معرفی رشته مهندسی ماشين های ريلی
رشته مهندسی ماشين های ريلی یک رشته مهندسی چند وجهی است که به طراحی، ساخت و بهره برداری از انواع سیستم های حمل و نقل ریلی می پردازد. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد و شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی ماشين های ريلی در ایران و جهان بپردازیم.
رشته مهندسی ماشین های ریلی با هدف طراحی، نگه داری و بهره برداری بهینه از ماشین های ریلی به تربیت افراد مستعد می پردازد. متخصصین ماشین های ریلی با انجام پژوهش های علمی به دنبال راهکارهای مناسب برای ارتقا کارایی سامانه های ریلی موجود، شناسایی و انتقال دانش جدید فناوری های ریلی جدید هستند.
تاریخچه رشته مهندسی ماشين های ريلی
تاریخچه رشته مهندسی ماشين های ريلی به سال های بسیار قبل برمی گردد. واگن راه آهن عملاً واحدی از وسایل راه آهن است و هدف آن حمل بار، مسافر یا دیگر اهداف مختلف است. با این حال، تاریخ آنها با طراحی های بسیار ساده تر و کندتر آغاز شد. حتی قبل از ورود موتور های بخار، تمدن های باستانی یونان و مصر و اروپای صنعتی (دهه 1600 تا 1800) از اسب ها به عنوان منابع اولیه رانندگی واگن های قطار ساده استفاده می کردند. اولین واگن های راه آهن پیش از راه اندازی راه آهن ساخته شدند و در اوایل قرن نوزدهم در معدن مورد استفاده قرار می گرفتند. ریل های قطار در آن زمان به طور هدفمند ساخته شده اند که سفر را تنها در دو جهت ممکن می سازد. در ابتدا واگن ها به شکل تخته های ساده روی چرخ بودند. بعد از آن که ساخت قطار ها رواج یافت (آنها در حمل بار بهتر از اسب ها و کشتی هایی بودند که در آب محصور می شدند)، نیاز ماشین ها به انواع خاصی از بار افزایش یافت. اولین پیشرفت یک ماشین دو محوره بود که در انحناها رفتار بهتری داشت و این ماشین ها در سال 1830 ظاهر شدند. بر خلاف یک ماشین ساده با یک محور، آنها دو مجموعه کامیون داشتند که هر کدام دارای دو محور و چهار چرخ (در مجموع هشت چرخ) بودند. این طرح هنوز هم به خصوص در واگن های راه آهن استفاده می شود.
در سده ی 1500 میلادی اولین قطار فعالیت خود را آغاز کرد، ریل این قطار از جنس چوب بود و واگن های آن توسط اسبان کشیده می شدند. بعد از اختراع ماشین بخار، اولین قطار در سده 1800 اختراع شد. در واقع عصر قطارهای امروزی زمانی آغاز شد که ریجارد ترویتیک در سال 1804 برای نخستین بار لکوموتیو مجهز به ماشین بخار را روی ریل های از جنس فولاد به حرکت در آورد. جورج استیونسن مهندس مکانیکی بود که بزرگ ترین قطار لوکومیتوی با موتور بخار را ساخت. امروزه بهبود بهره وری سوخت لوکوموتیو با ترکیبی از پیشرفت های تکنولوژیکی امکان پذیر شده است.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته مهندسی ماشين های ريلی
در این بخش قرار است تعریف تخصصی رشته مهندسی ماشین های ریلی را ارائه دهیم. هدف رشته مهندسی ماشین های ریلی، طراحی، انتخاب، بهینه سازی، بهبود سیستم نگه داری، تعمیر، بازسازی و ساخت وسائط نقلیه ریلی است. مهندسی ماشین های ریلی مانند یک مهندس مکانیک است که تخصص آن در زمینه حمل و نقل ریلی است. متخصصین این صنعت برای حل مشکلات صنعت راه اهن به دنبال چاره اندیشی برای طراحی و ساخت قطعات است.
نقش اصلی مهندسی ماشین های ریلی، عملکرد مهم تعمیر و نگهداری انبار های نورد و سایر تجهیزات مکانیکی راه آهن است، زیرا ایمنی و قابلیت اطمینان حمل و نقل ریلی تا حد زیادی به این موضوع بستگی دارد.
دانشجویان مهندسی ماشین های ریلی به مطالعه و بررسی دقیق تمامی فعالیت های بخش صنعت حمل و نقل ریلی می پردازند و با رویکردهای مختلف این وسایل آشنا می شوند. همچنین دانشجویان برای نگهداری، تعمیر و طراحی ماشین های ریلی به تخصص و مهارت کافی دست پیدا می کنند.
رشته مهندسی ماشين های ريلی در یک نگاه
رشته مهندسی ماشين های ريلی در مجموعه گروه کنکور ریاضی و فیزیک است. این رشته یکی از رشته های پرطرفدار در کشور ایران است. کارشناسی مهندسی راه آهن سه گرایش، مهندسی ماشین های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی، مهندسی خط و سازه های ریلی دارد، دانش آموزان می توانند در صورت قبولی در کنکور در یکی از این رشته ها شرکت نمایند. توجه داشته باشید که برای ورود به این رشته باید تلاش مضاعفی داشته باشید زیرا تعداد رقبا بالا و ظرفیت پذیرش پایین است. به دلیل نیاز مبرم به نیروی متخصص برای رشته ماشین های ریلی، بازار کار خوبی برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم شده است. همچنین درآمد مهندسین ماشین های ریلی در کشور ایران مطلوب است و به طور کلی درآمد خوب و قابل قبولی را دارند. فارغ التحصیلان این رشته در صورت کسب تخصص و مهارت های حرفه ای در حیطه شغلی خود می توانند درآمد قابل توجهی را کسب کنند. این رشته در مقطع کارشناسی در 4 سال تحصیلی و براساس نظام واحدی ترمی ارائه می شود. جهت ادامه تحصیل می توان در ایران این رشته یا سایر گرایش های مرتبط را تا مقطع کارشناسی ارشد و دکتری ادامه داد.
رشته مهندسی ماشين های ريلی در ایران
رشته مهندسی ماشين های ريلی در ایران تازه تاسیس است، اما رشته ای محبوب و پرطرفدار است. در سال 1376 برای اولین بار در خاورمیانه، دانشکده مهندسی راه‌آهن در دانشگاه علم و صنعت ایران تأسیس گشت. این رشته در سه گرایش مهندسی ماشین‌های ریلی، مهندسی خط و سازه‌های ریلی و مهندسی حمل و نقل ریلی اقدام به پذیرش دانشجو نمود. اولین قطاری که وارد کشور ایران شد به عنوان ماشین دودی معروف گشت. این ماشین از شهر تهران به شهر ری رفت و آمد داشت. امروزه حمل و نقل ریلی در کشور ایران بین شهرهای مختلف و مسیرهای بین شهری نیز رواج یافته است. ماشین های ریلی که به عنوان قطار یا مترو شناخته می شوند روشی کم خطر برای حمل و نقل جاده ای با توانایی حمل تعداد زیاد مسافر و بار سنگین است.
در ایران، مهندسین ماشین های ریلی برای رسیدگی به فعالیت های بخش متحرک صنعت حمل و نقل ریلی به کار گماشته می شوند. این افراد همچنین می توانند با انجام پروژه های تحقیقاتی، راه کارهای مناسب را برای بهینه سازی سامانه های ریلی موجود یا افتتاح فنون ریلی جدید را ارائه دهند. یک مهندس ماشین های ریلی موفق ابتدا باید یک مهندس مکانیک حرفه ای و کاربلد باشد که تخصص ویژه او در زمینه راه آهن است.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته مهندسی ماشين های ريلی
در این بخش به شرایط پذیرش در رشته مهندسی ماشین های ریلی می پردازیم تا شما به صورت واقع بینانه تر برای انتخاب این رشته در کنکور سراسری اقدام کنید. شرایط پذیرش برای رشته مهندسی ماشین های ریلی به دو جنبه مهم بستگی دارد. اولین جنبه مهم، تعداد رقبا برای ورود به رشته ماشین های ریلی است. با توجه به اینکه این رشته یک رشته محبوب بین متقاضیان کنکور سراسری ریاضی و فیزیک است، از این رو با رقبای زیادی روبه رو خواهید بود. از جنبه دیگر میزان پذیرش در رشته مهندسی ماشین های ریلی به ظرفیت پذیرش و تعداد دانشگاه پذیرنده این رشته بستگی دارد. در ایران تعداد دانشگاه های کمی اقدام به پذیرش این رشته می کنند که به صورت انگشت شمار هستند. بنابراین با یک حساب سرانگشتی می توانید متوجه شوید که تعداد رقبا زیاد و ظرفیت پذیرش کم است، در این صورت برای قبولی در رشته مهندسی ماشین های ریلی باید تلاش مضاعفی داشته باشید. اما اگر واقع بینانه تر به قضیه نگاه کنید، متوجه می شوید که سهمیه های مختلفی نیز در کنکور اعمال می شود که باید این فاکتور را نیز در نظر بگیرید. شما برای ورود به رشته مورد علاقه تان باید اهتمام بیشتری برای پاسخ گویی به سوالات کنکور سراسری داشته باشید. ظرفیت پذیرش این رشته در سال های مختلف متفاوت است که از طریق دفترچه کنکور سراسری اطلاع رسانی می شود.
با توجه به حذف دروس عمومی کنکور سراسری، این آزمون مهم تنها شامل دروس تخصصی می شود. دانش آموزان برای ورود و پذیرش در رشته مهندسی ماشین های ریلی باید دروس تخصصی با ضرایب متفاوت را پاسخ دهند. بیشترین تاثیرگذاری برای ورود به این رشته در کنکور سراسری ریاضی فیزیک شامل دروس تخصصی مربوط به این آزمون خوهد بود. در جدول زیر می توانید ضرایب دروس تخصصی را به صورت کامل مشاهده نمائید.
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور ریاضی | |||
ریاضی | 4 | ||
فیزیک | 3 | ||
شیمی | 2 | ||
همانطور که مشاهده می‌کنید دروس ریاضی و فیزیک تاثیر بسیار زیادی برای پذیرش در این رشته داشته و شما حتماً بایستی مطالعه کاملی بر روی تمام دروس ریاضی و فیزیک دوره دبیرستان خود داشته باشید.
لازم به توضیح است که شرکت در آزمون های مشابه می تواند تا حد زیادی شما را با نمونه سوالات کنکور سراسر آشنا کند و شرایط بهتری را در روز آزمون اصلی برایتان مهیا کند. زیرا در بسیاری از مواقع سوالات کنکور ریاضی تشابه زیادی به آزمون های آزمایشی برگزار شده برای این رشته دارند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته مهندسی ماشين های ريلی
با توجه به اینکه برای اکثر داوطلبین، انتخاب دانشگاه یک اولویت مهم است از این رو لازم دانستیم این بخش را به بررسی معرفی دانشگاه های برتر رشته مهندسی ماشین های ریلی بپردازیم. همان طور که ذکر کردیم، این رشته در تعداد دانشگاه های کمی تدریس می شود. البته باید خاطر نشان کرد که دانشگاه های ایران از نظر کیفیت علمی و رتبه آموزشی شرایط تقریبا خوبی دارند. اما اگر قرار باشد لیست دانشگاه های شاخص را برای این رشته بیان کنیم، می توانیم به دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی کرمانشاه اشاره کنیم.
کارنامه قبولی در رشته مهندسی ماشين های ريلی
برای اینکه با شرایط پذیرش در رشته مهندسی ماشین های ریلی آشنایی کافی به دست آورید، بهتر است با رتبه و تراز قبولی دانشجویان سال قبل آشنا شوید. برای این منظور در این بخش دو نمونه کارنامه قبولی در رشته مهندسی ماشین های ریلی را برای شما گردآوری کرده ایم تا با دیدی بازتر و واقعی تر برای کنکور سراسری آماده شوید. البته شایان ذکر است که شرایط پذیرش و درصد قبولی به فاکتورهای مختلفی از جمله تعداد دانشگاه های پذیرنده، ظرفیت پذیرش، اعمال سهمیه های مختلف و تعداد رقبا بستگی دارد. با این حال مشاهده دو نمونه کارنامه قبولی در رشته مهندسی ماشین های ریلی تا حدودی می توانید با شرایط پذیرش و ورود به این رشته آشنا شوید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
گرایش های رشته مهندسی راه آهن
بسیاری از رشته های فنی در مقطع کارشناسی دارای گرایش خاصی نیست و به صورت عمومی در دستور تدریس دانشگاه های سراسری قرار می گیرد. اما با این حال در برخی رشته ها، استثنا نیز وجود دارد که رشته مهندسی راه آهن از جمله این استثنائات است. در حال حاضر از سوی شورای برنامه ریزی آموزشی دانشگاه های کشور زیر نظر وزارت علوم و فناوری برای رشته مهندسی راه آهن در مقطع کارشناسی سه گرایش مختلف در نظر گرفته شده است که در ادامه به تشریح هر کدام از این گرایش ها و برای این رشته می پردازیم. رشته مهندسی راه آهن سه گرایش دارد. گرایش مهندسی حمل و نقل ریلی که دروس مشترکی با رشته‌ی صنایع دارد. گرایش مهندسی ماشین‌های ریلی که دروس مشترکی با رشته‌ی مکانیک دارد و گرایش مهندسی خط و سازه‌های ریلی که دروس مشترکی با رشته عمران دارد.
گرایش مهندسی ماشین های ریلی با دانش مهندسی مکانیک تلفیق شده است. در این گرایش دانشجویان مهارت های کافی و لازم را برای فعالیت های مرتبط با ماشین آلات نظیر لکوموتیوها، واگن های باربری و مسافری، سیستم های ترمز، سیستم های انتقال نیرو و …. به دست می آورند که شباهت های زیادی با دروس مهندسی مکانیک دارد. همچنین دانشجویان گرایش ماشین های ریلی تخصص های لازم را در زمینه طراحی اجزای ریلی، تعمیرات و نگه داری ناوگان ریلی و تولید ماشین آلات کسب می کنند.
واحدهای درسی رشته مهندسی ماشين های ريلی
در این بخش سعی داریم واحدهای درسی رشته مهندسی ماشین های ریلی را معرفی کنیم. آشنایی با واحدهای درسی این رشته سبب می شود تا با دروس تخصصی آشنا شوید و در صورت علاقه مندی وارد این رشته شوید. البته واحدهای درسی این رشته هر چند سال یک بار توسط شورای عالی برنامه ریزی آموزش کشور زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بازنگری قرار می گیرد. البته باید بدانید که این بازنگری ها شامل تغییرات جزئی بوده و تغییرات عمده ای در این واحدهای درسی ایجاد نمی شود. نظام آموزشی برای کارشناسی مهندسی ماشین های ریلی مانند اکثر رشته ها به صورت نظام ترمی واحدی است و ارزش هر درس براساس تعداد واحدهای آن درس ارزیابی می شود.
با توجه به آخرین بازنگری صورت گرفته شده برای رشته مهندسی ماشین های ریلی، این رشته در مقطع کارشناسی شامل 4 سال تحصیلی که 8 نیمسال تحصیلی است ارائه می شود. دانشجویان باید 118 واحد درسی را به صورت کامل اخذ و پاس کنند. این 118 واحد درسی به واحدهای درسی مختلف عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری تقسیم می شود.
در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته مهندسی ماشین های ریلی مقطع کارشناسی را مشاهده کنید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته مهندسی ماشین های ریلی | |||
دروس عمومی | 24 واحد | ||
دروس پایه | 22 واحد | ||
دروس اصلی | 61 واحد | ||
دروس تخصصی | 31 واحد | ||
اختیاری | 23 واحد | ||
جمع | 118 واحد | ||
در ادامه هر یک از واحدهای درسی رشته مهندسی ماشین های ریلید را به صورت جداگانه و با عنوان تعداد واحد هر درس برای شما عنوان می‌کنیم تا شناخت شما نسبت به این رشته کامل شود.
دروس عمومی مهندسی ماشين های ريلی
در اولین بخش از دروس عمومی رشته مهندسی ماشین های ریلی را به شما معرفی می کنیم. دروس عمومی از جمله دروسی هستند که در تخصص و مهارت های دانشجویان سهمی ندارند. این دروس بیشتر برای افزایش شناخت معرفتی دانشجویان ارائه می شود و توسط گروه عمومی و معارف تعیین می شود. دروس عمومی برای تمامی رشته ها در مقطع کارشناسی به صورت مشترک ارائه می شود و دانشجویان تمامی رشته ها ملزم به سپری این دسته از دروس در مقطع کارشناسی هستند. در جدول زیر می توانید دروس عمومی رشته مهندسی ماشین های ریلی را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی 1 | 1 واحد | ||
تربیت بدنی 2 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن 24 واحد دروس عمومی رشته مهندسی ماشین های ریلی وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 24 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
برای این رشته در دروس عمومی، 12 واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته مهندسی ماشین های ریلی در دوره کارشناسی پیوسته 24 واحد خواهد شد.
دروس پایه مهندسی ماشين های ريلی
دسته دوم از واحدهای درسی رشته مهندسی ماشین های ریلی دروس پایه هستند. این دروس پیش نیاز و زمینه ساز آگاهی دانشجویان برای ورود به دروس تخصصی و اصلی هستند. دروس پایه بیشتر برای آمادگی ذهنیت دانشجویان برای کسب مهارت های تخصصی هستند و به عنوان پلی بین دروس دوره دبیرستان و دروس تخصصی دانشگاهی عمل می کنند. دانشجویان باید براساس نظر گروه دروس پایه را که اکثرا الزامی هستند را اخذ کنند. در مجموع 22 واحد درسی به عنوان دروس پایه رشته مهندسی ماشین های ریلی در نظر گرفته شده است که احتمالا نکات اشتراک زیادی میان آن ها و برخی از دروس دوره دبیرستان وجود دارد. در جدول زیر می توانید واحدهای درسی دروس پایه را مشاهده کنید.
| دروس پایه رشته مهندسی راه آهن گرایش مهندسی ماشین های ریلی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | رياضي 1 | 3 |
| 2 | رياضي 2 | 3 |
| 3 | معادلات ديفرانسيل | 3 |
| 4 | برنامه نويسی كامپيوتر | 3 |
| 5 | محاسبات عددی | 2 |
| 6 | فیزیک 1 | 3 |
| 7 | فیزیک 2 | 3 |
| 8 | آزمایشگاه فیزیک 1 | 1 |
| 9 | آزمایشگاه فیزیک 2 | 1 |
| مجموع واحد ها | 22 واحد | |
بخش عظیمی از دروس مربوط به دروس پایه است. با توجه به اینکه گذراندن دروس پایه الزامی است، بنابراین اگر دانشجویی حتی یکی از این دروس را اخذ نکرده باشد فاقد صلاحیت علمی برای دانش آموختگی است. دروس پایه برای مرور اطلاعات گذشته و ارائه اطلاعات تخصصی تر و حرفه ای در نظر گرفته می شوند. این دروس در اکثر مواقع پیش نیاز دروس تخصصی هستند و باید از ابتدای ترم تحصیلی برای اخذ آن ها برنامه ریزی داشت تا در انتهای ترم دچار مشکل نشد.
دروس اصلی ماشین های ریلی
دروس اصلی یک قدم پا را فراتر گذاشته است و وارد حیطه های تخصصی رشته مهندسی ماشین های ریلی شده است. دروس اصلی سبب آشنایی دانشجویان با ماهیت اصلی رشته شده و ذهنیت فرد را برای کسب دروس تخصصی پیچیده آماده می کند. دروس اصلی از دروس الزامی است و اگر دانشجو حتی یکی از دروس را پاس نکرده باشد از لحاظ آموزشی، فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است. در مجموع 61 واحد درسی به عنوان دروس اصلی رشته مهندسی ماشین های ریلی در نظر گرفته شده است که در جدول زیر می توانید این واحدهای درسی را مشاهده کنید.
| دروس اصلی رشته مهندسی راه آهن گرایش مهندسی ماشین های ریلی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | رياضي مهندسي | 3 |
| 2 | شيمي كاربردي در راه آهن | 2 |
| 3 | مباني مهندسي برق | 3 |
| 4 | مباني ماشينهاي الكتريكي | 3 |
| 5 | آز مباني مهندسي برق | 1 |
| 6 | رياضي مهندسي | 2 |
| 7 | شيمي كاربردي در راه آهن | 1 |
| 8 | مباني مهندسي برق | 3 |
| 9 | مباني ماشينهاي الكتريكي | 3 |
| 10 | آز مباني مهندسي برق | 1 |
| 11 | نقشه كشي صنعتي 1 | 2 |
| 12 | نقشه كشي صنعتي 2 | 1 |
| 13 | استاتيك | 3 |
| 14 | ديناميك | 3 |
| 15 | مقاومت مصالح 1 | 3 |
| 16 | ترموديناميك 1 | 3 |
| 17 | ترموديناميك 2 | 2 |
| 18 | مكانيك سيالات | 3 |
| 19 | آز مكانيك سيالات | 1 |
| 20 | طراحي اجزاء 1 | 3 |
| 21 | طراحي اجزاء 2 | 3 |
| 22 | مقاومت مصالح 2 | 2 |
| 23 | آز مقاومت مصالح | 1 |
| 24 | انتقال حرارت | 3 |
| 25 | آز ترموديناميك و انتقال حرارت | 1 |
| 26 | ارتعاشات مكانيكي | 3 |
| 27 | آز ديناميك و ارتعاشات | 3 |
| 28 | كنترل اتوماتيك | 3 |
| 29 | موتورهاي احتراق داخلي | 3 |
| 30 | مباني مهندسي خط | 3 |
| 31 | علائم ارتباطات 1 | 2 |
| مجموع واحد ها | 61 واحد | |
شایان ذکر است که دروس اصلی به صورت هم نیاز یا پیش نیاز ممکن است ارائه شود، از این رو باید برای اخذ دروس تخصصی، دروس اصلی را پشت سر گذرانیده باشید. برنامه ریزی از ابتدای ترم تحصیلی برای اخذ دروس پایه و اصلی می تواند راهکاری مفید برای داشتن برنامه مدون و دقیق برای اخذ واحدهای درسی باشد.
دروس تخصصی مهندسی ماشين های ريلی
دسته دیگر از واحدهای درسی به دروس تخصصی اختصاص می یابد. دروس تخصصی ماهیت کامل مهندسی ماشین های ریلی را آشنا می کند. دانشجویان با مطالعه این دروس به درک کامل و صحیحی از شرایط این رشته در بازار کار می رسند و با کاربردهای آن آشنا می شوند. دروس تخصصصی که مختص هر رشته ای است، مهارت دانشجویان را برای ورود به بازار کار تقویت می کند. دروس تخصصی به صورت اجباری باید اخذ شوند. در مجموع 24 واحد درسی به عنوان دروس تخصصی رشته مهندسی ماشین های ریلی در نظر گرفته شده است که در جدول زیر می توانید این واحدهای درسی را مشاهده کنید.
| دروس تخصصی رشته مهندسی راه آهن گرایش مهندسی ماشین های ریلی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | طراحی سازه واگن | 2 |
| 2 | طراحی لکوموتیو | 2 |
| 3 | ديناميك حركت قطار | 3 |
| 4 | طراحي ترمزهای قطار | 2 |
| 5 | ماشينهای ريلی ويژه | 3 |
| 6 | تكنولوژی ساخت | 3 |
| 7 | راه آهن برقی | 2 |
| 8 | مبانی طراحی بوژی | 2 |
| 9 | علم مواد | 3 |
| 10 | زبان تخصصي | 2 |
| 11 | پروژه تخصصي | 3 |
| 12 | كارگاه جوشكاري | 1 |
| 13 | كارگاه ماشين ابزار | 1 |
| 14 | كارگاه تخصصی واگن | 1 |
| 15 | كارگاه تخصصی لكوموتيو | 1 |
| 16 | كارآموزی 1 | 300 ساعت |
| 17 | كارآموزی 2 | 300 ساعت |
| مجموع واحد ها | 24 واحد | |
لازم به ذکر است که دروس تخصصی برای گرایش های مختلف مهندسی راه آهن متفاوت است. دانشجویان با توجه به گرایشی که بعد از قبولی در رشته مهندسی راه آهن دارند، دروس مختلفی را نیز پاس می کنند. پاس کردن دروس تخصصی با نمره بالا و کسب دانش کافی در حیطه تخصصی خود سبب می شود تا با رزومه قوی از دانشگاه فارغ التحصیل شوید.
دروس اختیاری مهندسی ماشين های ريلی
دروس اختیاری از دیگر مجموعه واحدهای درسی است که در دانشگاه ها ارائه می شود. دروس اختیاری بیشتر برای افزایش مهارت در گرایش های دیگر این رشته مانند مهندسی حمل و نقل ریلی، مهندسی خط و سازه های ریلی است. همچنین دروس اختیاری سبب می شود تا نیازهای دانشی و مهارت های فنی برای ورود به بازار کار تخصصی افزایش یابد. از طرف دیگر دانشجویان با اخذ دروس اختیاری می تواند در حیطه تخصصی که قرار است در آینده در آن مشغول به تحصیل شوند، یک قدم از سایرین جلوتر باشند. در جدول زیر می توانید دروس اختیاری مهندسی ماشین های ریلی را در مقطع کارشناسی مشاهده کنید:
| دروس اختیاری مهندسی راه آهن گرایش مهندسی ماشین های ریلی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | علائم ارتباطات 2 | 2 |
| 2 | مدل سازی و شبیه سازی | 3 |
| 3 | سيستم هاي اندازه گيري | 2 |
| 4 | مديريت اقتصاد حمل ونقل | 2 |
| 5 | تاسيسات واگن | 2 |
| 6 | مباحث ويژه الكتريكي | 2 |
| 7 | آزمايشگاه علم مواد | 1 |
| 8 | ياتاقان روغنكاري | 2 |
| 9 | ايمني سير و حركت | 3 |
| 10 | اصول بهره برداري | 2 |
| 11 | مكانيك سيالات 2 | 2 |
| مجموع واحد ها | 32 واحد | |
لازم به ذکر است که برای مجموعه دروس مهندسی ماشین های ریلی دانشجو مجاز است تا سقف 4 واحد اقدام به اخذ واحد درسی نماید. گروه آموزشی می تواند یک یا چند درس اختیاری دیگر را با تایید شورای برنامه ریزی درسی به فهرست دروس اختیاری اضافه کند. دانشجویان می توانند با تایید گروه حداکثر یک درس کارشناسی ارشد را به عنوان درس اختیاری تخصصی انتخاب نمایند.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته مهندسی ماشين های ريلی
در این بخش به بررسی شرایط کاری رشته مهندسی ماشین های ریلی می پردازیم. فارغ التحصیلان کارشناسی رشته مهندسی ماشین های ریلی می توانند در دانشگاهها، شرکت راه آهن ایران، شرکت های قطارهای شهری، شرکت های سازنده قطعات و ماشین های ریلی، شرکت های مشاوره مهندسی و نظیر آنها، در زمینه صنعت حمل و نقل ریلی به فعالیت بپردازند. البته توانایی های دانش آموخته رشته مهندسی ماشین های ریلی از نظر کاربردی مانند رشته مهندسی مکانیک است، از این رو این افراد می توانند در موسسات زیر مشغول به کار شوند:
- راه آهن کشور ایران و کلیه ادارات تابعه آن
- شرکت های راه آهن شهری
- کارخانجات لوکوموتیو سازی،
- کارخانجات ساخت واگن های مسافری
- کارخانجات ساخت واگن های باری
- کارخانجات تولید قطعات و لوازم های ماشین ریلی
- شرکت ها و موسسات فعال در زمینه نگه داری و مراقبت پیشرفته ماشین های ریلی
- موسسات پژوهشی فعال در زمینه طراحی و توسعه ماشین های ریلی و به روز رسانی صنعت حمل و نقل ریلی
بازار کار مهندس ماشین ها ریلی به صنعت راه آهن محدود نیست و آن ها حتی می توانند به عنوان مهندس مکانیک نیز مشغول به کار شوند.
به طور کلی برای موفقیت در حیطه کاری رشته مهندسی ماشین های ریلی، دروس ریاضیات و فیزیک مانند سایر رشته های مهندسی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. فارغ التحصیلان علاوه بر قوی بودن در دو درس ریاضیات و فیزیک، باید توانایی مدیریت تیمی داشته و از روابط اجتماعی خوبی برخوردار باشد. زیرا یک مهندس ماشین های ریلی با روابط عمومی بالا می‌تواند در محیط کار خود باعث خلاقیت کارگران و کارکنانی باشد که زیر نظر او فعالیت می کنند.
کاربردهای رشته مهندسی ماشين های ريلی
کاربردهای رشته مهندسی ماشين های ريلی از دو جنبه مهم قابل بررسی است. جنبه آموزشی و جنبه خدماتی یا اجرایی آن از انواع کاربردهای این رشته است. حیطه اصلی فعالیت دانش آموختگان این رشته در صنعت راه آهن است. البته متخصصین این رشته می توانند در طراحی سیستم های لوکوتیو و واگن، سیستم های مکانیک، محاسبات اجزای ماشین، محاسبات مدارهای ترمز قطار، مراقبت و نگه داری پیشرفته از وسائط حمل و نقل نیز فعالیت کنند. از طرف دیگر فارغ التحصیلان این رشته می توانند موسسات پژوهشی و یا آموزش برای تربیت نیروی متخصص نیز مشغول به کار شوند. افراد به عنوان استاد یا هئیت علمی می توانند در موسسات دانشگاهی یا پژوهشکده و مراکز تحقیقات از دانش تخصصی خود جهت ارتقای صنعت حمل و نقل استفاده کنند. البته لازم به توضیح است که طبق تصمیمات دولت، بخش فعایت های اجرایی راه آهن به بخش خصوصی واگذار می شود و صنعت راه آهن به نیروی بیشتری برای نظارت و مدیریت پروژه نیاز خواهد داشت.
به طور کلی کاربرد رشته مهندسی راه آهن به دو جنبه، آموزش و اشتغال در دانشگاه ها به عنوان مدرس و استاد و جنبه اجرایی و خدماتی در سازمان ها اختصاص می یابد.
درآمد رشته مهندسی ماشين های ريلی
درآمد رشته مهندسی ماشین های ریلی به شرایط دانش آموختگان بستگی دارد و از یک فرد به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد. برای ورود به بازار کار و همچنین داشتن حقوق و درآمد بالا باید روزمه قوی برای خود ساخت. فارغ التحصیلان علاوه بر آشنایی با مهارت های تخصصی رشته خود نیاز است تا با مهارت های مانند مدیریت تیمی، لزومات مهندسی مکانیک، زبان تخصصی و مدیریت بحران و … آشنا باشند. در حقیقت افزایش مهارت ها و تخصص ها سبب می شود تا فرد به جایگاه و ردیف شغلی مطلوبی دست پیدا کند.
اگر بخواهیم در یک جمع بندی و به صورت کلی در مورد شرایط درآمد فارغ التحصیلان رشته مهندسی ماشین های ریلی اشاره کنیم، باید یادآور شویم که بازار خوبی برای این افراد وجود دارد و درآمد آن ها قابل توجه است. با توجه به اینکه صنعت راه آهن بسیار مهم است، از این رو تقاضا برای متخصصین ماهر در آینده بسیار بالا می رود، این خبر خوبی برای کسانی است که به دنبال تحصیل در این رشته هستند. همچنین دلیل دیگر این که درآمد این رشته نسبت به سایر رشته ها، بالا است این است که صنعت راه آهن در حال پیشرفت است و از فناوری های به روز استفاده می کند.
درآمد و حقوق مهندسین ماشین های ریلی در صورت استخدام در سازمان های دولتی به طور میانگین براساس حقوق قانون مدیریت خدمات کشوری خواهد بود. اما استخدام در سازمان های خصوصی براساس میزان تخصص، تجربه و توانمندی فرد است و رقم متفاوتی به خود می گیرد.
خودکفایی در صنعت عظیم راه آهن به عنوان یکی از اهداف کشور ایران است، لزوم چنین هدفی تربیت افراد متخصص و زبده برای طراحی، ساخت، بهره برداری، تعمیر و نگه داری ماشین های ریلی برای رفع نیاز کشور است. از این رو رشته مهندسی ماشین های ریلی به عنوان رشته پرطرفدار در کشور ایران بین داوطلبین شناخته می شود
ادامه تحصیل در رشته مهندسی ماشين های ريلی
ادامه تحصیل در رشته مهندسی ماشین های ریلی یکی از اولویت های افرادی است که در مقطع کارشناسی این رشته اقدام به تحصیل کرده اند. اکثر دانشجویان به دنبال ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند تا به مدرک تخصصی و جایگاه های شغلی بالا دست پیدا کنند. به دلیل جایگاه شغلی بهتر و درآمد بیشتر در مقاطع ارشد و دکتری، متقاضیان زیادی برای آزمون تحصیلات تکمیلی شرکت می کنند. در این بخش شرایط تحصیل در این مقاطع را برای علاقمندان مورد بررسی قرر می دهیم.
کارشناسی ارشد رشته مهندسی ماشين های ريلی
دانشجویان کارشناسی می توانند بلافاصله بعد از اتمام این مقطع در آزمون سراسری کارشناسی ارشد شرکت کنند و در صورت قبولی وارد یکی از گرایش های رشته مهندسی ماشین های ریلی شوند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد در رشته های زیر برای فارغ التحصیلان مهندسی ماشین های ریلی امکان پذیر است.
- مهندسی ماشین‌های ریلی
- مهندسی حمل و نقل ریلی
- کنترل و علائم
- مهندسی خطوط راه‌آهن
- مهندسی راه‌آهن برقی
دکترا رشته مهندسی ماشين های ريلی
دانشجویان کارشناسی ارشد بعد از فارغ التحصیلی می توانند در آزمون دکتری شرکت کنند و در صورت قبولی و پذیرش در مصاحبه تخصصی وارد دانشگاه شوند و به در مقطع دکتری به ادامه تحصیل بپردازند. دانشجویان دکتری می تونند ضمن فعالیت در تمامی محل های جذب فارغ التحصیلان کارشناسی و کارشناسی ارشد در زمینه های کارهای تحقیقاتی مسئولیت های تخصصی خود را برعهده بگیرند و در کارهای اجرایی علمی نقش مهمی ایفا کنند. گرایش های دکترای مهندسی ماشین های ریلی در زیر ذکر شده است:
- مهندسی راه آهن خط و سازه های ریلی
- مهندسی راه آهن ماشین های ریلی
- کنترل و علائم
- مهندسی خطوط راه آهن
رشته مهندسی ماشين های ريلی در جهان
در این بخش قرار است شرایط رشته مهندسی ماشین های ریلی در جهان را مورد بررسی قرار دهیم. مهندسین راه آهن در سراسر جهان با طراحی، ساخت و بهره برداری از تمام سیستم های ریلی در سراسر شبکه سر و کار دارند. این نقش برای کسی که خواهان یک نقش شغلی انعطاف پذیر و متنوع بوده و چندین رشته فرعی را به عنوان زمینه هایی برای توسعه و رشد ارائه می‌کند، عالی است. به عنوان بخشی از یک برنامه سرمایه گذاری بزرگ، اکنون تقاضای بی سابقه ای برای مهندسان راه آهن در گرایش های مختلف وجود دارد. صنعت راه آهن قصد دارد تعداد افراد دارای مدارک مهندسی را دو برابر کند زیرا این یک کار با نیاز های فراوان و پردرآمد است. فرصت های شغلی برای مهندسین ماشین های ریلی در جهان متنوع است. مهندسان راه آهن اغلب مسئولیت ایمنی و گردآوری کار مهندسان دیگر را با مسئولیت برآورد زمان و هزینه بر عهده می گیرند. پروژه های صنعت حمل و نقل ریلی می تواند از نظر اندازه متفاوت باشد، از تعویض ریل در طول تعطیلی آخر هفته گرفته تا نصب یک مرکز الکتریکی یا سیگنالینگ جدید، توسعه یک قطار جدید برای شهرک شهری یا برنامه ریزی برای تاسیس یک خط متروی جدید طیف گسترده ای از پروژه های مهندسین راه آهن است.
مهندسی ماشین های ریلی در جهان به عنوان یک رشته با جایگاه ویژه محسوب می شود. اگر بخواهیم به صورت دقیق تر شرایط این رشته را در جهان بررسی کنیم بهتر است تا برترین دانشگا های جهان و میزان درآمد متخصصین این رشته را به شما معرفی کنیم.
رتبه بندی QS یکی از مهم‌ترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی است که براساس سوابق آموزشی، توانایی جذب در بازار کار، نسبت اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، نسبت اعضای هیئت علمی بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی، به رتبه بندی دانشگاهها می پردازد. در حال حاضر براساس آخرین تغییرات رتبه بندی دانشگاه های جهان برای رشته مهندسی راه آهن ۱۰ دانشگاه برتر این رشته به شرح زیر هستند:
- موسسه فناوری ماساچوست (MIT) Massachusetts Institute of Technology
- دانشگاه ملی سنگاپور (NUS) National University of Singapore
- دانشگاه صنعتی دلفت Delft University of Technology
- دانشگاه کالیفرنیا، برکلی (UCB) University of California, Berkeley
- دانشگاه کمبریج University of Cambridge
- امپریال کالج لندن Imperial College London
- دانشگاه فناوری نانیانگ، سنگاپور (NTU) Nanyang Technological University, Singapore
- دانشگاه Tsinghua Tsinghua University
- ETH زوریخ – موسسه فناوری فدرال سوئیس – ETH Zurich – Swiss Federal Institute of Technology
- EPFL لوزان، سوئیس
همچنین شایان ذکر است که در میان دانشگاه های آسیایی دانشگاه ملی سنگاپور با قرار گرفتن در رتبه 2 و دانشگاه فناوری نانیانگ، سنگاپور (NTU) با قرار گرفتن در رتبه 7 به عنوان برترین دانشگاه در شاخه مهندسی شناخته می شود. از طرف دیگر در بین سایر دانشگاه ها، دانشگاه Tsinghua چین در رتبه 8 قرار داد.
میزان درآمد متخصص مهندسی ماشین های ریلی از 10 دسامبر 2022، متوسط دستمزد سالانه یک مهندس راه آهن در ایالات متحده 85310 دلار در سال است. همچنین متوسط حقوق برای مشاغل مهندسی راه آهن 47500 پوند است. به طور کلی این رشته یک رشته پردرآمد با جایگاه شغلی ویژه و خاص است.
