معرفی رشته باستان شناسی
هدف باستان شناسی این است که بفهمد چگونه و چرا رفتار انسان در طول زمان تغییر کرده است. باستان شناسان به دنبال الگوهایی در تکامل رویدادهای فرهنگی مهم مانند توسعه کشاورزی، پیدایش شهرها یا فروپاشی تمدن های بزرگ هستند تا سرنخ هایی در مورد علت وقوع این رویدادها پیدا کنند. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد و شرایط ادامه تحصیل در رشته باستان شناسی در ایران و جهان بپردازیم.
باستان شناسی از علوم مستقل و دارای روش ها و پایه های نظری خاص است که هدف اصلی آن مطالعه ساختار فرهنگی جوامع انسانی و تکوین و تحول آن در زمان ها و مکان های مختلف است. از آنجا که موضوع و روش های علم باستان شناسی بسیار گسترده و متنوع است، باستان شناسان برای شناخت بهتر گذشته از دستاوردهای علومی چون جغرافیای طبیعی و انسانی، زمین شناسی، معماری، شیمی، فیزیک و زیست شناسی نیز استفاده می کنند.
تاریخچه رشته باستان شناسی
بدون شک همیشه افرادی بوده‌اند که به بقایای مادی گذشته علاقه‌مند بوده‌اند، اما باستان‌شناسی به‌عنوان یک رشته، ابتدایی‌ترین ریشه‌های خود را در اروپای قرن 15 و 16 دارد، زمانی که اومانیست‌های رنسانس به شکوه یونان و روم نگاه کردند. باستان شناسی در اروپای قرن 15 و 16 سرچشمه گرفت. نخبگان کنجکاو رنسانس، آثار باستانی یونان و روم باستان را جمع آوری می کردند و آنها را بیشتر از آثار تاریخی، آثار هنری می دانستند. در بین النهرین باستان، ذخایری از فرمانروای امپراتوری آکد، نارام سین (حکومت حدود 2200 ق. م.) توسط پادشاه Nabonidus، در حدود 550 سال پیش قبل از میلاد، کشف و تجزیه تحلیل شد، به این ترتیب این فرد به عنوان اولین باستان شناس شناخته می شود. سر فلیندرز پتری بیش از 40 مکان را در مصر کاوش کرد. مجموعه او اساس موزه باستان شناسی پتری را تشکیل می دهد و سایر باستان شناسان مدیون روش هایی هستند که او توسعه داده است.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته باستان شناسی
باستان شناسی دانش مطالعه فرهنگ های انسانی از راه بازیابی، مستند سازی و تحلیل بازمانده های مادی بشر همچون معماری و سایر دست ساخته های او بر پهنه زمین است. هدف باستان شناسی روشنگری درباره تاریخ بشر و شکل گیری و فراز و فرود تمدن هاست. از این رو بسیاری از رشته های علوم انسانی، تجربی و ریاضی در پیوند با این دانش بشری هستند. با این حال علم باستان شناسی از چندین دهه قبل نه تنها در اصول و روش تحقیق بلکه در اهداف نیز دستخوش تحولات عمیق و بنیادی شده است.
در حال حاضر باستان شناسی تنها دانشی است که قادر است با پژوهش درباره تعداد پرشمار بناها، یادمان های تاریخی، تپه های باستانی کشور به پاسداری از میراث ملی ایران و معرفی صحیح آن ها به نسل جوان و شناساندن آن ها به جهانیان بپردازد. هدف از تحصیل در مقطع کارشناسی رشته باستان شناسی تربیت نیروی متخصص برای نیل به این هدف و کشف استعدادهای جدید و پرورش آن ها برای ورود به عرصه فعالیت های دانشگاهی است.
باستان شناسان آثار بازیابی شده را پس از بازگرداندن آنها از میدان، شستشو، دسته بندی، فهرست بندی و ذخیره می کنند. آنها مصنوعات فردی را تجزیه و تحلیل می کنند، اما همچنین ممکن است آنها را به گروه هایی طبقه بندی کنند تا الگوها را ببینند.
رشته باستان شناسی در یک نگاه
رشته باستان شناسی زیرمجموعه کنکور علوم انسانی است و داوطلبین باید برای قبولی در این رشته در آزمون سراسری علوم انسانی شرکت کنند. پذیرش در رشته باستان شناسی تقریباً متوسط بوده و تعداد داوطلبین اندکی برای ورود به این رشته با همدیگر به رقابت می پردازند. ظرفیت پذیرش دانشگاه ها برای این رشته براساس تعداد رقبا تعیین شده و دانشگاه های مشخصی امکانات تحصیلی لازم برای جذب دانشجویان این رشته را فراهم کرده اند. بازار کار رشته باستان شناسی در ایران مناسب بوده و فارغ التحصیلان می توانند با افزایش مهارت و تخصص به جایگاه شغلی با درآمد مناسب دست پیدا کنند. درآمد رشته باستان شناسی در ایران بسته به سازمان محل خدمت و جایگاه شغلی متغیر است، اما به صورت معمول درآمد متوسط و رو به بالایی را می توان در این شغل در نظر گرفت. طول دوره کارشناسی رشته باستان شناسی چهار سال است که به صورت ترمی در هشتم نیمسال تحصیلی ارائه میشود.
رشته باستان شناسی در ایران
یکی از مهمترین راه های ایجاد وحدت و انسجام ملی در این شرایط خطیر و اوضاع بحرانی منطقه ای رجوع به میراث ملی، تاریخی و فرهنگی است که فرهنگ ما حول آن ها شکل گرفته است. در حال حاضر نسبت به تعداد پرشمار آثار و بناهای باستانی با شمار تقریبا اندک دانشجویان و فارغ التحصیلان باستان شناسی کشور که مدرک خود را از دانشگاه های بزرگ و معتبر دولتی اخذ کرده اند و از دانش و شایستگی لازم برای تحقیق درباره این آثار برخورداند، همخوانی ندارد. یکی از علل معضل کمبود نیروی متخصص برای تحقیق درباره این میراث و معرفی آن ها در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی امتناع اغلب دانشگاه های بزرگ و معتبر کشور از پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی رشته باستان شناسی است. این در حالی است که رشته باستان شناسی بنا به دلایل فوق در میان بسیاری از رشته های دانشگاهی نیازمند توجه و رویکرد ویژه ای است. چرا که مستقیما با مسئله مهم هویت ملی ایرانیات مرتبط است.
از طرف دیگر روند رو به رشد اجرای پروژه های عمرانی در کشور از قبیل احداث سد و راه های مواصلاتی به معنای ضرورت کاوش های باستان شناسی (نجات بخشی) جهت جلوگیری از نابودی آثار و اشیا تاریخی است. در سال های اخیر وزارتخانه ها و نهادهای گوناگون مجری این پروژه ها اعتبارات مالی کلانی را به انجام کاوش های نجات بخشی اختصاص داه اند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته باستان شناسی
پذیرش در رشته باستان شناسی از دو دیدگاه مهم قابل بررسی است. در دیدگاه اول باید ظرفیت پذیرش بر اساس تعداد داوطلبین شرکت کننده در کنکور سراسری مورد بررسی قرار بگیرد. هر ساله تعداد داوطلبین مشخصی برای ورود به این رشته با همدیگر به رقابت می پردازند با توجه به اینکه تعداد داوطلبین رشته اندک است، بنابراین با تلاش می توان به رتبه خوبی دست پیدا کرد. در دیدگاه دوم شرایط پذیرش به دانشگاه پذیرنده و ظرفیت هر کدام از آنها بستگی دارد. دانشگاه های سراسری کشور شرایط و امکانات لازم را برای جذب دانشجویان فراهم کرده و هر ساله تعداد مشخصی از دانشجویان که رتبه قبولی لازم را کسب کرده اند را مورد پذیرش قرار می دهند. البته توجه داشته باشید که تعداد رقبا و ظرفیت پذیرش در هر سال با سال قبل خود متفاوت است و این آمارها در هر سال شرایط متفاوت را به خود می گیرد زیرا به دلیل تعداد متفاوت رقبا، تعداد ظرفیت پذیرش و اعمال سهمیه های مختلف در کنکور نمی‌توان با قطعیت شرایط پذیرش را تخمین زد.
با توجه به حذف زیر گروه های کنکور سراسری انسانی و همچنین حذف دروس عمومی، این آزمون ها تنها شامل دروس تخصصی است. دروس تخصصی هر کدام ضرایب متفاوتی داشته و در این میان برخی از دروس ضرایب بالاتری داشته و از اهمیت بیشتری برخوردار است.
نام درس | ضریب درس | ||||
|---|---|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور انسانی | |||||
ریاضی | 6 | ||||
اقتصاد | 2 | ||||
زبان و ادبیات فارسی | 8 | ||||
عربی | 5 | ||||
تاریخ و جغرافیا | 5 | ||||
علوم اجتماعی | 5 | ||||
فلسفه و منطق | 5 | ||||
روانشناسی | 2 | ||||
همانطور که در جدول بالا مشاهده می کنید درس تخصصی زبان و ادبیات فارسی و ریاضی در کنکور علوم انسانی ضریب بیشتری داشته و برای قبولی در رشته مورد نظر باید روی این دروس دوره دبیرستان تمرکز بیشتری شود.
البته شایان ذکر است که شرکت در آزمون های آزمایشی مشابه می تواند تا حدی شرایط کنکور سراسری را القا کرده و دانش آموزان به محک دانش، سرعت تست زنی و دقت در پاسخگویی خود بپردازند. همچنین بسیاری از سوالات کنکور سراسری مشابه آزمون های آزمایشی استاندارد برگزار شده است، از این رو شرکت در این آزمون ها می تواند فرصت طلایی باشد.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته باستان شناسی
در این بخش قرار است به معرفی بهترین دانشگاه های برتر رشته باستان شناسی بپردازیم. با توجه به اینکه اکثر دانش آموزان بعد از اعلام رتبه به دنبال انتخاب بهترین دانشگاه‌ها برای رشته هستند از این رو لازم است تا با این لیست آشنا شوید. توجه کنید که تمامی دانشگاهی کشور از نظر کیفیت آموزشی و سطح علمی در شرایط مطلوبی قرار داشته و فارغ التحصیلان می توانند با کسب مهارت های تخصصی در جایگاه های شغلی ویژه مشغول به کار شوند. اما با این حال برخی از دانشگاه های برتر رشته باستان شناسی شامل دانشگاه های تهران، دانشگاه کاشان، دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه بیرجند است.
دو نمونه کارنامه قبولی در رشته باستان شناسی باستان شناسی
در این بخش قرار است به معرفی نمونه کارنامه قبولی در رشته باستان شناسی بپردازیم. دانش آموزان با آشنایی با نمونه کارنامه قبولی دانش آموزان در سال های قبل می توانند به یک دید کلی برای برنامه ریزی کنکور سراسری دست پیدا کنند.بررسی کارنامه دانش آموزان در کنکور های سال قبل از نظر تراز، درصد و رتبه قبولی می تواند برای دانش آموزان مفید واقع شود. البته توجه کنید که شرایط پذیرش مانند رتبه، تراز و درصد در هر سال متفاوت بوده و ممکن است شما با همین رتبه نتوانید در کنکور سال بعد وارد رشته مورد نظر شوید، زیرا شرایط پذیرش بر اساس تعداد رقبا، نحوه انتخاب رشته، ظرفیت پذیرش دانشگاه ها و اعمال سهمیه های مختلف در هر سال فرق می کند. با این حال آشنایی با دو نمونه کارنامه قبولی رشته باستان شناسی خالی از لطف نیست.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
گرایش های رشته باستان شناسی
بسیاری از رشته ها در مقطع کارشناسی دارای گرایش خاصی نبوده و معمولاً به صورت عمومی در دستور تدریس در دانشگاه های سراسری کشور قرار می گیرند. تخصصی شدن رشته ها معمولاً در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا انجام می پذیرد و در مقطع کارشناسی گرایش های خاصی برای این رشته ها تعریف می شود. رشته باستان شناسی نیز از این قاعده مستثنا نیست و در دوره کارشناسی فاقد گرایش است.
واحدهای درسی رشته باستان شناسی
در این بخش قرار است واحدهای درسی رشته باستان شناسی را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به اینکه بسیاری از دروسی که قرار است در رشته دوره کارشناسی ارائه شود تخصصی است، از این رو دانش آموزان قبل از ورود به رشته مورد نظر باید با این واحدهای درسی آشنا شده و در صورت تمایل برای قبولی در رشته برنامه ریزی کنند.
واحدهای درسی هر چند سال یکبار توسط شورای برنامه ریزی زیر نظر وزارت علوم تحقیقات و فناوری در مورد بازنگری قرار گرفته، البته این بازنگری به صورت جزئی بوده و شاهد تغییرات عمده در واحدهای درسی آن نخواهیم بود. برای مثال ممکن است در این بازنگری ها واحدهای درسی اضافه یا کم شده یا تغییرات در سرفصل برخی واحدهای درسی ایجاد شود. در این بخش آخرین بازنگری صورت گرفته برای کارشناسی رشته باستان شناسی ارائه شده است. دوره کارشناسی چهار سال بوده و تمامی درس های آن در هر نیمسال تحصیلی به صورت ترمیک ارائه شده و علاوه بر جنبه های نظری بر جنبه‌های کاربردی تاکید ویژه شده است.
طول دوره مطابق قوانین وزارت علوم و دانشگاه 8 نیم سال است. شکل نظام ترمی واحدی است که معمولا دانشجویان کارشناسی آن واحدها را در طول 4 سال می گذرانند. در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته باستان شناسی در مقطع کارشناسی دانشگاهی کشور را مشاهده کنید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته باستان شناسی | |||
دروس عمومی | 20 واحد | ||
دروس پایه | 20 واحد | ||
دروس تخصصی | 78 واحد | ||
دروس اختیاری | 20 واحد | ||
جمع | 140 واحد | ||
در ادامه هر یک از واحدهای درسی رشته باستان شناسی را به صورت جداگانه و با عنوان تعداد واحد هر درس برای شما عنوان می‌کنیم تا شناخت شما نسبت به این رشته کامل شود.
دروس عمومی رشته باستان شناسی
بسته اول از واحدهای درسی رشته باستان شناسی دروس عمومی بوده که این دوره برای تمامی رشته ها در مقطع کارشناسی مشترک بوده و زیر نظر گروه علوم انسانی و عمومی دانشگاه ارائه می شود. این دروس برای افزایش معرفت شناختی در ابعاد مختلف زندگی از جمله اجتماعی اقتصادی تاریخی و معرفتی است. اخذ دروس عمومی برای دانشجویان الزامی بوده و به دانشجویان باید این درس را پاس کنند تا بتوانند مدرک کارشناسی خود را اخذ نمایند. در جدول زیر می توانید دروس عمومی در نظر گرفته شده برای رشته باستان شناسی را مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی 1 | 1 واحد | ||
تربیت بدنی 2 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن 22 واحد دروس عمومی رشته باستان شناسی وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 22 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
برای این رشته در دروس عمومی، 12 واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته باستان شناسی در دوره کارشناسی پیوسته 22 واحد خواهد شد.
دروس پایه رشته باستان شناسی
دروس پایه بسته دیگر از دروس هستند که در مقطع کارشناسی باستان شناسی ارائه می شود. اولین قدم برای آشنایی دروس رشته، واحدهای درسی پایه بوده که به مانند پلی دروس دوره دبیرستان و دروس تخصصی کارشناسی را به همدیگر ارتباط می دهد. احتمالا نکات اشتراکی زیادی بین واحد های درسی پایه و دروس دوره دبیرستان وجود دارد. هدف این واحدهای درسی ارائه پیش ذهنیت اولیه برای آمادگی دانشجویان برای اخذ واحدهای اصلی و تخصصی و آشنایی کلی با ماهیت های رشته است. در جدول زیر می توانید دروس پایه رشته های کارشناسی پیوسته را مشاهده کنید.
| دروس پایه رشته باستان شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مبانی انسان شناسی | 2 |
| 2 | تاریخچه باستان شناسی در ایران و جهان | 2 |
| 3 | تاریخچه اندیشه باستان شناسی | 2 |
| 4 | مبانی باستان شناسی | 2 |
| 5 | پیدایش و دگرگشت انسان | 2 |
| 6 | تاریخ علم | 2 |
| 7 | بررسی اساطیر و باستان شناسی متون مقدس | 2 |
| 8 | جغرافیای تاریخی ایران | 2 |
| 9 | زیست بوم شناسی فرهنگی | 2 |
| 10 | روش تحقیق در باستان شناسی | 2 |
| مجموع واحدها | 20 | |
گذراندن این دروس الزامی است و اگر دانشجویی حتی یکی از این دروس را پاس نکرده باشد، فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است.
دروس تخصصی رشته باستان شناسی
دروس تخصصی نسبت به دروس پایه دشواری بیشتری داشته و وارد آموزش و مهارت های حرفه ای و تخصصی می شود. دانشجو با اخذ واحد های تخصصی با ماهیت رشته آشنا شده و موجب شده به درک کاملی از رشته برسد. دروس تخصصی موجب آگاهی دانشجویان در مورد بازار کار و کاربرد های رشته شده و از نظر آموزشی بسیار حائز اهمیت است و باید برنامه ریزی دقیقی برای اخذ آن ها از ابتدای ترم های تحصیلی صورت پذیرد. در جدول زیر می توانید واحدهای در نظر گرفته شده دروس تخصصی برای رشته باستان شناسی را مشاهده کنید.
| دروس تخصصی رشته باستان شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | باستان شناسی دوره پارینه سنگی ایران | 2 |
| 2 | باستان شناسی دوره نوسنگی ایران | 2 |
| 3 | باستان شناسی دوره مس سنگی ایران | 2 |
| 4 | باستان شناسی دوره مفرغ ایران | 2 |
| 5 | باستان شناسی دوره آهن ایران | 2 |
| 6 | باستان شناسی پیش از تاریخ بین النهرین | 2 |
| 7 | باستان شناسی پیش از تاریخ جهان | 2 |
| 8 | تمدن های آغازین | 2 |
| 9 | باستان شناسی آغازین | 2 |
| 10 | باستان شناسی عیلام | 2 |
| 11 | باستان شناسی دوران تاریخی ایران 1 | 2 |
| 12 | باستان شناسی دوران تاریخی ایران 2 | 2 |
| 13 | باستان شناسی دوران تاریخی ایران 3 | 2 |
| 14 | باستان شناسی بین النهرین در دوران تاریخی | 2 |
| 15 | خطوط و کتبیه های ایران باستان 1 | 2 |
| 16 | خطوط و کتبیه های ایران باستان 2 | 2 |
| 17 | باستان شناسی دوران اسلامی 1 | 2 |
| 18 | باستان شناسی دوران اسلامی 2 | 2 |
| 19 | باستان شناسی دوران اسلامی 3 | 2 |
| 20 | منابع و متون تاریخی دوره اسلامی | 2 |
| 21 | سفال و کاشیکاری دوران اسلامی | 2 |
| 22 | سکه شناسی | 2 |
| 23 | کاربرد آمار در باستان شناسی | 2 |
| 24 | کاربرد علوم در باستان شناسی | 2 |
| 25 | نرم افزارهای کاربردی در باستان شناسی | 2 |
| 26 | نقشه خوانی و نقشه برداری | 2 |
| 27 | باستان شناسی میدانی 1 – روش های بررسی و نمونه برداری | 2 |
| 28 | باستان شناسی میدانی 2 – روش های کاوش | 2 |
| 29 | باستان شناسی میدانی 3 – بررسی و کاوش در عمل | 2 |
| 30 | حفاظت و مرمت در باستان شناسی 1- اشیا | 2 |
| 31 | حفاظت و مرمت در باستان شناسی 2 – بنا | 2 |
| 32 | طراحی 1 – اشیا | 2 |
| 33 | طراحی 2 – اشیا | 2 |
| 34 | سفال در باستان شناسی | 2 |
| 35 | متون تخصصی باستان شناسی | 2 |
| مجموع واحد ها | 78 | |
دروس تخصصی کاربردهای هر درس را به وضوح در بازار کار نشان داده و معمولاً به صورت نظری، عملی، نظری-عملی ارائه می شود. در صورتی که دانشجو حتی یکی از این دروس را پاس نکرده باشد از نظر آموزشی فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است.
دروس اختیاری رشته باستان شناسی
دروس اختیاری بسته دیگری از واحدهای درسی بوده که در نظام آموزشی ارائه می شود و هدف آن افزایش دانش تخصصی به دانشجویان است. این دروس برای دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در گرایش های مختلف رشته باستان شناسی را دارند بسیار مفید واقع می شود. از طرف دیگر دانشجویانی که می‌خواهند در حیطه تخصصی مشغول به کار شوند اخذ این دروس بسیار ضروری و مهم است. در جدول زیر می توانید دروس اختیاری رشته باستان شناسی را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید.
| دروس اختیاری رشته باستان شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | باستان شناسی مصر | 2 |
| 2 | باستان شناسی آسیای صغیر و قفقاز | 2 |
| 3 | باستان شناسی آسیایی مرکزی | 2 |
| 4 | باستان شناسی شبه قاره هند | 2 |
| 5 | باستان شناسی یونان و روم | 2 |
| 6 | باستان شناسی خلیج فارس | 2 |
| 7 | باستان شناسی جهان اسلام | 2 |
| 8 | تاریخ هنر | 2 |
| 9 | موزه برداری | 2 |
| 10 | عکاسی در باستان شناسی | 2 |
| 11 | میراث فرهنگی و گردشگری | 2 |
| 12 | زبان فارسی باستان | 2 |
| 13 | زبان اوستایی | 2 |
| 14 | زبان فارسی میانه | 2 |
| 15 | زبان عیلامی | 2 |
| 16 | آشنایی با زبان های سومری و اکدی | 2 |
| 17 | نسخه پردازی و هنر کتاب آرایی دوران اسلامی | 2 |
| 18 | علم و فناوری در دوران اسلامی | 2 |
| 19 | پایان نامه کارشناسی | 2 |
| مجموع واحد ها | 40 | |
شایان ذکر است که دانشجویان ملزم به گذراندن تعداد واحد مشخصی از دروس اختیاری بنا به تشخیص دانشکده می باشد تا سقف واحدهای آن ها به آنها به 140 برسد. اگر دانشجویان قصد ورود به بازار کار تخصصی و یا ادامه تحصیل را دارند این بسته از دروس می تواند یک فرصت ایده ال برای افزایش دانش و مهارت باشد.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته باستان شناسی
در این بخش قرار است نگاه کلی به بازار کار رشته باستان شناسی داشته باشیم. توجه داشته باشید که بازار کار بر اساس شرایط موجود در بازار و رده های خالی در سازمان ها و همچنین مدیریت دولتی تعیین می شود. به صورت کلی میتوان بازار کار مناسبی را برای رشته باستان شناسی در نظر گرفت. ممکن است برخی از فارغ التحصیلان در بازار کار غیر مرتبط با درآمد کمتر مشغول به کار شوند که این به دلیل سوء مدیریت در بهره‌مندی از پتانسیل های بالقوه فارغ التحصیلان این رشته است، اما به صورت کلی در صورت کسب توانایی و مهارت های عملی می توان به درآمد مناسب دست پیدا کرد. در زیر برخی از جایگاه شغلی که برای رشته باستان شناسی وجود دارد را ارائه کرده ایم:
- سازمان میراث فرهنگی
- وزارت آموزش و پرورش
- سازمان ایرانگردی و جهانگردی
- سازمان اوقاف
- سازمان نقشه برداری های شهری
این رشته تقریبا مشابه رشته های تاریخ و جغرافیا، مرمت و احیای بناهای تاریخی، مدیریت جهانگردی و موزه داری است. دانشجویان بهتر است بدانند که با مدرک کارشناسی باستان شناسی نسبت به سایر رشته ها مانند حقوق، روانشناسی، حسابداری و .. دارای موقعیت شغلی محدود تری هستند.
کاربردهای رشته باستان شناسی
به طور کلی از دو حیث می توان کاربردهای رشته باستان شناسی را مورد توجه قرار داد. در وهله ی اول آموزش عالی در هر رشته تخصصی به دنبال تربیت نیروهای متخصص مختلف در سطوح کارشناسی تا دکتری است و انتظار می‌رود این افراد در کنار هم پاسخگوی نیازهای تحقیقاتی و اجرایی کشور باشند. با داشتن مدرک کارشناسی ارشد و دکترا میتوان در زمینه آموزش نیروهای حرفه ای به عنوان استاد یا مربی در دانشگاه کشور مشغول به کار شد. در واقع پرورش اساتید برای دانشجویان در سال‌های آینده از کاربردهای بسیار مهم رشته محسوب میشود همچنین مراکز تحقیقاتی سراسر کشور به متخصصین این رشته جهت انجام پژوهش نیاز دارند.
در وهله دوم کاربرد رشته باستان‌شناسی مربوط به خدمات اجرایی در سازمانها و مراکز مرتبط جهت انجام پروژه های سازمانی است. فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی می توانند از دانش و مهارت خود برای رفع نیاز سازمان مرتبط استفاده کنند.
درآمد رشته باستان شناسی
درآمد رشته باستان شناسی به جایگاه شغلی و سازمان محل خدمت بستگی دارد. فارغ التحصیلان می توانندامیدوار باشند که با کسب دانش و توانایی می توانند آینده درخشانی را برای خود رقم بزنند. دانشجویان پس از فارغ التحصیلی می توانند در ادارات دولتی و خصوصی و پژوهشکده های مختلف مشغول به کار شده و به درآمدهای متفاوتی دست پیدا می کنند. پروژه های دولتی و یا استخدام در سازمان های نیمه دولتی و خصوصی حقوق و درآمد متفاوتی دارد.
چالش موجود در زمینه درآمد برای رشته باستان شناسی مانند سایر رشته ها است به این صورت که شایسته سالاری برای استخدام مورد توجه قرار نگرفته و ممکن است برخی از فارغ‌التحصیلان در رده‌های شغلی غیر مرتبط با درآمد پایین استخدام شوند. به صورت کلی ردیف، سازمان محل خدمت، میزان مهارت ها و مدرک تحصیلی و سابقه کار از جمله فاکتورهای تاثیرگذار در درآمد رشته باستان شناسی است. کارشناسان رشته باستان شناسی می توانند در بخش دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند. کارشناسانی که در بخش دولتی کار می کنند، حقوق مبتنی بر قانون کشوری دریافت می کنند و کارشناسان در بخش خصوصی با توجه به سمت، سطح تحصیلات، محل خدمت و … حقوق دریافت می کنند.
باستان شناسی مطالعه آثار باستانی و دیگر شواهد فیزیکی به جا مانده از جوامع گذشته از انسان ها و گونه های نزدیک است. متخصصین باستان شناسی از تجزیه و تحلیل علمی نمونه های میدانی برای اطلاع از درک تاریخی استفاده می کنند. باستان شناسی دیدگاه منحصر به فردی را در مورد تاریخ و فرهنگ بشر ارائه می دهد. باستان‌شناسی به ما کمک می‌کند نه تنها بفهمیم که مردم در کجا و چه زمانی روی زمین زندگی می‌کرده‌اند، بلکه چگونه زندگی کرده‌اند. باستان شناسان تغییرات را در طول زمان بررسی می کنند و به دنبال الگوها و توضیحات هستند.
ادامه تحصیل در رشته باستان شناسی
بسیاری از فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی برای کسب جایگاه شغلی بالاتر و رسیدن به درآمد بیشتر به دنبال ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکترا هستند. در مقاطع بالاتر جایگاه اجتماعی و درآمد بیشتر برای دانشجویان به دنبال دارد به همین دلیل لازم دانستیم تا شرایط ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته باستان شناسی را شرح دهیم.
کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی
دانشجویان مقطع کارشناسی بعد از فارغ التحصیلی می توانند در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کرده و برای گرایش مورد نظر خود اقدام کنند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در گرایش های متعددی برای رشته باستان شناسی در دانشگاه های برتر کشور فراهم شده است که در زیر به آن ها اشاره شده است.
- پیش از تاریخ ایران
- دوران تاریخی ایران
- تمدن و فرهنگ اسلامی ایران و سرزمین های دیگر
دکترا رشته باستان شناسی
دانشجوی کارشناسی ارشد بعد از دفاع از پایان نامه می توانند در آزمون ورودی دکتری شرکت کرده و در صورت کسب رتبه قبولی و پذیرش مصاحبه تخصصی در رشته مورد نظر به ادامه تحصیل بپردازند. توجه داشته باشید که چند برابر ظرفیت برای مصاحبه دعوت شده و سپس تعداد اندکی از دانشجویان پس از قبولی در مصاحبه تخصصی به عنوان دانشجوی دکترا پذیرش می شوند. دانشجویان دکتری می تونند ضمن فعالیت در تمامی محل های جذب فارغ التحصیلان کارشناسی و کارشناسی ارشد در زمینه های کارهای تحقیقاتی مسئولیت های تخصصی خود را برعهده بگیرند و در کارهای اجرایی علمی نقش مهمی ایفا کنند. گرایش های دکتری رشته باستان شناسی در زیر ارائه شده است:
- پیش از تاریخ
- دوران تاریخی
- دوران اسلامی
رشته باستان شناسی در جهان
یکی از ویژگی های رشته باستان شناسی ظرفیت بالای آن در ایجاد فعالیت های مشترک ملی و بین المللی در عرصه علمی و دانشگاهی است. باستان شناسی می تواند یک شغل عالی باشد، اما هزینه چندان خوبی ندارد و سختی های مشخصی در زندگی وجود دارد. بسیاری از جنبه‌های این کار جذاب هستند، زیرا اکتشافات هیجان‌انگیزی میتوان انجام داد.
اگر بخواهیم به صورت دقیق تر شرایط رشته باستان شناسی در جهان را برای شما ارزیابی کنیم لازم است تا به معرفی بهترین دانشگاه های جهان برای رشته و همچنین میزان درآمد فارغ التحصیلان در کشورهای مختلف بپردازیم. جهت رتبه بندی دانشگاه از رتبه بندی QS استفاده می کنیم. رتبه بندی QS یکی از مهمترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی است که براساس سوابق آموزشی، توانایی جذب در بازار کار، نسبت اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، نسبت اعضای هیئت علمی بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کند. در حال حاضر براساس آخرین تغییرات رتبه بندی دانشگاه های جهان برای رشته باستان شناسی ۱۰ دانشگاه برتر این رشته به شرح زیر هستند:
- دانشگاه کمبریج، بریتانیا
- دانشگاه آکسفورد، بریتانیا
- UCL لندن، انگلستان
- دانشگاه هاروارد کمبریج، ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه کالیفرنیا، برکلی (UCB)، ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه استنفورد، ایالات متحده
- دانشگاه لیدن، هلند
- دانشگاه دورهام، بریتانیا
- دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس (UCLA)، ایالات متحده
- دانشگاه ساپینزا رم، ایتالیا
در میان دانشگاه های آسیایی، دانشگاه پکن چین در رتبه 12 بین سایر دانشگاه های آسیایی است. در این رتبه بندی دانشگاه های ایرانی جایگاهی ندارند.
باستان شناسان در سال 2021 به طور متوسط 61910 دلار حقوق دریافت کردند. متوسط حقوق باستان شناسی در کانادا 78166 دلار در سال یا 40.08 دلار در ساعت است. درآمدهای افراد مبتدی از 70769 دلار در سال شروع می شود، در حالی که اکثر افراد با تجربه تا 96000 دلار در سال درآمد دارند. به صورت کلی اگر به دنبال شغلی با حقوق مناسب هستید، این شغل برای شما نیست! باستان شناسی احتمالاً یکی از کم درآمدترین مشاغل است. وقتی اولین پست های مدیریتی خود را به دست می آورید، کار بسیار بیشتری برای افزایش دستمزد وجود دارد. باستان شناسان در کشورهای جهان می تواند در سازمان های نامبرده زیر مشغول به کار شوند:
- سازمان های ملی مانند میراث انگلیسی، اعتماد ملی، اسکاتلند تاریخی و خدمات تاریخی محیط زیست مجلس ولز
- موزه ها، توسعه دهندگان و مشاوره های حرفه ای و تجاری
- موسسات آموزشی یا تحقیقاتی
- واحدهای میدان باستان شناسی
