کنکور سراسری یک مرحله بسیار مهم در دوران تحصیل هر دانش‌آموز است. انتخاب رشته کنکور تجربه‌ای سرنوشت‌ساز برای داوطلبین است. ازآنجایی‌که برخی از داوطلبین بین دوراهی انتخاب رشته یا عدم انتخاب رشته می‌مانند و در انتخاب خود شک دارند، بنابراین نیاز به راهنمایی ویژه دارند. در این نوشتار نکات مهمی در مورد عدم انتخاب رشته کنکور بیان کرده ایم.
با گزینه دو همراه باشید
اهمیت انتخاب رشته
انتخاب رشته می‌تواند آینده تحصیلی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد و او را به بازار کار و درآمد خوبی برساند. درصورتی‌که فرد آگاهی دقیقی از نحوه انتخاب رشته داشته باشد می‌تواند اولویت‌بندی‌های خود را بر اساس علاقه، بازار کار، استعداد، درآمد و… بچیند. با شناخت ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های دولتی، حتی می‌توان از ظرفیت رشته موردنظر آگاهی پیدا کرد و شانس قبولی خود را افزایش داد.
داوطلبینی که مجاز به انتخاب رشته شده؛ ولی تصمیم به انتخاب رشته ندارند، پیش از آغاز مهلت انتخاب رشته کنکور باید از شرایط آن اطلاع داشته باشند. در نظر داشته باشید که با انتخاب رشته عملاً زندگی خود را تغییر می‌دهید و لازم است که به جز درنظرگرفتن علاقه‌مندی، انتخاب شهر و دانشگاه‌ها را نیز بادقت در نظر بگیرید.
اگر انتخاب رشته نکنیم چه می‌شود؟
درصورتی‌که برخی از داوطلبین کنکوری از رتبه خود راضی نباشند، ممکن است برای انتخاب رشته اقدام نکنند.
اگر انتخاب رشته انجام ندهید، مشکلی برای شما ایجاد نمی‌شود؛ اما باید این نکته را مدنظر داشته باشید که سال بعد ممکن است رتبه‌ای بدتر از امسال داشته باشید. زیرا برخی از داوطلبین با شرایط مشابه شما، یک سال زمان صرف کردند؛ اما نتیجه مطلوب به دست نیاورند.
بر اساس تجربه، انتخاب رشته هوشمندانه برای داوطلبینی که تردید در انجام آن دارند، بهترین راهکار است. بسیاری از داوطلبین به دلیل عدم اطلاع از عوامل مؤثر در انتخاب رشته تصمیم می‌گیرند که انتخاب رشته انجام ندهند که این به دلیل ناآگاهی آن‌ها است.
چرا داوطلب از انجام انتخاب رشته منصرف می‌شود؟
در زیر دلایلی که سبب می‌شود که داوطلب از انتخاب رشته منصرف شود ارائه شده است:
- 1. ممکن است داوطلب به دلیل اینکه رتبه خوبی کسب نکرده است از انجام انتخاب رشته خودداری کند. مثلاً برخی از دانش‌آموزان در گروه آزمایشی تجربی به دنبال پزشکی، دندانپزشکی و… هستند و ازاین‌رو انتخاب رشته انجام نمی‌دهند.
- 2. درصورتی‌که داوطلب از رشته‌های استانی، ناحیه‌ای، قطبی، کشوری و دوره‌های روزانه و غیر روزانه آگاهی نداشته باشد ممکن است به دلیل عدم تحمل دوری از خانواده، از انتخاب رشته خودداری کند.
- 3. عدم آگاهی در مورد اهمیت انتخاب رشته با هر رتبه‌ای ممکن است از دیگر دلایلی باشد که فرد از انجام این مرحله مهم سر بازمی‌زند.
- 4. رقابت شدید در رشته‌های پرطرف‌دار و ظرفیت محدود پذیرش از دیگر دلایل مهمی است که سبب شده تا داوطلبین از انجام انتخاب رشته خودداری کنند.
معایب انجام‌ندادن انتخاب رشته
برخی از معایب انجام‌ندادن انتخاب رشته در زیر ارائه شده است:
- امکان وجود رقبای سرسخت در سال آینده
اگر شما از انتخاب رشته کنکور خودداری کنید ممکن است در سال آینده با رقبای سرسختی روبه‌رو شوی. دلیل این امر آن است که داوطلبین سال جاری و پشت‌کنکوری‌های سال قبل همچنان خواهان ورود به رشته‌های تاپ هستند.
- متغیر بودن شرایط دانشگاه‌ها در هر سال
شرایط دانشگاه‌ها هر ساله تغییر می‌کند. ظرفیت دانشگاه‌ها، شرایط پذیرش و لیست رشته‌های قابل‌انتخاب و سهمیه‌ها هر سال با سال‌های قبل خود متفاوت است. با عدم انتخاب رشته ممکن است در سال بعد شرایط مطلوبی نداشته باشید. برای مثال ممکن است ظرفیت پذیرش رشته موردنظر کم شود و رقابت سرسخت‌تر و در نتیجه امکان قبولی شما سخت‌تر شود.
- بر اساس تجربه امکان کسب رتبه بهتر در سال‌های بعد، کمتر می‌شود.
اگر در سال جاری اقدام به انتخاب رشته نکنید، ممکن است در سال آینده با حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی روبه‌رو شوید که شرایط تحصیل و درس‌خواندن را برایتان سخت‌تر کند. بهتر است همواره برنامه‌ریزی برای کنکور را بر اساس شرایط و امکانات فعلی انجام دهید تا بهترین نتیجه کسب شود.
- از دست‌دادن فرصت‌های مطلوب
با عدم انتخاب رشته ممکن است فرصت‌های مطلوب را از دست بدهید. زیرا شانس قبولی خود را در رشته‌های پرطرف‌دار از دست داده‌اید و از تکمیل ظرفیت نیز جا می‌مانید.
- از دست‌دادن یک سال طلایی
عدم انتخاب رشته می‌تواند یک سال از عمر شما را بگیرد و فرصت‌های مهم زندگی خود را از دست دهید.
- بی‌هدفی برای مطالعه
ممکن است با عدم انتخاب رشته دچار بی‌هدفی شوید و نتوانید برای ورود به دانشگاه برای سال بعد آمادگی لازم را داشته باشید.
آیا بهتر است انتخاب رشته انجام دهیم یا خیر؟
انتخاب رشته یا عدم آن یک تصمیم مهم است و بستگی به اهداف و شرایط شخصی فرد دارد. قبل از اینکه تصمیم به انجام یا عدم انجام انتخاب رشته بگیرید باید این نکات را مدنظر داشته باشید:
- 1. ممکن است شما با انتخاب رشته شانس قبولی در دانشگاه و رشته موردعلاقه خود را کسب کنید. شاید حتی فکر کنید که با این رتبه نمی‌توان در رشته و دانشگاه خوب قبول شد، اما امتحان‌کردن شانس که ضرری ندارد.
- 2. به اهداف و استعدادهای خود بیشتر فکر کنید. قبل از تصمیم‌گیری در مورد انجام یا عدم انجام انتخاب رشته بهتر است توانایی، علاقه و اهداف شخصی و شرایط را بررسی کنید.
- 3. مشاوره و راهنمایی را برای تصمیم‌گیری در مورد عدم انتخاب رشته فراموش نکنید.
در نهایت این تصمیم با شما است که با بررسی مزایا و معایب در مورد انجام یا عدم انجام انتخاب رشته اقدام کنید.
دسته‌بندی‌های مختلف بر اساس رتبه‌های کسب شده برای انتخاب رشته
اگر بخواهیم بعد از اعلام نتایج، داوطلبین کنکور سراسری را تقسیم‌بندی کنیم، آن‌ها را می‌توان در چهار گروه قرار داد:
- 1. دسته اول افرادی که تمایل به انتخاب رشته دارند.
- 2. دسته دوم افرادی که تمایل به انتخاب رشته ندارند.
- 3. دسته سوم افرادی که از رتبه خود راضی بوده؛ ولی قصد انتخاب رشته ندارند.
- 4. افرادی که رتبه خوبی کسب کرده‌اند؛ اما باید در انتخاب رشته دقت کنند.
دسته اول: افرادی که تمایل به انتخاب رشته دارند.
داوطلبینی که در کنکور رتبه خوبی کسب کرده‌اند و تمایل به انجام انتخاب رشته دارند باید به صورت هوشمندانه این مرحله را پشت سر بگذارند. این دسته از داوطلبین می‌توانند با کمک نرم‌افزار انتخاب رشته گزینه دو به‌راحتی شانس قبولی در رشته‌های موردنظر خود را افزایش دهند.
دسته دوم: افرادی که تمایل به انتخاب رشته ندارند.
داوطلبینی که رتبه خوبی کسب نکرده‌اند و انگیزه‌ای برای انتخاب رشته ندارند، ممکن است تصمیم بگیرند که در کنکور سال بعد شرکت کنند
دسته سوم: افرادی که از رتبه خود حدوداً راضی هستند؛ اما نمی‌خواهند انتخاب رشته کنند.
داوطلبینی که تقریباً از رتبه خود راضی هستند؛ اما می‌خواهند برای بار دوم در کنکور شرکت کنند و هدف آن‌ها این است که در سال بعد رتبه بهتری کسب کنند، نیاز به راهنمایی و مشورت دارند تا بتوانند تصمیم درستی در مورد ادامه تحصیل و انتخاب رشته بگیرند.
دسته چهارم: افرادی که رتبه خوبی کسب کرده‌اند؛ اما باید دقت کنند.
داوطلبینی که در محدوده رتبه‌های خوب قرار دارند و تصمیم به انتخاب رشته محدودی دارند باید در این فرایند نهایت دقت را به کار ببرید. این داوطلبین تمایل به انتخاب رشته در رشته‌های پرطرف‌دار با ظرفیت کم را دارند. برای افزایش شانس قبولی نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و استراتژی مناسب است. انتخاب رشته اصولی می‌تواند شما را با اهداف خود نزدیک کند.
اگر انتخاب رشته نکنیم می‌توان برای کنکور سال بعد برنامه‌ریزی کرد؟
با عدم انتخاب رشته، مشکلی برای شما پیش نمی‌آید. در این حالت عدم انتخاب رشته تأثیری در شرکت در کنکور سال بعد ندارد. به‌طورکلی تا قبل از اینکه انتخاب رشته انجام دهید و دانشگاه روزانه قبول شوید، می‌توانید هر سال در کنکور شرکت کنید. اگر داوطلب مرد باشید و بخواهید برای بار سوم در کنکور شرکت کنید با وضعیت نظام‌وظیفه خود را مشخص کنید.
درصورتی‌که رتبه خوبی کسب کرده‌اید؛ اما از انجام انتخاب رشته خودداری کنید ممکن است فرصت‌های طلایی را از دست بدهید. به طور خلاصه افرادی که رتبه‌های مطلوبی کسب کرده‌اند باید به چهار نکته اساسی دقت کنند:
- از دست‌دادن فرصت قبولی
اگر فرد با رتبه خوب انتخاب رشته انجام ندهد و امکان قبولی در دانشگاه‌های خوب را از دست بدهد، ممکن است دیگر چنین فرصتی را به دست نیاورد.
- عدم شناخت انتخاب‌های دیگر
انتخاب رشته باید با آگاهی از تمامی کد رشته محل‌های موجود در دفترچه منتشر شده باشد. اگر فرد از تمامی رشته‌ها و شرایط بازار کار و درآمد آن‌ها اطلاعی نداشته باشد، ممکن است به‌خاطر عدم اطلاع از سایر رشته‌ها، شانس قبولی خود را از دست بدهد.
- ضعف در شناخت توانایی‌ها و استعداد
انتخاب رشته بر اساس توانایی‌ها و علاقه فرد منجر به موفقیت می‌شود. اگر فرد به دنبال انتخاب رشته‌های تاپ باشد؛ اما بااستعداد و علاقه وی سازگار نباشد، ممکن است در آینده با مشکلات زیادی مواجه شود، در نتیجه حتی اگر رتبه بسیار خوبی کسب نکرده‌اید، به انتخاب‌های خوب دیگر خود نیز فکر کنید.
راه کارهای مناسب برای افرادی که رتبه خوبی برای انتخاب رشته کسب نکرده‌اند:
در زیر راه کارهای مناسب برای افرادی که رتبه خوبی کسب نکرده‌اند ارائه شده است:
- بررسی مجدد اهداف و علاقه‌ها
افراد باید به‌دقت اهداف و استعدادهای خود را در مورد یک رشته مورد بررسی قرار دهند. داوطلبین با نگاهی بلندمدت به اهداف شخصی و علاقه خود می‌توانند انتخاب رشته خوبی انجام دهند.
- کاوش در رشته‌های مرتبط و متعدد
درصورتی‌که رتبه قبولی برای رشته‌های خاص را به دست نیاورده‌اید، می‌توانید رشته‌های مرتبط مانند پیراپزشکی را نیز در لیست انتخاب‌های خود داشته باشید. توجه داشته باشید که هرچقدر اطلاعات شما در مورد رشته‌ها زیاد باشد، به همان اندازه نیز موفق‌تر عمل خواهید کرد.
- دریافت کارنامه سبز
کارنامه سبز یا کارنامه نهایی پس از اعلام نتایج کنکور برای داوطلبین صادر می‌شود. در این کارنامه اطلاعات مرتبط با قبولی رشته‌ها در دانشگاه‌های مختلف ذکر می‌شود. این اطلاعات شامل:
- 1. رتبه شما در هر یک از کد رشته محل‌ها
- 2. آخرین رتبه پذیرش شده در دانشگاه‌ها
راهکارهای اصولی انتخاب رشته کنکور
انتخاب رشته کنکور راهی برای ورود به دانشگاه است؛ اما اشتباهات کوچک می‌تواند سرنوشت داوطلب را تغییر دهد. راهکارهای زیر برای انتخاب رشته کنکور سراسری اهمیت دارد.
- اولویت گذاری رشته‌ها را فراموش نکنید. این اولویت‌بندی را بر اساس علایق فرد، رتبه، وضعیت بومی بودن رشته و…. مشخص کنید.
2. اولویت‌گذاری شهرها بسیار مهم است. درصورتی‌که تصمیم به ادامه تحصیل در شهرهای دیگر را نیز دارید، اولویت‌بندی را بر این اساس بچینید.
3. اولویت‌گذاری دوره‌ها از دیگر نکات مهم است. در ترتیب اولویت‌ها باید ابتدا دوره‌های روزانه، شبانه، پردیس خودگردان، غیرانتفاعی، پیام‌نور و آزاد است. بر اساس شرایط مالی می‌توان رشته یا دانشگاه را تغییر داد.
پرسش و پاسخ
برخی از افراد که رتبه‌های بدی کسب کرده‌اند از انتخاب رشته ناامید بوده و قصد دارند بار دیگر در کنکور شرکت کنند. این افراد می‌توانند شانس قبولی خود را در دانشگاه‌های پیام‌نور یا آزاد و همچنین دانشگاه‌های نوبت دوم یا شهریه پرداز مانند پردیس خودگردان امتحان کنند. البته باید داوطلب برای پرداخت شهریه مشکلی نداشته باشد. البته درصورتی‌که داوطلب انگیزه قوی دارد می‌تواند بار دیگر در آزمون شرکت کند.
یکی از مزایای انتخاب رشته صدور کارنامه سبز است.
عدم انتخاب رشته با رتبه مطلوب باعث می‌شود، فرد فرصت قبولی در دانشگاه دولتی را از دست بدهید، زیرا اکثر داوطلبان با تصور اینکه نمی‌توانند در دوره روزانه دانشگاه دولتی قبول شوند دست به انتخاب نمی‌زنند.
