معرفی رشته مهندسی کشتی
طراحی، توسعه، تولید و نگهداری از تجهیزات مورد استفاده در دریا چه برای مقاصد نظامی و چه برای مقاصد دیگر در حیطه وظایف رشته مهندسی کشتی تعریف می‌شوند. رشته ای که به علت توسعه هر چه بهتر نیروی دریایی نیاز به آن روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شود و پرورش افراد متخصص و حرفه‌ای برای هر جامعه‌ای در آن لازم و ضروری است. در این نوشتار سعی داریم به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد، و شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی کشتی در ایران و جهان بپردازیم.
رشته مهندسی کشتی تلفیقی از رشته های مکانیک، عمران، نقشه کشی، سازه های هیدرولیکی و نظامی است. تمام آن چیزی که برای ساخت و ساز در عمران و نقشه کشی نیاز است بایستی با در نظر گرفتن شرایط نظامی بر روی آب پیاده سازی شده و از مکانیک برای تقویت موتور و ایجاد تجهیزات بهتر استفاده شود.
تاریخچه رشته مهندسی کشتی
با بررسی تاریخچه رشته مهندسی کشتی در همین ابتدا سعی داریم تا شناخت مناسبی نسبت به این رشته برای شما ایجاد کنیم. هر چند رشته مهندسی کشتی سابقه خیلی طولانی در دانشگاه های کشور ما و جهان ندارد اما با این حال استفاده از این روش مهندسی برای تولید کشتی ها به قرن های بسیار قبل باز میگردد. با توجه به اینکه اولین تمدن های بشری در کنار آب ها شکل می گرفتند از این رو نیاز به استفاده از کشتی برای حمل و نقل و زندگی راحت‌تر از جمله نیازهای ضروری بشر در هر جامعه بوده است.
نخستین کشتی های جهان کشتی های بادبانی بودند که برای حمل و نقل تنها چند نفر ساخته شده و مصریان نیز اولین کسانی بودند که از چنین کشتی‌هایی رونمایی کردند. البته اینکه اولین مهندسان کشتی را مصری بدانیم یا ایرانی نیاز به تحقیقات بسیار گسترده دارد زیرا هنوز در این باره به اجماع کامل نرسیده‌ایم.
قدیمی ترین آثاری که از ساخت انواع کشتی در جهان در دسترس است، نقاشی هایی هستند که در آنها یک کشتی بادبانی ترسیم شده و قدمت این نقاشی ها به بیش از ۹ هزار سال قبل برمیگردد. در مصر باستان کشتی ها به دلایل مختلفی مانند امکان حمل سنگ‌های بسیار بزرگ بر روی رودخانه نیل ساخته شدند. البته در آن زمان شکل و شمایل کشتی‌ها شباهت بسیار زیادی به کشتی های امروزی نداشت اما با این حال آثاری از کشتی های عظیم الجثه ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح توسط مصریان نیز وجود دارد که طول آنها به ۳۳ متر می‌رسد. وجود چنین دانشی برای ساخت کشتی هایی با این عظمت در آن زمان واقعاً جای تعجب دارد.
کشتی سازی و استفاده از کشتی برای تجارت در ایران نیز سابقه بسیار طولانی دارد. در بسیاری از منابع تاریخی اولین کشتی های مورد استفاده بشر در خلیج فارس به کار گرفته شدند و ایرانی‌ها نیز نقش تأثیر گذاری بر روی ساخت و استفاده از این کشتی‌ها داشتند. تاریخچه صنعت بزرگ کشتی سازی در ایران به دوران هخامنشیان و در زمان پادشاهی داریوش و خشایار شاه و بعد از آن به دوران صفویه باز میگردد.
اولین کشتی ها در ایران نقش باربری داشتند و به مرور استفاده از کشتی به عنوان یک وسیله جنگی نیز در سپاهیان ایران به وقوع پیوست. یکی از بزرگترین قدرت نمایی های نادرشاه افشار به استفاده از کشتی در دریا باز میگردد.
اولین جرقه‌های استفاده از صنعت کشتی سازی به شکل امروز در ایران به سال ۱۱۴۷ و با تأسیس پایگاه دریایی بوشهر برمی گردد و بعد از آن نیز شرکت های بسیار بزرگی با همکاری کشورهای مختلف در ایران فرآیند کشتی سازی را در پیش گرفتند. شرکت صدرا در سال ۱۳۴۸ با همکاری آمریکایی‌ها به عنوان بزرگترین شرکت دریایی در ایران و خاورمیانه راه اندازی شد.
با پیشرفت تکنولوژی و همچنین اهمیت قابل توجهی که صنعت کشتی سازی در جهان دارد کم‌کم رشته مهندسی کشتی نیز به عنوان یکی از رشته های فوق‌العاده جذاب وارد دانشگاه های برتر کشور شد و اکنون این رشته به دلیل بازار کار بسیار خاصی که دارد تبدیل به یک رشته فوق‌العاده خاص برای دانشجویان شده است.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته مهندسی کشتی
رشته مهندسی کشتی از جمله رشته‌های تخصصی پایه و مادر در صنایع دریایی است که مدیریت فنی و راهبری سامانه های مختلف محرک اعم از دیزلی، بخاری، توربین، گاز یا ترکیبی از آنها و همچنین حفظ تعادل و شناوری کشتی ها را به عهده می‌گیرد. مهندسی کشتی در حال حاضر نه فقط یک رشته معمولی برای پرورش مهندسان حرفه‌ای برای توسعه صنایع دریایی بلکه یک رشته عالی برای پرورش مهندسین حاذق و حرفه‌ای برای امور دریانوردی و نظامی است.
علوم و راهکارهای مدیریت فنی کشتی ها و صنایع دریایی نیاز به افراد کاملاً متخصص و حرفه‌ای دارد. تمام کشورهای جهان نیز برای پیشبرد اهداف خود در دریا اعم از اهداف تجاری و یا نظامی و یا حتی اهداف گردشگری و تفریحی نیاز به استفاده از خدمات تخصصی مهندسی کشتی دارند. صلاحیت لازم برای هدایت فنی کشتی ها و اداره تمام مسائل مربوط به آنها جز با دریافت آموزش های حرفه‌ای امکان پذیر نخواهد بود و مهندسی کشتی رشته است که می‌تواند مسئولیت تربیت چنین افراد متخصصی را به عهده بگیرد.
رشته مهندسی کشتی رشته ای ترکیبی از رشته های مهندسی دیگر است. از علم مکانیک برای تولید و توسعه موتور های قدرتمند برای بکار انداختن کشتی های عظیم الجثه، از رشته سازه برای توسعه سازه کشتی های غول پیکر از رشته‌هایی مانند مکانیک سیالات برای حفظ تعادل و شناوری کشتی بر روی آب استفاده می‌شود. علاوه بر این دانش های کاربردی دیگری نیز نیاز است تا در نهایت یک مهندس کشتی بتواند تمام نیازمندی های لازم برای توسعه و مدیریت و همچنین نگهداری از این محصولات را به عهده بگیرد.
تمام کشور های جهان برای عقب نماندن از استفاده از صنایع دریایی اهتمام ویژه برای رشته مهندسی کشتی قائل بوده و سعی دارند تا با استفاده از نیروهای کاملاً حرفه‌ای و متخصص جایگاه خود را از جنبه های مختلف در دریاهای اطراف حفظ نمایند.
رشته مهندسی کشتی در یک نگاه
هدف از رشته مهندسی کشتی تربیت و آموزش کارشناسان حرفه‌ای، متعهد، لایق و برخوردار از مهارت‌های علمی و عملی لازم برای رسیدن به اهداف مهندسی کشتی در امر تولید، توسعه، نگهداری، تعمیرات و رهبری ناوگان دریایی است. در این رشته شرایط استفاده از علوم مهندسی و تکنولوژی های روز صنایع دریایی به دانشجویان آموزش داده می‌شود تا آنها بتوانند در بخش مدیریت فنی راهبری فنی نگهداری و تعمیر دستگاه های مربوط به کشتی ها نصب و راه اندازی تجهیزات و سامانه های اصلی و فرعی آن ها وارد بازار کار شده و بتوانند در این امر کمک شایانی به صنعت کشتی سازی و دریانوردی در کشور داشته باشند.
فارغ التحصیلان و دانش آموختگان رشته مهندسی کشتی بعد از پایان دوره تحصیلات بایستی بتوانند:
- توانایی کار به عنوان افسر مهندس کشتی در یگان شناور را داشته باشند و همچنین مهارت‌های عملی لازم جهت این خدمت را نیز کنند.
- دانش فنی لازم برای ارائه ایده های بهینه سازی تولید و توسعه و تعمیر کشتی و صنایع دریایی را داشته باشند.
- مهارت های لازم برای برنامه ریزی و نظارت در امر نگهداری و تعمیرات سامانه های موجود در شناورها و کشتی ها را کسب کنند.
- به صورت کاملاً حرفه‌ای بتوانند در امر راه اندازی و نصب تجهیزات و سامانه های اصلی و فرعی مرتبط با ساخت شناورهای مختلف فعالیت داشته باشند.
رسیدن به چنین خواسته هایی جز با یک برنامه ریزی کاملاً دقیق و اتخاذ واحدهای درسی مناسب برای رشته مهندسی کشتی در دانشگاههای علمی امکان پذیر نخواهد بود. هر چند رشته مهندسی کشتی در کشور ما سابقه خیلی طولانی ندارد اما با این حال در همین مدت کوتاه پیشرفت قابل ملاحظه‌ای را در آن شاهد بودیم که می‌تواند نشان از قدرت بالای جامعه علمی کشور ما در عرصه کشتی سازی و مهندسی کشتی داشته باشد.
رشته مهندسی کشتی در حال حاضر در بهترین دانشگاههای کشور ما در طول چهار سال تحصیلی و یا 8 نیمسال تحصیلی ارائه می‌شود که دانشجویان بایستی در طول این 4 سال حداقل ۱۶۰ واحد مختلف را پشت سر بگذارند. با توجه به شرایط بسیار خاصی که بازار کار این رشته دارد دانشجویان خاصی به دنبال حضور در این رشته بوده و جامعه رقابتی آن نیز کاملاً محدود و مشخص است.
مهندسی کشتی در دانشگاه های کشور ما به عنوان یکی از رشته های مهندسی قلمداد شده و برای ورود به آن نیاز است تا کاربران از طریق کنکور سراسری ریاضی و فیزیک اقدام نمایند. استقبال از این رشته مانند سایر رشته های مهندسی نیست اما با این حال حقوق و مزایا و شرایط کاری آن باعث شده تا همیشه کرسی های در نظر گرفته شده در دانشگاه های کشور با رقابت های سنگین پر شوند.
رشته مهندسی کشتی در ایران
در حال حاضر یکی از نقاط ضعف بسیار بزرگی که در صنایع دریایی و کشتی سازی در کشور وجود دارد این است که نبودن کارشناسان و متخصصان ایرانی باعث شده تا مجبور به استفاده از نیروهای خارجی در این زمینه باشیم. حتی برای راه اندازی و نصب تجهیزات اصلی و فرعی بر روی شناورها و کشتی ها نیز در پاره‌ای از مواقع نیاز به استفاده از خدمات شرکت های خارجی داشتیم و این امر می‌تواند یک نقطه ضعف بسیار بزرگ هم برای صنعت کشتی سازی و دریای و هم برای جامعه علمی کشور ما باشد.
رشته مهندسی کشتی در ایران سابقه خیلی طولانی ندارد اما لازم است با برنامه ریزی های دقیق و بسترسازی های لازم برای پرورش مهندسان حرفه‌ای در زمینه توسعه راهبردی کشتی ها چه در بخش تجارت و چه در بخش نظامی در آن انجام پذیرد. با توجه به اینکه دریا یکی از راه‌های ارتباطی عالی میان کشورهای مختلف هست و لازم است تا مهندسین دریا تخصص های بسیار خاصی داشته باشند از این رو مهندسی کشتی در ایران می‌تواند یک رشته فوق‌العاده جذاب باشد.
مهندسین کشتی لازم است تا بازه های زمانی بسیار طولانی مدتی را بر روی سطح دریا باقی بماند و همچنین در سفرهای طولانی نیاز است تا از کشورهای مختلف بازدید کنند. از این رو دقت به شرایط بدنی و همچنین آموزش زبان انگلیسی نیز اهمیت خاصی برای دانشجویان این رشته در کشور ما خواهد داشت.
دانش ها و مهارت های بسیار زیادی لازم است تا فردی با سپری کردن 4 سال تحصیلی تخصص های لازم برای اخذ ردیف های شغلی مربوط به رشته مهندسی کشتی را به دست آورد. بخش اعظمی از توانایی ها و مهارت های لازم برای این رشته مربوط به رشته مهندسی مکانیک است و شاهد وجه اشتراکات زیادی میان مهندسی کشتی و مهندسی مکانیک مخصوصاً در واحدهای درسی در دانشگاه های کشور خودمان هستیم.
مهندسی کشتی از جمله رشته هایی است که دانشجویان و افراد شاغل در آن حتماً باید از نظر بدنی نیز در شرایط ایده آلی قرار داشته باشند و به همین دلیل بعد از پذیرش و قبولی نهایی نیز آزمایشات پزشکی لازم از دانشجویان در این رشته به عمل می‌آید تا آنها از نظر سلامت بدنی نیز شرایط حضور در این رشته را داشته باشند.
در نهایت در یک جمع بندی کلی بایستی یادآور شویم که رشته مهندسی کشتی در ایران رشته ای است که هنوز حتی بسترهای ایده آل و استاندارد های حرفه‌ای لازم نسبت به سایر کشورهای پیشرفته دنیا برای ارائه خدمات در آن به وجود نیامده و این رشته جای پیشرفت بسیار زیادی در کشور ما دارد.
مسلماً داشتن استعداد و رسیدن به مهارت های کافی و لازم برای ارائه خدمات در این رشته تحصیلی می‌تواند شرایط بسیار ایده آلی را برای تمام فارغ التحصیلان مهندسی کشتی به دنبال داشته باشد. یک بازار کار کامل به همراه نیازهای اساسی که در کشور به آنها احساس می‌شود، جذابیت های حضور در این رشته را در کشور ما باز هم افزایش داده است.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته مهندسی کشتی
مجموعه کارشناسی مهندسی کشتی در تمام دانشگاه های کشور ارائه نشده و امکان تحصیل در این رشته تنها در دانشگاه های بسیار خاصی در سطح کشور در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. با این اوصاف حتی اگر تعداد علاقه مندان به حضور در این رشته را کم بدانیم باز هم رقابت قابل توجهی برای حضور در دانشگاه های کشور در مهندسی کشتی به وجود خواهد آمد.
یک نکته بسیار مهم درباره این رشته در کشور ما این است که بر خلاف سایر رشته های مهندسی امکان تحصیل در این رشته در دانشگاه های علمی کاربردی و پیام نور و به اصطلاح بدون کنکور نیز در دسترس نیست و دانشجویان حتماً بایستی از مسیر کنکور برای حضور در این رشته اقدام نمایند. رشته مهندسی کشتی در کنکور سراسری در زیر گروه ۱ ریاضی و فیزیک قرار گرفته و علاقمندان بایستی در دروس عمومی و اختصاصی کنکور سراسری ریاضی شرایط مناسب برای پذیرش در این رشته را به دست بیاورند.
در ادامه در قدم اول دروس عمومی کنکور سراسری ریاضی فیزیک برای پذیرش در رشته مهندسی کشتی را با هم مرور می‌کنیم که میزان اهمیت های تمام آنها یکسان است. با توجه به اینکه رقابت اصلی برای پذیرش در این رشته بر اساس رشته های تخصصی در کنکور سراسری ریاضی تعیین می‌شود از این رو دانشجویان حتماً باید در دروس عمومی شرایط مناسبی به دست بیاورند تا از این رقابت باز نمانند.
در جدول زیر به بررسی ضرایب دروس عمومی رشته مهندسی کشتی می پردازیم:
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس عمومی در کنکور | |||
زبان و ادبیات فارسی | 4 | ||
زبان عربی | 2 | ||
فرهنگ و معارف اسلامی | 3 | ||
زبان انگلیسی | 2 | ||
با توجه به اینکه رشته مهندسی نساجی در زیر گروه 1 ریاضی قرار دارد، تأثیرپذیری دروس تخصصی آزمون گروه ریاضی در این رشته نیز به شرح زیر خواهد بود:
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در زیرگروه 1 کنکور ریاضی | |||
ریاضی | 4 | ||
فیزیک | 3 | ||
شیمی | 2 | ||
در رشته مهندسی کشتی لازم است تا دانشجویان استعداد و مهارت های خاص ریاضی را نیز در کنار دانش مکانیک در اختیار داشته باشند تا از این طریق امکان تحلیل مسائل مختلف مربوط به کشتی برای ایشان فراهم شود. با این اوصاف اهمیت ریاضی و فیزیک در این رشته نه فقط برای شرکت در کنکور سراسری و پذیرش در این رشته بلکه برای ارتقای سطح کیفیت مهارت‌ها و دانش‌های دانشجویان خواهد بود.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته مهندسی کشتی
علاقه مندان به تحصیل در رشته مهندسی کشتی برخلاف سایر رشته های مهندسی محبوب مانند مهندسی مکانیک یا مهندسی عمران امکان حضور در اکثر دانشگاه های کشور را نداشته و ارائه خدمات آموزشی در این رشته در دانشگاه های محدودی در سطح کشور در دستور کار قرار گرفته است. همچنین دانشجویان در انتهای دوره تحصیلی در یک دوره ۳ تا ۶ ماهه در خارج از کشور آموزش های حرفه‌ای خود را دنبال می نماید.
لازم است تا دانشگاه های برتر رشته مهندسی کشتی را برای شناخت هرچه بهتر این رشته به شما معرفی کنیم. در حال حاضر دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه بوشهر، دانشگاه علوم دریایی امام خمینی و دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار به عنوان بهترین دانشگاه های داخلی برای ادامه تحصیل در مهندسی کشتی محسوب می‌شوند که دانشجویان می‌توانند بر اساس شرایط موجود و همچنین نمره قبولی در کنکور سراسری هر یک از این دانشگاه ها را انتخاب کرده و وارد آنها شوند.
نمونه کارنامه های قبولی رشته مهندسی کشتی
قبل از معرفی دانشگاه های برتر کشور در رشته مهندسی کشتی نوبت به معرفی شرایط قبولی در این رشته در دانشگاه های مختلف می‌رسد. قبولی در رشته مهندسی کشتی در هر سال تحصیلی بنا به شرایط مختلفی ممکن است دستخوش تغییراتی شود. به عنوان مثال در صورتی که ظرفیت پذیرش در این رشته کم شود عملاً رقابت برای حضور در کشتی های موجود بیشتر شده و در نتیجه تلاش و نمرات بهتر و بیشتری برای حضور در این رشته نیاز خواهد بود.
همچنین دقت داشته باشید که بخشی از کرسی‌های در نظر گرفته شده برای رشته مهندسی کشتی در بهترین دانشگاه های کشور مربوط به سهمیه های مختلف هستند که نباید آنها را در ظرفیت اصلی این رشته در نظر بگیریم. با توجه به تعداد بسیار زیاد شرکت کنندگان در کنکور ریاضی و فیزیک معمولاً هیچ رشته مهندسی با کشتی خالی روبرو نمی شود. از این رو لازم است تا حتماً با مطالعه دروس اختصاصی و کسب تراز و نمره مناسب در کنکور شرایط خود را به شرایط پذیرش در این رشته برسانید.
در ادامه دو مورد از کارنامه قبولی در رشته مهندسی کشتی را برای شما آماده کرده‌ایم که با مشاهده تراز و درصدهای موجود در این کارنامه ها می‌توان دید مناسبی نسبت به شرایط قبولی در این رشته در کنکور ریاضی و فیزیک به دست آورید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
واحدهای درسی رشته مهندسی کشتی
نوبت به معرفی واحد های درسی رشته مهندسی کشتی می‌رسد. با توجه به اینکه واحدهای درسی هر رشته متناسب با نیازها و مهارت های لازم برای فارغ التحصیلان رشته تعیین و تدوین می‌شود از این رو لازم است تا قبل از هر چیزی توانایی های مورد نیاز و اهداف مهندسی کشتی را با هم مرور کنیم.
بخش قابل توجهی از مهارت ها و توانایی های لازم برای این مهندسان مدیریت کامل تجهیزات و سامانه‌های پیاده سازی شده بر روی کشتی و تعمیر و نگهداری از آنها است. از این رو بخش قابل توجهی از واحدهای درسی رشته مهندسی کشتی نیز به بررسی چنین شرایطی می پردازند.
با توجه به اینکه مهندسان کشتی معمولاً برای بازه های زمانی طولانی مدت بر روی دریا قرار گرفته و نیاز است تا در این مدت با کاربران بین المللی در ارتباط باشند؛ به همین دلیل رسیدن به تسلط کافی در زبان انگلیسی نیز یکی از اصول مهم در تدوین واحدهای درسی رشته محسوب می‌شود.
برنامه ریزی و تدوین واحدهای درسی برای رشته های مختلف معمولاً هر پنج سال توسط کمیته‌های مربوطه انجام پذیرفته و سازمان آموزش عالی با استفاده از تخصص و دانش افراد حاضر در این کمیته ها اقدام به تدوین ایده آل ترین برنامه درسی برای دانشجویان در مقطع کارشناسی و بالاتر می نماید. آخرین بازنگری صورت گرفته در شورای عالی برنامه ریزی آموزشی که توسط گروه فنی مهندسی و کمیته نظامی و انتظامی انجام پذیرفته مربوط به تاریخ ۱۳۹۹/۰۴/۱۶ است. بنا بر مصوبه همراه با این برنامه درسی دانشجویان ورودی بعد از بهمن ماه سال ۱۳۹۹ موظف هستند تا از چارت تحصیلی جدید برای حضور در این رشته در مقطع کارشناسی پیوسته تبعیت نمایند.
هدف از تدوین و معرفی واحد های درسی رشته مهندسی کشتی فراهم نمودن زمینه های لازم برای خودکفایی در تربیت را آموزش کارشناسان کشتی در زمینه های مختلف مربوط به صنایع دریایی است. واحدهای در نظر گرفته شده برای این رشته نیز دقیقاً مطابق با استانداردهای جهانی و همچنین رسیدن به اهداف مورد نظر برای فارغ التحصیلان این رشته تدوین و برنامه ریزی شده‌اند.
طول دوره رشته مهندسی کشتی
طبق آخرین بازنگری صورت گرفته بر روی واحد های درسی رشته مهندسی کشتی دانشجویان بایستی در مقطع کارشناسی ۱۶۰ واحد را پشت سر بگذارند که این ۱۶۰ واحد مشتمل بر ۲۲ واحد دروس عمومی، ۳۰ واحد دروس پایه، ۷۰ واحد دروس تخصصی، ۱۸ واحد دروس اختیاری و ۲۰ واحد دروس نظامی است.
مقطع کارشناسی برای رشته مهندسی کشتی حداقل ۷ نیم سال خواهد بود و دانشجویان بایستی در هر نیمسال تحصیلی ۱۶ هفته آموزشی را پشت سر بگذارند. طبق مصوبه موجود برای هر واحد درسی نظری در این رشته باید ۱۶ ساعت آموزشی در طول ترم در نظر گرفته شود و برای هر واحد درس عملی و آزمایشگاهی نیز ۳۲ ساعت آموزش در طول هر ترم لازم خواهد بود.
برخی از واحدهای درسی رشته مهندسی کشتی مربوط به کار در عرصه و به اصطلاح کارورزی هستند که برای چنین واحدهایی نیز ۶۴ ساعت آموزشی در طول هر نیمسال تحصیلی لازم خواهد بود.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته مهندسی کشتی | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه | 30 واحد | ||
دروس اصلی و تخصصی | 70 واحد | ||
دروس اختیاری | 18 واحد | ||
دروس نظامی | 20 واحد | ||
جمع | 160 واحد | ||
دانشجویان بایستی برنامه ریزی کامل و دقیقی برای پاس کردن تمامی دروس در طول هشت نیمسال تحصیلی داشته باشند و برای این منظور لازم است تا از همان روزهای نخست شرایط لازم برای اخذ واحدهای اصلی را فراهم آورند. با توجه به اینکه اخذ واحدهای درسی در این رشته تحصیلی با توجه به قوانین و شرایط خاصی انجام می‌پذیرد از این رو دانشجویان حتماً باید از همان ابتدا دروس اصلی و پایه را پشت سر گذاشته تا در ترم های آخر هیچ چالشی از بابت انتخاب درس های مختلف نداشته باشند. در ادامه با معرفی تک به تک هر یک از دروس ارائه شده در مصوبه شورای عالی شما را هرچه بیشتر با واحد های درسی رشته مهندسی کشتی آشنا خواهیم کرد.
دروس عمومی
اولین دسته بندی از واحد های درسی رشته مهندسی کشتی به دروس عمومی مربوط می‌شود. دروس عمومی دروسی هستند که خیلی به خود رشته مربوط نبوده و در میان تمام رشته‌های کارشناسی به صورت مشترک از سوی گروه معارف و گروه عمومی ارائه می‌شوند. ارائه دروس عمومی از همان ترم نخست در دستور کار دانشگاه برای دانشجویان جدید رشته های مختلف در دستور کار قرار می‌گیرد و دانشجویان نیز بایستی طبق شرایط و قوانین موجود برای اخذ و گذراندن این واحد ها اقدام نمایند.
دانشجویان مهندسی کشتی می‌بایست ۲۲ واحد درسی را در بخش دروس عمومی پشت سر بگذارند. معمولاً هر دانشگاه سیاست‌های مشخصی برای ارائه دروس عمومی برای رشته های مختلف در نظر می‌گیرد و دانشجویان هر رشته نیز می‌توانند به صورت کاملاً منظم در هر نیمسال تحصیلی یک و نهایت دو درس از این دروس عمومی را انتخاب کرده و آنها را در طول ۸ نیمسال تحصیلی پشت سر بگذارند.
با توجه به اینکه دروس عمومی برای رشته‌های مختلف مجموعه کارشناسی مشترک است از این رو با هماهنگی گروه مهندسی کشتی این امکان برای دانشجویان وجود دارد تا از دروس عمومی ارائه شده برای سایر رشته ها نیز در ترم های مختلف استفاده نمایند. در جدول زیر می‌توانید دروس عمومی مشترک میان همه رشته های کارشناسی را مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مباتی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی | 1 واحد | ||
ورزش 1 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
همانطور که ملاحظه می کنید تعداد واحدهای عمومی برای مجموعه کارشناسی بیشتر از ۲۲ واحد هستند و از این رو انتخاب میان آنها بایستی توسط خود دانشجویان و البته با برنامه‌ریزی دانشگاه صورت پذیرد. دقت داشته باشید که اخذ و پشت سر گذاشتن واحدهای عمومی برای مهندسی کشتی حتماً بایستی طبق قوانین خاص اعلام شده از سوی گروه معارف و گروه عمومی باشد.
از میان ۲۲ واحد اعلام شده پاس کردن ۱۰ واحد برای تمام دانشجویان در همه رشته ها الزامی است که این 10 واحد به صورت جداگانه در جدول مشخص است. جدایی از این 10 واحد دانشجویان بایستی از هر کدام از دسته بندی ها یک درس دو واحدی را انتخاب کرده و پشت سر بگذارند. در میان دسته بندی های مختلف دروس عمومی دروس مبانی نظریه اسلام سهم بیشتری داشته و دو درس دو واحدی از این بخش بایستی در طول 4 سال تحصیلی به عنوان دروس عمومی برای رشته مهندسی کشتی بایستی پاس شود.
دروس پایه مهندسی کشتی
دروس پایه رشته مهندسی کشتی مجتمع بر ۳۰ واحد درسی برای دانشجویان این رشته در نظر گرفته شده است. نه فقط برای مهندسی کشتی بلکه برای تمام رشته های مهندسی دروس پایه اهمیت خاص خود را دارند. در برنامه ریزی و تعیین این دروس معمولاً سعی بر این است تا دانشجویان بتوانند پیش مقدمه های لازم برای ورود به رشته مهندسی مورد نظر را پشت سر بگذارند و بیشتر به عنوان پیش نیاز های ورود به رشته اصلی هستند.
اگر بخواهیم واحد های درسی رشته مهندسی کشتی را به نوعی واحد های لازم برای رسیدن به مهارت ها و توانایی های لازم برای حضور در بازار کار رشته تعریف کنیم، دروس پایه می‌توانند اولین قدمها برای استارت آموزش چنین توانایی هایی را برای دانشجویان رقم بزنند.
در جدول زیر می‌توانید دروس پایه رشته مهندسی کشتی را مشاهده کنید:
| دروس پایه رشته مهندسی کشتی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | ریاضی عمومی 1 | 3 |
| 2 | ریاضی عمومی 2 | 3 |
| 3 | مبانی رایانه و برنامه نویسی | 2 |
| 4 | فیزیک 1 | 3 |
| 5 | فیزیک 2 | 3 |
| 6 | آزمایشگاه فیزیک 1 | 1 |
| 7 | آزمایشگاه فیزیک 2 | 1 |
| 8 | معادلات دیفرانسیل | 3 |
| 9 | محاسبات عددی | 2 |
| 10 | 2 | |
| 11 | اصول مهندسی دریایی 2 | 2 |
| 12 | رسم فنی و طراحی مهندسی 1 | 3 |
| 13 | مبانی مهندسی برق | 2 |
| مجموع واحد ها | 30 وحد | |
همانطور که مشخص است ۱۳ درس مختلف به ارزش ۳۰ واحد درسی برای دروس پایه رشته در نظر گرفته شده است. ریاضیات عمومی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، اصول مهندسی دریایی و رسم فنی و طراحی مهندسی را می‌توان اصلی‌ترین دروس پایه برای مهندسی کشتی در نظر گرفت. البته دقت داشته باشید که شرایط و قوانین خاصی برای اخذ دروس پایه برای رشته در نظر گرفته می‌شود که حتماً باید مورد توجه دانشجویان محترم قرار بگیرد.
به عنوان مثال دانشجویانی که به دنبال اخذ واحد محاسبات عددی هستند حتماً بایستی در ترم های قبلی ریاضی عمومی ۲ و مبانی رایانه و برنامه نویسی را پشت سر گذاشته به همین دلیل گنجاندن تمام دروس پایه در یک یا دو ترم تحصیلی برای دانشجویان امکان پذیر نیست و حتماً باید این دروس به صورت پیوسته در ترم های مختلف اخذ و گذرانده شود. البته شایان ذکر است که به دلیل اینکه دروس پایه به عنوان پیش نیاز های دروس اصلی و تخصصی در این رشته تعیین می‌شود از این رو لازم است گذراندن آنها در همان ترم های نخست آغاز و در ۴ ترم تحصیلی اول به پایان برسد.
دروس تخصصی رشته مهندسی کشتی
نوبت به معرفی دروس تخصصی رشته مهندسی کشتی می‌رسد. در مجموع ۷۰ واحد به عنوان دروس تخصصی برای این رشته از سوی کمیته مورد نظر اعلام شده است که دانشجویان موظف هستند به صورت الزامی تمام این ۷۰ واحد را در طول هشت نیمسال تحصیلی سپری نمایند.
دقت داشته باشید که دروس تخصصی در نظر گرفته شده برای این رشته تأثیر فوق‌العاده زیادی بر روی مهارت ها و توانایی های دانشجویان در زمان فارغ التحصیلی خواهد داشت. حتی در بازار کار و تعیین مهارت ها در شرکت های مختلف نیز میزان توانایی و تسلط دانشجویان به دروس تخصصی می‌تواند کاملاً تعیین کننده باشد. از همین رو بهتر است از همان روزهای نخست برنامه ریزی درست و ایده آلی برای سپری کردن با تمرکز بالای دروس تخصصی از سوی دانشجویان در نظر گرفته شود.
از جمله مهمترین و اصلی‌ترین دروس تخصصی رشته مهندسی کشتی می‌توان به معماری کشتی، موتورهای دیزل دریایی و آزمایشگاه، ریاضیات مهندسی، اصول طراحی و ساختمان کشتی، ارتعاشات و آزمایشگاه، تئوری ماشین، مکانیک سیالات، دیگ های بخار دریایی و همچنین سامانه تحرک و ماشین آلات فرعی کشتی اشاره نمود.
در جدول زیر می‌توانید دروس تخصصی رشته مهندسی کشتی را بر اساس میزان واحد تعیین شده مشاهده نمایید:
| دروس تخصصی مهندسی کشتی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | ریاضی مهندسی | 3 |
| 2 | موتورهای دیزل و دریایی و آز | 4 |
| 3 | استاتیک | 3 |
| 4 | دینامیک | 3 |
| 5 | مقاومت مصالح 1 | 2 |
| 6 | سامانه تحرک و ماشین آلات فرعی کشتی | 3 |
| 7 | ترمودینامیک 1 | 2 |
| 8 | ترمودینامیک 2 | 2 |
| 9 | آزمایشگاه ترمودینامیک | 1 |
| 10 | مکانیک سیالات 1 | 2 |
| 11 | مکانیک سیالات 2 | 2 |
| 12 | آزمایشگاه مکانیک سیالات | 1 |
| 13 | معماری کشتی (هیدرواستاتیک) | 3 |
| 14 | معماری کشتی (هیدرودینامیک) | 3 |
| 15 | مقاومت مصالح 2 | 2 |
| 16 | زبان تخصصی | 2 |
| 17 | تکنولوژی کارگاهی 1 | 1 |
| 18 | تکنولوژی کارگاهی 2 | 1 |
| 19 | کارورزی 1 - دریانوردی 1 | 2 |
| 20 | کارورزی 2 - دریانوردی 2 | 2 |
| 21 | دیگ های بخار دریایی | 2 |
| 22 | تاسیسات عمومی | 2 |
| 23 | اصول طراحی ساختمان کشتی | 3 |
| 24 | کارورزی 3 - دریانوردی 3 | 2 |
| 25 | رسم فنی و طراحی مهندسی 2 | 2 |
| 26 | انتقال حرارت و آز | 3 |
| 27 | ارتعاشات و آز | 3 |
| 28 | خواص عمومی مواد | 2 |
| 29 | اجزاء ماشین 1 | 2 |
| 30 | اجزاء ماشین 2 | 2 |
| 31 | تئوری ماشین | 2 |
| مجموع | 70 | |
درباره دروس تخصصی تعیین شده برای مهندسی کشتی لازم به توضیح است که این دروس طبق قوانین خاصی ارائه می‌شوند. اول اینکه دروس پایه به عنوان پیش نیاز های اصلی این دروس تعیین شده و همچنین خود دروس تخصصی نیز به عنوان پیش نیاز و هم نیاز برای یکدیگر در نظر گرفته می‌شوند. با توجه به این موضوع حتماً لازم است تا دانشجویان به ترتیب مشخص شده برای اخذ این واحدها اقدام کرده و در نهایت بتوانند در طول هشتم سال تحصیلی تمام این واحدها را پشت سر بگذارند.
همچنین توجه داشته باشید که بخش قابل توجهی از واحدهای تخصصی در نظر گرفته شده برای مهندسی کشتی واحدهای عملی و کارگاهی هستند و حتماً باید در زمان اخذ آنها نهایت دقت و تمرکز وجود داشته باشد زیرا این درس می‌تواند تأثیر بسیار زیادی روی توانمندی ها و مهارت های دانشجویان داشته باشند.
دروس اختیاری رشته مهندسی کشتی
دسته دیگری از واحد های درسی رشته مهندسی کشتی دروس اختیاری در نظر گرفته شده برای این رشته مهندسی هستند. دقت داشته باشید که دروس اختیاری از نظر اهمیت و شرایط تقریباً شرایط مشابهی با دروس تخصصی دارند و هر کدام از آنها به دنبال انتقال اطلاعات کاملاً تخصصی درباره این رشته به دانشجویان می باشند. به همین دلیل اخذ و سپری کردن آنها نیازمند دقت و تمرکز بسیار بالایی خواهد بود.
به صورت کلی از سوی آموزش عالی ۳۹ واحد درسی به عنوان دروس اختیاری رشته مهندسی کشتی در نظر گرفته شده است که از میان این ۳۹ واحد دانشجویان با توجه به نظر دانشکده و شرایط موجود موظف به اخذ ۱۸ واحد و سپری کردن آنها هستند.
در برخی از دانشگاههای کشور شرایطی فراهم آمده تا دانشجویان بتوانند به صورت انتخابی از میان دروس اختیاری ۱۸ واحد مورد نظر را انتخاب و آنها را پاس کنند. در چنین مواقعی به عنوان یک نکته بسیار مهم و ضروری بایستی یادآوری کنیم که انتخاب این واحد ها می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر روی توانایی ها و مهارت های فارغ التحصیلان در این رشته داشته باشد.
چه برای ادامه تحصیل در مهندسی کشتی در مقاطع بالاتر و چه برای بازار کار انتخاب واحدهای اختیاری اهمیت خود را خواهند داشت. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که حتماً در انتخاب این واحدها نهایت دقت را داشته و با برنامه ریزی از پیش تعیین شده برای این منظور اقدام کنید.
در جدول زیر می‌توانید دروس اختیاری رشته مهندسی کشتی را با توجه به تعداد واحدهای هر درس مشاهده کنید:
| دروس اختیاری مهندسی کشتی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | روش های تولید | 2 |
| 2 | مدیریت نگهداری و تعمیر | 2 |
| 3 | صدا و ارتعاشات در کشتی | 2 |
| 4 | سیستم های انتقال قدرت | 2 |
| 5 | توربین های بخار دریایی | 3 |
| 6 | شناخت زیرسطحی | 1 |
| 7 | پروژه کارشناسی | 3 |
| 8 | اصول مهندسی زیر دریایی | 3 |
| 9 | آز خواص عمومی مواد | 1 |
| 10 | کمک های اولیه و اطلاعات پزشکی | 1 |
| 11 | دریانوردی و ملوانی | 2 |
| 12 | آز کنترل و اندازه گیری | 1 |
| 13 | کارگاه برق | 1 |
| 14 | توربین گاز دریایی | 2 |
| 15 | کارگاه موتورهای دیزل | 1 |
| 16 | سیستم های الکتریکی در کشتی و آز | 4 |
| 17 | کنترل اتوماتیک و اندازه گیری | 3 |
| 18 | خوردگی در تجهیزات کشتی | 3 |
| 19 | اجزاء محدود کاربردی | 2 |
| مجموع واحدهای قابل اخذ | 39 واحد | |
همانطور که مشاهده می‌کنید اکثر دروس معرفی شده به عنوان واحدهای اختیاری برای رشته مهندسی کشتی انتقال دهنده اطلاعات بسیار مهمی درباره این رشته هستند. هر کدام از این آموزش ها ممکن است در شرایط مختلفی در بازار کار به درد فارغ التحصیلان خورده و شرایط بهتری را برای آنها برای اخذ ردیف های شغلی مختلف ایجاد نمایند. همچنین دوباره باید یادآوری کنیم که تمام واحدهای اختیاری در تمام دانشگاه های کشور ارائه نمی‌شود و دانشجویان برای اخذ ۱۸ واحد کافی برای دوره کارشناسی مهندسی کشتی بایستی از قوانین دانشکده های مربوطه نیز پیروی نمایند.
دروس نظامی رشته مهندسی کشتی
همانطور که اشاره کردیم یکی از اصلی‌ترین کاربرد ها و اهداف رشته مهندسی کشتی تربیت مهندسین برای کمک به شرایط نیروی دریایی و صنایع دریایی در بخش نظامی است. برای اینکه دانشجویان بتوانند آموزش های حرفه‌ای مربوط به مهندسی کشتی را با توجه به شرایط نظامی شخصی سازی نمایند نیاز به آموزش های نظامی خواهند داشت. به همین دلیل بخشی از واحدهای درسی این رشته مهندسی با عنوان دروس نظامی در دانشکده های مختلف ارائه می‌شوند.
دروس نظامی رشته مهندسی کشتی مجتمع بر ۲۰ واحد درسی است که دانشجویان می‌بایست در طول هشت نیمسال تحصیلی همراه با سایر دروس در نظر گرفته شده برای این رشته آنها را نیز اخذ کرده و پشت سر بگذرانند. در جدول زیر می‌توانید دروس نظامی این رشته را با توجه به میزان واحد آنها مشاهده کنید:
| دروس نظامی رشته مهندسی کشتی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | پدافند ش م ه | 2 |
| 2 | آشنایی با نیروهای مسلح و شناسایی رسته ها | 1 |
| 3 | اصول و قواعد اساسی در رزم | 2 |
| 4 | روانشناسی نظامی | 1 |
| 5 | پدافند غیر عامل | 2 |
| 6 | حفاظت اطلاعات 1 | 2 |
| 7 | حفاظت اطلاعات 2 | 2 |
| 8 | جنگ افزار شناسی و تیراندازی | 2 |
| 9 | نقشه خوانی | 2 |
| 10 | عملیت روانی | 2 |
| 11 | مخابرات عمومی و جنگال | 2 |
| مجموع واحد ها | 20 واحد | |
دقت داشته باشید که واحدهای نظامی در نظر گرفته شده برای رشته مهندسی کشتی بیشتر برای تطبیق دادن مهارت ها و توانایی های این رشته با اهداف نظامی تعیین شده‌اند. سپری کردن این واحدها هرچند ممکن است از نظر تخصصی اطلاعات خیلی ارزنده‌ای در اختیار کارشناسان مهندسی کشتی قرار ندهد اما با این حال گذراندن آنها می‌تواند شرایط بهتری برای دانشجویان به دنبال داشته باشد که در صنایع دریایی نظامی مشغول به کار خواهند شد.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
گرایش های رشته مهندسی کشتی
رشته مهندسی کشتی در مقطع کارشناسی گرایش مجزایی ندارد. اما برنامه درسی این رشته به گونه ای است که دانشجویان می توانند متناسب با علاقه خود دروسی مطابق با گرایش های اصلی این رشته انتخاب کنند.
مطابق با چارت جدید آموزشی ارائه شده در تیر 1399 در مقطع کارشناسی هیچ گرایشی تعریف نشده است. البته شایان ذکر است که این رشته هنوز در ایران یک رشته نوپا محسوب شده و ممکن است در سال‌های پیش رو شاهد معرفی گرایش های جدیدی نیز برای آن باشیم.
بازار کار رشته مهندسی کشتی
بازار کار مهندسی کشتی مانند بسیاری از رشته‌های مهندسی دیگر در کشور ما شرایط خوبی دارد. اما لازم به توضیح است که استخدام و حضور در بسیاری از ردیف های شغلی تعریف شده برای این رشته نیاز به حضور در شرایط خاصی خواهد داشت. به عنوان مثال ممکن است شما نیاز باشد تا چند ماه بر روی کشتی بر روی دریا قرار بگیرید و عملاً در این مدت خبری از خانه و خانواده نخواهد بود.
قبل از اینکه به معرفی ردیف های شغلی و مشاغل مرتبط با مهندسی کشتی بپردازیم ابتدا لازم است تا چند نکته مهم درباره بازار کار رشته مهندسی کشتی را با شما در میان بگذاریم:
- اول اینکه در حال حاضر کشور ایران برای تخصص و مهارت های مهندسی کشتی یک کشور بکر محسوب می‌شود و هنوز فضا برای رشد و توسعه در کشور ما در این تخصص بسیار زیاد است. هر روز شاهد به وجود آمدن رده های شغلی جدید برای این رشته هستیم و همچنان نیز نیاز به حضور متخصصین بیشتر در این رشته در کشور ما احساس می‌شود.
- همچنین لازم به توضیح است که تعداد فارغ التحصیلان در رشته مهندسی کشتی خیلی زیاد نیست و عملاً رقابت در بازار کار برای این رشته به جز شغل های خیلی حرفه‌ای چندان زیاد نیست. البته نه اینکه شما بدون هیچگونه مهارت و استعدادی بتوانید به یکی از شغل های مناسب به مهندسی کشتی دست پیدا کنید اما با این حال با کمی تلاش و خیلی راحت‌تر از سایر رشته های مهندسی امکان حضور در یک ردیف شغلی در این رشته خواهید داشت.
این دو نکته به خوبی نشان می‌دهند که عملاً دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته به راحتی می‌توانند با کمی تلاش مضاعف در بازار کار عالی و مستعد آن وارد شده و خیلی زود خود را در یک جایگاه مناسب قرار دهند.
اما فارغ التحصیلان مهندسی کشتی در چه شغل هایی می‌توانند استخدام شوند:
- در وهله اول امکان استخدام در تمام سازمانها و ادارات مربوط به صنایع دریایی از وزارتخانه ها گرفته تا بنادر دریایی برای فارغ التحصیلان این رشته وجود دارد.
- در هر کشتی نیاز به مهندسین مختلفی با شرح وظایف متفاوت وجود دارد که فارغ التحصیلان مهندسی کشتی می‌توانند به عنوان هر یک از این مهندسین با داشتن توانایی های لازم وارد بازار کار شوند.
- به عنوان مهندس ناظر در طرح های اجرایی در صنایع دریایی
- کارخانه های کشتی سازی نیز جایگاه بسیار مناسبی برای حضور فارغ التحصیلان این رشته محسوب می‌شوند.
- حضور به عنوان مهندس تولید برای طرح های مختلف ساختمانی کشتی ها
- استخدام به عنوان افسر کشتی
- استخدام به عنوان طراح محاسبات مربوط به بدن های کشتی
- مسئول موتور اصلی و کمپرسورهای هوا و دیگ بخار در کشتی
- مدیریت تمام ماشین آلات موجود در موتورخانه کشتی
- مهندس دستگاه تصفیه سوخت و سوخت گیری و مسئول ژنراتور ها
واقعیت این است که رشته مهندسی کشتی از نظر بازار کار یک رشته بسیار خاص و ویژه محسوب می‌شود. ردیف های شغلی و پست های فوق‌العاده شگفت انگیزی برای فارغ التحصیلان این رشته در بازار کار ایران وجود دارد که البته سختی کار و شرایط خاص خود را نیز برای این ردیف های شغلی می‌توان در نظر گرفت.
کاربردهای رشته مهندسی کشتی
برای رشته مهندسی کشتی در کشور ما کاربردهای بسیار زیادی قابل تعریف است. اگر با اهداف و برنامه ریزی های صورت گرفته برای تدریس این رشته در دانشگاه های کشور آشنا باشید به خوبی می‌توانید کاربردهای آن را نیز درک کنید. از جمله مهمترین و اصلی‌ترین کاربرد هایی که می‌توان برای این رشته تعریف کرد موارد زیر هستند:
- تربیت افراد با مهارت ها و توانایی های لازم برای افسر مهندس کشتی جهت خدمت در یگان شناور کشور
- تربیت افراد متخصص در امر نگهداری و تعمیر سامانه های موجود در شناورها و کشتی ها
- خودکفا کردن کشور از متخصص توانا برای راه اندازی و نصب تجهیزات و سامانه‌های اصلی و فرعی در کشتی ها
- ایجاد رونق بیشتر در تجهیزات مرتبط با صنایع دریایی که در بحث نظامی و چه در بحث تجاری
- ایجاد بستری مناسب جهت تحقیقات و پژوهش در زمینه های مختلف مهندسی کشتی
- خودکفا شدن کامل کشور از نیروهای متخصص صنایع دریایی
- تامین نیروی انسانی متخصص در این رشته
- طراحی کشتی ها و سامانه های مربوط به آنها با روش ها و متدهای نوین و به روز
- پرورش نیروهای متخصص و کاربلد در زمینه طراحی، انجام محاسبات، ساخت، نظارت و تعمیرات کشتی
به صورت کلی کشتی سازی و صنایع دریایی از جمله صنعت هایی هستند که نیاز به تخصص های بسیار زیادی در آنها وجود دارد و عملاً تنها با یک رشته هم نمی‌توان تمام متخصص های لازم برای چنین صنعتی را پرورش داد. از این رو مهندسی کشتی تنها یکی از رشته هایی است که برای این صنعت در دانشگاههای کشور در نظر گرفته شده و فارغ التحصیلان این رشته بایستی با همکاری با متخصصین سایر رشته ها بهترین شرایط را برای این صنعت در کشور ما ایجاد نمایند.
درآمد رشته مهندسی کشتی
از دیگر نکات بسیار مهمی که درباره این رشته باید به بررسی و ارزیابی آن بپردازیم در آمد حاصل از حضور در بازار کار آن است. درآمد شغل های تعریف شده برای این رشته به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارند. به صورت کلی میانگین درآمدی بسیار قابل توجهی را می‌توان برای افراد با تجربه در مورد تخصص های مهندسی کشتی در نظر گرفته البته این درآمد بالا برای افراد با تخصص و همچنین تجربه مناسب هستند.
کسانی که در سازمانها و بنادر مربوط به مهندسی کشتی و یا وزارتخانه ها و همچنین ادارات دولتی استخدام می‌شوند معمولاً با توجه به نوع ردیف شغلی درآمد مشخصی خواهند داشت. البته درآمد این دسته از افراد با افزایش سابقه کاری و همچنین ارتقاء سطح شغلی با افزایش های روبرو خواهد بود. نکته جالب این است که به دلیل کمبود تعداد متخصصین عالی رتبه در زمینه های مختلف مهندسی کشتی این افراد نیز درآمدهای قابل توجهی دارند.
افرادی که به صورت حرفه‌ای در ردیف های شغلی کاربردی تر بر روی کشتی و دریا استخدام می‌شوند نیز متناسب با میزان توانایی ها و مهارت ها و همچنین کارکردی که دارند می‌توانند درآمدهای مختلفی را برای خود متصور باشند.
در برخی از مواقع شاهد هستیم که برخی از شرکت ها به دلیل نوع و شرایط کاری درآمدهای دلاری را نیز برای متخصصین نمایندگی کشتی در نظر میگیرند. مخصوصاً برای ردیف های شغلی که لازم است چند ماه بر روی آب های آزاد بر روی کشتی قرار گرفته و ارتباط مستقیمی با کشورهای بین المللی داشته باشند این نوع درآمدزایی تعریف می‌شود.
حضور در یگان عملیاتی نیروی دریایی نیز در ردیف های شغلی تخصصی می‌تواند درآمد های مناسبی را برای فارغ التحصیلان این رشته به دنبال داشته باشد.
همانطور که ملاحظه می‌کنید به صورت کلی میزان تجربه و مهارت ها و توانایی ها تأثیر بسیار زیادی بر روی درآمد حاصل از بازار کار رشته مهندسی کشتی دارند.
نیاز به افراد متخصص برای بی نیاز از متخصصین سایر کشورها در تخصص های مختلف مهندسی کشتی در کشور ما هر روز بیشتر می شود. فارغ التحصیلان رشته مهندسی کشتی می توانند نجات دهنده بخش قابل توجهی از اقتصاد کشور ما صنایع دریایی باشند.
ادامه تحصیل در رشته مهندسی کشتی
برای رسیدن به مقاصد علمی و همچنین استخدام با سطح تحصیلات بالاتر ادامه تحصیل در رشته مهندسی کشتی نیز برای علاقه مندان به این رشته در دانشگاه های کشور وجود دارد. با توجه به اینکه ادامه تحصیل باعث ایجاد تخصص ها و توانایی های عمیق تر و بهتر در متخصصانی نوشته می‌شود از این رو مجمع علمی و شورای عالی نیز تصمیم گرفته تا تخصص های لازم در این زمینه را در مقاطع بالاتر در دانشگاه ها برای تدریس در دسترس دانشجویان قرار دهد. از همین رو دانشجویان علاقمند می‌توانند در مقاطع کارشناسی ارشد مهندسی کشتی و همچنین دکترای مهندسی کشتی در گرایش های مختلف حضور داشته و سطح تحصیلات خود را بالاتر ببرند.
لازم به توضیح است که ادامه تحصیل در رشته مهندسی کشتی حتماً باید با هدف و برنامه مشخصی صورت گرفته و بدون هدف نباید دنبال چنین برنامه باشید. در برخی مواقع برای رسیدن به برخی از ردیف های شغلی نیاز به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر نیست اما با این حال این امکان برای شما وجود خواهد داشت.
کارشناسی ارشد مهندسی کشتی
بسیاری از دانشجویان علاقه بر این دارند تا بلافاصله بعد از اتمام چهار سال دوره کارشناسی در مقطع کارشناسی ارشد وارد دانشگاه های مختلف شده و تحصیلات خود را در گرایش های مورد علاقه ادامه دهند. با توجه به اینکه رشته مهندسی کشتی در دانشگاه های خیلی زیادی ارائه نمی‌شود، از این رو در مقطع کارشناسی ارشد نیز این محدودیت وجود دارد. اما با این حال شما می‌توانید در گرایش های کاملاً تخصصی مانند سازه کشتی، هیدرومکانیک کشتی و ساخت و تولید در صنایع دریایی در مقطع کارشناسی ارشد به ادامه تحصیل بپردازید. البته لازم به توضیح است که مهندسی کشتی یک رشته گسترده محسوب می‌شود که امکان حضور در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش های مختلف مربوط به صنایع دریایی نیز برای دانشجویان ایجاد می نماید. در برخی از گرایش‌های مهندسی مکانیک یا مهندسی دریا و معماری کشتی می‌توان در این مقطع به ادامه تحصیل پرداخت.
دکترا کشتی
علاقه مندان به تمام کردن دوره تحصیلی در مقطع دکترا نیز می‌توانند در گرایش های تخصصی وارد دانشگاه های کشور شده و همچنان سطح مقطع تحصیلی خود را در رشته مهندسی کشتی بالاتر ببرند. در مقطع دکترا گرایش های کمتری برای مهندسی کشتی تعریف شده و از این رو حتماً باید با توجه به برنامه ریزی که برای آینده شغلی خود دارید، برای ادامه تحصیل در این مقطع اقدام کنید. در حال حاضر به صورت تخصصی در گرایش های سازه کشتی و هیدرومکانیک کشتی امکان شرکت در مقطع دکترا در این رشته وجود دارد. همچنین در گرایش های مرتبط با صنایع دریایی نیز همچنان می‌توان در مقطع دکترا در دانشگاه های مختلف حضور پیدا کرد.
رشته مهندسی کشتی در جهان
مهندسی کشتی و صنعت دریایی یکی از بزرگترین صنایع در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود و کشورهای توسعه یافته به دنبال ارتقای سطح کیفیت خود در این صنعت هستند. از این رو در حال حاضر امکان تحصیل به صورت تخصصی در رشته مهندسی کشتی در بهترین دانشگاه های جهان برای علاقه مندان به این رشته در نظر گرفته شده است.
برای رشته مهندسی کشتی گرایش های بسیار مختلف نیز در دانشگاه های برتر جهانی تعریف شده و علاقه مندان می‌توانند دقیقاً در تخصص مورد نظر خود وارد دانشگاه شده و در همان گرایش به تحصیل بپردازند.
برای اینکه اهمیت رشته مهندسی کشتی در سطح بین المللی را بهتر درک کنید، ابتدا لازم دانستیم تا به معرفی بهترین دانشگاه های جهان در این رشته بپردازیم. به صورت کلی این رشته در دانشگاه های زیادی در کشورهای مختلف تدریس می‌شود. اما طبق استاندارد QS بهترین دانشگاه های جهانی برای این رشته به ترتیب به شرح زیر هستند:
- دانشگاه صنعتی ماساچوست آمریکا
- دانشگاه استنفورد آمریکا
- دانشگاه کمبریج انگلستان
- دانشگاه میشیگان آمریکا
- دانشگاه هاروارد آمریکا
- دانشگاه Delft هلند
- دانشگاه برکلی کالیفرنیا در آمریکا
- دانشگاه Stevens در نیویورک آمریکا
همچنین در این رده بندی دانشگاه نامیانگ سنگاپور نیز رتبه بسیار خوبی داشته و به عنوان بهترین دانشگاه آسیایی برای این رشته تعریف می‌شود. این دانشگاه در پاره‌ای از موقع در جمع 10 دانشگاه برتر این رشته در جهان نیز قرار گرفته است. دانشگاه ملی سنگاپور نیز دومین دانشگاه برتر آسیایی در رشته مهندسی کشتی است که این دانشگاه نیز در جمع 20 دانشگاه برتر جهان در این رشته قرار دارد.
بازار کار و درآمد خوبی هم برای رشته مهندسی کشتی در بهترین کشورهای جهان تعریف می‌شود. به عنوان مثال متخصص مهندسی کشتی در آمریکا در طول هر سال به متوسط درآمد 80000 دلاری خواهد رسید. این درآمد به صورت متوسط بیان شده و بر اساس میزان مهارت ها و تجربه افزایش می باید. درآمد افراد تازه کار بعد از فارغ التحصیلی در این رشته در آمریکا برای 56000 دلار است و با تجربه بالا ممکن است تا 125000 دلار نیز افزایش یابد.
مقایسه رشته مهندسی کشتی با رشته مهندسی مکانیک
در گذشته رشته مهندسی کشتی به عنوان یکی از گرایش های رشته مکانیک در دانشگاه ها ارائه می شد. به دلیل اینکه تعمیر و نگهداری و همچنین شناور سازی کشتی ها بر روی آب نیاز به دانش مکانیک سیالات و مکانیکی دارد، از این رو است که این دو رشته شباهت های زیادی به هم از نظر کاربرد در صنایع دریایی و البته واحدهای درسی دارند. اما در حال حاضر مهندسی کشتی به عنوان یک رشته کاملا مجزا در دانشگاه های ایران ارائه می شود.
