معرفی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی یکی از رشته های زیر مجموعه کنکور سراسری علوم انسانی است که در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفته و به دلیل شرایط که در بازار کار برای آن متصور هستیم جذابیت آن برای دانش آموزان بیشتر شده است. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد، و شرایط ادامه تحصیل در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران و جهان بپردازیم.
پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن ابزارهای پیشرفته برای رشته های مختلف اهمیت بسیار زیادی دارد و در صورت نادیده گرفتن تکنولوژی های جدید عملاً هیچ رشته ای نمی تواند به حیات خود ادامه دهد. رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در واقع می تواند دریچه ای برای ورود تکنولوژی های جدید به دانش شناسی و کتابداری باشد.
تاریخچه رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
اگر بخواهیم تاریخچه رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را مورد بررسی قرار دهیم شاید گذشته چندان طولانی را نمی توان برای آن در سطح بین المللی پیدا کرد. اما واقعیت این است که علم اطلاعات (Information Science) سابقه طولانی در زندگی بشر داشته و از گذشته های دور این رشته در دانشگاه های جهان نیز تدریس شده است. در واقع تاریخچه علم اطلاعات و دانش شناسی از نظر یک رشته دانشگاهی به رشته کتابداری و دانش های مربوط به آن بر می گردد که در سالهای اخیر با عنوان علم اطلاعات و دانش شناسی معرفی شده است. کتابداری (Librarianship) به عنوان یک رشته دانشگاهی و برای تحصیل برای اولین بار در دهه ۱۹۳۰ توسط دانشمند بزرگ هندی آقای شیرالی رانگاناتان به عنوان پدر علم کتابداری و اطلاع رسانی معرفی شد. البته در زبان انگلیسی از عبارتهای دیگری مانند علم کتابداری (Library Science) یا Information Studies و البته Information Management نیز برای معرفی این رشته استفاده شده است که همگی این عبارت ها به همین رشته معطوف می شوند. علم اطلاعات و دانش شناسی در دهه های بعدی با پیشرفت های بسیار زیادی روبرو شد و فناوری های نوین و تکنولوژی های جدید نیز برای آموزش این رشته به کار گرفته شد.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را قربانی می توان علم به کارگیری تکنولوژی های نوین برای ارایه هرچه بهتر اطلاعات و دانش در جامعه تعریف کرد. اطلاع رسانی، برطرف کردن نیازهای اطلاعاتی افراد جامعه، به روز رسانی اطلاعات افراد جامعه و به صورت کلی ایجاد شرایط بهتر اطلاعات در جامعه دیگر تعریف هایی است که برای این رشته میتوان به آنها اشاره نمود. سازماندهی، بازیابی و اشاعه اطلاعات در حال حاضر یکی از مهمترین رویکردها برای افزایش سطح دانش و فرهنگ هر جامعه محسوب می‌شود که برای این منظور لازم است تا افراد دانشگاه تخصصی را در دانشگاههای علمی آموزش دیده و شرایط استفاده از تکنولوژی های پیشرفته برای این موارد را کسب نمایند.
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در یک نگاه
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی یکی از زیر مجموعه های کنکور سراسری علوم انسانی است. البته به دلیل تاثیر پذیری بسیار زیاد این رشته از دروس ریاضی و آمار و البته دروس مربوط به کامپیوتر در حال حاضر دانش آموزانی که از رشته ریاضی و فیزیک به دنبال ورود به این رشته هستند به موفقیت بیشتری در آن می‌رسند. بازار کار این رشته در کشور ما چندان مطلوبی است اما با این حال موسسات و ادارات دولتی بسیار زیادی برای پذیرش فارغ التحصیلان رشته جایگاه شغلی مرتبط تعریف کردند که می‌تواند در آینده شرایط بازار کار بهتری را برای فارغ التحصیلان این رشته به دنبال داشته باشد. میزان درآمد فارغ التحصیلان و دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی به جایگاه شغلی آنها و محل استخدام آنها بستگی خواهد داشت.
شرایط پذیرش در این رشته هر ساله با توجه به ظرفیت اعلام شده از سوی دانشگاه های کشور و همچنین علاقه مندی دانشجویان و دانش آموزان متفاوت خواهد بود اما با این حال برای پذیرش در این رشته نیاز است تا دانش آموزان تلاش کافی را به کار بگیرند. این رشته در مقطع کارشناسی در چهار سال تحصیلی ارائه می‌شود و دانشجویان می‌بایست در نهایت ۱۳۴ واحد درسی را در طول این چهار سال اخذ نمایند.
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران نیز سابقه تقریبا طولانی داشته و از سالهای بسیار دور به عنوان یک رشته دانشگاهی در دانشگاه های کشور ایران معرفی شده است. البته دقت داشته باشید که پیدایش دانشگاه های امروزی در کشور ما سابقه چندان طولانی ندارد و به همین یک قرن گذشته برمیگردد. به همین دلیل برای بررسی تاریخچه رشته های مختلف دانشگاهی نمی توانیم به سالهای خیلی دور در ایران برسیم اما بسیاری از این رشته ها از نظر علمی توسط مردمان گذشته ایران زمین مورد استفاده قرار می گرفتند. به عنوان مثال همین کتابداری از سوی بزرگترین پادشاهان ایران باستان برای طبقه بندی کتاب ها مورد استفاده قرار می گرفت.
ورود رشته علم اطلاعات و دانش شناسی با عنوان کتابداری برای اولین بار در حدود ۶۵ سال پیش در کشور ما رخ داد که دانشگاه تهران در آن زمان پیش قدم معرفی این رشته در کشور بود. بلافاصله شرایط تحصیل در این رشته در دانشگاه هایی مانند دانشگاه شهید چمران و فردوسی مشهد و همچنین برخی از دانشگاه های آزاد کشور نیز فراهم آمد. شایان ذکر است که رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی در شهریور ماه سال ۱۳۹۱ در کشور ما به علم اطلاعات و دانش شناسی تغییر نام پیدا کرد.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
شرایط پذیرش در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مانند سایر رشته ها به دو عامل بسیار مهمه میزان رقابت برای ورود به رشته و همچنین ظرفیت اعلام شده از سوی دانشگاه های کشور بستگی دارد. با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از دانشگاه های سراسری در سطح کشور امکان ورود به این رشته را برای علاقمندان فراهم کرده اند از این رو ظرفیت پذیرش قابل قبولی برای آن تعریف می شود. البته دقت داشته باشید که ظرفیت در نظر گرفته شده برای ورود به این رشته از ظرفیت رشته های خیلی محبوب کمتر است. همچنین از نظر میزان رقابت برای ورود به رشته علم اطلاعات نیز شرایط به صورت متوسط دنبال می شود. رشته به عنوان اولویت اول و اصلی دانش آموزان بعد از اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری علوم انسانی در نظر گرفته می شود اما با این حال بسیاری از دانش آموزان علم اطلاعات و دانش شناسی را نیز در یکی از اولویت های خود قرار می دهند.
با حذف زیرگروه های کنکور سراسری و همچنین حذف دروس عمومی از کنکور سراسری، این آزمون تنها شامل دروس تخصصی می شود. برای پذیرش در علم اطلاعات و دانش شناسی لازم است تا شما در آزمون سراسری علوم انسانی شرکت کرده و دروس تخصصی مربوط به این آزمون را به خوبی پشت سر بگذرانید. دروس دروس تخصصی مربوط به کنکور انسانی با ضرایب به مختلفی بر روی پذیرش در این رشته تاثیر دارند. در جدول زیر می توانید ضرایب دروس تخصصی مربوط به کنکور رشته انسانی را برای ورود به این رشته در مقطع کارشناسی مشاهده کنید:
نام درس | ضریب درس | ||||
|---|---|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور انسانی | |||||
ریاضی | 6 | ||||
علوم و فنون ادبی | 7.8 | ||||
زبان عربی | 5.1 | ||||
تاریخ | 7 | ||||
جغرافیا | 6 | ||||
فلسفه و منطق | 5.1 | ||||
جامعه شناسی | 7 | ||||
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
اکثر دانش آموزان بعد از اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری علوم انسانی به دنبال انتخاب بهترین دانشگاه ها برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی هستند. از این رو لازم دانستیم که دانشگاه های برتر رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را نیز به شما معرفی کنیم. البته شایان ذکر است که تمام دانشگاه های سراسری ارائه دهنده خدمات آموزشی این رشته از نظر شرایط علمی و آموزش مهارت های لازم در جایگاه مناسبی قرار دارند و فارغ التحصیلان در تمام دانشگاه های سراسری می توانند از نظر علمی و تخصصی به شرایط لازم و کافی برای فعالیت در این رشته برسند. اما با این حال اگر بخواهیم دانشگاه های برتر علم اطلاعات و دانش شناسی را معرفی کنیم می بایست به دانشگاه هایی مانند دانشگاه اصفهان، دانشگاه شهید بهشتی تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تبریز و دانشگاه شهید چمران اهواز اشاره داشته باشیم.
نمونه کارنامه قبولی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
برای اینکه شما شناخت بهتر و بیشتری نسبت به شرایط پذیرش در علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های کشور داشته باشید لازم دانستیم تا دو نمونه کارنامه قبولی در این رشته را نیز با شما در میان بگذاریم. با مشاهده کارنامه قبولی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی تا حدی می توانید با درصدها و تراز لازم برای ورود به این رشته در دانشگاه های کشور آشنا شده و برنامه ریزی بهتری برای مطالعه دروس مربوط به کنکور انسانی نیز برای خود داشته باشید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
واحد های درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
نوبت به معرفی واحدهای درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی میرسد. همانطور که می دانید در کشور ما هر چند سال یکبار واحدهای درسی تمام رشته ها در مقطع کارشناسی و بالاتر توسط شورای عالی برنامه ریزی زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بازنگری قرار گرفته و واحدهای درسی جدید بر اساس نیاز روز جامعه برای تخصص های هر کدام از رشته ها تعیین می گردد. در این بخش قصد داریم تا آخرین بازنگری صورت گرفته شده بر روی واحدهای درسی علم اطلاعات و دانش شناسی را به شما معرفی کنیم.
در قدم اول لازم است تعداد کل واحدهای درسی در نظر گرفته شده برای این رشته را به تفکیک بسته های مختلف معرفی نماییم. در مجموع ۱۳۴ واحد درسی برای این رشته در مقطع کارشناسی در نظر گرفته شده که دانشجویان می بایست در چهار سال تحصیلی و یا هشت نیمسال تحصیلی تمام این واحدها را پاس کنند.
در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در مقطع کارشناسی را در دانشگاه های کشور مشاهده کنید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی | |||
دروس عمومی | 20 واحد | ||
دروس پایه | 34 واحد | ||
دروس اصلی و تخصصی | 70 واحد | ||
دروس اختیاری | 10 واحد | ||
مجموع | 134 واحد | ||
دروس عمومی
در مجموع ۲۰ واحد درسی به عنوان دروس عمومی برای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در نظر گرفته شده است. دروس عمومی آن دسته از درس هایی هستند که از سوی گروه معارف و گروه عمومی در نظر گرفته شده و تاثیر چندانی روی کیفیت مهارت ها و تخصص های مربوط به این رشته نخواهند داشت و بیشتر برای بیان معرفت و همچنین آموزش های اولیه دانشجویان ارائه می شوند. دقت کنید که واحدهای درسی عمومی برای تمام رشته ها در مقطع کارشناسی به صورت مشترک ارائه می شود.
در جدول زیر می توانید دروس عمومی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مباتی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی | 1 واحد | ||
ورزش 1 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن ۲۰ واحد دروس عمومی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. ۲۰ واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
- ۲ واحد تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران
برای این رشته در دروس عمومی، ۸ واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در دوره کارشناسی پیوسته ۲۰ واحد خواهد شد. ادبیات فارسی، زبان عمومی و تربیت بدنی ۱ و ۲ دروس عمومی اجباری در نظر گرفته شده برای این رشته محسوب می شوند.
دروس پایه رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
دومین بخش از واحد های درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دروس پایه در نظر گرفته شده برای این رشته هستند که در مجموع ۳۶ واحد درسی خواهند بود. دروس پایه آن دسته از واحدهای درسی هستند که بیشتر برای آشنایی اولیه دانشجویان با علم اطلاعات و دانش شناسی تعیین شده و به نوعی ذهن دانشجویان را برای ورود به این رشته و کسب مهارتهای مربوط به آن آماده می نمایند. در جدول زیر می توانید دروس پایه علم اطلاعات و دانش شناسی را در مقطع کارشناسی مشاهده کنید:
| دروس پایه رشته علم اطلاعات و دانش شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | واژه پردازی 2 | 1 |
| 2 | رياضيات پيش دانشگاهی | 2 |
| 3 | زبان اختصاصی انگلیسی 1 | 2 |
| 4 | زبان اختصاصی انگلیسی 2 | 3 |
| 5 | رياضيات عمومی | 2 |
| 6 | مبانی سازمان و مدیریت | 2 |
| 7 | علم و تمدن در اسلام | 2 |
| 8 | زبان عربی 1 | 2 |
| 9 | زبان عربي 2 | 2 |
| 10 | واژه پردازی 1 | 1 |
| 11 | روانشناسی عمومی | 2 |
| 12 | مبانی فلسفه | 2 |
| 13 | مباني جامعه شناسی | 2 |
| 14 | تاريخ ادبيات ايران | 2 |
| 15 | تاريخ ادبيات جهان | 2 |
| 16 | مباني رايانه و اصول برنامه نويسی | 3 |
| 17 | مقدمات زبانشناسی عمومی | 2 |
| 18 | شیوه های مطالعه | 2 |
| مجموع واحدها | 36 واحد | |
دروس اصلی و تخصصی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
دروس تخصصی اجباری اصلی ترین درس های علم اطلاعات و دانش شناسی هستند و لازم است تا دانشجویان یک برنامه ریزی کامل و دقیق برای پاس کردن هدفمند و برنامه ریزی شده این واحدها برای خود تعیین کنند تا هم در فرصت تعیین شده بتوانند تمام ۷۰ واحد تخصصی اجباری در نظر گرفته شده برای علم اطلاعات و دانش شناسی را پشت سر گذاشته باشند و هم بتوانند تمرکز کافی برای اخذ و پشت سر گذاشتن این واحدها را نیز داشته باشند. در جدول زیر می توانید دروس تخصصی اجباری علم اطلاعات و دانش شناسی را مشاهده کنید.
| دروس اصلی و تخصصی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | اداره كتابخانه ها و مراكز اطلاع رسانی | 2 |
| 2 | روش تحقيق و گزارش نويسی | 2 |
| 3 | مباني اطلاعات و ارتباطات | 2 |
| 4 | کاربرد اینترنت در کتابخانه ها | 3 |
| 5 | آمارو احتمالات در کتابداری و اطلاع رسانی | 3 |
| 6 | برنامه نويسی كاربردی | 3 |
| 7 | آشنايی با طراحی پايگاه داده ها | 3 |
| 8 | آشنايي با صنعت چاپ و نشر | 2 |
| 9 | آشنایی با نمایه سازی | 2 |
| 10 | نشريات ادواري چاپی و الكترونيكی | 2 |
| 11 | كارورزی 1 | 2 |
| 12 | كارورزی 2 | 2 |
| 13 | كارورزی 3 | 2 |
| 14 | كارورزی 4 | 2 |
| 15 | پروژه پايانی | 3 |
| 16 | تاريخ تحول كتابخانه ها | 2 |
| 17 | مجموعه سازی | 3 |
| 18 | سازماندهی منابع اطلاعاتی 1 | 3 |
| 19 | سازماندهی منابع اطلاعاتی 2 | 3 |
| 20 | سازماندهي منابع اطلاعاتی 3 | 3 |
| 21 | سازماندهی منابع اطلاعاتی 4 | 3 |
| 22 | سازماندهی منابع اطلاعاتی 5 | 2 |
| 23 | مرجع شناسی عمومی 1 | 2 |
| 24 | مرجع شناسي عمومی 1 | 2 |
| 25 | مرجع شناسی تخصصی 1 | 2 |
| 26 | مرجع شناسی تخصصی 2 | 2 |
| 27 | اصول كار مرجع | 2 |
| 28 | ساختمان و تجهيزات كتابخانه | 2 |
| 29 | مواد و خدمات كتابخانه براي كودكان و نوجوانان | 2 |
| 30 | مقدمات كتابداري و اطلاع رسانی | 2 |
| مجموع واحدها | 70 واحد | |
دروس اختیاری رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
آخرین بخش از واحدهای درسی علم اطلاعات و دانش شناسی مربوط به دروس اختیاری در نظر گرفته شده برای رشته هستند که از سوی شورای عالی برنامه ریزی کشور در مجموع ۳۱ واحد درسی به عنوان دروس اختیاری این رشته در نظر گرفته شده که دانشجویان ملزم به اخذ و پشت سر گذاشتن ۱۰ واحد از این ۳۱ واحد خواهند بود. در جدول زیر می توانید دروس اختیاری علم اطلاعات و دانش شناسی را مشاهده کنید.
| دروس اختیاری رشته علم اطلاعات و دانش شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | نسخه شناسی | 2 |
| 2 | مقدمات آرشيو | 2 |
| 3 | مواد و خدمات كتابخانه برای نوسوادان | 2 |
| 4 | تاريخ اجتماعی ايران | 2 |
| 5 | تاريخ علوم | 2 |
| 6 | تاريخ هنر | 2 |
| 7 | مباني علم حقوق | 2 |
| 8 | آشنایی با سيستم های اطلاعاتی | 2 |
| 9 | آشنایی با طراحی و ساخت صفحات وب | 2 |
| 10 | آشنايي با چند رسانه ای ها | 2 |
| 11 | اخلاق کتابداری | 1 |
| 12 | تاريخ تمدن | 2 |
| 13 | فيزيولوژی عمومی | 2 |
| 14 | خدمات عمومی و ویژه کتابخانه ای | 2 |
| 15 | جغرافیای شهری و روستا نشینی | 2 |
| 16 | آشنایی با مدارک فنی و مهندسی | 2 |
| مجموع واحدها | 31 واحد | |
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
نوبت به بررسی شرایط بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی میرسد. بازار کار این رشته را از چند دیدگاه مختلف می توانیم مورد بررسی قرار دهیم. در وهله اول باید اشاره داشته باشیم که بازار کار فوق العاده ایده آلی برای رشته در کشور ما وجود ندارد و اکثر فارغ التحصیلان این رشته در شغل های غیر مرتبط با علم اطلاعات و دانش شناسی وارد بازار کار شده و آینده شغلی آنها به هیچ وجه ارتباطی با رشته تحصیلی آنها ندارد. اما در این بین افراد بسیار زیادی هستند که بعد از فارغ التحصیل شدن در علم اطلاعات و دانش شناسی با شغل های مرتبط با این رشته وارد بازار کار می‌شوند این افراد نیز به دو دسته تقسیم می شوند.
دسته اول افرادی هستند که تحصیلات خود را در همان مقطع کارشناسی به اتمام رسانده و با لیسانس وارد بازار کار می‌شوند که این افراد بیشتر در شغل های تعریف شده در بازار کار ایران می توانند خدمات خود را ارائه نمایند. دسته دومی افرادی هستند که با تحصیلات بالاتر مانند کارشناسی ارشد و دکترا شرایط لازم برای ارائه خدمات علمی و آموزشی به عنوان استاد و یا حتی ارائه پروپوزال های علمی مربوط به علم اطلاعات و دانش شناسی را به دست آورده و می توانند در این بخش خدمات خود را ارائه نمایند.
گرایش های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مطابق با چارت جدید آموزشی در مقطع کارشناسی فاقد هر نوع گرایشی می باشد. دانشجویان علاقه مند به این رشته در مقاطع بالای تحصیلی چون کارشناسی ارشد و دکتری می توانند در گرایش های مورد علاقه خود به صورت متمرکز تحصیل کنند.
کاربردهای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
کاربردهای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را می توان از دو دیدگاه مختلف مورد بررسی قرار داد. در وهله اول این رشته می تواند کاربرد ویژه ای برای تربیت افراد توانمند و ماهر در زمینه تخصص های مربوط به علم اطلاعات و دانش شناسی داشته باشد. افرادی که در این رشته فارغ التحصیل می شوند می توانند خدمات انتقال اطلاعات و دانش را به خوبی در جامعه ایفا کرده و باعث افزایش قابل توجه سطح فرهنگ جامعه و همچنین تمایل افراد به کتابخوانی شوند. دقت داشته باشید که افزایش سطح فرهنگ یک جامعه اهمیت بسیار زیادی دارد و می تواند در سایر بخش‌ها از جمله اقتصاد و سیاست نیز تاثیر بسزایی بگذارد. به همین دلیل این کاربرد علم اطلاعات و دانش شناسی را به هیچ وجه نباید دست کم بگیریم.
همچنین علم اطلاعات و دانش شناسی می تواند در زمینه تربیت افراد متخصص برای آموزش مطالب خود این رشته در دانشگاه های کشور نیز مفید باشد. قرار نیست تمام اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی از دانشگاه های خارج وارد ایران شوند و خود اساتید این رشته در دانشگاه های داخلی نیز می توانند برای تربیت افراد متخصص و اساتید حرفه ای عملکرد خوبی داشته باشند.
درآمد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
درآمد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای فارغ التحصیلان این رشته به موارد مختلفی بستگی دارد. برای اینکه به صورت کامل شرایط کسب درآمد برای فارغ التحصیلان این رشته را درک کنید لازم است و نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- اولین که بخش قابل توجهی از کار و تحصیل آن علم اطلاعات و دانش شناسی در بازار کار وارد شغل های غیر مرتبط با این رشته می شوند که میزان درآمد این افراد بسته به شغل آنها خواهد داشت و ارتباطی با علم اطلاعات و دانش شناسی ندارد.
- جایگاه شغلی یکی از فاکتورهای بسیار مهم و تاثیرگذار در درآمد فارغ التحصیلان علم اطلاعات و دانش شناسی است. شغل های مدیریتی به مراتب می تواند درآمد بیشتری را برای فارغ التحصیلان این رشته به دنبال داشته باشد.
- افرادی که به دنبال تاسیس مراکز آموزشی و یا کسب و کارهای شخصی هستند نیز میتوانند به درآمد قابل توجهی برسند.
- همچنین محل کار و اداره مربوطه برای استخدام نیز می‌تواند تاثیر قابل توجهی در میزان درآمد این رشته داشته باشد.
اکثر قریب به اتفاق دانشجویانی که بعد از فارغ التحصیلی در شغل های مرتبط با علم اطلاعات و دانش شناسی وارد بازار کار می‌شوند معمولاً درآمد متوسط و رو به بالا را برای خود رقم می زنند.
علم اطلاعات و دانش شناسی رشته ای برای آینده است. جایی که انتقال دانش تبدیل به تنها راه برای اشاعه فرهنگ و هنر و علم و البته تکنولوژی خواهد شد.
ادامه تحصیل در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی
ادامه تحصیل یکی از مهمترین گزینه ها برای انتخاب رشته برای دانش آموزان است. با توجه به اینکه ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا می تواند بازار کار و درآمد های بیشتری را برای افراد به دنبال داشته باشد به همین دلیل بسیاری از دانش آموزان از همان ابتدا به دنبال انتخاب رشته هایی هستند که امکان ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی بالاتر در آنها وجود داشته باشد. در این بخش شرایط ادامه تحصیل در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا با هم مورد بررسی قرار می دهیم.
کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی
دانشجویان می توانند بعد از اتمام مقطع کارشناسی بلافاصله در آزمون ورودی کارشناسی ارشد شرکت کرده و در گرایش های مختلف تعریف شده برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی اقدام نمایند. گرایش های مختلف نیز برای این رشته در مقطع کارشناسی ارشد در نظر گرفته شده است که گرایش علم سنجی یکی از معروف ترین و جذاب ترین گرایش ها است.
دکترا علم اطلاعات و دانش شناسی
همچنین دانشجویان می توانند بعد از اتمام مقطع کارشناسی ارشد بلافاصله در آزمون ورودی دکترا شرکت کرده و همچنین بعد از شرکت در مصاحبه حضوری در دانشگاه های مختلف برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا در گرایش های مختلف نیز اقدام نمایند. نکته جالب درباره ادامه تحصیل در مقطع دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی این است که بسیاری از گرایش های مدرن و جدید برای این رشته در دانشگاه های کشور ارائه می شوند که در آینده می توانند بازار کار فوق العاده ای داشته باشند. به عنوان مثال گرایش های مرتبط با هوش مصنوعی از جمله گرایش های جذاب این رشته در مقطع دکترا محسوب می شوند.
رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در جهان
علم اطلاعات و دانش شناسی یا در اصطلاح انگلیسی Library & Information Management در جهان نیز یکی از رشته های محبوب و مورد علاقه محسوب می شود و افراد زیادی هر ساله برای تحصیل در این رشته وارد دانشگاه های برتر جهان شده و درآمد خوبی نیز از طریق تخصص ها و مهارت های مربوط به آن به دست می آورند. با توجه به اینکه دانشجویان ایرانی علاقه بسیار زیادی برای ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه های بین المللی و معتبر جهانی دارند، به همین دلیل بر آن شدیم تا شرایط ادامه تحصیل در خارج و همچنین میزان درآمد فارغ التحصیلان این رشته در کشورهای مختلف را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
در حال حاضر اگر بخواهیم برترین دانشگاه های جهان برای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را مورد ارزیابی قرار دهیم بایستی سراغ استاندارد QS برویم. طبق آخرین به روزرسانی صورت گرفته شده از سوی این استاندارد برترین دانشگاه های جهان برای علم اطلاعات و دانش شناسی به شرح زیر هستند:
- دانشگاه شفیلد انگلستان
- دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا
- دانشگاه ایلینویز آمریکا
- دانشگاه واشنگتن آمریکا
- دانشگاه بریتیش کلمبیا کانادا
- دانشگاه Cyracuse آمریکا
- دانشگاه برکلی کالیفرنیا آمریکا
- دانشگاه مک گیل کانادا
- دانشگاه ایندیانا آمریکا
- دانشگاه مونترال کانادا
همچنین در میان دانشگاه های آسیایی نیز دانشگاه ووهان چین با قرار گرفتن در رتبه ۱۷ و دانشگاه نانیانگ سنگاپور با قرار گرفتن در رتبه ۱۸ جهانی به عنوان بهترین دانشگاه های آسیایی برای علم اطلاعات و دانش شناسی محسوب می شوند. مانند اکثر رشته های علوم انسانی دانشگاه های ایران در علم اطلاعات و دانش شناسی نیز جایگاه خاصی در رتبه بندی جهانی نداشته و به آنها پرداخته نشده است.
فارغ التحصیلان علم اطلاعات و دانش شناسی می توانند شغل های مختلفی را در بازار کار برای خود انتخاب نمایند که هر کدام از این شغل ها درآمدهای خاص خود را نیز برای آنها به دنبال خواهد داشت. به طور متوسط این افراد میتوانند درآمد حدود ۵۰ تا ۷۰ هزار دلاری را در هر سال برای خود به ارمغان آورند. اما شایان ذکر است که بر اساس جایگاه شغلی و همچنین مهارت ها و تخصص های افراد میزان درآمد آنها در طول هر سال با تفاوت های زیادی روبرو شده و ممکن است با افزایش و یا کاهش قابل توجهی روبرو شود.
