومی در بسیاری از دانشکده های علوم پزشکی کشور ما وجود دارد و این رشته از این نظر در شرایط بسیار خوبی قرار گرفته است. اما به عنوان دانشگاه های برتر رشته بهداشت عمومی می توان به دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی گیلان و دانشگاه علوم پزشکی مشهد اشاره کرد.
یکی دیگر از نیازمندی‌های اصلی انتخاب رشته بعد از ارائه نتایج اولیه کنکور سراسری تجربی مشاهده کارنامه قبولی داوطلبین در رشته های مختلف در سال های گذشته است. به همین دلیل در این بخش به معرفی کارنامه قبولی در رشته بهداشت عمومی می پردازیم. البته شایان ذکر است که شرایط قبولی در رشته بهداشت عمومی مانند سایر رشته های علوم پزشکی هر ساله با تغییراتی روبرو می شود. با توجه به تعداد ظرفیت اعلام شده از سوی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و همچنین میزان رقابتی که هر ساله برای ورود به این رشته وجود دارد، شرایط قبولی در آنها متفاوت خواهد بود. با این حال مشاهده کارنامه قبولی در رشته بهداشت عمومی تا حد می تواند شرایط پذیرش در این رشته را در دانشگاه های مختلف برای شما تصویر نماید. در زیر می توانید دو نمونه از کارنامه های قبولی در این رشته را در سال‌های گذشته مشاهده کنید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
نوبت به معرفی واحدهای درسی رشته بهداشت عمومی می رسد. واحدهای درسی هر کدام از رشته های زیر نظر وزارت بهداشت و آموزش پزشکی، هر چند سال یکبار توسط شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورد بازنگری قرار گرفته و به دانشگاه های کشور اعلام می‌شود. در این بخش سعی داریم تا آخرین مصوبه شورای عالی برنامه ریزی آموزش پزشکی را درباره واحدهای درسی رشته بهداشت عمومی با شما در میان بگذاریم. طبق آخرین بازنگری صورت گرفته دانشجویان برای فارغ التحصیلی در رشته بایستی چهار سال تحصیلی یا هشت نیمسال تحصیلی را بگذرانند. در این مدت گذراندن ۱۳۰ واحد درسی برای فارغ التحصیلی در این رشته الزامی خواهد بود.
دقت داشته باشید که ۱۳۰ واحد درسی در نظر گرفته شده برای رشته بهداشت عمومی در دسته بندی های مختلفی ارائه می شود. اهداف و چشم انداز های مختلفی برای دروس بهداشت عمومی در موضوعات مختلف در نظر گرفته شده و دانشجویان با سپری کردن هر یک از این دروس در نهایت می توانند توانمندی ها و قابلیت های لازم برای ارائه خدمات در این رشته را کسب کنند. در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته بهداشت عمومی در مقطع کارشناسی را در دانشگاه های علوم پزشکی کشور مشاهده کنید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته بهداشت عمومی | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه و اصلی | 32 واحد | ||
دروس اختصاصی اجباری | 60 واحد | ||
دروس کارآموزی در عرصه | 16 واحد | ||
همانطور که ملاحظه میکنید از ۱۳۰ واحد در نظر گرفته شده برای این رشته ۲۲ واحد متعلق به دروس عمومی،۳۲ واحد به دروس پایه اصلی و الزامی، 60 واحد به دروس اختصاصی اجباری و ۱۶ واحد به کارآموزی در عرصه اختصاص یافته است.
دروس عمومی رشته بهداشت عمومی از سوی گروه معارف و گروه عمومی اعلام شده و هیچ ربطی به تخصص های مربوط به رشته بهداشت عمومی نخواهند داشت. دروس عمومی برای تمام رشته های علوم پزشکی به صورت یکسان از سوی گروه معارف اعلام شده و دانشجویان می‌بایست در طول هشت نیمسال تحصیلی تمامی دروس را پشت سر بگذرانند. در جدول زیر می توانید دروس عمومی رشته بهداشت عمومی را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مباتی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی | 1 واحد | ||
ورزش 1 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن ۲۲ واحد دروس عمومی رشته بهداشت عمومی وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 22 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
برای این رشته در دروس عمومی، ۱۰ واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته بهداشت عمومی در دوره کارشناسی پیوسته ۲۲ واحد خواهد شد.
دومین بخش از دروس مربوط به رشته بهداشت عمومی در مقطع کارشناسی دروس پایه و اصلی این رشته هستند که ۳۲ واحد است. دروس پایه و اصلی این رشته پایه‌گذار اولیه تخصص ها و مهارت های لازم برای دانش آموختگان بهداشت عمومی است که حتماً می‌بایست با تمرکز بالا به دنبال اخذ و گذراندن آنها باشید. از این گذشته از این دروس به عنوان دروس پیش نیاز و همنیاز برای دروس اختصاصی اجباری رشته بهداشت عمومی نیز استفاده می شود.
در جدول زیر می توانید دروس پایه و اصلی برنامه آموزشی دوره کارشناسی پیوسته رشته بهداشت عمومی را مشاهده کنید:
| دروس پایه رشته بهداشت عمومی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | بیو فیزیک | 2 |
| 2 | بیوشیمی | 2 |
| 3 | تشریح و فیزیولوژی | 2 |
| 4 | اصول و مبانی جامعه شناسی | 2 |
| 5 | آمار حیاتی 1 | 2 |
| 6 | آمار حیاتی 2 | 2 |
| 7 | اصول و کلیات اپیدمیولوژی | 2 |
| 8 | اکولوژی انسانی و بهداشت بین الملل | 2 |
| 9 | توانبخشی و رفاه اجتماعی | 2 |
| 10 | کلیات پزشکی و بهداشت | 2 |
| 11 | اصول تغذیه | 2 |
| 12 | فارماکولوژی | 1 |
| 13 | مصون سازی فعال و انفعالی | 1 |
| 14 | اصول و کلیات خدمات بهداشتی | 2 |
| 15 | میکروب شناسی 1 | 3 |
| 16 | میکروب شناسی 2 | 3 |
| مجموع | 32 | |
همانطور که ملاحظه می کنید 32 واحد درسی در نظر گرفته شده به عنوان دروس پایه و اصلی رشته بهداشت عمومی در ۱۶ درس مختلف ارائه می شوند. اکثر این واحد ها به صورت نظری بوده و تنها 5.4 واحد به عنوان واحدهای عملی برای این رشته در دروس پایه در نظر گرفته شده است. دانشجویان برای اینکه بتوانند تمام ۱۳۰ واحد درسی را در طول ۸ نیمسال تحصیلی پشت سر بگذارند لازم است تا از همان ترم نخست برای اخذ واحدهای دروس پایه اقدام نمایند. با توجه به اینکه تمامی دروس در تمام طرح ها ارائه نمی شوند از این رو داشتن یک برنامه ریزی دقیق برای گذراندن تمام آنها مخصوصاً در ۴ ترم اول تحصیلی لازم است.
از میان دروس پایه و اصلی رشته بهداشت عمومی در دوره کارشناسی پیوسته می توان به آمار حیاتی، اکولوژی انسانی و بهداشت بین الملل، تشریح و فیزیولوژی، اصول تغذیه و میکروب شناسی به عنوان اصلی ترین درس ها اشاره کرد.
سومین دسته از دروس در نظر گرفته شده در مقطع کارشناسی پیوسته برای رشته بهداشت عمومی دروس اختصاصی هستند. دروس اختصاصی اصلی‌ترین دروس این برنامه آموزشی محسوب شده و دانشجویان می‌بایست اهتمام ویژه‌ای برای گذراندن آنها در نظر داشته باشند. دروس اختصاصی در نظر گرفته شده برای این رشته در ۳۱ درس مختلف به ارزش ۶۰ واحد ارائه می شوند. در جدول زیر می توانید دروس اختصاصی رشته بهداشت عمومی در دوره کارشناسی پیوسته را مشاهده کنید:
| دروس اختصاصی اجباری رشته بهداشت عمومی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | روانشناسی و بهداشت روان | 2 |
| 2 | بهداشت دهان و دندان | 2 |
| 3 | اقتصاد بهداشت | 2 |
| 4 | بهداشت دانش آموزان و مدارس | 2 |
| 5 | کاربرد کامپیوتر در تجزیه و تحلیل داده های بهداشتی | 2 |
| 6 | نظام های سلامتی در ایران و جهان | 2 |
| 7 | بهداشت سالمندان | 2 |
| 8 | مدیریت و نظارت در مراکز بهداشتی درمانی | 2 |
| 9 | تکنولوژی آموزشی | 2 |
| 10 | اپیدمیولوژی بیماری های شایع در ایران | 2 |
| 11 | حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین سموم آفت کش و کاربرد آنها | 2 |
| 12 | برنامه ریزی ملی مبارزه با بیماری های واگیر | 2 |
| 13 | بیماری های شایع کودکان و طرق پیشگیری از آن | 2 |
| 14 | برنامه ملی مبارزه با بیماری های غیرواگیر و اپیدمیولوژی آنها | 2 |
| 15 | بهداشت محیط 1 | 1 |
| 16 | بهداشت محیط 2 | 1 |
| 17 | بهداشت محیط 3 | 1 |
| 18 | بهداشت حرفه ای | 2 |
| 19 | اصول مدیریت در خدمات بهداشتی | 2 |
| 20 | بهداشت روانی و اعتیاد | 2 |
| 21 | تغذیه کاربردی | 2 |
| 22 | بهداشت مادران و کودکان | 2 |
| 23 | بهداشت باروری | 2 |
| 24 | اصول برنامه ریزی بهداشتی | 2 |
| 25 | آموزش بهداشت و ارتباطات | 2 |
| 26 | بیماری های ارثی و مشاوره ژنتیکی | 2 |
| 27 | پاتولوژی جغرافیایی ایران | 2 |
| 28 | روش تحقیق در علوم بهداشتی | 3 |
| 29 | زبان تخصصی | 2 |
| 30 | بهداشت مواد غذایی | 2 |
| 31 | اقدامات بهداشتی و کمک های اولیه در شرایط ضروری | 2 |
| مجموع | 60 | |
شایان ذکر است که گذراندن دروس اختصاصی رشته بهداشت عمومی نیز مشتمل بر قوانین خاصی است. دانشجویان می‌بایست از همان ابتدا با اطلاع از این قوانین برنامه ریزی لازم برای گذراندن تمام این واحدها را در مقطع کارشناسی داشته باشند. دوباره باید متذکر شویم که دروس اختصاصی این است که اهمیت بسیار زیادی برای ایجاد توانایی ها و قابلیت های دانش آموختگان در بازار کار خواهد داشت و از این رو در صورت عدم دقت به هر یک از این واحدها ممکن است شرایط کار نامناسبی برای دانش آموختگان ایجاد شود.
جمعا ۱۶ واحد به عنوان دروس کارآموزی در عرصه برای رشته بهداشت عمومی در مقطع کارشناسی پیوسته در نظر گرفته شده است که دانشجویان موظف هستند در پایان این دوره این ۱۶ واحد را پشت سر بگذرانند. ۱۶ واحد درسی در نظر گرفته شده به عنوان کارآموزی در عرصه اهمیت زیادی برای کسب توانمندی های لازم برای ورود به بازار کار در این رشته خواهند داشت. در واقع در این ۱۶ واحد دانش آموختگان تمام دانسته های نظری خود را به صورت عملی فرا می‌گیرند و همچنین به شرایط استفاده از قابلیت های خود در بازار کار و در برخورد با مسائل مختلف نیز دست پیدا می نمایند.
۱۶ واحد در نظر گرفته شده به عنوان کارآموزی در عرصه همچنین می‌تواند راهنمای بسیار خوبی برای انتخاب شغل مورد نظر و گرایش مورد نظر در مقطع کارشناسی ارشد نیز برای دانشجویان باشد.
| دروس کارآموزی در عرصه رشته بهداشت عمومی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | کارآموزی در عرصه | 16 |
| مجموع واحد ها | 16 واحد | |
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته بهداشت عمومی در وضعیت فعلی کشور ما شرایط خوبی دارد. با توجه به اینکه فارغ التحصیلان و دانش آموختگان این رشته و وظایف و مسئولیت های بسیار گسترده‌ای دارند و شرح وظایف زیادی برای آنها تعریف شده است، از این رو امکان حضور در شغل های مختلف را دارا خواهند بود. به عنوان مثال دانش آموختگان این رشته:
برای تک تک این وظایف ردیف های شغلی مشخصی تعریف شده و به همین دلیل است که بازار کار بسیار مناسبی برای فارغ التحصیلان این رشته وجود دارد. از این گذشته این عزیزان می توانند در مراکز مختلف نیز مشغول به کار شوند. بیمارستان های دولتی و خصوصی، کلینیک ها و درمانگاه های خصوصی و دولتی، مراکز آموزشی، مدارس، خانه های بهداشت در شهرها و روستاها و مناطق دور افتاده و همچنین بسیاری از ادارات و سازمان ها امکان استخدام فارغ التحصیلان و دانش آموختگان رشته مدیریت بهداشت عمومی را دارند.
از یک طرف وجود ردیف های شغلی بسیار زیاد و از طرف دیگر تازه بودن این رشته در دانشگاه ها باعث شده تا متخصصین و افراد توانمند کمی در این زمینه در کشور ما وجود داشته باشد. به همین دلیل معمولاً فارغ التحصیلان بعد از پایان مقطع کارشناسی می توانند در ردیف های شغلی مختلف وارد بازار کار شوند. همچنین با ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر نیز امکان ورود به شغل های با درآمد بهتر برای این عزیزان وجود دارد. ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا همچنین می‌تواند شرایط استخدام در دانشگاه ها و مراکز آموزشی را نیز برای فارغ التحصیلان این رشته به دنبال داشته باشد.
تعیین گرایش های تحصیلی هر رشته در زیر گروه علوم پزشکی و وزارت بهداشت ارسال توسط شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی در یک دفترچه راهنما اعلام می شود. علاقه‌مندان به حضور در گرایش های مختلف در رشته مورد نظر خود می توانند با مطالعه دفترچه اطلاعات لازم در این باره را به دست بیاورند. دقت داشته باشید که در اکثر مواقع چه در رشته های زیر گروه ریاضی و چه در رشته های زیر گروه انسانی و تجربی معمولاً در مقطع کارشناسی هیچ گرایشی برای رشته های مختلف تعریف نمی شود. گرایش های مختلف موجود معمولاً در مقطع کارشناسی ارشد تعریف می شوند. بر همین اساس رشته بهداشت عمومی نیز هیچ گرایشی در مقطع کارشناسی نداشته و تمام دانشجویان واحدهای درسی یکسانی را در این دوره آموزشی پشت سر خواهند گذاشت.
کاربردهای رشته بهداشت عمومی در جنبه های مختلف قابل بررسی و ارزیابی است. این کاربردها را می‌توان در دو دسته کاربردهای مربوط به خدمات بهداشت عمومی و همچنین کاربردهای مربوط به ارتقای سطح توانایی های دانش آموختگان تقسیم‌بندی کرد. اصلی ترین و مهم ترین کاربرد رشته بهداشت عمومی تربیت افراد متعهد و متخصص در زمینه ارائه خدمات بهداشت عمومی در جامعه است. با توجه به اینکه خدمات بهداشت عمومی در جامعه در موارد مختلفی مانند نقش آموزشی، نقش پژوهشی و نقش مراقبتی تقسیم می‌شود، از این رو واحدهای درسی تعیین شده برای این رشته نیز بایستی به گونه‌ای باشد تا امکان ارتقاء سطح دانش و توانایی های دانشجویان در تمامی این نقش ها وجود داشته باشد.
تربیت افراد متخصص باعث می شود تا نیاز کشور به وجود چنین افرادی برطرف شده و عملاً امکان ارائه خدمات مربوط به بهداشت عمومی در سطح جهانی در کشور ما نیز وجود داشته باشد. آموزش های عملی و نظریه در نظر گرفته شده در دانشکده های پزشکی چنین شرایطی را برای دانش آموختگان این رشته فراهم می آورد.
همچنین از کاربردهای رشته بهداشت عمومی در ارائه خدمات مربوط به این رشته در جامعه نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
کاربردهای زیاد دیگری را نیز می توان برای هر رشته بهداشت عمومی تعریف کرد. این رشته از جمله رشته های جامع و گسترده علوم پزشکی محسوب می‌شود که در بخش‌های مختلف نیاز به استفاده از تخصص های آن وجود خواهد داشت. دانش آموختگان این رشته نیز لازم است تا به مهارت ها و توانمندی های خاصی برسند تا در نهایت سطح علمی و خدمات بهداشت عمومی در کشور ما نیز به استانداردهای جهانی نزدیک شود.
درآمد رشته بهداشت عمومی نسبت به رشته های محبوب‌تر علوم پزشکی پایین‌تر است. البته لازم به توضیح است که بازار کار پر نیاز این رشته در سال های اخیر باعث شده تا حقوق فارغ التحصیلان در بهداشت عمومی در روند افزایشی قرار بگیرد. همچنین لازم به توضیح است که میزان درآمد و حقوق دانش آموختگان بهداشت عمومی بر اساس عوامل مختلفی تعیین می شود. این عوامل در بازار کار ایران و چه در بازار کار بین المللی بر روی میزان حقوق و درآمد فارغ التحصیلان تأثیر خواهد داشت.
اگر به دنبال افزایش میزان درآمد و حقوق در رشته بهداشت عمومی هستید حتماً نکات زیر می تواند شرایط بهتری را برای شما به دنبال داشته باشد:
ورود به مقاطع تحصیلی بالاتر از جمله کارشناسی ارشد و دکترا یکی از مهم‌ترین اقدامات برای ارتقاء سطح جایگاه دانش آموختگان و همچنین میزان درآمد آنها از ردیف های شغلی مختلف است. با افزایش سطح میزان تحصیلات دانش آموختگان هم جایگاه شغلی آنها در ادارات و سازمان‌های مختلف بهتر می شود و هم میزان حقوق بیشتری نیز دریافت خواهند کرد.
نکته موثر دیگر میزان توانمندی های فارغ التحصیلان این رشته در تخصص های مختلف مورد نیاز در آن است. در دروس تخصصی بهداشت عمومی توانمندی های لازم برای ارائه خدمات در این رشته در دسترس دانشجویان قرار می‌گیرد که تمرکز بیشتر روی آنها می‌تواند شرایط لازم به ورود به بازار کار بهتر را برای این عزیزان به دنبال داشته باشد.
با افزایش میزان تجربه و سابقه کار نیز میزان حقوق و درآمد افراد شاغل در مشاغل مربوط به بهداشت عمومی بیشتر خواهد شد.
یکی از عوامل موثر و تاثیر گذار برای افزایش میزان حقوق فارغ التحصیلان بهداشت عمومی حضور در محیط های کاری مختلف است. محیط های کاری در نظر گرفته شده برای فارغ التحصیلان این رشته اعم از بیمارستان‌ها و یا مراکز درمانی کوچک میزان حقوق متفاوتی را نیز برای این افراد نیز به دنبال خواهند داشت.
همچنین نمی توان کتمان کرد که ردیف شغلی تعریف شده برای بهداشت عمومی نیز از عوامل موثر بر میزان درآمد این افراد است. به عنوان مثال مربی بهداشت عمومی حقوق کمتری نسبت به یک اپیدمیولوژیست در جامعه دارد. همچنین وارد شدن به ردیف های شغلی مدیریتی در بیمارستان ها و مراکز درمانی بسیار بزرگ نیز از نظر حقوق و درآمد شرایط به مراتب بهتری نسبت به شغل ایجاد می نمایند.
تمام موارد و نکاتی که درباره میزان درآمد فارغ التحصیلان رشته بهداشت عمومی اشاره کردیم نه فقط در ایران بلکه در تمام کشورهای بزرگ جهان نیز به همین ترتیب صادق هستند.
ضعف در مسائل بهداشت عمومی در هر کشوری می تواند تبعات بسیار سنگینی برای آن جامعه به دنبال داشته باشد. از این رو رشته بهداشت عمومی و تخصص های مربوط به آن از جمله تخصص های بسیار مهم و حیاتی در جهان محسوب می شود.
در این بخش به دنبال بررسی شرایط ادامه تحصیل در رشته بهداشت عمومی در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری برای شما عزیزان هستیم. با توجه به اینکه حضور در مقاطع تحصیلی بالاتر مانند ارشد و دکترا هم از نظر جایگاه اجتماعی و هم از نظر میزان درآمد و ردیف شغلی ممکن است شرایط بهتری را برای فارغ التحصیلان رشته به دنبال داشته باشد از این رو خیلی از کاربران به دنبال چنین شرایطی برای خود هستند. از این رو بر آن شدیم تا نکات لازم برای ادامه تحصیل در این رشته را در بهترین دانشگاه های کشور با شما در میان بگذاریم.
قبل از اینکه به بررسی شرایط ورود به مقطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته بهداشت عمومی بپردازیم لازم است تا یک نکته بسیار مهم در این باره را با شما در میان بگذاریم. بسیاری از رشته های زیر گروه علوم پزشکی و بهداشت ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر داشته و واحدهای درسی بسیار مشابهی نیز برای آنها تعریف می شود. از این رو طبق برنامه ریزی ها و مصوبه های آموزش عالی علوم پزشکی و بهداشت امکان ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی بالاتر برای رشته ها و گرایش های مختلف برای فارغ التحصیلان هر کدام از رشته های زیر مجموعه وزارت بهداشت فراهم است. به بیان ساده تر فارغ التحصیلان رشته های مختلف کارشناسی در زیر گروه های علوم پزشکی و وزارت بهداشت می توانند به صورت مشترک در گرایش های مختلفی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا حضور داشته باشند. به همین دلیل است که این رشته ها شرایط ادامه تحصیل در بهترین دانشگاه های را نیز دارا هستند که بهداشت عمومی نیز از این امر مستثنی نیست.
بعد از مقطع کارشناسی پیوسته بهداشت عمومی کارشناسی ارشد مقطع تحصیلی بالاتری است که فارغ التحصیلان به دنبال رسیدن به آن هستند. برای ورود به مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد بعد از اتمام تحصیلات کارشناسی در رشته بهداشت عمومی لازم است تا کاربران در کنکور کارشناسی ارشد رشته مورد نظر خود شرکت کرده و بعد از کسب نمره قبولی لازم وارد دانشگاه های مختلف علوم پزشکی در کشور شوند. هر ساله گرایش های مختلفی که امکان ورود به آنها برای فارغ التحصیلان کارشناسی بهداشت عمومی وجود دارد در دفترچه راهنمای کنکور کارشناسی ارشد توسط وزارت بهداشت اعلام می شود.
هرچند هر ساله ممکن است تفاوت های اندکی در رشته های تعریف شده به عنوان رشته های ممکن برای بهداشت عمومی ایجاد می شود اما با این حال در اکثر مواقع رشته های زیر برای مقطع کارشناسی ارشد در رشته بهداشت عمومی تعریف می شوند:
ادامه تحصیل در مقطع دکتری برای فارغ التحصیلان بهداشت عمومی نیز شرایط مشابهی با مقطع کارشناسی ارشد در این رشته دارد. انتخاب گرایش در مقطع دکترا در این رشته بسته به گرایش انتخابی دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد دارد. متعاقباً با توجه به گرایشی که در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب کرده باشید می توانید برای ادامه تحصیل در همان گرایش در مقطع دکترا نیز اقدام کنید. البته شایان ذکر است که امکان انتخاب رشته در چند گرایش مختلف در مقطع دکترا نیز برای علاقمندان وجود خواهد داشت.
برای ورود به مقطع دکترا بعد از فراغت تحصیل از رشته بهداشت عمومی نیاز است تا علاوه بر شرکت در آزمون دکترا در مصاحبه علمی دانشگاه ها نیز شرکت نمایید. بخش قابل توجهی از نمره حد نصاب علمی ورودی دانشجویان به مقطع دکترا در مصاحبه علمی در نظر گرفته می شود.
در بخش معرفی بازار کار رشته بهداشت عمومی به بررسی برخی از وظایف و خدمات مربوط به دانش آموختگان این رشته اشاره کردیم. این وظایف و خدمات به وضوح نشان می‌دهد که نیاز به چنین تخصصی نه فقط در ایران بلکه در تمام کشورهای جهان حتی در کشورهای توسعه یافته به شدت وجود دارد و روز به روز نیز نیاز به چنین خدماتی بیشتر می‌شود. بدون رعایت بهداشت عملاً یک زندگی سالم در جامعه انسانی امکان پذیر نخواهد بود و جامعه بشری نیاز دارند تا آموزش های حرفه ای لازم در این زمینه را همراه با خدمات مشاوره دریافت نمایند.
با توجه به اهمیت بسیار زیادی که بهداشت در زندگی افراد جامعه دارد، در بسیاری از کشورها هم حتی امکان دریافت رایگان خدمات بهداشتی نیز از طریق مشاوره تعریف شده است. در کشورهایی مانند آمریکا یا استرالیا توجه بسیار ویژه‌ای به بهداشت نوزادان بعد از زایمان شده و خدمات ارزنده نیز در این باره در اختیار خانواده‌ها قرار می گیرد. چنین اقداماتی در وهله اول نیاز به وجود افراد با مهارت ها و تخصص های لازم در این زمینه دارد.
با توجه به همین موارد هر ساله شاهد فارغ التحصیل شدن دانش آموختگان زیادی در رشته بهداشت عمومی در بهترین دانشگاه جهان هستیم. نکته جالب درباره فارغ‌التحصیلان این رشته این است که بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی در مراکز درمانی دولتی و خصوصی استخدام شده و بازار کار بسیار مناسبی دارند. حتی برنامه های تحصیلی متعددی نیز برای برقراری امکان ورود دانشجویان بین المللی به دانشگاه های بزرگ جهان نیز برای این رشته در نظر گرفته می شود. دانشجویان ایرانی نیز می توانند برای تحصیل در رشته بهداشت عمومی از دانشگاه های برتر کشور های جهان استفاده نمایند.
از جمله اصلی ترین و مهم‌ترین مزیت های رشته بهداشت عمومی در جهان برای علاقه‌مندان به ادامه تحصیل در این رشته می توان به بازار کار بسیار ایده آل، حقوق مناسب و البته ساده تر بودن شرایط ورود به دانشگاه ها نسبت به رشته های تخصصی پزشکی اشاره کرد.
برای اینکه شناخت شما نسبت به رشته بهداشت عمومی در جهان بیشتر شود لازم است تا برترین دانشگاه های جهان در این رشته را به شما معرفی کنیم. در حال حاضر برترین دانشگاه های جهان در رشته بهداشت عمومی طبق آخرین به روز رسانی استاندارد QS به شرح زیر هستند:
همچنین در همین رده بندی دانشگاه چینی ها در هنگ کنگ و دانشگاه ملی سنگاپور به عنوان برترین دانشگاه آسیایی در رشته بهداشت عمومی محسوب می شوند. متأسفانه دانشگاه های ایرانی جایگاهی در این رده بندی نداشته و عملاً مرتبه علمی دانشگاه های ایران در این رشته علوم پزشکی هنوز به سطح قابل قبولی از نظر معیارهای استاندارد QS نرسیده است.
همچنین برای اینکه شناخت شما را نسبت به رشته بهداشت عمومی در جهان افزایش دهیم لازم است تا به بررسی متوسط درآمد فارغ التحصیلان در این رشته در کشورهای مختلف نیز بپردازیم. به صورت معمول درآمد فارغ التحصیلان این رشته در کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، استرالیا و انگلستان بسیار بیشتر از سایر کشورها است؛ اما با این حال یک نکته مهم تاثیرگذار دیگر در درآمد فارغ‌التحصیلان این رشته در جایگاه شغلی و ردیف شغلی آنها در بازار کار است. به عنوان مثال اگر شما در رشته اپیدمیولوژیست وارد بازار کار شوید امکان رسیدن به درآمد ۷۰ هزار دلاری را در سال خواهید داشت. کسانی که به عنوان پرستار بهداشت عمومی وارد بازار کار می‌شوند به درآمدهای حدود ۵۸ هزار دلاری در سال می رسند.
برای ردیف های شغلی دیگر مانند مربی بهداشت می توان درآمد ۴۶ هزار دلاری یا متخصص تغذیه درآمد ۶۰ هزار دلاری متصور شد. افرادی که تا مقاطع تحصیلی دکترا در این رشته تحصیل خود را ادامه می‌دهند و در مقام استاد در دانشگاه های مختلف وارد بازار کار می‌شوند نیز می‌توانند به درآمد حدود ۸۰ هزار دلاری در سال برسند.
علاقه به ادامه تحصیل در رشته پزشکی در میان افرادی که از طریق کنکور تجربی وارد دانشگاه ها می شوند بسیار زیاد است. در واقع در اکثر مواقع انتخاب اصلی داوطلبین کنکور رشته پزشکی و بعد از آن دندانپزشکی و داروسازی است و سایر رشته ها در اولویت بعدی قرار می گیرند. حال ممکن است این پرسش در ذهن علاقه‌مندان به حضور در رشته بهداشت عمومی به وجود آید که آیا امکان ورود به رشته پزشکی بعد از فارغ التحصیل شدن در مقطع کارشناسی در این رشته وجود دارد یا خیر. در حال حاضر وزارت بهداشت و درمان برای علاقه‌مندان به ورود به رشته پزشکی از طریق مدرک کارشناسی بهداشت عمومی و برخی دیگر از رشته های زیر نظر آموزش پزشکی یک آزمون ورودی برگزار می‌کند که در صورت رسیدن به حد نصاب قبولی در این آزمون این امکان برای علاقه‌مندان به وجود آید. دقت داشته باشید که قبولی در این آزمون و رسیدن به حد نصاب علمی به این سادگی‌ها نخواهد بود و حتماً بایستی تلاش قابل توجهی برای آن صورت پذیرد.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
