با توجه به تاثیر 50 درصدی معدل در کنکور نیاز است که امتحانات نهایی به خوبی پشت سر گذاشته شوند. به دلیل اینکه سوالات امتحان نهایی خرداد به صورت مفهومی و استنباطی است، از این رو شیوه های مفهومی خواندن امتحانات نهایی را ذکر کرده ایم.
خواندن عمیق فرآیند فعال خواندن متفکرانه و آگاهانه است که برای افزایش درک و لذت از یک متن انجام می شود. عمیق خواندن با سطح خواندن متفاوت است. به عمیق خواندن، آهسته خواندن نیز می گویند.
برای کسب ترفندهای مفهومی خواندن تا انتهای مقاله صبور باشید
با گزینه دو همراه باشید.
سوالات مفهومی امتحان نهایی چیست؟
سؤالات مفهومی سؤالاتی هستند که دانش آموز را ملزم به ایجاد پاسخ می کند تا صرفاً یادآوری چیزی! سوالات مفهومی سوالات درجه بالاتری هستند. آنها در سومین دسته از سه دسته وسیع مورد استفاده برای ارزیابی دانش دانش آموزان قرار می گیرند.
سوالات در سه دسته زیر جا می گیرند:
- 1. سوالات حفظی
- 2. سوالات الگوریتمی
- 3. سوالات مفهومی
سوالات حفظی در امتحان نهایی
- 1. از دانش آموزان بخواهید حقایق، معادلات یا توضیحات را به خاطر بیاورند.
- 2. نماد سدیم چیست؟
- 3. کدام یک از ترکیبات زیر نامحلول است: KCl، KNO3، AgCl، AgNO3؟
سوالات الگورتیمی در امتحان نهایی
از دانش آموزان بخواهید که از اطلاعات یا فرآیندها را به روشی که آموخته اند استفاده کنند. مثالها عبارتند از:
- 1. آرایش الکترونی یک اتم کبالت را بنویسید و تعداد الکترون های جفت نشده را مشخص کنید.
- 2. جرم CuO لازم برای تهیه 25.0 گرم مس (NO3)2 را تعیین کنید.
- 3. CuO + 2HNO3 –> Cu(NO3)2 + H2O
- 4. ساختار مولکولی NH3 را شناسایی کنید.
- 5. غلظت یون کلرید را در محلول اشباع AgCl تعیین کنید (Ksp = 1.8 x 10-10).
سوالات درجه بالاتر و مفهومی
سوالات مفهومی نیاز به ترکیب سوالات حفظی و الگوریتمی دارد. برای مثال:
- 1. ترجمه اطلاعات از کلمات به نمادها یا از نمادها به کلمات.
- 2. تفسیر اطلاعات به منظور انتخاب داده های مربوطه یا تعیین رابطه متقابل بین قطعات.
- 3. به کارگیری اصول در مسائل یا موقعیت های جدید، یعنی در مسائل یا موقعیت هایی که حاوی برخی از عناصر ناآشنا است.
- 4. تجزیه و تحلیل اطلاعات برای اصول و روابط اساسی یا سرنخ هایی برای اطلاعات مورد نیاز برای رسیدگی به یک مشکل یا سوال.
- 5. ترکیب یک فرضیه، آزمایش یا مدل منطقی از مجموعه ای از ورودی ها.
- 6. ارزیابی اطلاعات، آزمایش یا مدل جدید.
در امتحان نهایی 1402 و 1403 اکثر سوالات مفهومی هستند و دانش آموزان نیاز به تجزیه وتحلیل سوال دارند تا به پاسخ صحیح برسند.
مطالعه کردن با درس خواندن فرق دارد.
- مطالعه کردن به این معنی است که از روی متن کتاب یا جزوه بخوانیم و مباحث مهم را هایلایت نکنیم یا خلاصه نویسی نکنیم.
- اما درس خواندن به این معنی است که شما علاوه بر اینکه متن کتاب یا جزوه را می خوانید، همزمان خلاصه نویسی و یادداشت برداری هم انجام می دهید.
ایجاد نقشه ذهنی برای درس خواندن مفهومی بسیار حائز اهمیت است. اگر می خواهید که یک مطلب را عمقی درک کنید، نیاز است که از آن مبحث یک نقشه ذهنی ایجاد کنید.
اما چرا نقشه ذهنی برای مطالعه کردن مفهومی اهمیت دارد؟
- 1. استفاده از نقشه ذهنی سبب می شود تا مطالب را در مدت زمان کمتری مرور کنیم.
- 2. فایده دیگر نقشه ذهنی این است که به شفاف سازی مباحث، یادگیری عمیق تر و … کمک می کند.
نحوه ایجاد نقشه ذهنی برای مطالعه عمیق و مفهومی دروس
نحوه ایجاد نقشه ذهنی برای مطالعه عمیق و مفهومی دروس در زیر ارائه شده است:
- 1. با مفهوم اصلی شروع کنید.
ابتدا هدف اصلی نقشه ذهنی خود را مشخص کنید و آن را یادداشت کنید. از آنجایی که نقشه های ذهنی از درون شروع می شوند و به بیرون گسترش می یابند، ایده اصلی شما به موضوع اصلی نمودار تبدیل می شود. مفهوم اصلی شما می تواند این باشد:
- 1. مشکلی که سعی در حل آن دارید.
- 2. پروژه ای که در حال ایده گرفتن هستید.
- 3. یک مفهوم دشوار که شما سعی در یادگیری آن دارید.
- 2. شاخه ها را به مفهوم اصلی اضافه کنید.
اکنون که هدف اصلی نقشه ذهنی خود را مشخص کرده اید، شاخه ها را اضافه کنید که ابتدایی ترین موضوعات فرعی را مشخص می کند. شاخه ها باید به شما کمک کنند تا اطلاعات را سازماندهی کنید. کلمات کلیدی و عبارات کوتاه کافی خواهد بود.
- 3. با افزودن شاخه های بیشتر، موضوعات را کاوش کنید.
هنگامی که موضوعات اصلی را شناسایی کردید، شاخه های بیشتری اضافه کنید تا زمانی که اطلاعات مهم تمام شود.
- 4. تصاویر و رنگ ها را اضافه کنید.
سازماندهی را در نقشه ذهنی خود با استفاده از رنگ های استاندارد برای سطوح مختلف افکار در نمودار خود حفظ کنید. علاوه بر این، استفاده از تصاویر به شما کمک می‌کند تا قسمت‌های مختلف نقشه ذهنی خود را تجسم و به خاطر بسپارید.
- 5. اکنون که نقشه ذهنی شما آماده شد، بارها آن را مرور کنید، با این تکنیک شما به راحتی مطلب را به خاطر می سپارید.
5 راه آسان برای کمک به دانش آموزان برای خواندن عمیق تر
بسیار ناامید کننده و دلسرد کننده است که می بینیم دانش آموزان کل صفحات و پاراگراف ها را می خوانند اما هیچ ایده ای ندارند که واقعاً چه می خوانند و موضوع اصلی متن چیست. فقط به این دلیل که یک دانش آموز می تواند روان بخواند به این معنی نیست که آنها عمیقاً مطالعه می کنند.
چگونه برای امتحان نهایی مفهومی درس بخوانیم.
قبل از اینکه به جزئیات خواندن مفهومی بپردازیم، می خواهیم به طور خلاصه تعریف کنیم که استراتژی های خواندن عمیق چیست. زمانی که خواننده بر اساس واژگان و جملات استفاده شده، معنا و درک عمیق تری از متن می گیرد، یعنی فرد در حال مطالعه مفهومی است.
راهبردهای خواندن عمیق و مفهومی، مانند مواردی که در زیر ذکر شده است، به دانش آموزان کمک می کند تا مطالب را بهتر درک کرده و عمیق تر بخوانند.
چگونه برای امتحان نهایی مفهومی درس بخوانیم.
قبل از اینکه به جزئیات خواندن مفهومی بپردازیم، می خواهیم به طور خلاصه تعریف کنیم که استراتژی های خواندن عمیق چیست. زمانی که خواننده بر اساس واژگان و جملات استفاده شده، معنا و درک عمیق تری از متن می گیرد، یعنی فرد در حال مطالعه مفهومی است.
راهبردهای خواندن عمیق و مفهومی، مانند مواردی که در زیر ذکر شده است، به دانش آموزان کمک می کند تا مطالب را بهتر درک کرده و عمیق تر بخوانند.
1. تجزیه متن به متن های کوچکتر
یک استراتژی برای خواندن عمیق‌تر، تجزیه متون یا متن‌های طولانی‌تر به متن های کوچکتر برای خواندن هدفمندتر است.
2. هایلایت کردن کلمات و عبارت کلیدی
یکی دیگر از راهبردهای خواندن مفهومی این است که کلمات و عبارات کلیدی را هایلات کنید.
برای مثال:
این قسمت مربوط به کیست؟ شخصیت اصلی کیست؟ چه کسی در حال حاضر در حال صحبت یا تعریف داستان است؟ عمل کجا اتفاق می افتد؟ شخصیت ها کجا هستند؟ چرا شخصیت این کار را کرد؟ چرا این اتفاق می افتد؟ فکر می کنید در ادامه چه اتفاقی می افتد؟ کدام خط از داستان / پاراگراف این ایده را به شما می دهد؟ این کلمه به چه معناست؟ فلان عمل چه زمانی اتفاق افتاد؟ چه زمانی شخصیت ____ شد؟ داستان چگونه به پایان رسید؟ شخصیت چه حسی دارد؟ از کجا می دانید این کلمه به معنای _____ است؟
با هایلایت کردن کلمات کلیدی با استفاده از این نوع سوالات، دانش آموزان بهتر می توانند به شواهد متنی برای حمایت از پاسخ های خود استناد کنند. این روش، مهارت های خواندن آنها را تقویت می کند، زیرا آنها باید به طور مداوم متن را بازخوانی کنند تا پاسخ های خود را بیابند.
3. خواندن مفهومی از طریق بلندخوانی
یکی دیگر از راه‌های آسان اما بسیار مؤثر برای کمک به دانش‌آموزان برای خواندن عمیق‌تر، بلندخوانی است.
4. خواندن مفهومی برای امتحان نهایی از طریق سوال پرسیدن از خود
تظاهر کنید که معلمی در سرتان وجود دارد که در حین مطالعه از شما سؤال می‌پرسد. هر چقدر هم که این کار تخیلی به نظر برسد، اما انجام آن توصیه می شود. دانش‌آموزان بهتر است تجسم کرده و وانمود کنند که صدای معلم در سرشان است و آنها را راهنمایی می‌کند.
دلیل نمره کم گرفتن دانش آموزان در امتحان نهایی 1402
یکی از مهمترین دلایل نمرات و معدل پایین دانش آموزان در امتحان نهایی 1402 این بود که سطح سوالات مفهومی و استباطی شده باشد، دانش آموزانی که به حفظ کردن عادت کرده بودند، نتوانستند از عهده سوالات مفهومی امتحانات نهایی بربیایند. دلایلی که اکثر دانش آموزان مفهومی درس نمی خوانند، در زیر ذکر شده است:
- 1. صرف زمان زیاد
دانش آموزان می دانند که آهسته خواندن و مفهومی خواندن نیاز به صرف زمان قابل توجهی دارد تا در نهایت به دیدگاه استباطی و قیاسی از آن مبحث رسید، به همین دلیل به دلیل عدم برنامه ریزی موفق به خواندن مفهومی نمی شوند که پیامد این کار خود را در معدل پایین امتحان نهایی یا تراز پایین در کنکور نشان می دهد.
- 2. درک کردن اشتباه فرایند مفهومی خواندن
مقاومت در برابر خواندن عمیق و مفهومی ممکن است به این دلیل باشد که دانش آموزان در واقع فرآیند خواندن را اشتباه درک کرده اند. آنها ممکن است بر این باور باشند که تندخوان هستند و نیازی به بازخوانی دوباره ندارند.
منظور ما از خواندن عمیق و مفهومی مجموعه‌ای از فرآیندهای پیچیده است که ذهن را درگیر می کند و دانش آموز قادر به استدلال استنتاجی و قیاسی، ، تحلیل انتقادی، تأمل و بینش است. با توجه به اینکه در امتحانات نهایی، سوالات به صورت مفهومی و استباطی است، از این رو بهتر است با مفهومی خواندن دروس آشنا باشید. برای این کار، استراتژی های زیر توصیه می شود:
استراتژی های خواندن عمیق
همان طور که ذکر دلیل اجتناب دانش‌آموزان از فرآیند خواندن عمیق و مفهومی این است که مستلزم صرف زمان قابل توجهی است.
یک دانش آموز رتبه برتری چگونه درس می خواند؟
هنگامی که دانش آموزان برتر و کارشناسان حرفه ای درس می خوانند، مراحل زیر را انجام می دهند:
- 1. آن ها متون دشوار را آهسته می‌خوانند و اغلب بازخوانی می‌کنند. این کار را تا حدی تکرار می کنند که متن قابل درک باشد. آنها متن دشواری را که برای بار دوم و سوم می خوانند، این خواندن را به عنوان پیش آگهی ذهنی در نظر می گیرند.
- 2. آنها قسمت های گیج کننده ای که در متن کتاب وجود دارد را در ذهن نگه داشته و با مطالعه قسمت های بعد، سعی در روشن کردن مطلب نامفهوم دارند.
- 3. آنها در حین مطالعه، بخش های مختلف را خلاصه می کنند و اغلب جملات اصلی را در حاشیه می نویسند.
- 4. آنها با پرسیدن سؤال، ابراز اختلاف نظر، پیوند دادن متن با سایر بخش ها ها یا تجربه شخصی با متن درس اخت شده و تعامل دارند.
نوشتن و خواندن عمیق
چرا علامت گذاری یک کتاب برای خواندن ضروری است؟
- 1. اول اینکه شما را بیدار نگه می دارد. (منظورم صرفاً هوشیار کردن نیست؛ منظورم بیدار است.)
- 2. در وهله دوم، خواندن، اگر فعال باشد، با اندیشه همراه است، درنتیجه اندیشیدن تمایل دارد خود را با کلمات، گفتاری یا نوشتاری بیان کند.
- 3. کتاب علامت‌گذاری شده معمولاً کتاب فکری است.
- 4. در نهایت، نوشتن به شما کمک می‌کند افکاری را که داشتید یا افکاری که نویسنده بیان کرده است را به خاطر بسپارید.”
در یک مطالعه جذاب، که در آزمایشگاه شناخت دینامیکی دانشگاه واشنگتن انجام شد و در مجله علوم روانشناسی در سال 2009 منتشر شد، محققان از اسکن مغز برای بررسی آنچه در سر افراد هنگام خواندن داستان می‌گذرد، استفاده کردند. آنها دریافتند که “خوانندگان هر موقعیت جدیدی را که با آن مواجه می‌شوند، شبیه‌سازی ذهنی می‌کنند. برای مثال در یک روایت، جزئیات مربوط به اعمال و احساسات از متن داستان گرفته شده و با دانش شخصی از تجربیات گذشته ادغام شده است. نواحی مغزی که در اسکن مغزی فعال شده است، اغلب (منعکس کننده تصورات، تجربیات یا مشاهده فعالیت‌های مشابه در دنیای واقعی هستند) نیکول اسپیر، محقق ارشد این مطالعه، می‌گوید خواندن عمیق به هیچ وجه یک تمرین منفعل نیست. بلکه خواننده تبدیل به کتاب می شود.»
روش های افزایش تسلط برای 20 گرفتن در امتحان نهایی
روش های افزایش تسلط برای 20 گرفتن در امتحان نهایی در زیر ارائه شده است:
- 1. علامت زدن متن یا هایلات کردن متن
- 2. تجسم ذهنی
- 3. بلند خوانی
- 4. سوال پرسیدن و علامت زدن کلمات کلیدی که پاسخ آن پرسش است.
- 5. توضیح دادن مطلب
- 6. طرح سوال
- 7. خلاصه نویسی
پرسش و پاسخ
خواندن عمیق به معنای خواندن با دقت بیشتر یک متن است. این بدان معناست که باید زمان و تمرکز کافی را صرف کنید تا مطمئن شوید که واقعاً آنچه را که متن می گوید درک می کنید.
برگزاری امتحانات نهایی به‌صورت تمام الکترونیک نیازمند این است که راهنمای تصحیح به عبارات کلیدی تبدیل شود تا ماشین بتواند برگه‌های امتحانی را تصحیح کند. البته باید امکانات آن تأمین شود؛ اکنون انواع دستخط‌ها را اسکن شده داریم که می‌توان آن را به ماشین ارائه کرد؛ برای امتحانات خرداد ۱۴۰۳ تصحیح تمام الکترونیک نداریم.
سؤالات مبتنی بر مفهوم معمولاً بر یک مفهوم یا ایده خاص متمرکز می شوند. آنها ممکن است تعریفی از مفهوم یا مثالی از نحوه عملکرد آن در یک موقعیت خاص بخواهند. به عنوان مثال، یک سوال مفهومی ممکن است به این صورت باشد که “تعریف گرانش چیست؟یا آیا می توانید یک مثال از یک واکنش شیمیایی بیاورید؟
