اگر داوطلب کنکور هستید یا در آزمونهای تستی مختلف شرکت کرده باشید حتما واژهای به نام تراز یا نمره تراز را شنیده یا دیده اید؛ اما احتمالا از کاربرد دقیق آن اطلاعی ندارید. اغلب افراد تصور می کنند با توجه به درصد اکتسابی دروس آزمون، رتبه آنها تعیین می شود، اما در واقع این نمره تراز است که رتبه داوطلبان کنکور را مشخص میکند. با توجه به اهمیت نمره تراز در پذیرش داوطلبان و عدم آگاهی کافی بسیاری از افراد نسبت به مفهوم آن، در این مطلب قصد داریم درباره نمره تراز درس و نمره تراز کل در کنکور به شما اطلاعات کاملی ارائه کنیم. با گزینه دو همراه باشید.
در طول دوران تحصیل خود حتما امتحاناتی را به یاد می آورید که سطح سوالات آن به قدری دشوار بوده که شما و اغلب هم کلاسیهایتان نتوانستید نمرات بالایی کسب کنید. در این نوع امتحانات میانگین نمرات کلاس پایین تر از حد انتظار خواهد بود. در مقابل امتحاناتی نیز وجود دارد که سوالات آن به قدری ساده می باشد که بسیاری از همکلاسی های شما در آن موفق شدهاند نمره کامل کسب کنند. فرض کنید در امتحان دشوار شما نمره 16 و در امتحان ساده نمره 18 گرفته اید. به نظر شما کدام یک از این نمرات ارزش بیشتری دارد؟
شاید اگر بخواهیم صرفا براساس نمره قضاوت کنیم عدد 18 نشان دهنده نمره بهتری است اما اگر عوامل دیگر مانند دشواری سوالات و عملکرد سایر داوطلبان را مدنظر قرار بدهیم چه بسا که نمره 16 از ارزش بالاتری نیز برخوردار باشد. البته اگر قصد داشته باشیم که بررسی خود را به طور دقیقتر انجام دهیم نیاز به نمره تراز خواهیم داشت. در واقع نمره تراز به محاسبه نمره شما در مقایسه با عملکرد سایر شرکت کنندگان در آزمون می پردازد و معیاری استاندارد برای بررسی عملکرد شما می باشد.
در سالیان اخیر با توجه به تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور، داوطلبان 2 نمره تراز خواهند داشت. نمره تراز نخست مربوط به عملکرد آنها در آزمون کنکور است و نمره تراز دوم نیز به نمرات سوابق تحصیلی آنها اختصاص دارد. نمره نهایی میانگین وزنداری از این دو نمره خواهد بود.
به این مثال توجه کنید:
دانش آموزی در امتحان ریاضی نمره 16 کسب کرده است، در حالیکه میانگین نمرات سایر دانش آموزان در امتحان ریاضی 14 می باشد. نمره همان دانش آموز در امتحان شیمی 18 شده است. میانگین نمرات سایر دانش آموزان در امتحان شیمی 19 می باشد. به نظر شما عملکرد دانشآموز مورد نظر در کدام یک از دروس ریاضی و شیمی بهتر بوده است؟
شاید در نگاه اول نمره درس شیمی بالاتر باشد اما مقایسه عملکرد شما با سایر دانشآموزان نشان میدهد که شما در درس ریاضی در جایگاه بهتری قرار گرفتهاید و عملکرد بهتری داشتهاید.
تراز هر درس در کنکور عامل مهمی در تعیین رتبه داوطلب میباشد. این نمره براساس عملکرد داوطلب در هر درس آزمون در مقایسه با عملکرد سایر داوطلبان محاسبه میشود. برای محاسبه نمره تراز درسی نخست باید با نحوه محاسبه درصد هر درس آشنا باشید. برای محاسبه درصد هر درس باید طبق فرمول زیر عمل کنید:
به عددی که از این فرمول به دست می آید، نمره خام هم گفته می شود. گرچه نمره تراز تا حدود زیادی وابسته به این نمره می باشد اما نمیتوان این نمره را به طور کامل برابر با نمره تراز آن درس دانست. به طور کلی مهمترین تفاوت نمره خام با نمره تراز در این است که نمره خام صرفا با توجه به عملکرد شخص محاسبه می شود، در حالیکه برای محاسبه نمره تراز باید عملکرد سایر داوطلبان آزمون را نیز مدنظر قرار داد. حال با توجه به این نمره خام به دست آمده به سراغ محاسبه نمره تراز خواهیم رفت.
همانطور که در بخش قبل مشاهده کردید بعد از پایان هر آزمونی نمره خام هر فرد را به ازای هر درس می توان به سادگی به دست آورد. اما برای محاسبه نمره تراز درس باید نمره خام فرد در آن درس را با نمره خام دیگر داوطلبان در همان درس آزمون مقایسه کرده و در محاسباتی پیچیده در نهایت نمره تراز هر درس به دست می آید. به علت پیچیدگی فرمول این محاسبات نیاز به ذکر فرمول آن نیست اما عواملی که بر روی آن تاثیر می گذارد عبارتند از: نمره خام شما، میانگین و واریانس نمره داوطلبان و …
فرض کنید در درس A نمره خام شما 40 درصد و تراز شما 8000 باشد و در درس B نمره خام شما 50 درصد و تراز شما 7000 باشد. با توجه به اطلاعاتی که ارائه شد عملکرد شما در درس A حتی با نمره خام کمتر باز هم درخشان تر بوده است.
در کارنامه کنکور علیرغم اینکه از نمره تراز دروس برای تعیین تراز کل و تعیین رتبه او داوطلبان استفاده می شود اما داوطلب اطلاعی از نمره تراز درس به درس خود ندارد و صرفا اطلاعات نمره خام برای او قابل مشاهده است .
تراز سطح علمی یک داوطلب را نسبت به سایر شرکت کنندگان در آزمون بیان میکند و معیار مناسبی برای مقایسه خود با سایرین است. هدف از تعریف تراز، “یکسان سازی ارزش نمره و نرمال سازی آن” است و تلاش می شود سطح علمی داوطلب (در مقایسه با جامعه آماری) با استفاده از این عدد نمایش داده شود.
محدوده نمره تراز در کنکور بین 1500- تا حدود 14500 میباشد. به این ترتیب داوطلبان برتر آزمون، ترازهایی بالای 13000 کسب می کنند. همچنین میانگین تراز حدود 6000-7000 است و داوطلبانی که در حدود میانگین جامعه آماری هستند، ترازهایی در این محدوده بدست می آورند. جالب است بدانید تراز می تواند منفی هم باشد و چنانچه داوطلبی نسبت به جامعه آماری، خیلی ضعیف عمل کرده باشد، ممکن است حتی ترازی منفی کسب کند. به طور کلی هرچه تراز از عدد 6000 به سمت 14500 حرکت کند، نشان دهنده این موضوع است که سطح علمی شما از میانگین جامعه آماری بالاتر بوده و به سطح نفرات برتر آزمون نزدیک تر شده است.
همچنین از مقایسه تراز و درصد شما در یک درس نیز میتوان به سختی و آسانی سوالات آن درس پی برد. به طور مثال اگر تراز بالایی مانند 9000 کسب کرده باشید و درصد شما نسبتا پایین مثلا 30 درصد باشد میتوان حدس زد که سؤالات آن درس در آزمون سخت بوده است و چنانچه با درصد بالایی مانند 60، تراز معمول تری مانند 7000 بدست آورده باشید،می توان نتیجه گرفت سوالات آزمون ساده بوده است.
نمره کل کنکور یا همان تراز کل آزمون اختصاصی براساس عملکرد داوطلبان در جلسه کنکور تعیین میشود. تلفیق این نمره با نمره سوابق تحصیلی نمره نهایی داوطلب را تشکیل میدهد. تراز کل آزمون اختصاصی از میانگین وزن دار نمره تراز دروس آزمون به دست می آید. به عبارت دیگر برای به دست آوردن تراز کل باید تراز تمامی درسهای آزمون را داشته باشید. در ادامه می توانید شیوه محاسبه تراز کل را مشاهده نمایید.
همینطور که در فرمول بالا مشاهده می کنید دروسی که ضرایب بیشتری دارند تاثیر بیشتری در نمره تراز شما خواهند داشت. به همین علت لازم است داوطلبان برای کسب رتبه بهتر در دروسی که ضرایب بالاتری دارند تراز بهتری به دست بیاورند. ضمنا توجه داشته باشید که با تغییرات جدید زیرگروه ها حذف شده اند و برای هر داوطلب تنها یک نمره کل یا همان تراز کل محاسبه می شود.
برای آشنایی بیشتر با ضرایب دروس کنکور مطلب مقابل را مطالعه نمایید: ضرایب دروس کنکور 1402
نمره کل سابقه تحصیلی بخش جدیدی است که از سال 1402 به کارنامه داوطلبان کنکور اضافه شده است. در سال 1403 نمره کل سابقه تحصیلی براساس عملکرد شما در امتحانات نهایی پایه دوازدهم محاسبه میشود. در حال حاضر اطلاعات زیادی درباره جزئیات روش محاسبه و تبدیل این نمرات به تراز در دسترس نیست. بررسی نشان میدهد این نمرات نیز با روشی مشابه با نمرات خام آزمون سراسری به نمره تراز درسی تبدیل میشوند. سپس براساس ضریب اثربخشی هر درس، نمره سوابق تحصیلی به دست میآید. نکته مهم این است که تاثیر هر درس در تعیین این نمره مشخص شده است. در کنکور 1403 باید توجه ویژهای به نمره سوابق تحصیلی خود داشته باشند زیرا 50 درصد نمره نهایی آنها بر این اساس تعیین میشود.
در آزمونهای گزینه دو کامل ترین گزارش ها درباره تراز داوطلب در هر درس و تراز کل او ارائه می شود. همانطور که پیشتر اشاره شد در کارنامه کنکور، اطلاعات مربوط به نمره تراز فرد در هر درس قابل دسترسی نیست. اما در کارنامه های آزمونهای گزینه دو به ازای هر درس تراز آن هم محاسبه و به داوطلبان ارائه میشود. این اطلاعات کمک میکند داوطلب آگاهی ببشتری از عملکرد خود در آزمون داشته باشد.
تراز درسی و تراز کل در آزمون های گزینه دو به طور کامل با سازمان سنجش مطابقت دارد. این رویکرد باعث شده تا داوطلب با دریافت تراز خود به سادگی بتواند آن را به صورت تقریبی با تراز کنکور خود تطبیق بدهد.
در آزمونهای گزینه دو تراز 6000 و محدوده آن را می توان ترازی معمولی دانست. داشتن تراز بالاتر از 7000 نشان دهنده این است که دانش آموز در وضعیت نسبتا خوبی قرار دارد. اگر نمره تراز شما بالاتر از 10000 باشد، احتمالا شما جز نفرات برتر آزمون خواهید بود.
نمره نهایی داوطلبان کنکور براساس نمره تراز کل آنها در کنکور و نمره تراز سوبق تحصیلی آنها محاسبه خواهد شد.. با توجه به تغییرات اعمال شده در کنکور 1403 نمره سوابق تحصیلی نیز از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود و امتحانات نهایی پایه دوازدهم به صورت مستقیم در نمره نهایی داوطلبان تاثیرگذار است. در آزمونها تراز دروس با استفاده از نمره خام (درصد) هر درس و مقایسه آن با نمره سایر داوطلبان به دست می آید. با میانگین وزن دار تراز دروس می توان به تراز کل رسید. شیوه محاسبه تراز کل در آزمونهای گزینه دو مشابه با کنکور سازمان سنجش است و داوطلبان میتوانند با شرکت در آزمون های گزینه دو تقریب مناسبی از تراز کل یا نمره کل آزمون کنکور خود داشته باشند.
نمره تراز در هر آزمونی از نمره اکتسابی آن آزمون و مقایسه آن با نمره سایر شرکت کنندگان آن آزمون به دست می آید. به این ترتیب تاثیر دشواری یا آسان بودن امتحان در نمره تراز لحاظ می شود.
نمره خام براساس فرمولی مشخص به شما درصدی می دهد که بیانگر عملکردتان می باشد. اما در نمره تراز نمره خام ما در همان درس با نمره خام سایر داوطلبان در همان درس مقایسه شده و نمره تراز آن درس به دست می آید.
نمره کل یا تراز کل بر اساس میانگین وزن دار تراز دروس و ضرایب انها به دست می آید و رتبه کنکور افراد به آن بستگی دارد. به طور کلی این نمره مهم ترین معیار در بررسی عملکرد داوطلبان کنکور است.
نمره داوطلبان کنکور به صورت تلفیقی با توجه به نمره به دست آمده از سوابق تحصیلی و نمره به دست آمده از آزمون کنکور دروس تخصصی محاسبه می شود.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمونهای استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایههای دهم و یازدهم میباشد. گزینهدو بهعنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرمافزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانشآموزان و مدارس ارائه میکند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمونهای استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایههای دهم و یازدهم میباشد. گزینهدو بهعنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرمافزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانشآموزان و مدارس ارائه میکند.