معرفی رشته جغرافیا
رشته جغرافیا می تواند به ما در درک حرکت، تغییرات و سیستم های سیاره کمک کند. موضوعات مرتبط با امروز مانند تغییرات آب و هوا، در دسترس بودن آب، منابع طبیعی و موارد دیگر برای کسانی که جغرافیا را به خوبی می دانند آسان تر قابل درک است. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد و شرایط ادامه تحصیل در رشته جغرافیا در ایران و جهان بپردازیم.
رشته جغرافیا به ما کمک می کند تا فضا و مکان را کشف و درک کنیم و تشخیص تفاوت های بزرگ در فرهنگ ها، سیستم های سیاسی، اقتصاد، مناظر و محیط در سراسر جهان و کاوش در پیوندهای بین آنها را به خوبی متوجه شویم. جغرافیا به دنبال این است که بفهمد اشیا در کجا یافت می شوند، چرا آنجا هستند و چگونه در طول زمان توسعه یافته و تغییر می کنند.
تاریخچه رشته جغرافیا
رشته جغرافیا تاریخچه طولانی دارد. اولین استفاده ثبت شده از کلمه جغرافیا توسط اراتوستن، محقق یونانی که از 276 تا 194 قبل از میلاد زندگی می کرد، بود که سبب ایجاد رشته جغرافیا شد. کلمه جغرافیا از کلمه یونانی geo (زمین به معنای وسیع آن) و graphos (گرافی، نوشتن در مورد) گرفته شده است. به معنای واقعی کلمه، نوشتن در مورد زمین. جغرافیدانان ویژگی های فیزیکی زمین، ساکنان و فرهنگ های آن، پدیده هایی مانند آب و هوا و مکان زمین در کیهان را مطالعه می کنند.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته جغرافیا
رشته جغرافیا در مفهوم امروزین خود علم مکان و فضا است. وظیفه جغرافیدانها کشف قانونمندیها، الگوها و روابط فضایی و تشریح، تحلیل و تفسیر الگوهای مکانی – فضایی پدیده ها است. یکی از ویژگی های فضای جغرافیایی دگرگونی دائمی و مرتب عناصر و محیط های طبیعی و چشم اندازهای انسانی و فرهنگی می باشد که این مسئله موجب ایجاد قلمروها و مرزهای جدیدی در این علم می شود. از این رو مهمترین و در عین حال پیچیده ترین بخش مطالعات جغرافیایی، تشریح و تفسیر عوامل جغرافیایی فضاساز نه تنها به عنوان عوامل ثابت و غیر قابل تغییر، بلکه به مفهوم متغیر و ناپایدار آن در زمان و مکان است.
رشته جغرافیا در یک نگاه
رشته جغرافیا زیر مجموعه کنکور علوم انسانی است و دانش آموزان برای قبولی در این رشته باید در آزمون سراسری علوم انسانی نمره خوبی کسب کنند. متقاضیان برای ورود به این رشته تقریباً متوسط بوده و هر ساله تعداد دانشجویان مشخصی برای پذیرش در رشته با همدیگر به رقابت می پردازند. ظرفیت پذیرش دانشگاه برای رشته جغرافیا تقریبا مناسب بوده و دانشگاه سراسری زیادی اقدام به پذیرش دانشجو برای این رشته می کنند. رشته جغرافیا بازار کار نسبتا متوسطی داشته و می توان با کسب مهارت های علمی و عملی در ردیف های شغلی متنوع با درآمد مناسب مشغول به کار شد. درآمد رشته جغرافیا بستگی به رده شغلی داشته اما به صورت کلی میانگین درآمد متوسط است. طول دوره کارشناسی جغرافیا چهار ساله است که به صورت ترمی و در هشت نیمسال تحصیلی ارائه می شود.
رشته جغرافیا در ایران
رشته جغرافیا در ایران قدمتی دیرینه دارد. دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران به دارلفنون در دوره قاجار برمی گردد. در دوره پهلوی رشته “تاریخ و جغرافیا” نخست به عنوان یک رشته دانشگاهی آموزش داه می شود و سپس در سال 1339-1340 با گسترش فعالیت آموزشی و پژوشی به عنوان یک رشته مستقل توسعه داده شد.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته جغرافیا
در این بخش قرار است شرایط پذیرش در رشته جغرافیا را مورد بررسی قرار دهیم. شرایط پذیرش از دو دیدگاه قابل بررسی است. در وهله اول باید به تعداد متقاضیان ای که برای ورود به این رشته در کنکور سراسری شرکت می کنند توجه داشت. هر سال تعداد افراد تقریبا متوسطی برای پذیرش در رشته جغرافیا با همدیگر به رقابت پرداخته و برای ورود به این رشته تلاش می کنند. از طرف دیگر شرایط پذیرش به ظرفیت پذیرش تعداد دانشگاه های پذیرنده بستگی دارد. دانشگاه های زیادی در سراسر کشور اقدام به جذب متقاضیان کرده و امکانات و شرایط تحصیلی لازم را برای آنان فراهم کرده‌اند. البته توجه داشته باشید که شرایط پذیرش هر رشته جغرافیا در هر سال شرایط متفاوتی را به خود می گیرد زیرا تعداد متقاضیان، ظرفیت پذیرش و اعمال سهمیه های مختلف در هر سال با سال قبل خود متفاوت است. با این حال آگاهی از شرایط پذیرش سبب می شود تا شما با دیدی بازتر برای کنکور سراسری برنامه‌ریزی داشته باشید.
با توجه به حذف زیرگروه های علوم انسانی و دروس عمومی از کنکور سراسری، در نتیجه شما برای قبولی در رشته مورد نظر باید به دروس تخصصی پاسخ دهید. دروس تخصصی هر کدام ضرایب جداگانه داشته که تاثیر متفاوتی در رتبه و تراز قبولی دارند. در جدول زیر می توانید ضرایب دروس تخصصی رشته جغرافیا را به صورت کامل مشاهده کنید.
نام درس | ضریب درس | ||||
|---|---|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور انسانی | |||||
ریاضی | 6 | ||||
اقتصاد | 2 | ||||
زبان و ادبیات فارسی | 8 | ||||
عربی | 5 | ||||
تاریخ و جغرافیا | 5 | ||||
علوم اجتماعی | 5 | ||||
فلسفه و منطق | 5 | ||||
روانشناسی | 2 | ||||
همان طور که در جدول مشاهده می کنید، دروس ادبیات و زبان فارسی و ریاضی بالاترین ضریب ها را برای ورود به رشته داشته و شما برای قبولی در این رشته باید روی دروس دوره دبیرستان مطالعه کافی داشته باشید.
البته شایان ذکر است که برای ورود به رشته جغرافیا می توانید در آزمون های آزمایشی شرکت کنید. این آزمون ها شرایط مناسبی را برای سنجش میزان دقت و سرعت پاسخگویی شما در تست زنی فراهم می کنند. همچنین با شرکت در آزمون های آزمایشی مشابه می توانید شرایط روز کنکور خود را بهتر فراهم سازید، زیرا قبلا در چنین محیط هایی مشغول به تست زنی بوده اید. از طرف دیگر با توجه به اینکه اکثر سوالات کنکور با سوالات آزمون های آزمایشی شباهت دارد، می توانید از این فرصت نهایت استفاده را ببرید.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته جغرافیا
با توجه به اینکه اولویت اکثر دانش آموزان بعد از انتخاب رشته به دنبال انتخاب دانشگاه های شاخص و برتر هستند، از این رو در این بخش به معرفی دانشگاه های برتر رشته جغرافیا پرداخته‌ایم. توجه داشته باشید که تمامی دانشگاه های کشور از نظر امکانات آموزشی شرایط تحصیلی، رتبه علمی و سطح کیفی دانش اساتید در جایگاه قابل قبولی قرار دارند. فارغ التحصیلان دانشگاهی کشور می توانند در بازار کار با درآمد های مناسب مشغول به کار شوند و از این بابت مانعی پیش روی عزیزان است. با این حال برخی از شاخص ترین دانشگاهای برتر رشته جغرافیا شامل دانشگاه های تهران، دانشگاه تبریز، دانشگاه دامغان، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه شیراز و دانشگاه شهید چمران اهواز است.
دو نمونه کارنامه قبولی در رشته جغرافیا
برای آشنایی بیشتر با شرایط پذیرش و نحوه قبولی در رشته جغرافیا در این بخش دو نمونه کارنامه قبولی را گردآوری کرده ایم. مشاهده نمونه کارنامه قبولی به شما دیدی بازتر برای مطالعه دروس و برنامه‌ریزی صحیح جهت کنکور سراسری ارائه می دهد. البته توجه داشته باشید که به دلیل متغیر بودن تعداد متقاضیان ظرفیت پذیرش دانشگاه ها و اعمال سهمیه های مختلف در هر سال شرایط پذیرش با سال قبل خود متفاوت است. برای مثال ممکن است نتوانید با همین تراز و درصد در رشته مورد نظر قبول شوید، زیرا ممکن است شرایط فرق کرده باشد. به صورت کلی بررسی نمونه کارنامه قبولی در رشته جغرافیا می تواند تا حدی شما را به شرایط پذیرش آشنا نماید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
گرایش های رشته جغرافیا
بسیاری از رشته های فنی در مقطع کارشناسی فاقد گرایش هستند و گرایش های تخصصی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری اعمال می شود. رشته جغرافیا در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به گرایش های مختلفی تقسیم می شود که دانشجویان می توانند براساس علاقه در گرایش مد نظر خود مشغول به تحصیل شوند. از آنجایی که نظام آموزشی ایران در راستای هم سو شدن با نظام آموزشی در کشورهای مطرح است، بنابراین از طرح لوزی پیروی می کند. طرح لوزی به گونه ای است که در دوره کارشناسی فاقد گرایش است و در دوره ارشد گرایش های مختلفی برای رشته ها تعیین می شود و دوباره در دوره دکتری، گرایش ها با همدیگر تجمیع می شوند. رشته جغرافیا نیز در دوره کارشناسی فاقد گرایش است.
واحدهای درسی رشته جغرافیا
در این بخش قرار است واحدهای درسی رشته جغرافیا را بررسی کنیم. علت اهمیت آشنایی با واحدهای درسی رشته جغرافیا این است که برخی دانش آموزان بعد از ورود به یک رشته به دلیل عدم علاقه به تحصیل انصراف دادند. بنابراین لازم است تا دانش آموزان قبل از انتخاب رشته با واحدهای درسی که قرار است در دوره کارشناسی مطالعه کنند آشنا شوند.
واحد های درسی رشته جغرافیا هر چند سال یک بار زیر نظر وزارت علوم تحقیقات و فناوری طرح بازنگری قرار گرفته این بازنگری ها برای تطبیق واحد های درسی با نیازها و شرایط جامعه و تطبیق این واحدها با درس های ارائه شده بین الملل در دانشگاه های برتر جهان است. علت تجدید نظر در برنامه درسی جغرافیا همخوانی بیشتر با موضوعات به روز مانند محیط زیست و غیره است. البته تغییرات جزئی در واحدهای درسی و یا سرفصل دروس انجام می‌شود و شاهد تغییرات گسترده و عمده ای نخواهیم بود.
رشته جغرافیا به عنوان علم فضاشناسی از حیث بنیادی و علم فضاسازی از حیث کاربردی، همپای سایر رشته های علمی باید دائما در فرایند بازنگری، نوسازی و روزآمد شدن قرار گیرد. از اواسط دهه 1970 مسئولیت و اقدامات جغرافیدانان در جهت شناخت مسائل و ابعاد فضایی زندگی بشر و دستیابی جوامع به رفاه و آرامش و نیز کمک به بهزیستی انسان در مکان و فضای جغرافیای مورد توجه قرار گرفته و ضرورت توسعه پایدار را مطرح کرده است.
کاربردی کردن علم جغرافیا و استفاده از آموزه های این علم مستلزم وجود فارغ التحصیلانی است که آموخته های آن ها با نیازهای جامعه همخوانی داشته باشد تا بتوانند به راحتی در بازار اشتغال جذب شده و با به کارگیری آموخته های خود در جامعه نقش آفرینی کنند. نیل به این اهداف نیازمند وجود رشته های تخصصی، کاربردی مختلف در جفرافیا می باشد.
بر اساس آخرین بازنگری انجام شده دانشجویان رشته جغرافیا باید واحدهای درسی را به صورت بسته دروس عمومی، پایه و اختصاصی اخذ نمایند. در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته جغرافیا در مقطع کارشناسی را در دانشگاه های کشور مشاهده کنید:
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته جغرافیا | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه | 80 واحد | ||
دروس تخصصی | 34 واحد | ||
جمع | 136 واحد | ||
در ادامه هر یک از واحدهای درسی رشته جغرافیا را به صورت جداگانه و با عنوان تعداد واحد هر درس برای شما عنوان می‌کنیم تا شناخت شما نسبت به این رشته کامل شود.
دروس عمومی رشته تاریخ
اولین بسته دروس مربوط به دروس عمومی رشته جغرافیا است. این دروس به صورت مشترک بین تمامی رشته های کارشناسی ارائه شده و دانشجویان ملزم به سپری کردن تعداد مشخصی از واحدهای درسی عمومی هستند. دروس عمومی زیر نظر گروه معارف و عمومی دانشگاه تعیین شده و با هدف افزایش معرفت شناختی، افزایش آگاهی در مورد تاریخ و فرهنگ ارائه می شود. به صورت کلی دروس عمومی تاثیری در مهارت های حرفه ای و دانش تخصص دانشجویان ندارند. معمولاً واحدهای درسی به صورت مشترک با سایر کلاس ها برگزار شده که در جدول زیر می توانید واحدهای درسی رشته جغرافیا را مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی 1 | 1 واحد | ||
تربیت بدنی 2 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن 22 واحد دروس عمومی رشته جغرافیا وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 22 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
برای این رشته در دروس عمومی، 12 واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته جغرافیا در دوره کارشناسی پیوسته 22 واحد خواهد شد.
دروس پایه رشته جغرافیا
بسته دوم از واحدهای درسی مربوط به دروس پایه رشته جغرافیا است. دروس پایه شاکله اصلی رشته را تشکیل داده و سبب تقویت ذهنیت دانشجویان برای فهم دروس اختصاصی رشته می شود. به عبارتی دروس پایه مانند پلی بین درس های دبیرستان و دانشگاه است. البته با این تفاوت که دروس پایه نسبت به دروس دوره دبیرستان مفهومی تر شده ولی نسبت به دروس تخصصی از فهم ساده تری برخوردار است. با مطالعه این واحدهای درسی است که دانشجویان قادر به درک و یادگیری دروس اصلی رشته می شوند. با توجه به اینکه برای برخی از دانشگاه‌های خارج از کشور دروس پایه اهمیت دارد، بنابراین باید برنامه ریزی صحیحی برای مطالعه این دروس داشته باشید. در جدول زیر می توانید دروس پایه رشته جغرافیا را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید:
| دروس پایه رشته جغرافیا | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | فلسفه علم جغرافیا | 2 |
| 2 | روش تحقیق در جغرافیا | 2 |
| 3 | ریاضیات 1 | 2 |
| 4 | آمار و احتمالات 1 | 2 |
| 5 | زمین در فضا | 2 |
| 6 | ژئومورفولوژی | 2 |
| 7 | آب و هواشناسی | 2 |
| 8 | هیدرولوژی | 2 |
| 9 | جغرافیای خاک ها | 2 |
| 10 | جغرافیای تاریخی ایران | 2 |
| 11 | مخاطرات محیطی | 2 |
| 12 | جغرافیای جمعیت | 2 |
| 13 | جغرافیای اقتصادی | 2 |
| 14 | جغرافیای سیاسی | 2 |
| 15 | جغرافیای فرهنگی | 2 |
| 16 | جغرافیای گردشگری | 2 |
| 17 | جغرافیای شهری | 2 |
| 18 | جغرافیای روستایی | 2 |
| 19 | روش های برنامه ریزی منطقه ای و آمایش سرزمین | 2 |
| 20 | نقشه خوانی | 2 |
| 21 | نقشه برداری | 2 |
| 22 | جغرافیایی زیستی | 2 |
| 23 | مبانی سنجش از دور | 2 |
| 24 | مبانی سیستم اطلاعات جغرافیایی | 2 |
| 25 | مبانی برنامه نویسی کامپیوتر | 2 |
| 26 | ژئومورفولوژی ایران | 2 |
| 27 | آب و هوای ایران | 2 |
| 28 | جغرافیای جمعیت ایران | 2 |
| 29 | جغرافیای اقتصادی ایران | 2 |
| 30 | جغرافیای سیاسی ایران | 2 |
| 31 | جغرافیای شهری ایران | 2 |
| 32 | جغرافیای روستایی ایران | 2 |
| 33 | محیط زیست و حقوق آن | 2 |
| 34 | کارآفرینی | 2 |
| 35 | مطالعات جهان | 2 |
| 36 | زمین شناسی عمومی | 2 |
| 37 | مسائل آب | 2 |
| 38 | ریاضیات برای جغرافیا 2 | 2 |
| 39 | تغییرات محیطی | 2 |
| 40 | آمار و احتمالات برای جغرافیا 2 | 2 |
| مجموع واحدها | 80 | |
دانشجویان باید از همان ترم های آغازین برای اخذ دروس پایه برنامه ریزی داشته باشند تا در انتهای ترم به مشکل پیش نیازی برای دروس اصلی و تخصصی روبه رو نشوند. برای کسب معدل بهتر و فهم بیشتر دروس اصلی/تخصصی باید نمرات قابل قبولی در واحدهای درسی پایه اخذ شود. توجه داشته باشید که اگر دانشجو حتی یکی از واحدهای درسی پایه را اخذ نکرده باشد از نظر آموزشی فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است.
دروس تخصصی رشته جغرافیا
دروس تخصصی رشته جغرافیا بسته سوم از دروسی است که دانشجویان در مقطع کارشناسی مطالعه می کنند. دوره تخصصی شالوده هر آن چیزی است که دانشجویان برای فهم رشته جغرافیا به آن نیاز دارد. با مطالعه واحدهای درسی تخصصی است که دانشجویان با مفاهیم تخصصی و شرایط بازار کار و همچنین کاربردهای رشته جغرافیا آشنا می شوند. دروس تخصصی از نظر مفاهیم علمی و عملی بسیار حائز اهمیت بوده و موفقیت در این درس ها می تواند موفقیت را در آینده تضمین کند. در جدول زیر می توانید واحدهای درسی تخصصی رشته جغرافیا را مشاهده کنید:
| دروس تخصصی جغرافیا، سنجش از راه دور | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | سنجش از دور کاربردی | 2 |
| 2 | اصول و کاربرد GPS در برنامه ریزی مکانی | 2 |
| 3 | پردازش رقومی تصاویر ماهواره ای | 2 |
| 4 | طراحی پایگاه اطلاعات | 2 |
| 5 | تحلیل های مکانی با GIS | 2 |
| 6 | ژئودزی عمومی | 2 |
| 7 | Web GIS | 2 |
| 8 | فتوگرامتری | 2 |
| 9 | تهیه نقشه های جغرافیایی با استفاده از سنجش از دور و GIS | 2 |
| 10 | سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری | 2 |
| 11 | کارآفرینی در سنجش از دور و GIS | 2 |
| 12 | برنامه نویسی سنجش از دور و GIS | 2 |
| 13 | فیزیک نور و الکترومغناطیس | 2 |
| 14 | روش تحقیق در سنجش از دور و GIS | 2 |
| 15 | مبانی کاداستر | 2 |
| 16 | طراحی سیستم های GIS | 2 |
| 17 | 2 | |
| 18 | پروژه | 2 |
| مجموع واحد ها | 34 | |
| دروس تخصصی جغرافیا گرایش ژئومورفولوژی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | ژئومورفولوژی ساحلی | 2 |
| 2 | ژئومورفولوژی اقلیمی | 2 |
| 3 | کارآفرینی در ژئومورفولوژی | 2 |
| 4 | ژئومورفولوژی ایران 2 | 2 |
| 5 | تهیه و ترسیم نقشه های ژئومورفولوژی | 2 |
| 6 | ژئومورفولوژی رودخانه | 2 |
| 7 | روش تحقیق در ژئومورفولوژی | 2 |
| 8 | اشکال کارستی | 2 |
| 9 | ژئومورفولوژی دامنه ای | 2 |
| 10 | کاربرد سیستم های اطلاعات جغرافیایی در ژئومورفولوژی | 2 |
| 11 | کاربرد سنجش از دور در ژئومورفولوژی | 2 |
| 12 | ژئومورفولوژی شهری | 2 |
| 13 | تغییرات محیطی و روش های ارزیابی آن | 2 |
| 14 | هیدرولوژی کاربردی | 2 |
| 15 | کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی | 2 |
| 16 | مورفوتکنوتیک | 2 |
| 17 | پروژه | 2 |
| مجموع واحد ها | 34 | |
| دروس تخصصی جغرافیا- گرایش جغرافیای سیاسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مخاطرات و جغرافیای سیاسی | 2 |
| 2 | هیدرولوپلیتیک | 2 |
| 3 | اکولوژی سیاسی | 2 |
| 4 | جغرافیای سیاسی مرز | 2 |
| 5 | جغرافیای انتخابات | 2 |
| 6 | مبانی ژئوپلیتیک | 2 |
| 7 | روش تحقیق در جغرافیای سیاسی | 2 |
| 8 | کارگاه استفاده از GIS و سنجش از دور در جغرافیای سیاسی | 2 |
| 9 | جغرافیای سیاسی جهان اسلام | 2 |
| 10 | آمایش دفاعی فضای ملی | 2 |
| 11 | جغرافیای سیاسی خلیج فارس | 2 |
| 12 | مدیریت سیاسی فضای بین المللی | 2 |
| 13 | مبانی سنجش قدرت ملی | 2 |
| 14 | معیارهای امنیتی مکان گزینی پروژه حیاتی و حساس | 2 |
| 15 | کارآفرینی و بازار کار جغرافیای سیاسی | 2 |
| 16 | ژئوپلیتیک ایران | 2 |
| 17 | پروژه | 2 |
| مجموع واحد ها | 34 | |
| دروس تخصصی جغرافیا- گرایش برنامه ریزی روستایی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | تاریخ یونان و روم | ۲ |
| 2 | تاریخ بیزانس | ۲ |
| 3 | اروپا در قرون وسطی | ۲ |
| 4 | اروپا در قرن جدید | ۲ |
| 5 | تاریخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهانی اول | ۲ |
| 6 | اروپا از جنگ جهانی اول تا کنون | ۲ |
| 7 | تاریخ اسلام از میلاد پیامبر تا سال ۴۱ هجری قمری | ۲ |
| 8 | تاریخ تحولات جهان اسلام از سال۴۰ تا ۲۲۷ هجری قمری | ۲ |
| 9 | تحولات جهان اسلام از ۲۲۷ تا سقوط بغداد | ۲ |
| 10 | تاریخ تشیع ۱ از آغاز تا قرن۵ هجری | ۲ |
| 11 | تاریخ تشیع 2 از قرن ۵ تا قرن ۱۰هجری | ۲ |
| 12 | تاریخ تحلیلی زندگی ائمه (ع) | ۲ |
| 13 | تاریخ تحولات جهان اسلام از قرن ۷ هجری تا قرن ۱۰ هجری | ۲ |
| 14 | تاریخ عثمانی و ترکیه جدید | ۲ |
| 15 | تاریخ ایران از ورود آریایی ها تا پایان دوره هخامنشیان | ۴ |
| 16 | تاریخ ایران در دوره سلوکی و اشکانی | ۲ |
| 17 | تاریخ ایران در دوره ساسانیان | ۴ |
| مجموع واحد ها | 34 | |
| دروس تخصصی جغرافیا- گرایش آب و هواشناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مدل سازی اقلیمی | 2 |
| 2 | تحلیل فضایی و فرایندهای آب و هواشناسی | 2 |
| 3 | فیزیک عمومی | 2 |
| 4 | تهیه و تفسیر نقشه ها و نمودارهای اقلیمی | 2 |
| 5 | پایگاه داده های اقلیمی و نقشه های هوا | 2 |
| 6 | اقلیم شناسی ماهواره ای | 2 |
| 7 | ریاضیات و آب و هواشناسی | 2 |
| 8 | برنامه نویسی و نرم افزارهای اقلیمی | 2 |
| 9 | اقلیم شناسی دینامیک | 2 |
| 10 | اقلیم شناسی آماری | 2 |
| 11 | اقلیم شناسی فیزیکی | 2 |
| 12 | روش تحقیق در آب و هواشناسی | 2 |
| 13 | هیدروکلیماتولوژی | 2 |
| 14 | میکروکلیماتولوژی | 2 |
| 15 | آب و هوای کره زمین | 2 |
| 16 | آلودگی هوا و شیمی جو | 2 |
| 17 | پروژه | 2 |
| مجموع واحد ها | 34 | |
| دروس تخصصی جغرافیا- گرایش برنامه ریزی شهری | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | روش تحقیق در مطالعات شهری | 2 |
| 2 | شهرها و شهرک های جدید | 2 |
| 3 | زیباسازی و مبلمان شهری | 2 |
| 4 | کارآفرینی و بازار کار جغرافیای شهری | 2 |
| 5 | برنامه ریزی شهری | 2 |
| 6 | تکنیک های برنامه ریزی شهری | 2 |
| 7 | طرح های توسعه شهری | 2 |
| 8 | برنامه ریزی شهری در ایران | 2 |
| 9 | کارگاه برنامه ریزی شهری | 2 |
| 10 | مدیریت شهری | 2 |
| 11 | حقوق و قوانین برنامه ریزی شهری | 2 |
| 12 | کاربرد GIS در برنامه ریزی شهری | 2 |
| 13 | جغرافیای طبیعی شهر ژئومورفولوژی و اقلیم | 2 |
| 14 | کاربری ارضی شهری و منطقه ای | 2 |
| 15 | مسکن و اسکان غیر رسمی | 2 |
| 16 | توسعه پایدار شهری | 2 |
| 17 | پروژه | 2 |
| مجموع واحد ها | 34 | |
دروس تخصصی هر آن چیزی که دانشجو باید در مورد رشته جغرافیا بداند را به وی ارائه می دهد. این دروس اجباری بوده و حتی اگر یکی از واحدهای درسی اخذ و پاس نشود، دانشجو از نظر آموزشی فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است. برای اینکه مشکل پیش نیازی دروس تخصصی رخ ندهد، باید برای دروس پایه قبل از اخذ دروس تخصصی برنامه ریزی شود.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته جغرافیا
در این بخش قرار است بازار کار رشته جغرافیا را مورد بررسی قرار دهیم. بازار کار رشته جغرافیا در کشور ایران مناسب بوده و با توجه به شرایط خاص کشور به متخصصین این رشته نیاز است. البته ممکن است برخی از فارغ التحصیلان به دلیل سوء مدیریت و عدم توجه به پتانسیل های بالقوه آنان در رشته‌های غیر مرتبط و با درآمد کمتر مشغول به کار شده باشند. اما با این حال با تقویت رزومه و افزایش مهارت های علمی می توان به ردیف های شغلی با درآمد مناسب دست پیدا کرد. به صورت کلی بازار کار رشته جغرافیا در سازمان های زیر تعریف شده است:
- دبیری جفرافیا (تمامی گرایش ها)
- کار در وزارت جهاد کشاورزی (ژئومورفولوژی)
- کارشناس امور انسانی در روزنامه ها مجلات و یا صدا و سیما (جغرافیای انسانی)
- راهنمای گردشگران داخلی و خارجی (جغرافیای شهری)
- کار در سازمان نقشه برداری کشور، سازمان جغرافیای نیروهای مسلح و وزارتخانه‌های نیرو و معادن (کارتوگرافی)
- دفتر مطالعات منطقه ای وزارت امور خارجه (جغرافیای نظامی)
- سازمان برنامه و بودجه
- بنیاد مستضعفان و جانبازان
- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
- سازمان محیط زیست
- شهرداری‌ها
- وزارتخانه های آموزش و پرورش
- مسکن و شهرسازی
- وزارت دفاع
- وزارت نفت (جغرافیای انسانی)
- سازمان های نظامی
- سازمان های انتظامی
- سازمان های سیاسی
- ستاد های تخصصی و عمومی
- مراکز مطالعات جغرافیایی
بیکاری فارغ التحصیلان جغرافیا در ایران تا اندازه زیادی ناشی از این است که آموخته های فارغ التحصیلان این رشته در قالب برنامه های درسی با نیازها و بازار اشتغال جامعه تناسب چندانی نداشته است. بازنگری هایی براساس اهداف فوق انجام شده است. بنابراین هدف از بازنگری و اصلاح سرفصل های موجود و تدوین سرفصل های جدید که با مشارکت موثر و فعال اعضای محترم هیات علمی گروه های جغرافیایی دانشگاه های مختلف صورت گرفته است را می توان تلاشی در جهت نوسازی علم جغرافیا در ایران از حیث بنیادی و نظری و نیز افزایش مهارت های کاربردی فارغ التحصیلان آن برای جذب در بازار اشتغال جامعه دانست.
کاربردهای رشته جغرافیا
کاربردهای رشته جغرافیا از دو دیدگاه مهم قابل بررسی است. در دیدگاه اول کاربرد رشته جغرافیا مربوط به بکارگیری دانشجویان در موسسات آموزشی مانند دانشگاه ها، دبیرستان و همچنین مراکز تحقیقاتی است. برای این منظور دانشجویان بعد از کسب مدرک کارشناسی ارشد و دکترا می توانند به عنوان استاد یا هیئت علمی در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی مشغول به کار شوند. با توجه به اینکه برای تربیت دانشجویان آینده نیاز به اساتید و مربیان است بنابراین یکی از کاربردهای مهم رشته جغرافیا جنبه آموزشی آن است.
از طرف دیگر کاربرد دوم رشته جغرافیا مربوط به بکارگیری نیروی متخصص انسانی در سازمانهای اجرایی و خدماتی است. نیاز سازمان های مرتبط با این رشته باید توسط فارغ التحصیلان برطرف شود که شایستگی لازم را برای انجام امور محوله دارند. در نتیجه فارغ التحصیلان می توانند مهارتهای علمی و عملی خود را برای رفع نیاز سازمانها در حیطه خدمات اجرایی و اداری به کار بگیرند.
به صورت کلی با توجه به سه ضلع دانشگاه، صنعت و دولت، برای فارغ التحصیلان رشته جغرافیا در هر سه ضلع رده های شغلی تعریف شده تا ارتباط این سه ضلع مستحکم تر شود.
درآمد رشته جغرافیا
درآمد رشته جغرافیا ارتباط تنگاتنگی با جایگاه شغلی و همچنین سازمان محل خدمت دارد. به صورت کلی می توان درآمد متوسط را برای فارغ التحصیلان این رشته در نظر گرفت. البته با توجه به شرایط اقتصادی، ممکن است درآمد مورد نظر برای کارشناسان جغرافیا کسب نشود، البته ممکن است برخی از افراد در رده های شغلی با درآمد کمتر مشغول به کار شوند که همین امر ممکن است دانشجویان را از ورود به این رشته منصرف نمایند. اما به صورت کلی می توان چشم انداز خوبی را برای رشته جغرافیا متصور شد زیرا نیاز جامعه متخصصین این رشته بیش از پیش افزایش یافته است.
به صورت خلاصه درآمد رشته جغرافیا به فاکتورهای متعددی مانند مدرک تحصیلی، جایگاه شغلی و سازمان محل خدمت بستگی دارد. با افزایش دانش تخصصی و مهارتهای عملی می توان در ردیف های شغلی با درآمد ویژه مشغول به کار شد و حقوق کافی دریافت کرد.
رشته جغرافیا چیزی فراتر از نقشه، قطب نما و رشته کوه است. به گفته نشنال جئوگرافیک، جغرافیا «مطالعه مکان‌ها و روابط بین افراد و محیط‌هایشان» است. اهمیت جغرافیا فقط از درک ویژگی‌های فیزیکی جهان ناشی نمی‌شود، اگرچه این البته به خودی خود مهم است. همچنین از نحوه ارتباط افراد با محیطشان ناشی می شود. توانایی درک این ارتباط، جغرافیا را به بخش مهمی از آموزش، درک ما از جهان پیرامون و درک ما از تاریخ بشر تبدیل می کند.
ادامه تحصیل در رشته جغرافیا
بسیاری از فارغ التحصیلان بعد از اتمام دوره کارشناسی به دنبال تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی بالاتر هستند و با توجه به اینکه در این شرایط بازار کار و همچنین درآمد بهتری وجود دارد در نتیجه دانشجویان برای ورود به این مقاطع تحصیلات تکمیلی با همدیگر به رقابت می پردازند. در ادامه به شرایط ادامه تحصیل در دانشگاه پذیرنده و گرایش های ارشد و دکتری در رشته جغرافیا پرداخته‌ایم.
کارشناسی ارشد رشته جغرافیا
دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی از مقطع کارشناسی می توانند در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کرده و در صورت کسب رتبه قبولی به عنوان دانشجوی فوق لیسانس در دانشگاه برتر کشور مشغول به تحصیل شوند. برخی از دانشگاه های پذیرنده ارشد رشته جغرافیا شامل دانشگاه های تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه خوارزمی، دانشگاه گلستان و… است. در زیر برخی از گرایش های کارشناسی ارشد رشته جغرافیا ذکر شده است:
- آب و هواشناسی
- ژئومورفولوژی
- جغرافیا و برنامه ریزی شهری
- جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
- برنامه ریزی آمایش سرزمین
- مخاطرات محیطی
- طبیعت گردی
- جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
- جغرافیای نظامی
- ژئوپلیتیک
دکترا رشته جغرافیا
دانشجویان بعد از اتمام مقطع تحصیلات کارشناسی ارشد می توانند در آزمون ورودی دکتری شرکت کرده و در صورت کسب رتبه قبول و پذیرش در مصاحبه تخصصی به عنوان دانشجوی دکترا در دانشگاه برتر پذیرا شوند. دانشجویان دکتری می توانند ضمن فعالیت در تمامی محل های جذب فارغ التحصیلان کارشناسی و کارشناسی ارشد در زمینه های کارهای تحقیقاتی مسئولیت های تخصصی خود را برعهده بگیرند و در کارهای اجرایی علمی نقش مهمی ایفا کنند. بر اساس دفترچه ثبت نام دکتری، این رشته در مقطع دکتری تخصصی بدون گرایش ارائه می‌شود.
رشته جغرافیا در جهان
جغرافیا مطالعه مکان ها و روابط بین افراد و محیط هایشان است. جغرافیدانان هم ویژگی های فیزیکی سطح زمین و هم جوامع انسانی را که در سراسر آن پراکنده شده اند بررسی می کنند. مدرک رشته جغرافیا شما را به مهارت هایی برای درک و تجزیه و تحلیل دنیای اطراف و چگونگی تغییر آن مجهز می کند. شما می توانید در کشورهای بین الملل دانش خود را برای حرفه ای در محیط زیست، توسعه بین المللی، گردشگری، اقتصاد یا تجارت به کار ببرید. جغرافیدانان در دنیایی که با بلایای طبیعی، جمعیت بیش از حد، تغییرات آب و هوا و سایر چالش‌ها مواجه است، مورد تقاضا هستند.
اگر بخواهیم به صورت دقیق تر شرایط رشته جغرافیا در جهان را برای شما ارزیابی کنیم لازم است تا به معرفی بهترین دانشگاه های جهان برای رشته و همچنین میزان درآمد فارغ التحصیلان در کشورهای مختلف بپردازیم. جهت رتبه بندی دانشگاه از رتبه بندی QS استفاده می کنیم. رتبه بندی QS یکی از مهمترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی است که براساس سوابق آموزشی، توانایی جذب در بازار کار، نسبت اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، نسبت اعضای هیئت علمی بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی دانشگاهها را رتبه‌بندی می‌کند. در حال حاضر براساس آخرین تغییرات رتبه بندی دانشگاه های جهان برای رشته جغرافیا ۱۰ دانشگاه برتر این رشته به شرح زیر هستند:
- دانشگاه آکسفورد، بریتانیا University of Oxford
- مدرسه اقتصاد و علوم سیاسی لندن (LSE)، انگلستان – The London School of Economics and Political Science (LSE)
- دانشگاه کمبریج، بریتانیا – (UCB)- University of Cambridge
- دانشگاه کالیفرنیا، برکلی ، ایالات متحده آمریکا- University of California, Berkeley (UCB)
- دانشگاه ملی سنگاپور (NUS) – National University of Singapore
- دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس (UCLA) – University of California, Los Angeles
- دانشگاه ملی استرالیا (ANU) کانبرا، استرالیا – Australian National University (ANU)
- دانشگاه بریتیش کلمبیا ونکوور، کانادا – University of British Columbia
- UCL لندن، انگلستان
- دانشگاه هنگ کنگ – The University of Hong Kong
در بین دانشگاه های آسیایی دانشگاه ملی سنگاپور با رتبه 6 و دانشگاه هنگ کنگ با رتبه 10 در بین برترین دانشگاه ها برای رشته جغرافیا قرار دارد. در این رتبه بندی دانشگاه های ایران جایگاهی ندارند.
متوسط حقوق جغرافیدان در ایالات متحده تا 27 فوریه 2023 75548 دلار است، اما محدوده حقوق معمولاً بین 67786 تا 96660 دلار است. آلاسکا، کالیفرنیا، ناحیه کلمبیا، نیوجرسی و ماساچوست بیشترین درآمد را برای کارشناسان جغرافیا در ایالت های آمریکا دارد. در مقایسه با متوسط حقوق یک جغرافیدان در ایالات متحده، ایالت آلاسکا دارای بالاترین درآمد شغلی برای این شغل است. میانگین حقوق جغرافیایی در کانادا 77838 دلار در سال یا 39.92 دلار در ساعت است.
پرسش و پاسخ
جغرافیا،برخلاف تصور عوام،بسیار کاربردی و درعین حال تحصیل در مقاطع بالای تحصیلی درآن نیاز به مطالعه و کوشش بسیار دارد
سلام بهزاد عزیز
بله حق با شماست
جغرافیا یکی از علوم پایه مهم است.