سهمیه مناطق در کنکور سراسری از مهم‌ترین سهمیه‌هایی است که برای تمامی داوطلبین اعمال می‌شود. سازمان سنجش، افراد را با داوطلبین منطقه خود می‌سنجد. سازمان سنجش به‌منظور برقراری عدالت آموزشی در سراسر کشور تمامی استان‌ها، شهرها، روستاها را به سه منطقه کلی تقسیم‌بندی کرده است تا داوطلبین هر منطقه با دانش‌آموزان همان منطقه مقایسه شوند. اما ممکن است سؤال پیش بیاید که کدام منطقه در کنکور سراسری بهتر است. در این نوشتار به ارائه تأثیر سهمیه مناطق در انتخاب رشته می‌پردازیم.
با گزینه دو همراه باشید.
نحوه تخصیص ظرفیت به داوطلبین شرکت‌کننده در کنکور سراسری
به هر یک از کد رشته محل‌های دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری ظرفیتی اختصاص داده می‌شود که این ظرفیت باید به صورت عادلانه در میان سهمیه‌ها تقسیم‌بندی شود. ظرفیت هر کد رشته پس از کسر 30 درصد سهمیه ایثارگری مشخص خواهد شد. در رشته‌های کشوری، ظرفیت بر اساس تعداد شرکت‌کنندگان هر سهمیه خواهد بود. در رشته‌های بومی نوع گزینش قطبی، ناحیه‌ای و استانی است و 20 درصد از ظرفیت به داوطلبان آزاد و شهدا و مابقی به شرکت‌کنندگان سهمیه‌های منطقه 1، 2 و 3 اختصاص خواهد یافت.
همچنین تعداد داوطلبان یک سهمیه نیز در میزان ظرفیتی که دانشگاه به آن سهمیه اختصاص می‌دهد، مؤثر است. مثلاً اگر جمعیت داوطلبان سهمیه منطقه دو کنکور تجربی از جمعیت داوطلبان سهمیه منطقه یک کنکور تجربی بیشتر باشد، برای ایجاد عدالت به داوطلبان سهمیه منطقه دو ظرفیت بیشتری اختصاص داده می‌شود.
به طور مثال، اگر ظرفیت پذیرش یک کد رشته محل 100 نفر باشد و تعداد داوطلبان سهمیه منطقه 1، 25 درصد و منطقه 2، 35 درصد و منطقه 3، 40 درصد از کل شرکت‌کنندگان باشد نحوه توزیع ظرفیت دانشگاه بین این سهمیه‌ها به صورت زیر است:
- * 5 درصد ظرفیت مختص به داوطلبان دارای سهمیه 5 درصد ایثارگران
- * 25 درصد ظرفیت مختص به داوطلبان دارای سهمیه 25 درصد ایثارگران
- * 25 درصد از ظرفیت باقی‌مانده مختص به داوطلبان دارای سهمیه منطقه یک
- * 35 درصد از ظرفیت باقی‌مانده مختص به داوطلبان دارای سهمیه منطقه دو
- * 40 درصد از ظرفیت باقی‌مانده مختص به داوطلبان دارای سهمیه منطقه سه
بررسی سهمیه مناطق در کنکور سراسری 1402
در دفترچه کنکور سراسری، سهمیه‌های مختلفی وضع شده است که یکی از آن‌ها سهمیه مناطق است. کلیه استان‌ها، شهرستان‌ها، روستاهای مختلف و… بر اساس کیفیت آموزشی در یکی از سه منطقه، یک، دو و یا سه قرار می‌گیرند. هرچقدر از شهرها و مناطق تحت پوشش کامل که دارای رفاه آموزشی خوبی هستند، فاصله بگیریم و به سمت شهرها و مناطق تحت پوشش کمتر برویم، دسترسی به امکانات آموزشی کمتر می‌شود. داوطلبین کنکور سراسری بر اساس این که سه سال آخر خود را در کدام منطقه گذرانده‌اند، به یکی از سه منطقه یک، دو و سه تقسیم‌بندی می‌شوند.
برای اطلاع از جزئیات بیشتر و همچنین آگاهی در مورد شهرهایی که در منطقه یک، دو و سه هستند می‌توانید مقالات زیر را مطالعه کنید.
سهمیه مناطق در کنکور به تفکیک داوطلبان – نظام آموزشی جدید (3-3-6)
ضوابط استفاده این دسته از داوطلبان نظام آموزشی جدید از سهمیه مناطق در کنکور، بر اساس بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان (پایه دهم تا دوازدهم) است؛ لذا سه سال آخر این داوطلبان در هر کدام از مناطق سه‌گانه باشد بر طبق آن هم سهمیه‌بندی صورت می‌گیرد.
سهمیه مناطق در کنکور به تفکیک داوطلبان – نظام ترمی‌واحدی و سالی واحدی
برای داوطلبان نظام ترمی‌واحدی و سالی واحدی آموزش متوسطه، سهمیه مناطق در کنکور بر اساس بخش محل اخذ مدرک تحصیلی دوره پیش‌دانشگاهی و دو سال آخر صورت خواهد گرفت؛ لذا داوطلبان هنگام پر کردن فرم ثبت‌نام اینترنتی به این نکات توجه کافی داشته باشند تا بتوانند از سهمیه موردنظر بهره‌مند شوند.
سهمیه مناطق در کنکور به تفکیک داوطلبان – نظام قدیم آموزش متوسطه
داوطلبان نظام قدیم برای استفاده از سهمیه مناطق در کنکور می‌بایست بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان را به هنگام ثبت‌نام وارد کنند.
سهمیه مناطق در کنکور به تفکیک داوطلبان – دوره‌های کاردانی پیوسته
سهمیه مناطق در کنکور سراسری در صورتی به فارغ‌التحصیلان کاردانی پیوسته آموزشکده های فنی حرفه ای تعلق می‌گیرد که بخش محل دریافت مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان و یا هنرستان (سال اول، دوم و سوم دبیرستان و یا هنرستان)، جزو یکی از سهمیه‌های مناطق 1، 2 و 3 محسوب می گردند.
کدام منطقه برای انتخاب رشته بهتر است؟
با توجه به اینکه داوطلبین سهمیه منطقه یک و منطقه دو به امکانات آموزشی بیشتری دسترسی دارند، در نتیجه تعداد شرکت‌کنندگان بالایی نیز در کنکور دارند، ازاین‌رو ظرفیت بالاتری را نیز به خود اختصاص می‌دهند. البته به همان نسبت رقابت نیز زیادتر است.
اما در منطقه سه به دلیل کم‌بودن امکانات آموزشی نسبت به منطقه یک و دوم، رقابت کمتر است. اما به دلیل اینکه شرکت‌کنندگان ظرفیت بالایی دارند، حدود 30 تا 40 درصد ظرفیت رشته محل‌های غیر روزانه را به خود اختصاص می‌دهند.
تصورات اشتباهی که در مورد سهمیه مناطق بین داوطلبین وجود دارد.
برخی از داوطلبین تصور می‌کنند که منطقه یک بیشترین ظرفیت را دارد. این تصور از آن جا نشئت می‌گیرد که ظرفیت را تعداد داوطلبین شرکت‌کننده مشخص می‌کنند. با توجه به اینکه منطقه یک بیشترین تعداد شرکت‌کننده را دارد، بنابراین این طور تصور می‌کنند که منطقه یک بیشترین ظرفیت را دارا است.
از طرف دیگر برخی از داوطلبین تصور می‌کنند که اگر یک یا دو سال آخر تحصیلی خود را در منطقه 3 بگذرانند، با داوطلبین همین منطقه رقابت خواهند کرد. اما این طور نیست.
در خصوص پاسخ به این سؤال که بهترین سهمیه مناطق کدام است، باید بگوییم که از تمامی ظرفیت‌های دانشگاهی، حدود 30 درصد به سهمیه‌های ایثارگران اختصاص می‌یابد. 70 درصد باقی‌مانده به سهمیه‌های مناطق و شهدا اختصاص می‌یابد. اینکه به هر منطقه چه مقدار ظرفیت اختصاص یابد، به داوطلبین شرکت‌کننده بستگی دارد. یعنی اگر در منطقه 2 افراد بیشتری نسبت به منطقه 1 شرکت کرده باشند، به افراد منطقه 2 ظرفیت بیشتری اختصاص می‌یابد.
رقابت داوطلبین هر سهمیه صرفاً با داوطلبین همان سهمیه است، برای مثال داوطلب منطقه یک به‌هیچ‌وجه با داوطلب منطقه سه رقابت نخواهد کرد.
از نظر تأثیر در انتخاب رشته، بهترین سهمیه مناطق کنکور کدام است؟
درصورتی‌که تعداد شرکت‌کنندگان یک منطقه بیشتر باشد، ظرفیت اختصاص‌یافته به آن منطقه نیز بیشتر است. نحوه تأثیر سهمیه مناطق به صورت زیر است:
- 1. داوطلبین هر منطقه با همدیگر رقابت خواهند کرد.
- 2. ظرفیت رشته‌های روزانه به تعداد مجاز شدگان بستگی خواهد داشت.
طبق دفترچه ثبت‌نام کنکور سراسری، حدود 70 درصد ظرفیت هر کد رشته محل به داوطلبین سهمیه مناطق اختصاص می‌باید. نحوه تأثیر سهمیه مناطق در انتخاب رشته کنکور سراسری به این صورت است که ابتدا کل ظرفیت اختصاص‌یافته به سهمیه مناطق به نسبت شرکت‌کنندگان هر کدام از سهمیه‌های مناطق 1،2 و 3 تقسیم می‌شود، ثانیاً داوطلبین هر منطقه صرفاً با همدیگر رقابت می‌کنند و با سایر داوطلبین مناطق دیگر سنجیده نمی‌شوند. ظرفیت رشته محل‌های روزانه به نسبت تعداد مجاز شدگان هر سهمیه محاسبه می‌شود. هر چقدر رقابت در یک سهمیه بیشتر باشد، به این معنی است که تعداد مجاز شدگان آن سهمیه در دوره‌های روزانه نیز بیشتر است، بنابراین ظرفیت بالاتری به داوطلبین آن سهمیه اختصاص می‌یابد.
هر چقدر رقابت در یک منطقه بیشتر باشد، یعنی تعداد مجاز شدگان بیشتر بوده و در نتیجه تعداد ظرفیتی که برای آن منطقه و رشته اختصاص می‌یابد نیز بیشتر خواهد بود.
شانس قبولی داوطلبین مشمول سهمیه‌بندی مناطق نسبت به یکدیگر
به صورت کلی همه چیز به سطح علمی داوطلبین شرکت‌کننده در کنکور بستگی دارد. به طور مثال اگر شما شرکت‌کننده در منطقه یک باشید و با وجود امکانات بسیار بالا در این منطقه، داوطلبین سطح علمی خوبی نداشته باشند، پس شما می‌توانید رتبه خوبی کسب کرده و شانس بیشتری برای قبولی در رشته و دانشگاه موردنظر داشته باشید. اما برعکس اگر شما داوطلب منطقه سه باشید، با وجود محرومیت امکانات آموزشی، اگر رقبای شما سطح علمی بالایی داشته باشند، شما شانس کمتری برای قبولی در رشته و دانشگاه موردنظر خواهید داشت. داوطلبین منطقه سه به دلیل کمبود امکانات آموزشی نسبت به سایر مناطق، رقابت کمتری دارند، در نتیجه می‌توانند با شانس بیشتری در دانشگاه‌های تاپ کشور پذیرفته شوند.
سهمیه بومی گزینی چیست و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
سهمیه بومی گزینی برای برخی از رشته‌ها و دانشگاه‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
نحوه استفاده از سهمیه بومی گزینی به این صورت است که ابتدا 30 درصد سهمیه ایثارگران از ظرفیت کم می‌شود سپس 70 درصد باقی ماند به داوطلبین سهمیه اختصاص می‌یابد. البته اگر رشته بومی گزینی باشد، ابتدا 80 درصد از 70 درصد به داوطلبین بومی و سپس 20 درصد باقی‌مانده به داوطلبین غیربومی اختصاص می‌یابد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بومی گزینی و تقسیم‌بندی کشور به نواحی و قطب‌های مختلف می‌توانید مقاله بومی گزینی در کنکور سراسری را مطالعه کنید.
تعهدات پذیرفته‌شدگان سهمیه مناطق یک، دو و سه
افرادی که جزء پذیرفته‌شدگان در سهمیه‌های مناطق هستند، لازم است که نسبت به تعهدات خودآگاهی داشته باشند.
- 1. پس از قبولی در دوره‌های روزانه باید در دانشگاه موردنظر به تحصیل بپردازید در غیر این صورت باید انصراف خود را اعلام کنید.
- 2. پذیرفته‌شدگان با سهمیه منطقه یک باید یک برابر مدت تحصیل خود تعهد خدمتی بدهند.
- 3. پذیرفته‌شدگان سهمیه منطقه 2 باید به‌اندازه دوبرابر مدت تحصیل خود تعهد خدمتی بدهند.
پرسش و پاسخ
به صورت کلی بهترین سهمیه مناطق بستگی به تعداد شرکت‌کنندگان دارد. اما به صورت کلی بهترین سهمیه مناطق برای داوطلبین منطقه سه در نظر گرفته می‌شود.
تعداد سهمیه بستگی به تعداد شرکت‌کننده در آن منطقه خواهد داشت.
سهمیه مناطق برای عدالت آموزشی و فرصت برابر برای پذیرش در دانشگاه ایجاد شده‌اند و ظرفیت دانشگاه به نسبت جمعیت هر سهمیه تقسیم‌بندی می‌شود.
در سهمیه مناطق کنکور سراسری برای مثال داوطلبان منطقه یک با سایر داوطلبان منطقه یک مقایسه خواهند شد نه با کل داوطلبان کنکور سراسری.
