رشته مهندسی شیمی کمک می کند تا فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی در واحدهای صنعتی به کمک علوم پایه اجرایی شود. این رشته یافته‌های شیمی دان ها را به شکل کاربردی و عملی مورد استفاده قرار می دهد. مهندسی شیمی گستردگی زیادی دارد و دروس، گرایش ها و کارایی های مختلف را شامل می‌شود. در این نوشتار قصد داریم به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش‌ها، کاربرد و شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی بپردازیم.
مهندس شیمی باید در علومی مانند ریاضیات، فیزیک و شیمی مهارت داشته باشند. همچنین در زمینه های دیگر همچون برنامه ریزی، سازماندهی، حل مساله و تصمیم گیری توانمند باشد
رشته مهندسی شیمی برخلاف نام آن تفاوت های عمده ای با علم شیمی دارد. این تفاوت باعث شده تا تاریخچه رشته مهندسی شیمی نیز شباهتی به تاریخ علم شیمی نداشته باشد. در قرن نوزدهم شیمی صنعتی به مرور ایجاد گردید و با انتشار کتاب هایی در این زمینه گسترش یافت. در حدود سال ۱۸۸۰ اصول اولیه مهندسی برای کنترل فرآیندهای شیمیایی به عنوان یک دانش مستقل شناخته شد. در سال ۱۸۸۱ در انگلستان انجمنی با نام صنایع شیمیایی تاسیس شد که به حوزه های مرتبط با مهندسی شیمی می پرداخت. در همان سال در دانشگاه MIT آمریکا، پروفسور “نورتون ” اولین شخصی بود که دروسی مرتبط با مهندسی شیمی را تدریس کرد. در سال ۱۸۸۷ در انگلستان جورج دیویس در دانشگاه منچستر در قالب ۱۲ جلسه اولین دوره مهندسی شیمی را تدریس کرد. به همین علت جرج دیویس اولین مهندس شیمی جهان شناخته می شود. در اواخر قرن نوزدهم صنایع شیمیایی در حال توسعه بود. تا آن زمان شیمدانان و مهندسان مکانیک به شکل مشترک در ساخت و بهره برداری از فرآیندهای شیمیایی فعالیت می کردند. برای ترکیب توانایی مهندسین مکانیک و شیمیدانان نیاز بود از افرادی توانمند به علوم شیمی و علوم آزمایشگاهی و همچنین مهندسی مکانیک و طراحی صنعتی استفاده شود تا کار هر دو گروه را با هم انجام دهند. به همین جهت رشته ای نو در دانشگاه ها تاسیس شد و این گونه دانشکده های مهندسی شیمی به صورت مجزا شروع به فعالیت کردند.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
مهندسی شیمی به فرآیندهای صنعتی مربوط می شود که در آن مواد خام تغییر یافته و به محصولات مفید تبدیل می شوند. مهندس شیمی باید تمام فرآیند و تجهیزات مورد استفاده را توسعه، طراحی و مهندسی کند. مواد اولیه مناسب انتخاب کند و پالایشگاه ها یا دیگر مراکز را به طور موثر، ایمن و با هزینه مناسب راه اندازی کند. به عبارت دیگر مهندسی شیمی یک علم در خدمت رشته شیمی است.
رشته مهندسی شیمی در واقع از علوم پایه جهت کاربردی کردن فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی استفاده می‌کنند. مهندس شیمی بیشتر یک مهندس است تا شیمیدان. تقریبا بسیاری از مواد و وسایل مورد استفاده در جامعه، به کمک یک مهندس شیمی ساخته می شود. انواع وسایل فلزی، پارچه ها، دارو، لوازم آرایشی و… که به صورت روزمره مورد استفاده قرار می دهید تنها تعدادی از این موارد است. فعالیت های رشته مهندسی شیمی دایره وسیعی دارد اما به طور عمومی می توان گفت مهندس شیمی در فرآیند بهبود امکانات زندگی ما نقش بسیار موثری دارد. به طور مثال تولید بسیاری از مواد خاص که در گذشته امکان تولید آن وجود نداشت با تلاش مهندسین شیمی در فرآیندی نوین و توسط سازوکاری که آنها به وجود آورده اند میسر شده است.
مهندسی شیمی در ایران در قرن اخیر پدید آمد و به تدریج رشد کرد. اولین دانش آموختگان رشته مهندسی شیمی در ایران از دانشگاه علم و صنعت، در سال 1314 فارغ التحصیل شدند. در آن ایام دانشجویان این دانشگاه پس از دو سال مهندس شیمی می شدند.
در سال 1313 نیز دانشگاه تهران تاسیس شده بود. مهندسی شیمی به عنوان یکی از رشته های مهندسی در دانشکده فنی آن تدریس می شد. تا سالها دانشگاه تهران و دانشگاه علم و صنعت تنها مراکز معتبر آموزش رشته مهندسی شیمی در ایران محسوب می شدند. پس از حدود دو دهه دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران در سال 1336 تاسیس شد. این دانشگاه در دوره های چهار ساله دانشجویان مهندسی شیمی را جذب کرد. رشته مهندسی شیمی به تدریج مرزهای خود در ایران گسترش داد. در دهه 40 دانشگاه شیراز و مدتی بعد دانشگاه صنعتی شریف تاسیس شدند و اقدام به پذیرش دانشجو در رشته مهندسی شیمی کردند. گسترش این رشته در دهه های اخیر نیز ادامه داشته است و هم اکنون دوره های کارشناسی ارشد و دکترای این رشته در ایران وجود دارد.
برای ورود به رشته مهندسی شیمی باید از طریق آزمون سراسری گروه ریاضی اقدام نمود.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های ایران در رشته مهندسی شیمی رتبه های خوبی در ارزشیابی های بین المللی دارند. طبق نظام QS که یکی از معتبرترین مراکز رتبه بندی دانشگاه های جهان است. دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه امیرکبیر به ترتیب به عنوان برترین دانشگاه های ایران در این رشته می باشند. البته در نظام رتبه بندی شانگهای، دانشگاه امیرکبیر در جایگاه بالاتری قرار گرفته است. یکی از عوامل دیگر که می تواند در اعتبار یک دانشگاه موثر باشد میزان استقبال دانشجویان به آن است. در حال حاضر در شهر تهران بیشترین تقاضای داوطلبان برای تحصیل در رشته مهندسی شیمی به ترتیب مربوط به دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر و پس از این ها دانشگاه علم و صنعت است. در بین دانشگاه های معتبر شهرستان ها نیز دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشگاه شیراز و فردوسی مشهد با استقبال بیشتری روبه رو هستند.
یکی از موارد که به داوطلبان پیش از کنکور و حتی در زمان انتخاب رشته کمک می کند، مشاهده کارنامه های قبولی است. علاقه مندان به مهندسی شیمی برای آگاهی از شرایط پذیرش در این رشته باید نمونه کارنامه های قبولی سال قبل را مشاهده و بررسی نمایند. مشاهده کارنامه های قبولی رشته مهندسی شیمی به داوطلبان کمک می کند تا از درصدهای لازم برای قبولی در این رشته مطلع شوند. در قسمت بعد دو نمونه کارنامه قبولی رشته مهندسی شیمی را مشاهده می کنید. برای مشاهده تصاویر با اندازه بزرگتر روی آن کلیک کنید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
برنامه درسی رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی در سال 95 مورد بازنگری قرار گرفت و از سال 1396 به بعد به صورت اجرایی در آمد. برنامه جدید با توجه به برنامه 24 دانشگاه برتر رشته مهندسی شیمی در سه کشور ایالات متحده، انگلستان و کانادا توسط گروه مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تدوین شده است. تدوین کنندگان در بازنگری این برنامه درسی از نظرات دانشجویان و تجربیات اساتید برتر این رشته بهره برده اند. در برنامه جدید برای فارغ التحصیلی رشته مهندسی شیمی نیاز به گذراندن 142 واحد درسی می باشد. البته اگر دروس عمومی را 22 واحد محاسبه کنیم تعداد واحد لازم به عدد 144 تبدیل می شود. دانشجویان باید این 140 واحد درسی را در 8 نیم سال آموزشی پشت سر بگذارند. از این 144 واحد 129 واحد شامل دروس عمومی، پایه، اصلی و تخصصی می باشد. 15 واحد نیز به دروس اختیاری اختصاص دارد.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته مهندسی شیمی | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه | 31 واحد | ||
دروس اصلی | 55 واحد | ||
دروس تخصصی | 21 واحد | ||
دروس اختیاری | 15 واحد | ||
در نظر داشته باشید که در این برنامه دروس تخصصی به گونه‌ای است که دانشجو در انتخاب آنها آزادی عمل داشته باشد و گرایش اصلی او با انتخاب دروس این بسته مشخص می شود. دروس اختیاری مهندسی شیمی نیز 15 واحد است و دانشجو گرایش فرعی خود را با انتخاب دروس این بسته مشخص می کند. برنامه جدید شامل دروس نظری، عملی، کارآموزی و پروژه می باشند که نشان دهنده تنوع دروس است.
دروس عمومی رشته مهندسی شیمی 20 واحد یا 22 واحد است که تعداد آن با توجه به نظر گروه معارف و دروس عمومی تعیین می شود. هر دانشجو باید با انجام برنامه ریزی لازم در طی 4 سال به صورت تدریجی آنها را اخذ کرده و با موفقیت بگذراند. لیست دروس عمومی مهندسی شیمی در جدول زیر به طور کامل گنجانده شده است.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی | 1 واحد | ||
ورزش 1 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
در جدول دروس عمومی رشته مهندسی شیمی مانند سایر رشته ها، 10 واحد شامل دروس الزامی می باشد. 4 واحد نیز باید به مجموعه دروس مبانی نظری اسلام اختصاص داده شود. از هر کدام از مجموعه دروس اخلاق اسلامی، انقلاب اسلامی، تاریخ و تمدن اسلامی و آشنایی با منابع اسلامی نیز باید 2 واحد اخذ گردد. هر گونه تغیر و تحولی در زمینه دروس عمومی بر عهده گروه معارف وزارت علوم خواهد بود.
دروس پایه رشته مهندسی شیمی 31 واحد است. دروس پایه این رشته غالبا مرتبط به علوم ریاضی، فیزیک و شیمی می باشد. گذراندن این دروس باعث می گردد تا دانشجو برای انتخاب دروس اصلی آماده شود. همانطور که می دانید گذراندن تمامی دروس پایه الزامی است و اگر دانشجویان در یک درس این مجموعه نیز نمره قبولی کسب نکنند، امکان دریافت مدرک تحصیلی کارشناسی نخواهد داشت. در ادامه با دروس پایه رشته مهندسی شیمی آشنا خواهیم شد.
| دروس پایه مهندسی شیمی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | ریاضی عمومی (1) | 3 |
| 2 | ریاضی عمومی (2) | 3 |
| 3 | معادلات دیفرانسیل | 3 |
| 4 | فیزیک مکانیک | 3 |
| 5 | آزمایشگاه فیزیک مکانیک | 1 |
| 6 | فیزیک الکتریسیته و الکترومغناطیس | 3 |
| 7 | آزمایشگاه فیزیک الکتریسیته و الکترومغناطیس | 1 |
| 8 | شیمی عمومی | 3 |
| 9 | آزمایشگاه شیمی عمومی | 1 |
| 10 | شیمی آلی | 3 |
| 11 | آزمایشگاه شیمی کاربردی | 1 |
| 12 | برنامه نویسی کامپیوتر و کارگاه | 3 |
| 13 | کارگاه نرم افزار مهندسی | 1 |
| 14 | کارگاه نقشه کشی و نقشه خوانی مهندسی | 1 |
| 15 | کارگاه عمومی | 1 |
| مجموع واحدها | 31 واحد | |
برای انتخاب منظم سایر دروس بهتر است دانشجویان اغلب در 4 ترم نخست این دروس را پشت سر بگذارند. از تعداد 31 واحد درسی پایه رشته مهندسی شیمی، 24 واحد به صورت نظری و 7 واحد به صورت عملی می باشد.
دروس اصلی رشته مهندسی شیمی طبق آخرین چارت تحصیلی 55 واحد می باشد. گذراندن دروس اصلی توانایی های عمومی یک مهندس شیمی را در دانشجویان ایجاد می کند. این دروس در طول دوره تحصیل دانشجویان همواره همراه آنها خواهند بود و در هر ترم دو یا سه واحد از این بسته دروس توسط دانشجویان اخذ می شود. در جدول زیر با دروس اصلی رشته مهندسی شیمی آشنا خواهید شد.
| دروس اصلی رشته مهندسی شیمی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | اصول محاسبات مهندسی شیمی | 4 |
| 2 | ترمودینامیک مهندسی شیمی | 3 |
| 3 | ترمودینامیک تعادلات فازی | 3 |
| 4 | مکانیک سیالات 1 | 3 |
| 5 | ریاضی مهندسی | 3 |
| 6 | انتقال حرارت | 3 |
| 7 | آزمایشگاه مهندسی شیمی 1 | 1 |
| 8 | عملیات انتقال جرم | 3 |
| 9 | فرآیندهای جداسازی 1 | 3 |
| 10 | روش های عددی در مهندسی شیمی | 2 |
| 11 | مدلسازی ریاضی در مهندسی شیمی | 3 |
| 12 | مهارت های حرفه ای در مهندسی شیمی | 2 |
| 13 | زبان تخصصی مهندسی شیمی | 2 |
| 14 | کارگاه نرم افزار مهندسی شیمی | 2 |
| 15 | کارآموزی | 2 |
| 16 | مهندسی واکنش های شیمیایی | 4 |
| 17 | دینامیک و کنترل فرآیند | 3 |
| 18 | آزمایشگاه مهندسی شیمی 2 | 1 |
| 19 | آزمایشگاه مهندسی شیمی 3 | 1 |
| 20 | اصول اقتصاد و طراحی فرآیند | 4 |
| 21 | پروژه طراحی فرآیند 1 | 3 |
| مجموع | 55 | |
دانشجویان برای به دست آوردن توانایی های اصلی یک مهندس شیمی بهتر است این دروس را به خوبی فرا بگیرند. 48 واحد نظری و 7 واحد عملی در این بسته دروس قرار گرفته اند.
دروس تخصصی رشته مهندسی شیمی 21 واحد است. ساختار انتخاب دروس تخصصی این رشته پیچیدگی هایی نیز به همراه دارد. دروس تخصصی مهندسی شیمی در دو قالب طراحی شده است. قالب 1 شامل 8 عنوان درسی و 22 واحد و قالب 2 شامل 15 عنوان درسی و 36 واحد است. دانشجویان باید این 21 واحد درسی را به گونه ای انتخاب کنند که شامل 7 تا 10 واحد از قالب 1 و 11 تا 14 واحد از قالب 2 باشد. دانشجویان این رشته می توانند این 18 واحد درسی را از بین 36 واحدی که ارائه می شود، به طور دلخواه انتخاب کنند. پس دانشجویان این رشته به تحت قوانینی خاص باید 21 واحد را از بین 58 واحد درسی انتخاب نمایند. محتوای آموزشی این دروس به گونه ای است که قابلیت های لازم برای مهارت در یک گرایش درسی این رشته را در شما ایجاد می نماید. شما می توانید در جدول زیر لیست دروس تخصصی رشته مهندسی شیمی را مشاهده کنید.7
| دروس تخصصی رشته مهندسی شیمی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | واحد |
| دروس قالب 1 | ||
| 1 | شیمی فیزیک مهندسی شیمی | 3 |
| 2 | مقدمه ای بر کاتالیست های هتروژن | 3 |
| 3 | مکانیک سیالات 2 | 3 |
| 4 | طراحی تجهیزات انتقال حرارت | 3 |
| 5 | فرآیندهای جداسازی 2 | 3 |
| 6 | پروژه طراحی فرآیند 2 | 3 |
| 7 | پروژه تحقیقاتی | 3 |
| 8 | آزمایشگاه طراحی فرآیند | 1 |
| دروس قالب 2 | ||
| 9 | آمار مهندسی | 3 |
| 10 | مهندسی الکتروشیمیایی و خوردگی | 3 |
| 11 | طراحی محصول شیمیایی | 3 |
| 12 | ایمنی فرآیند | 3 |
| 13 | آنالیز شیمیایی دستگاهی و آزمایشگاه | 3 |
| 14 | اصول و کاربردهای نانو تکنولوژی | 3 |
| 15 | علم مواد | 3 |
| 16 | انتقال جرم، حرارت و مومنتوم | 3 |
| 17 | اصول مهندسی سبز | 3 |
| 18 | فن آوری ذرات | 2 |
| 19 | تصفیه آب و فاضلاب | 2 |
| 20 | آشنایی با حرفه مهندسی | 2 |
| 21 | مدیریت مهندسی | 2 |
| 22 | کارآفرینی و خلاقیت | 2 |
| 23 | سرمایه گذاری در طرح های صنعتی | 2 |
| مجموع | 58 | |
دانشجویان باید در انتخاب 21 واحد دروس تخصصی خود توجه خاصی داشته باشند. این دروس باید به گونه ای از هر دو قالب درسی انتخاب شوند که ضوابط مورد نظر را برطرف سازند.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
دروس اختیاری رشته مهندسی شیمی 15 واحد می باشد. دروس اختیاری دانشجویان مهندسی شیمی شامل 3 بسته است که گرایش فرعی فارغ التحصیلان را مشخص می سازد. دانشجویان پس از پایان ترم 4 باید یکی از سه بسته دروس را انتخاب کنند و دروس اختیاری خود را از آن بسته انتخاب نمایند. دانشجویان باید حداقل 12 واحد از یک بسته انتخاب کنند. آنها می توانند 3 واحد را به اختیار از یکی از دو بسته دیگر انتخاب نمایند. در ادامه به معرفی دروس هر بسته خواهیم پرداخت.
اگر به فرآیند ساخت مواد شیمیایی علاقه‌مند هستید، دروس انتخابی این بسته برای شما جذابیت دارد. در ادامه لیست این دروس را مشاهده نمایید:
| دروس بسته مهندسی فرآیند | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مقدمه ای بر مدلسازی و شبیه سازی | 3 |
| 2 | سرویس های جانبی فرآیندی | 3 |
| 3 | تعیین مشخصات و انتخاب دستگاه | 3 |
| 4 | طراحی تجهیزات انتقال جرم | 3 |
| 5 | بهینه سازی فرآیند | 3 |
| 6 | روش های اندازه گیری کمیت های فرآیندی | 3 |
| مجموع واحدها | 18 واحد | |
بسته مهندسی فرآیند شامل 6 درس و 18 واحد است. با توجه به اینکه تمامی دروس این بسته 3 واحدی هستند دانشجویان می توانند با انتخاب این بسته 5 درس آن را اخذ نمایند. همچنین می توانند با انتخاب 4 درس، یکی از دروس 2 بسته دیگر را نیز اخذ نمایند.
دروس بسته فرآیندهای هیدروکربوری شامل 6 درس و 18 واحد است. اگر به موضوعات حوزه نفت و گاز علاقه مند هستید، انتخاب این دروس می‌تواند برای شما موثر باشد. در ادامه لیست این دروس را مشاهده می نمایید:
| دروس بسته فرآیندهای هیدروکربوری | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | فرآیندهای پتروشیمیایی | 3 |
| 2 | اصول شیمی و تکنولوژی پلیمر | 3 |
| 3 | مهندسی پالایش نفت | 3 |
| 4 | فرآیندهای گاز | 3 |
| 5 | اصول مهندسی احتراق | 3 |
| 6 | اصول مهندسی نفت | 3 |
| مجموع واحدها | 18 واحد | |
یک مهندسی شیمی اگر علاقه به فعالیت در زمینه مهندسی نفت و گاز دارد باید این بسته را انتخاب نماید. شما می توانید با انتخاب 5 درس از این بسته یا 4 درس از این بسته و 1 درس از سایر بسته ها، دروس اختیاری خود را پشت سر بگذارید.
دروس بسته بیوتکنولوژی و صنایع غذایی شامل 7 درس و 21 واحد می باشد. این دروس مطابق با نام خود به حوزه صنایع غذایی و محیط زیست می‌پردازد. در ادامه این دروس را مشاهده می نمایید:
| دروس بسته بیوتکنولوژی و صنایع غذایی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مهندسی صنایع غذایی | 3 |
| 2 | صنایع غذایی | 3 |
| 3 | بسته بندی مواد غذایی | 3 |
| 4 | شیمی و بیوشیمی مولکول های زیستی | 3 |
| 5 | میکروبیولوژی صنعتی و بیوتکنولوژی و آزمایشگاه | 3 |
| 6 | مهندسی بیوشیمی | 3 |
| 7 | بیوتکنولوژی ریست محیطی | 3 |
| مجموع واحدها | 21 واحد | |
شاید این بسته دروس اختیاری نشان دهنده ارتباط رشته مهندسی شیمی با رشته هایی همچون محیط زیست و صنایع غذایی باشد . شما می توانید با انتخاب 5 درس از این بسته یا 4 درس از این بسته و 1 درس از سایر بسته ها، دروس اختیاری خود را پشت سر بگذارید.
رشته مهندسی شیمی در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. این کاربرد زیاد و گرایش های متنوع این رشته سبب شده است تا یک مهندس شیمی بتواند در حوزه های مختلف مشغول به فعالیت شود. مهندسین شیمی در نقاط مختلف جهان از امنیت شغلی مطلوبی برخوردارند. بازار کار مهندسی شیمی صنایع مختلفی را شامل می شود، مانند: صنایع خودرو سازی، نظامی، شرکت های دارویی، نساجی، پتروشیمی و غذایی و… تنها تعدادی از آنهاست. برای تخصص در حوزه هر صنایعی لازم است در حین تحصیل دروس کارآمد در حوزه آن صنایع را پشت سر گذاشت.
دوره کارشناسی مهندسی شیمی به طور خاص و مستقل فاقد گرایش است اما برنامه درسی این رشته به گونه ای است که دانشجویان می توانند متناسب با علاقه خود دروسی مطابق با گرایش های اصلی این رشته انتخاب کنند. گرایش های تحصیلی مقطع کارشناسی مهندسی شیمی در قالب سه بسته ارائه می گردد. البته گرایش های مهندسی شیمی بیش از 3 گرایش است اما سه گرایش اصلی در دوره کارشناسی فعلی مطرح شده است. این سه گرایش عبارتند از : مهندسی فرآیند، فرآیندهای هیدروکربوری و بیوتکنولوژی و صنایع غذایی.
رشته مهندسی شیمی کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. یکی از کاربردهای این رشته در امر تحقیق و پژوهش یا تدریس می باشد. این رشته کاربردهای دیگری نیز دارد که برخی از این کاربردها در ادامه بیان شده است:
مدیر داخلی کارخانه: در این حرفه یک مهندس شیمی باید بر پروژه ها و کارهای روزانه یک کارخانه نظارت کند. از جمله وظایف یک مهندس شیمی به عنوان مدیر داخلی کارخانه بررسی محصولات پیش از عرضه می باشد.
مدیر عملیات: کار مدیر عملیات در سازمان ها و صنایع مختلف، متفاوت است. یک مهندس شیمی در نقش مدیر عملیات کارهای متفاوتی از جمله مدیریت اقلام، هماهنگی بین بخش های مختلف و … انجام می دهد.
مهندس ارشد شیمی: نظارت بر عملکرد کارکنان، آموزش به کارکنان و پرسنل جدید همکار و… از مهمترین وظایف یک مهندس ارشد شیمی می باشد.
درآمد فارغ التحصیلان رشته مهندسی شیمی در درجه نخست سطح تحصیلات فرد می باشد. سطح درآمد با رشته تخصصی و گرایش فرد رابطه دارد. فارغ التحصیلان مقطع دکتری در این رشته شرایط کاری و درآمد خوبی دارند و به راحتی جذب شرکت ها می شوند. و دکتری در رشته مهندسی شیمی محدود به تدریس دانشگاهی نیست. تجربه درکار و سطح تجربه در میزان حقوق مهندسین شیمی تاثیر دارد. نوع صنعتی که درآن اشتغال می یابند رابطه مستقیم با میزان دریافت دستمزدشان دارد. صنایعی مانند: پتروشیمی، نفت و دارو درآمدشان از مهندسین حوزه صنایع غذایی بیشتر است. از مشاغل پر درآمد در رشته مهندسی شیمی: مدیریت در کارخانه، مدیریت در عملیات (کارش هدایت فرآیند تولید است)، مهندس ارشد شیمی و… می‌باشد. درآمد مهندسین شیمی در شهر ها و کشورهای بزرگ بیشتر می باشد.
اصولا یک مهندس شیمی برای موفقیت به مهارت ارتباطی خوب نیاز دارد. این افراد باید روحیه کار تیمی داشته باشند. زیرا در روند کاری یا پروژه های اجرایی با یک گروه از افراد مختلف سر و کار دارند. همچنین داشتن مهارت در نرم افزارهای مرتبط با رشته و تسلط بر آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی بسیار مناسب است. در ایران امکان ادامه تحصیل در مقاطع اصلی دانشگاهی شامل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد.
گرایش های ارشد رشته مهندسی شیمی 16 مورد است که عبارتند از:
هر شخصی می تواند با توجه به علاقه اش یکی از گرایش های ذکر شده را انتخاب کند. این موضوع را نیز مدنظر قرار دهید که انتخاب هر گرایش به فرد قابلیت های مخصوصی اضافه خواهد کرد. گرایش های مرتبط با صنایع نفت و گاز محبوبیت بالاتری دارند.
دکتری رشته مهندسی شیمی در ایران شامل دو گرایش است. گرایش مهندسی شیمی و بیوتکنولوژی. علاقه مندان می توانند دوره دکتری مهندسی شیمی را در دانشگاه های معتبر کشور مانند : دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران و … پشت سر بگذرانند.
رشته مهندسی شیمی از رشته های پر طرفدار در دنیا می باشد. افراد زیادی برای تحصیل یا اشتغال در این رشته به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. هر دانشگاهی در هر کشوری جهت پذیرش دانشجو قوانین خود را دارد. مطمئنا افرادی که برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی راهی کشورهای دیگر می شوند ترجیح می دهند در دانشگاه های برتر تحصیل کنند. تسلط به زبان آموزشی هر کشوری جزء ضروریات لازم برای تحصیل در آن کشور می باشد. حتی بعضی دانشگاه ها مدرک زبان آن کشور را جزء مدارک از دانشجو می خواهند. مدت تحصیل در دانشگاه های کشور های خارجی در رشته مهندسی شیمی از سه سال تا پنج سال متفاوت است. تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور هزینه تحصیل و هزینه زندگی بالایی دارد. اما جهت کاهش هزینه داوطلبان بهتر است بورسیه تحصیلی آن دانشگاه را دریافت کنند.
برای تحصیل در رشته مهندسی شیمی در همه دانشگاه های خارجی بالا بودن نمرات درسی ریاضی، فیزیک و شیمی اهمیت دارد. در تمامی نقاط جهان مهندسین شیمی در اغلب کارخانه ها به کیفیت محصول و افزایش بهره وری کمک می کنند. در کارخانه ها و صنایع بزرگ تر به کاهش هزینه ها کمک می شود.
طبق آخرین نظام رتبه بندی مراکز اموزشی جهان QS در سال ۲۰۲۱ بهترین دانشگاه برای تحصیل در رشته مهندسی شیمی دانشگاه MIT یا همان موسسه فناوری ماساچوست (دانشگاهی خصوصی در شهر کمبریج، در ایالت ماساچوست امریکا) می باشد. دانشگاه استنفورد از معتبرترین دانشگاه های جهان که در نزدیکی سانفرانسیسکو در ایالت کالیفرنیا و کشور آمریکا در رتبه دوم قرار دارد. دانشگاه ملی سنگاپور با قرار گرفتن در رده سوم برترین دانشگاه های جهان، به عنوان برترین دانشگاه مهندسی شیمی آسیا نیز شناخته می شود. دانشگاه برکلی دانشگاهی دولتی در کالیفرنیا می باشد در رتبه ۴ قرار دارد. دانشگاه کمبریج در شهر کمبریج انگلستان قرار دارد و با قرار گرفتن در رتبه ۵ به عنوان برترین دانشگاه مهندسی شیمی اروپا شناخته می شود. قرار گرفتن دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور در رتبه ۶ نشان دهنده توجه و سرمایه گذاری کشور سنگاپور در پرورش فارغ التحصیلان این رشته دارد.
رشته مهندسی شیمی در کشورهای مختلف جهان با توجه به محیط کاری آن کشور غالبا درآمد مناسبی دارد. یک مهندس شیمی معمولی در کشوری همچون آمریکا سالانه بیش از ۷۵ هزار دلار درآمد دارد. در کشور کانادا میزان درآمد سالیانه مهندسین شیمی حدود ۶۶ هزار دلار می باشد. البته با توجه به سابقه کار افراد و سمت شغلی که دارند این میزان دستمزد می تواند به طور قابل ملاحظه ای افزایش یابد.
مهندسین شیمی و شیمیدانان حوزه فعالیتشان کاملا متفاوت است. اگر چه یک مهندس شیمی کارش با بسیاری از فرآیندها و واکنش های شیمیایی می باشد، اما فعالیتش با شیمیدان تفاوت زیادی دارد. یک فرد شیمیدان مکانیسم واکنش ها را بررسی می کند و به جستجوی مسیرهای جدید برای رسیدن به محصول نهایی است. اما یک مهندس شیمی اطلاعاتی را که از شیمیدان می گیرد به طرحهایی تبدیل می کند که قابل استفاده باشد و اثرات زیست محیطی را کاهش دهد. در واقع مهارت اصلی یک مهندس شیمی در حوزه ریاضیات، فیزیک و علوم مهندسی است و صرفا تاحدودی نیز با علم شیمی آشنایی دارد.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
