معرفی رشته اقیانوس شناسی
رشته اقیانوس شناسی (Oceanography) مطالعه تمام جنبه های اقیانوس است. اقیانوس شناسی طیف گسترده ای از موضوعات، از حیات دریایی و اکوسیستم ها گرفته تا جریان ها و امواج، حرکت رسوبات، و زمین شناسی بستر دریا را پوشش می دهد. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد و شرایط ادامه تحصیل در رشته اقیانوس شناسی در ایران و جهان بپردازیم.
اطلاعات حاصل از اکتشاف اقیانوس در رشته اقیانوس شناسی می تواند به ما کمک کند تا بفهمیم که چگونه تغییرات در محیط زمین، از جمله تغییرات آب و هوا، بر زندگی تأثیر می گذارد و تحت تأثیر آن قرار می گیریم. بینش‌های اکتشاف اقیانوس می‌تواند به ما در درک بهتر زلزله، سونامی و سایر خطرات کمک کند.
تاریخچه رشته اقیانوس شناسی
تاریخچه رشته اقیانوس شناسی را می توان به چهار مرحله تقسیم کرد:
- کاربردها و اکتشافات باستانی (5000 سال قبل از میلاد – 800 سال بعد از میلاد)
- قرون وسطی (800 – 1400)
- سفرهای اکتشافی اروپایی (1400 – 1700)
- تولد علوم دریایی (1700 – 1900)
سر جان موری (1841-1914) به طور گسترده ای به عنوان بنیانگذار اقیانوس شناسی شناخته می شود، او اولین کسی بود که از این اصطلاح استفاده کرد. اقیانوس شناسی مدرن تنها کمی کمتر از ۱۳۰ سال پیش، یعنی در اواخر قرن نوزدهم، پس از اینکه آمریکایی ها، بریتانیایی ها و اروپایی ها اکتشافاتی را برای کشف جریانات اقیانوسی، حیات اقیانوس ها و بستر دریا در سواحل خود راه اندازی کردند، به عنوان یک رشته علمی آغاز شد. دپارتمان اقیانوس‌شناسی در دانشگاه تگزاس A&M در سال 1949، تحت نظارت مأموریت کمک‌های زمینی دانشگاه برای کمک به ایالت با چالش‌های نوظهور در خلیج مکزیک در مقابله با بیماری‌های صدف، بلایای ساحلی، طراحی سکوی نفت و طراحی خط لوله تأسیس شد. با چهار استاد، دپارتمان اقیانوس شناسی به اولین گروه دانشگاهی اقیانوس شناسی در کشور تبدیل شد. این وزارتخانه در اوایل دهه 1950 هواشناسی را به برنامه خود اضافه کرد و رسماً به اداره اقیانوس شناسی و هواشناسی تبدیل شد.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته اقیانوس شناسی
شاخه ای از علم که به ویژگی های فیزیکی و زیستی اقیانوس ها و پدیده های مختلف مرتبط با آن می پردازد، اقیانوس شناسی نامیده می شود. این رشته به مطالعه اقیانوس می پردازد و از آن به عنوان اقیانوس شناسی یاد می شود. رشته اقیانوس شناسی علم بین رشته ای است و مجموعه ای از فعالیت های آموزشی و پژوهشی در زمینه مسائل اقیانوس شناسی ازجمله زمین شناسی دریا، زیست شناسی دریا، آلودگی و حفاظت محیط زیست دریا، شیمی دریا و فیزیک دریاست. به طور کلی یک اقیانوس شناس اقیانوس را مطالعه می کند.
همچنین اقیانوس شناسی طیف گسترده ای از موضوعات، از جمله حیات دریایی و اکوسیستم، گردش اقیانوس، تکتونیک صفحه و زمین شناسی بستر دریا، خواص شیمیایی و فیزیکی اقیانوس را پوشش می دهد. اقیانوس شناسان دمای اقیانوس، چگالی، امواج، جزر و مد و جریان ها را بررسی کرده و از این طریق برای مدیریت و برنامه ریزی جهت اقلیم و آب و هوا کمک می کنند.
به طور خلاصه مطالعه دریا در تمام جنبه های آن اعم از اقیانوس شناسی، پدیده های ژئوفیزیکی، اکتشافات زیر دریا، کاربری های اقتصادی و نظامی و غیره در حیطه رشته اقیانوس شناسی می گنجد. هدف از آموزش اقیانوس شناسی، توسعه آگاهی و درک دانشجویان پذیرفته شده در این دوره به فرآیند و ارتباطات داخلی در محیط های طبیعی و مصنوعی بصورتی که به ارزش ها و نظریات، انگیزه ها و تعهدات خود نسبت به حمایت و حفاظت از محیط زیست و اقیانوس جامعه عمل بپوشانند و بتواند اقداماتی برای حل مسائل محیط زیست و رفع آلودگی های آن به عمل آورند.
رشته اقیانوس شناسی در یک نگاه
رشته اقیانوس شناسی زیر مجموعه کنکور سراسری ریاضی و فیزیک و علوم تجربی است و علاقه مندان به این رشته در کشور ما باید از طریق کنکور سراسری برای ورود به آن اقدام کنند. این رشته بین داوطلبین محبوبیت زیادی داشته و رقابت برای ورود به آن زیاد است. شرایط بازار کار رشته اقیانوس شناسی در ایران به طور معمول مناسب است. دانشجویان می توانند در صورت کسب مهارت های تخصصی و افزایش دانش به درآمدهای قابل توجهی دست پیدا کنند. رشته اقیانوس شناسی در دانشگاه های مختلفی به عنوان یک رشته کاربردی و پرطرفدار تدریس می شود. این رشته در مقطع کارشناسی در 4 سال تحصیلی ارائه می شود. دانشجویان در این دوره اطلاعات کافی در زمینه علوم پایه، دانش پایه درباره مسائل محیط زیست، مسائل آلودگی های محیط زیست، دریا و اقیانوس، آشنایی با روش های رفع آلودگی های محیط زیست، دریا و اقیانوس و توسعه و اثرات آن بر محیط زیست و اقیانوس کسب می کنند.
رشته اقیانوس شناسی در ایران
رشته اقیانوس شناسی در ایران یک رشته پرکاربرد و مهم تلقی می شود. امروزه باتوجه به کاهش روزافزون ذخایر مناطق خشکی، نیاز بشر به محیط های دریایی روز به روز در حال افزایش است. کشور ایران دارای مرزهای آبی قابل ملاحظه ای در شمال و جنوب می باشد. بنابراین فعالیت ها در محیط های دریایی برای استفاده از منابع آبی، توسعه شهری و سازه های دریایی، ترابری دریایی و دفاعی نیازمند بهره گیری از این علم است، خصوصا اینکه کشور ایران دارای حدودا بیش از 2000 کیلومتر مرز آبی است. شناخت ساختارها و فرایندهای دریایی و به کارگیری نتایج تحقیقات در زمینه اقیانوس شناسی برای رفع تنگناهای فعالیت های اقتصادی، توسعه ای و صنعتی دریایی، بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد.
اقیانوس شناسی، همانطور که از نام آن پیداست، رشته خاصی است که با اقیانوس ها سروکار داشته و وسعت و عمق، اجزای فیزیکی و کیفیت شیمیایی آب ها را بررسی می کند. حیات بیولوژیکی دریایی و نوع منابع طبیعی موجود در آن نیز از دیگر مسائل مهم مطرح شده در رشته اقیانوس شناسی است که می تواند برای برنامه ریزی غذایی کمک شایانی کند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته مهندسی حمل و نقل ريلی
دانشجویان رشته اقیانوس شناسی براساس شرایط مندرج در آئین نامه کنکور سراسری و از بین دارندگان دیپلم ریاضی و فیزیک و همچنین علوم تجربی انتخاب می شوند. پذیرش در رشته اقیانوس شناسی از دو جنبه مهم قابل بررسی است. در وهله اول شرایط این رشته باید از نظر تعداد رقبا بررسی شود. هر ساله داوطبین زیادی برای ورود به این رشته اقدام می کنند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که علاقه مندی برای ورود به این رشته زیاد است و شاهد رقابت قابل توجهی برای ورود به این رشته هستیم. در وهله دوم ظرفیت پذیرش دانشگاه ها نیز در پذیرش رشته اقیانوس شناسی تاثیر دارد. دانشگاه های محدودی در سراسر کشور امکان پذیرش این رشته را فراهم کرده اند.
با حذف زیرگروه های کنکور سراسری و حذف دروس عمومی از کنکور سراسری، این آزمون تنها شامل دروس تخصصی است. برای ورود و پذیرش در رشته اقیانوس شناسی باید به دروس تخصصی ریاضی و فیزیک با ضرایب مختلف پاسخ دهید. از طرف دیگر با توجه به اینکه رشته اقیانوس شناسی زیر مجموعه گروه علوم تجربی نیز است؛ بنابراین برای ورود به این رشته از طریق علوم تجربی باید دروس تخصصی مرتبط با آن را پاسخ دهید. ضرایب دروس تخصصی برای ورود به رشته اقیانوس شناسی در جداول زیر ارائه شده است.
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور ریاضی | |||
ریاضی | 4 | ||
فیزیک | 3 | ||
شیمی | 2 | ||
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور تجربی | |||
زمین شناسی | 0 | ||
ریاضی | 2 | ||
زیست | 4 | ||
فیزیک | 2 | ||
شیمی | 3 | ||
همان طور که در جدول کنکور ریاضی و فیزیک مشاهده می کنید، دروس ریاضی و فیزیک تاثیر زیادی برای پذیرش در این رشته داشته بنابراین شما باید مطالعه کاملی روی تمامی دروس ریاضی و فیزیک داشته باشید تا با رتبه عالی به دانشگاه مورد علاقه خود راه پیدا کنید. لازم به توضیح است که شرکت در آزمون های مشابه تا حد زیادی شما را برای کنکور سراسری آماده کرده و شرایط بهتری را در روز آزمون برای شما فراهم می کند. در نظر داشته باشید در بسیاری از مواقع سوالات کنکور ریاضی و فیزیک تشابه زیادی به آزمون های آزمایشی استاندارد دارند.
همچنین همان طور که در جدول کنکور علوم تجربی مشاهده می کنید، دروس تخصصی زیست و شیمی تاثیر زیادی برای پذیرش در این رشته داشته؛ بنابراین برای قبولی و کسب رتبه برتر باید دروس تخصصی با ضرایب متفاوت را به خوبی پاسخ دهید. شما می توانید با شرکت در آزمون های آزمایشی مشابه استاندارد یک قدم از دیگران جلوتر باشید. زیرا بسیاری از سوالات کنکور تجربی مشابه آزمون های آزمایشی برگزار شده است. شرکت در این آزمون های آزمایشی می تواند شما را تا حدی با شرایط کنکور اصلی آشنا کرده و شرایط بهتر و بدون استرسی را برایتان مهیا کند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته اقیانوس شناسی
با توجه به اینکه درصد قابل توجهی از دانش آموزان برای ورود به رشته اقیانوس شناسی به دنبال انتخاب دانشگاه های برتر هستند، بنابراین بهتر است در مورد دانشگا های برتر رشته اقیانوس شناسی آگاهی داشته باشید. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که تمامی دانشگاه های کشور از نظر جایگاه علمی و کیفیت آموزشی در شرایط خوبی قرار داشته و فارغ التحصیلان از سراسر دانشگاه های کشور می توانند در جایگاه های شغلی خوبی مشغول به کار شوند. با این حال از جمله دانشگاه های برتر این رشته را می توان به دانشگاه های تهران، دانشگاه مازندارن، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، دانشگاه تربیت مدرس نام برد.
دو نمونه کارنامه قبولی در رشته اقیانوس شناسی
برای اینکه با دیدی باز و به صورت واقع بینانه برای ورود به رشته اقیانوس شناسی آماده شوید بهتر است تا دو نمونه کارنامه قبولی رشته اقیانوس شناسی را مشاهده کنید. البته توجه داشته باشید که شرایط پذیرش و همچنین درصدها و تراز لازم برای قبولی در رشته اقیانوس شناسی هر ساله متفاوت است. زیرا براساس ظرفیت اعلام شده از سوی دانشگاه های کشور، میزان رقابت از سوی دانش آموزان و همچنین سهمیه های مختلف اعلام شده، قبولی در کنکور سراسری شرایط متفاوتی به خود می گیرد. با این حال مشاهده دو نمونه کارنامه قبولی در رشته اقیانوس شناسی می تواند شما را با شرایط ورود به این رشته آشنا کند.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
گرایش های رشته اقیانوس شناسی
بسیاری از رشته ها در مقطع کارشناسی فاقد گرایش هستند و گرایش های تخصصی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری اعمال می شود. رشته اقیانوس شناسی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به گرایش های مختلفی تقسیم شده که دانشجویان می توانند براساس علاقه در گرایش مد نظر خود مشغول به تحصیل شوند. از آنجایی که نظام آموزشی ایران در راستای هم سو شدن با نظام آموزشی در کشورهای مطرح است، بنابراین از طرح لوزی پیروی می کند. طرح لوزی به گونه ای است که در دوره کارشناسی فاقد گرایش است و در دوره ارشد گرایش های مختلفی برای رشته ها تعیین می شود و دوباره در دوره دکتری، گرایش ها با همدیگر تجمیع می شوند.
در برنامه درسی قبلی امکان انتخاب گرایش وجود داشته که بر اساس آن گروه های آموزشی، به صلاحدید، برای هر ورودی گرایش خاصی را می توانستند انتخاب کنند. این روند باعث پراکندگی و آشفتگی فارغ التحصیلان می شد به گونه ای که دو فرد با یک مدرک (کارشناسی اقیانوس شناسی) دارای توانایی های متفاوتی بودند که برای سازمانهای استخدامی قابل تشخیص نبود. بنابراین در این برنامه درسی کلیه گرایش ها حذف شد و برنامه ای مشتمل بر مهمترین دروس تمام گرایش ها در نظر گرفته شده است. به این ترتیب فارغ التحصیلان این رشته قادر به ادامه تحصیل در رشته های بسیار زیادی می باشند و امکان به کار گیری از ایشان در مراکز متنوع تر وجود خواهد داشت.
واحدهای درسی رشته اقیانوس شناسی
اکنون نوبت به واحدهای درسی رشته اقیانوس شناسی می رسد. دقت داشته باشید که واحدهای درسی تمامی رشته ها هر چند سال یکبار توسط شورای عالی برنامه ریزی آموزش کشور زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بازنگری قرار می گیرد. تدوین برنامه درسی رکن اساسی در هر سیستم آموزشی محسوب شده و بازنگری برنامه های درسی متناسب با نیاز جامعه، تحولات علمی و بازار کار، از ضرورت های توسعه آموزش عالی است. با توجه به اینکه یکی از مهم ترین دغدغه های آموزشی، عدم انطباق دوره ها با نیازهای واقعی جامعه است، بنابراین به روزرسانی محتوای دروس و تدوین برنامه درسی جدید دوره کارشناسی اقیانوس شناسی انجام شده است. البته این بازنگری به صورت جزئی بوده و شاهد تغییرات عمده ای در واحدهای درسی نخواهید بود. برای مثال ممکن است برخی از واحدهای درسی کم یا زیاد شده و یا تغییراتی در سرفصل برخی از دروس ایجاد شده باشد. در این بخش آخرین بازنگری واحدهای درسی رشته اقیانوس شناسی را بیان کرده ایم. در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته اقیانوس شناسی در مقطع کارشناسی را در دانشگاه های کشور مشاهده کنید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته اقیانوس شناسی | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه | 25 واحد | ||
دروس تخصصی | 78 واحد | ||
اختیاری | 10 واحد | ||
جمع | 135 واحد | ||
در ادامه هر یک از واحدهای درسی رشته اقیانوس شناسی را به صورت جداگانه و با عنوان تعداد واحد هر درس برای شما عنوان می‌کنیم تا شناخت شما نسبت به این رشته کامل شود.
دروس عمومی رشته اقیانوس شناسی
در اولین بخش به معرفی دروس عمومی رشته اقیانوس شناسی می پردازیم. دروس عمومی تاثیری در مهارت های تخصصی نداشته و بیشتر برای ارائه دروسی جهت آشنایی با تاریخ، فرهنگ و افزایش شناخت معرفتی در جامعه به کار می رود. دروس عمومی زیر نظر گروه عمومی و معارف تعیین شده و به صورت مشترک در تمامی رشته ها ارائه می شود. دانشجویان تمامی رشته ملزم به سپری کردن دروس عمومی تعیین شده در مقطع کارشناسی هستند. در جدول زیر می توانید واحدهای درسی عمومی را مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی 1 | 1 واحد | ||
تربیت بدنی 2 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن 22 واحد دروس عمومی رشته اقیانوس شناسی وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 22 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
برای این رشته در دروس عمومی، 12 واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته اقیانوس شناسی دوره کارشناسی پیوسته 22 واحد خواهد شد.
دروس پایه رشته اقیانوس شناسی
دسته دوم از واحدهای درسی شامل دروس پایه است. دروس پایه زمینه سازی اولیه را برای آشنایی دانشجویان با دروس اصلی و تخصصی انجام می دهند. این دروس با هدف تقویت بنیه علمی و زمینه سازی برای اخذ دروس اصلی و تخصصی ارائه شده و در تمامی رشته بخش اعظم واحدهای درسی مربوط به دروس پایه است. دروس پایه بیشتر برای آماده کردن ذهنیت دانشجویان برای کسب مهارت ها و تخصص های اصلی ارائه می شود. همچنین دروس پایه پلی بین دروس دبیرستان و دروس کارشناسی هستند. این دروس نکات اشتراکی زیادی با دروس دبیرستان داشته و بیشتر برای مرور اطلاعات گذشته و ارائه اطلاعات به صورت تخصصی تر در دوره کارشناسی تعیین شده است. در جدول زیر می توانید 25 واحد درسی در نظر گرفته شده به عنوان دروس پایه برای اقیانوس شناسی را مشاهده کنید:
| دروس پایه رشته اقیانوس شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | ریاضی 1 | 3 |
| 2 | ریاضی 2 | 3 |
| 3 | شیمی عمومی | 3 |
| 4 | آزمایشگاه شیمی عمومی | 1 |
| 5 | مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی | 3 |
| 6 | زمین شناسی عمومی | 3 |
| 7 | فیزیک 1 | 3 |
| 8 | فیزیک 2 | 3 |
| 9 | زیست شناسی عمومی | 3 |
| مجموع واحدها | 25 | |
با توجه به اینکه اولین درسی که هر دانشجویی در دانشگاه با آن مواجه می شود، دروس پایه هستند و این دروس به صورت پیش نیاز یا هم نیاز برای دروس اصلی و تخصصی ارائه می شود؛ بنابراین دانشجویان ملزم به سپری کردن واحدهای تعیین شده دروس پایه از همان ابتدای ترم هستند. برای اینکه برای اخذ دروس تخصصی در طول ترم مشکلی پیش نیاد باید برای اخذ دروس پایه برنامه ریزی داشت. دروس پیش نیاز منظور دروسی هستند که گذراندن آن ها برای برداشتن یک درس دیگر الزامی است. یعنی باید درس 1 را گذرانده باشید تا بتوانید درس 2 را اخذ کنید. به طور معمول دروس پایه معمولا در کلاس های مشترک ارائه شده و پس از گذراندن این دروس، دانشجویان تفکیک شده و در دانشکده های خود مشغول تحصیل خواهند شد.
دروس تخصصی رشته اقیانوس شناسی
دروس تخصصی رشته اقیانوس شناسی از مهمترین بسته دروس است که در دوره دانشگاه ارائه می شود. این دروس سبب انتقال مفاهیم اصلی شده و دانشجو را با حیطه تخصصی کار آشنا کرده و ماهیت های اصلی رشته را آموزش می دهد. دانشجویان با مطالعه دروس تخصصی به صورت کامل با بازار کار رشته آشنا شده و می دانند که در بازارکار باید در چه حیطه ای مشغول به کار شوند. دروس تخصصی رشته اقیانوس شناسی هر آن چیزی که باید یک اقیانوس شناس بداند را به او ارائه می دهد از این رو کسب نمره خوب برای آن ها بسیار مهم و ضروری است. در جدول زیر می توانید 78 واحد درسی رشته اقیانوس شناسی را مشاهده کنید.
| دروس تخصصی رشته اقیانوس شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مبانی فیزیک دریا | 3 |
| 2 | مبانی شیمی دریا | 2 |
| 3 | آزمایشگاه مبانی شیمی دریا | 1 |
| 4 | مبانی زیست دریا (گیاهان دریا) | 3 |
| 5 | مبانی زیست دریا (جانوران دریا) | 3 |
| 6 | زمین شناسی دریایی | 3 |
| 7 | آزمایشگاه زمین شناسی دریایی | 1 |
| 8 | هواشناسی عمومی | 3 |
| 9 | ابزار شناسی در فیزیک دریا | 2 |
| 10 | آشنایی با مقررات و ایمنی در دریا | 2 |
| 11 | مبانی اکولوژی دریا | 3 |
| 12 | آمار و تجزیه و تحلیل داده های اقیانوسی | 3 |
| 13 | آشنایی با ویژگی های زیستی آبهای ایران | 2 |
| 14 | آشنایی با ویژگی های غیرزیستی آبهای ایران | 2 |
| 15 | دورسنجی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS) | 3 |
| 16 | آلودگی دریا | 3 |
| 17 | رسوب شناسی | 2 |
| 18 | آزمایشگاه رسوب شناسی | 1 |
| 19 | محیط زیست سواحل | 3 |
| 20 | محیط های رسوبی | 2 |
| 21 | مبانی دینامیک اقیانوس ها | 3 |
| 22 | شیمی معدنی دریا | 3 |
| 23 | مبانی تئوری امواج و جزر و مد | 3 |
| 24 | روش های عددی و مدل سازی | 3 |
| 25 | ژئوفیزیک دریایی | 3 |
| 26 | ژئومورفولوژی سواحل | 3 |
| 27 | شیمی آلی دریا | 3 |
| 28 | شیمی تجزیه دریا | 3 |
| 29 | بیوشیمی | 3 |
| 30 | فیزیولوژی جانواران دریا | 3 |
| 31 | زمین شناسی مهندسی | 2 |
| مجموع واحد ها | 78 | |
دروس تخصصی بسیار حائز اهمیت هستند، اگر دانشجو حتی یکی از واحدهای درسی را پاس نکرده باشد از لحاظ آموزش فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است. بنابراین بهتر است از همان ابتدای ترم برای اخذ دروس تخصصی و دروسی که پیش نیاز یا هم نیاز این دروس هستند برنامه ریزی داشته باشید.
دروس اختیاری رشته اقیانوس شناسی
دروس اختیاری از دیگر مجموعه واحدهای درسی است که برای کسب مهارت بیشتر در گرایش های ارشد یا دکتری ارائه می شود. همچنین دروس اختیاری سبب شده تا نیازهای دانشی فرد برای ورود به بازار کار برطرف شود. همچنین اگر دانشجویان دروس اختیاری مناسب با بازار کار را پاس کرده باشند، بهتر می دانند که در کدام حیطه تخصصی مشغول به کار شوند و از این رو یک قدم نسبت به سایرین جلوتر هستند. در جدول زیر می توانید دروس اختیاری رشته اقیانوس شناسی را در مقطع کارشناسی مشاهده کنید:
| دروس اختیاری رشته اقیانوس شناسی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | معادلات دیفرانسیل و کاربرد آن | 3 |
| 2 | مکانیک سیالات | 3 |
| 3 | زمین شناسی ساختمانی | 3 |
| 4 | فرسایش و انتقال رسوب | 3 |
| 5 | ژئوشیمی دریا | 2 |
| 6 | ژنتیک آبزیان | 3 |
| 7 | میکروبیولوژی دریا | 3 |
| 8 | بیوتکنولوژی و اصلاح نژاد آبزیان | 3 |
| 9 | زبان تخصصی | 2 |
| 10 | ارزیابی محیط زیست | 2 |
| 11 | گردش آب دریاها | 2 |
| 12 | حفاظت ساحلی | 2 |
| 13 | برهم کنش هوا – دریا | 2 |
| 14 | زیباسازی سواحل و آلودگی آب ها | 2 |
| 15 | پلانکتونهای دریایی | 2 |
| 16 | بنتوزهای دریایی | 2 |
| 17 | فناوری شیرین سازی آب دریا | 2 |
| 18 | شیمی اتمسفر دریا | 2 |
| 19 | روش های تجزیه آب | 2 |
| مجموع واحد ها | 45 | |
از این 45 واحد دروس اختیاری دانشجو موظف به اخذ 10 درس اختیاری است. لازم به ذکر است که دروس اختیاری زیر نظر گروه ارائه شده و دانشجویان موظف بوده تا تعداد واحدهای درسی مشخصی را برای تکمیل تعداد واحدهای کلی رشته اخذ کنند. دقت داشته باشید که در هنگام انتخاب دروس اختیاری باید گرایشی که علاقه مندی بیشتری به آن دارید یا فکر می کنید که در آینده با آن بیشتر سروکار داشته را انتخاب کنید. همچنین می توانید از بین واحدها به دنبال اخذ دروسی باشید که نیازهای شما را برای موفقیت در آینده بیشتر برآوررده می کنند.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته اقیانوس شناسی
قبل از اینکه به معرفی بازار کار رشته اقیانوس شناسی در ایران بپردازیم. بهتر است یک نکته مهم در مورد این رشته را با شما در میان بگذاریم. رشته اقیانوس شناسی از نظر ماهیت اصلی خود بسیار پرکاربرد است. اما در جامعه، برنامه ریزی مناسبی برای فارغ التحصیلان این رشته نشده است. به طور کلی مانند سایر عرصه ها برنامه ریزی دقیق برای کشف استعدادهای این رشته نشده و درصد قابل توجهی از پتانسیل های دانش آموختگان از بین می رود. اما با این حال در صورت کسب دانش تخصصی و تقویت رزومه می توانید به یک جایگاه کاری مناسب و یک درآمد خوب و عالی رسید.
البته در مورد رشته اقیانوس شناسی بهتر است بدانید که چشم انداز کاملا رقابتی برای آن در آینده وجود دارد. از آنجائی که این رشته دارای دروس متنوع و بین رشته ای تخصصی بوده، می توان گفت اکثر فارغ التحصیلان این رشته در آینده با احتمال بالایی جذب بازار کار می شوند، چرا که پیشنهاد راه اندازی این رشته بنا به درخواست صنایع و سازمان های مختلف کشور بوده است.
دانش آموختگان رشته اقیانوس شناسی در صورت کسب مهارت ها و تخصص های مورد نیاز جامعه، می توانند به بازار کار خوب، ردیف و جایگاه های شغلی مناسب دست پیدا کنند. در زیر برخی از سازمان هایی که فارغ التحصیلان رشته اقیانوس شناسی می توانند در آن ورود کنند، ارائه شده است:
- مجتمع علوم آزمایشگاهی شامل کارگاه ها و آزمایشگاه های مختلف
- دانشکده علوم دریایی و دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری
- سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، سازمان شیلات کشور، سازمان بنادر و دریانوردی کشور، پژوهشگاه اقیانوس شناسی کشور و غیره
- سازمان ها و صنایع مختلف از جمله پتروشیمی، پژوهشگاه ها و مراکز علمی آموزشی کشور مانند پژوهشگاه ها ملی اقیانوس شناسی، سازمان بنادر دریانوردی، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان محیط زیست و غیره
- شرکتهای مشاوره و پیمانکاران مرتبط با صنایع نزدیک ساحل و فراساحلی
- سازمانها و شرکت های دولتی مرتبط با این رشته
کاربردهای رشته اقیانوس شناسی
آگاهی از کاربردهای رشته اقیانوس شناسی از مهمترین اطلاعاتی است که می تواند شما را برای رسیدن به بازار کار ایده ال یاری رساند. به طور کلی دو کاربرد اصلی برای رشته اقیانوس شناسی می توان متصور شد. کاربرد اول این است که فارغ التحصیلان در دانشگاه ها و موسسات آموزشی به آموزش و تربیت نیروی انسانی و دانشجویان جدید بپردازند. زیرا برای این رشته نیاز به اساتید حرفه ای و آگاه به مسائل روز است، بنابراین با ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می توان به این مهم دست پیدا کرد. کاربرد دوم نیز به کارگیری نیروی انسانی و دانشجویان فارغ التحصیل شده در سازمان های اجرایی و خدماتی است که به ارائه خدمات تخصصی رشته خود بپردازند.
سه ضلع دانشگاه، دولت، صنعت باید راه های جدیدی به منظور نوآوری و همکاری بهتر استفاده کنند. شکاف های زیاد در ظرفیت و توانایی علمی، نیازمند این است که آموزش و استخدام محققان دستخوش تغییراتی شود. مهمتر از همه این است که باید حجم رشته هایی که مستقیماً درگیر تحقیقات نوین در مباحث اقیانوسی هستند افزایش یابد، به نحوی که شاهد ایجاد رشته های بین رشته ای به طرز چشمگیر باشیم. با توجه به نیاز روز افزون صنعت، کاربردهای متنوعی برای رشته اقیانوس شناسی می توان متصور شد.
درآمد رشته اقیانوس شناسی
درآمد رشته اقیانوس شناسی به شرایط دانش آموختگان و فارغ التحصیلان این رشته بستگی دارد. درآمد رشته اقیانوس شناسی در کشور ما متوسط و رو به بالا است. در اکثر جایگاه ها و رده های شغلی می توان به درآمد قابل توجهی رسید. اما موضوع مهم این است که بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته به دلیل عدم شایسته سالاری مناسب، در رده های شغلی کم درآمد مشغول به کار می شوند و یا در مشاغل غیر مرتبط با در آمد کم استخدام می شوند.
اما اگر بخواهیم به صورت کلی و در یک جمع بندی شرایط درآمد رشته اقیانوس شناسی را بررسی کنیم، باید ذکر کنیم که این مهم به شدت به شرایط و رزومه افراد بستگی دارد. درآمد رشته اقیانوس شناسی می تواند بسیار قابل توجه باشد. البته رده و جایگاه شغلی، مکان استخدام و میزان مهارت و همچنین سطح تحصیلات از جمله فاکتورهای مهم تاثیر گذار در درآمد رشته اقیانوس شناسی هستند.
اقیانوس شناسی فقط مطالعه و تحقیق نیست. بلکه این رشته در مورد استفاده از این اطلاعات برای کمک به دولت ها جهت انتخاب های هوشمندانه استراتژی هایی است که بر سلامت اقیانوس ها تأثیر می گذارد. همچنین دروس آموخته شده از اقیانوس شناسی بر روش هایی که انسان ها از دریا برای حمل و نقل، غذا، انرژی، آب و موارد دیگر استفاده می کنند، تأثیر می گذارد.
ادامه تحصیل در رشته اقیانوس شناسی
نکته مهم بعدی که باید در مورد رشته اقیانوس شناسی بدانید شرایط ادامه تحصیل در رشته اقیانوس شناسی است. با توجه به اینکه مقاطع تحصیلی بالاتر جایگاه اجتماعی بهتر و درآمد بیشتر را برای دانشجویان به همراه دارد به همین دلیل درصد قابل توجهی بعد از اتمام مقطع کارشناسی به دنبال ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند. در این بخش شرایط ادامه تحصیل در رشته اقیانوس شناسی را مورد بررسی قرار می دهیم.
کارشناسی ارشد رشته اقیانوس شناسی
دانشجویان کارشناسی ارشد بعد از اتمام دوره کارشناسی می توانند در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کرده و برای ادامه تحصیل در مقطع تحصیلی بالاتر اقدام کنند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در رشته اقیانوس شناسی فیزیکی در بهترین دانشگاه های ایران برای علاقه مندان در دسترس است.
دکترا رشته اقیانوس شناسی
بعد از اتمام کارشناسی ارشد اقیانوس شناسی و ارائه پایان نامه، دانشجویان می توانند برای ورود به رشته اقیانوس شناسی اقدام کنند. دانشجویان در صورت کسب نمره قابل قبول در آزمون دکتری و پذیرش در مصاحبه تخصصی می توانند شرایط لازم را برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری برای خود فراهم کنند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری برای رشته اقیانوس شناسی در دانشگاه های ایران فراهم شده است و مانع خاصی پیش روی دانشجویان علاقه مند نیست.
رشته اقیانوس شناسی در جهان
اقیانوس شناسی یک رشته جذاب و بسیار محبوب در جوامع بین المللی است. در کشورهای بزرگ جهان برای رشته اقیانوس شناسی اهمیت بسیاری قائل هستند. نقش و اهمیت بسیار زیاد دریا در تعاملات تجاری و اقتصادی و تاثیر پدیده های دریایی بر روی قاره ها و نقش آنها در زندگی بشر نیاز به مطالعات دریایی و ارتقاء سطح کیفی دانش دریایی را در جهت بهره وری بهینه از دریا برجسته تر می نماید.
مطالعات اقیانوس شناسی دامنه و فرصت های شغلی زیادی را به متقاضیان ارائه می دهد. با توجه به موضوعاتی مانند تغییرات آب و هوایی، کاهش شیلات، فرسایش خطوط ساحلی و توسعه داروهای جدید از منابع دریایی که در خط مقدم قرار دارند، تقاضای زیادی برای متخصصان مرتبط با اقیانوس شناسی وجود دارد. به گفته دانشگاه ممفیس، پتانسیل رشد پیش بینی شده اقیانوس شناسان تا سال 2029 به میزان 5 درصد افزایش خواهد یافت. انتظار می رود نیاز به انرژی، حفاظت از محیط زیست و مدیریت مسئولانه منابع دریایی باعث افزایش تقاضا برای اقیانوس شناسان شود. به همین دلیل فارغ التحصیلان این رشته از نظر جایگاه اجتماعی در جایگاه های قابل قبولی قرار داشته و امکان استخدام دانشجویان اقیانوس شناسی بعد از فارغ التحصیلی در کشورهای مختلف امکان پذیر است.
اگر بخواهیم به صورت کلی در مورد شرایط رشته اقیانوس شناسی در جهان را بررسی کنیم لازم است تا به معرفی بهترین دانشگاه های جهاان این رشته و همچنین میزان درآمد فارغ التحصیلان در رده های شغلی مختلف بپردازیم. رتبه بندی QS یکی از مهمترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی است که براساس سوابق آموزشی، توانایی جذب در بازار کار، نسبت اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، نسبت اعضای هیئت علمی بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کند. در حال حاضر براساس آخرین تغییرات رتبه بندی دانشگاه های جهان برای رشته اقیانوس شناسی ۱۰ دانشگاه برتر این رشته به شرح زیر هستند:
- ETH زوریخ – موسسه فناوری فدرال سوئیس -ETH Zurich – Swiss Federal Institute of Technology
- دانشگاه هاروارد کمبریج، ایالات متحده آمریکا – Harvard University
- موسسه فناوری ماساچوست (MIT) کمبریج، ایالات متحده آمریکا –
- Massachusetts Institute of Technology (MIT)
- دانشگاه کمبریج، بریتانیا – University of Cambridge
- دانشگاه کالیفرنیا، برکلی (UCB)، ایالات متحده آمریکا – University of California, Berkeley (UCB)
- موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) پاسادنا، ایالات متحده آمریکا – California Institute of Technology (Caltech)
- دانشگاه آکسفورد، بریتانیا – University of Oxford
- دانشگاه استنفورد، استانفورد، ایالات متحده – Stanford University
- دانشگاه کلمبیا – شهر نیویورک، ایالات متحده آمریکا – Columbia University
- دانشگاه واشنگتن، سیاتل، ایالات متحده آمریکا – University of Washington
شایان ذکر است که در میان دانشگاه های آسیایی، دانشگاه توکیو ژاپن در رتبه 15 قرار دارد. همچنین دانشگاه پکن چین نیز رتبه 37 را در بین سایر دانشگاه های آسیایی در جهان دارد. متاسفانه در این رده بندی، دانشگاه های ایران جایگاهی ندارند.
شرایط درآمدی رشته اقیانوس شناسی در کشورهای مختلف به میزان مهارت ها، تجربیات، مدرک تحصیلی و جایگاه شغلی بستگی دارد. در حال حاضر متوسط حقوق اقیانوس‌شناس در ایالات متحده تا 27 دسامبر 2022، 74080 دلار است، اما محدوده حقوق معمولاً بین 69641 تا 86566 دلار است. حقوق زیست شناسی دریایی یا اقیانوس شناسی فیزیکی در دانشگاه به طور متوسط حدود 94520 دلار در سال است. ژئوفیزیکدانان شاغل در شرکت های گاز طبیعی و نفت بالاترین میانگین حقوق را با 170870 دلار در سال دریافت می کنند.
