بسیاری از رشته های فنی مهندسی در مقطع کارشناسی دارای گرایش خاصی نبوده و معمولاً به صورت عمومی در دستور تدریس در دانشگاه های سراسری کشور قرار می گیرند. تخصصی شدن رشته های فنی مهندسی معمولاً در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا انجام می پذیرد و در مقطع کارشناسی گرایش های خاصی برای این رشته ها تعریف می شود. اما در این میان استثنائاتی نیز وجود دارد که مهندسی معدن از جمله این استثنائات است. در حال حاضر از سوی شورای برنامه ریزی آموزشی دانشگاه های کشور زیر نظر وزارت علوم و فناوری برای رشته مهندسی معدن در مقطع کارشناسی چهار گرایش مختلف در نظر گرفته شده است که در ادامه به تشریح هر کدام از این گرایش ها و برای این رشته می پردازیم.

گرایش استخراج معدن

گرایش استخراج در رشته مهندسی معدن را میتوان به عنوان یکی از شاخه های اصلی این رشته در نظر گرفت که یکی از قدیمی ترین و پیچیده ترین گرایش های رشته نیز در سطح بین المللی محسوب می شود. در این گرایش دانشجویان مهارت های کافی و لازم برای استخراج فلزات از معادن را به دست آورده و همچنین تخصص های کافی و لازم برای شروع کار معادن را نیز به دست می آورند که می‌تواند لازمه اصلی و اساسی برای حرفه مهندسی معدن باشد. دانشجویان در این گرایش به اطلاعات اولیه لازم در دروس ریاضیات مهندسی، مکانیک و ماشین آلات سنگین مربوط به مهندسی معدن دست پیدا کرده و مهارت های کافی برای حفاری و توسعه معادن زیرزمینی و همچنین جمع آوری آب های زیرزمینی را پیدا می نمایند. گرایش استخراج در حال حاضر محبوب ترین گرایش رشته مهندسی معدن نیز محسوب می‌شود و بازار کار آن به نسبت سایر گرایش ها در شرایط ایده آل تر و بهتری قرار می گیرد.

گرایش اکتشاف معدن

یکی دیگر از گرایش های جذاب و محبوب به مهندسی معدن گرایش اکتشاف معدن است. در این گرایش دانشجویان یاد می‌گیرند تا چگونه کانی ها و ذخایر سنگ موجود در دل زمین را شناسایی کرده و به نوعی بسترهای اولیه لازم برای اکتشاف معدن را به صورت مهارت‌های حرفه‌ای فرا می گیرند. از تکنیک ها و ابزارهای پیشرفته برای شناسایی معادن مختلف در سطح زمین استفاده می‌شود که برای استفاده از این تکنیک ها نیاز است تا آموزش های حرفه ای در مجامع دانشگاهی و علمی تدریس شود. البته شایان ذکر است که به دلیل نیاز به ارائه پروپوزال های مربوط به مباحث اکتشاف از نظر نوع ذخایر و همچنین آبهای زیرزمینی اشتراک‌های بسیار زیادی میان گرایش اکتشاف با گرایش استخراج وجود دارد. گرایش اکتشاف نیز یکی از گرایش های محبوب و پر درامد مهندسی معدن محسوب می شود.

گرایش مکانیک سنگ

همانطور که می دانید انواع بسیار زیادی از سنگ ها با نحوه تولید مختلف و همچنین نحوه رفتار متفاوت در برابر عوامل بیرونی و درونی در دل زمین وجود دارند و برای اینکه در بحث مهندسی معدن به صورت تخصصی به رفتار این سنگها پرداخته شود گرایش مکانیک سنگ به وجود آمده است. گرایش مکانیک سنگ در مهندسی معدن در واقع علم بررسی و شناخت رفتار سنگ ها بر اثر نیرو های مختلف درونی و بیرونی است و فارغ التحصیلان این رشته بایستی مهارتها و دانش های لازم در این زمینه را به صورت کامل به دست آورند. دقت داشته باشید که فارغ التحصیلان گرایش مکانیک سنگ علاوه بر اینکه در فرایند شناسایی هر چه بهتر سنگهای معدنی می توانند صاحب نظر باشند در زمینه گودبرداری ها و فعالیت های معادن زیرزمینی و حتی احداث تونل ها و نحوه ساخت سازه های تونل ها نیز به دانش و مهارت های کافی خواهند رسید و می‌توانند در این زمینه نیز از جمله افراد متخصص باشند. تخصص ها و مهارت های فارغ التحصیلان گرایش مکانیک سنگ در مهندسی معدن علاوه بر مسائل مربوط به این رشته برای بحث صنعت نفت و حفاری های مربوط به آن نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

گرایش فرآوری مواد معدنی

 آخرین گرایش از گرایش های رشته مهندسی معدن که باید به معرفی آن بپردازیم گرایش فرآوری مواد معدنی است. همانطور که می‌دانید برای هر صنعتی و هر ساز های لازم است تا از مواد معدنی و سنگ ها در شرایط خاصی استفاده شود. به عنوان مثال شرایط دانه بندی و میزان رطوبت سنگ ها میتواند از فاکتورهای بسیار مهم برای انتخاب آنها در طراحی و ساخت یک سازه باشد. گرایش فرآوری مواد معدنی در واقع علم و دانش لازم برای شناخت این شرایط از سگها را برای دانشجویان فراهم می آورد. دقت داشته باشید که ویژگی های تعریف شده در یک سنگ اهمیت بسیار زیادی بر روی نحوه رفتار با آن و همچنین انجام فعالیت های مختلف مانند استخراج و یا سنگ شکنی و آسیاب کردن آنها دارد. به صورت علمی و تخصصی نمی توان از یک رفتار و یک روش برای انجام تمام این فعالیت ها بر روی تمام سنگ ها استفاده کرد و تشخیص نوع رفتار ها بر عهده مهندسین و فارغ‌التحصیلان گرایش فرآوری مواد معدنی در مهندسی معدن خواهد بود.