داوطلبان کنکور سراسری از یک سهمیه بسیار مهم به نام سهمیه مناطق برخوردار هستند. این سهمیه شامل تمامی متقاضیان شرکت در آزمون سراسری می شود. به صورت کلی داوطلبان کنکور سراسری به سه دسته کلی، منطقه 1، منطقه 2 و منطقه 3 تقسیم می شوند. در این نوشتار همراه شما هستیم تا تاثیر سهمیه مناطق در انتخاب رشته دانشگاه ۱۴۰۲ را مرور کنیم.
با گزینه دو همراه باشید.
چرا سهمیه مناطق در کنکور وجود دارد؟
سازمان سنجش به منظور برقراری عدالت آموزشی در سراسر کشور، تمامی متقاضیان را به دسته منطقه یک، منطقه دو و منطقه سه تقسیم کرده است. این تقسیم بندی به دلیل این است که در منطقه 1 نسبت به منطقه 2 ، امکانات رفاهی و آموزشی خوبی برقرار است؛ اما منطقه 2 و 3 به ترتیب از امکانات آموزشی و رفاهی کمتری برخوردار هستند. با توجه به اینکه تمامی افراد مشمول سهمیه مناطق هستند، لازم است که شرایط و ضوابط آن به دقت مطالعه شود تا با آگاهی از این سهمیه ها انتخاب رشته انجام شود.
سهمیه مناطق چیست؟
تمامی اراضی ایران توسط وزارت کشور به چندین شهر، استان، روستا، دهستان و … تقسیم شده است. سهمیه مناطق براساس منطقه ای که دانش آموز سه سال تحصیلی دبیرستان خود را در آنجا گذرانده است، مشخص می شود. بر همین اساس داوطلبین کنکور سراسری براساس شهر محل سکونت در یکی از مناطق سه گانه قرار می گیرند. پراستفاده ترین و مهمترین سهمیه کنکور سراسری، سهمیه مناطق هستند که تمامی گروه های آزمایشی یعنی گروه علوم تجربی، گروه علوم ریاضی، گروه علوم انسانی، گروه هنر و زبان های خارجه شامل این سهمیه می شوند.
همانطور که بیان شد هر چقدر از سمت شهرهایی که در منطقه یک هستند به سمت شهرهایی که در منطقه دو یا سه هستند برویم، مشاهده می کنیم که امکانات آموزشی و رفاهی کمتر شده و دانش آموزان و داوطلبین از محدودیت های بیشتری برخوردار هستند.
در تقسیم بندی سهمیه مناطق، بخش های مرکزی مانند تهران، مشهد، اصفهان و … منطقه یک محسوب شده و شهرها و شهرستان ها در منطقه دو و مناطق محروم و شهرهای کوچک جزء مناطق سه به حساب می آیند.
در صورتی که بخش محل اخذ مدرک تحصیلی داوطلبین سهمیه مناطق متفاوت باشد. سهمیه داوطلب براساس بخش محل اخذ مدرک تحصیلی منطقه مرفرتر (حتی یک سال از سه سال) تعیین می شود.
آیا نمی دانید سهمیه منطقه شما در کنکور کدام است؟
داوطلبین براساس این که سه سال آخر خود را در کدام منطقه تحصیل کرده اند، مشمول یکی از سهمیه های مناطق یک تا سه می شوند. اما ممکن است شرایطی پیش آید که داوطلب قادر به تشخیص سهمیه منطقه خود در کنکور نباشد. در زیر به بررسی این موارد پرداخته ایم:
- در صورتی که دانش آموز در مناطق مختلف تحصیل کرده باشد، منطقه مورد اثر در کنکور سراسری برای وی، منطقه مرفه تر در نظر گرفته می شود.
- برای داوطلبین نظام آموزشی جدید 3-3-6 بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان (پایه دهم تا دوازدهم) به عنوان سهمیه منطقه محسوب می شود.
- برای داوطلبین نظام ترمی – واحدی و سالی -واحدی آموزشی متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی دوره پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان به عنوان سهمیه منطقه محسوب می شود.
- برای داوطلبین نظام قدیم آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان به عنوان سهمیه منطقه محسوب می شود.
- فارغ التحصیلان دوره های کاردانی (فوق دیپلم) پیوسته آموزشکده های فنی و حرفه ای (برای داوطلبین دارنده مدرک کاردانی که فاقد مدرک پیش دانشگاهی هستند، دیپلمه های فنی و حرفه ای یا کاردانش نظام سالی- واحدی یا ترمی - واحدی) براساس بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره دبیرستان و یا هنرستان (سال اول، دوم و سوم دبیرستان و یا هنرستان)، جزء یکی از سهمیه های مناطق یک، دو و یا سه محسوب می شوند.
- داوطلبینی که حدقل دو سال از سه سال آخر تحصیل در دوره متوسط و یا سال آخر دوره متوسط خود را در خارج از کشور گذرانده اند، جزء سهمیه منطقه 3 محسوب می شوند.
- تمامی داوطلبین معلول (بینایی، شنوایی، جسمی حرکتی، آسیب گفتار و زبان، تکاملی رشد (اتیسم) و اعصاب و روان) جزء سهمیه منطقه 3 محسوب می شوند.
- سهمیه مناطق برای داوطلبین طلاب سطح یک حوزه های علمیه، براساس بخش محل اخذ مدرک سه سال آخر سطح یک حوزه تعیین می شوند. در صورت تفاوت بخش این سه منطقه، سهمیه براساس بخش منطقه مرفه تر (مطابق با سایر داوطلبان) لحاظ می شود.
- برای داوطلبینی که در آزمون های ایجاد سوابق تحصیلی یا ترمیم نمرات شرکت می کنند، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه که ملاک تعیین سهمیه منطقه داوطلب است، تغییر نمی کند و سهمیه منطقه براساس سه سال آخر دوره متوسطه وی تعیین می شود.
در صورتی که داوطلب بخش های محل اخذ مدرک تحصیلی خود را اشتباه درج کند، به طوری که سهمیه منطقه وی تغییر کند، قبولی او لغو خواهد شد، داوطلبین در درج صحیح کد بخش های محل اخذ مدارک تحصیلی باید دقت کنند.
سهمیه منطقه یک در کنکور سراسری
افرادی که در مناطق یک زندگی می کنند شامل سهمیه منطقه یک هستند. این افراد از نظر امکانات تحصیلی و آموزشی نسبت به داوطلبینی که در منطقه دو و سه هستند، در بالاترین سطح قرار دارند. سهمیه منطقه یک در کنکور سراسری نسبت به سهمیه منطقه دو و سه کمتر است. مناطقی که جزء منطقه یک به حساب می آیند در زیر لیست شده اند:
| اسامی شهرهای منطقه یک | |
|---|---|
| نام استان | نام شهرستان |
| تهران | کن، مرکزی، شمیرانات |
| اصفهان | اصفهان |
| آذربایجان شرقی | تبریز |
| خراسان رضوی | مشهد |
| فارس | شیراز |
سهمیه منطقه دو در کنکور سراسری
اکثر شهرها و شهرستان های کشور جزء منطقه دو محسوب می شوند، مگر مناطق محروم که در منطقه سه قرار می گیرند. منطقه 2 بیشترین داوطلب را در کنکور سراسری دارد و نسبت به منطقه یک ظرفیت پذیرش بیشتری در دانشگاه دارد. منطقه 2 از نظر امکانات آموزشی در دسته معمولی و متوسط قرار می گیرد. مناطقی که جزء منطقه دو به حساب می آیند در زیر لیست شده اند:
| اسامی شهرهای منطقه دو | |
|---|---|
| نام استان | نام شهرستان |
| تهران | ورامین _ تهران _ اسلامشهر _ دماومند _ شهر ری _ شهریار |
| آذربایجان غربی | ارومیه _ بوکان _ خوی _ سلماس، مهاباد ،میاندواب، نقده، بناب _ جلفا _ مراغه _ مرند _ میانه |
| اردبیل | اردبیل _ خلخال |
| اصفهان | آران و بیدگل _ اردستان _ خمینی شهر _ خوانسار _ شاهین شهر _ میمه _ کاشان _ فلاورجان _ گلپایگان _ سنجان _ مبارکه _ نائین _ نجف آباد _ نطنز |
| البرز | کرج |
| بوشهر | بوشهر |
| چهارمحال و بختیاری | بروجن _ شهرکرد _ فارسان |
| خراسان جنوبی | بیرجند |
| خراسان رضوی | مشهد _ تربت حیدریه _ سبزوار _ قوچان _ کاشمر _ گناباد _ نیشابور |
| خراسان شمالی | بجنورد |
| خوزستان | اهواز _ بهبهان _ دزفول |
| سمنان | سمنان _ دامغان _ ابهر _ شاهرود _ گرمسار _ زنجان |
| سیستان و بلوچستان | زاهدان |
| فارس | داراب _ آباده _ استهباد – اقلید _ جهرم _ زرفان _ فسا _ فیروز آباد _ قیروکارزین _ کازرون _ لارستان _ لامرد _ مرودشت _ ممسنی _ نیریز |
| قزوین | قزوین |
| قم | قم |
| کردستان | سنندج _ سیروان |
| کرمان | کرمان _ سیرجان _ رفسنجان |
| کرمانشاه | کرمانشاه |
| گلستان | گرگان |
| گیلان | رشت _ تالش _ لاهیجان _ بندر انزلی _ رودسر _ لنگرود |
| لرستان | بروجرد _ خرم آباد |
| مازندران | آمل _ بابل _ بهشهر _ بابلسر _ تنکابن _ جویبار _ رامسر _ ساری _ فریدونکنار _ قائمشهر _ نور _ محمودآباد _ نوشهر |
| مرکزی | اراک _ محلات _ خمین _ دلیجان _ ساوه _ تفرش _ زرندیه_آشتیان |
| هرمزگان | بندرعباس |
| همدان | تویسرکان _ ملایر _ نهاوند _ بهار |
| یزد | اردکان _ تفت میبد – اشکذر |
سهمیه منطقه سه در کنکور سراسری
منطقه سه که شامل مناطق محروم است نسبت به منطقه دو و سه از امکانات تحصیلی بسیار کمتری برخوردار است. داوطلبین این منطقه شانس بیشتری در قبولی کنکور خواهند داشت زیرا ظرفیت پذیرش دانشجو از منطقه 3 در دانشگاه ها نیز نسبت به مناطق دیگر بیشتر است. مناطقی که جزء منطقه سه به حساب می آیند در زیر لیست شده اند:
| اسامی شهرهای منطقه سه | |
|---|---|
| نام استان | نام شهرستان |
| آذربایجان شرقی | اهر، آذرشهر، اسکو، ایلخچی، بستان آباد، بنیس، ترکمانچای، خسرو شهر، خراجو، خاروانا، چاراویماق، عجب شیر، شربیان، شبستر، سراب، زنوز، هشترود، هریس، قره اغاج، کلیبر، گوگان، ممقان، ملکان، ورزقان |
| آذربایجان غربی | اشنویه، پیرانشهر، پلدشت، تازه شهر، چالدران، چهاربرج، خوی، سردشت، سیه چشمه، شاهین دژ، شوط، فیرورق، قره ضیا الدینی، ماکو |
| اردبیل | اصلاندوز، بیله سوار، پارس آباد، تازه انگوت، سرعین، کوثر، گرمی، گیوی، مشکین شهر، هیر، نیر، نمین |
| اصفهان | باغ بهادران، برزک، بیابانک، بوئین، بهارستان، پیربکران، تیران، تودشک، جرقویه، چادگان، حسن آباد، خوراسگان ،خور، داران، دولت آباد، دهاقان، دهق، زاینده رود، زواره، زرین شهر، سمیرم، میاندشت،کوهپایه، گز، وزوان، ورزنه، هرند، نوش اباد، مهردشت (علویجه)، قهدریجان، قمصر، فریدون شهر، فریدن، فولادشهر، کرون |
| ایلام | شیروان و چرداول، سرآبله، دره شهر، دهلران،بدره، ارکواز، ایوان، ایلام، آبدانان، چوار، موسیان، مهران |
| بوشهر | عسلویه، شبانکاره، دشتستان (برازجان)، دشتی (خورموج)، دیر، دیلم، جم، بردخون، بندر دیر، بندر گناوه، اهرم (تنگستان)، گناوه، کنگان |
| تهران | طالقان، صفادشت، شریف اباد، شهر قدس، ساوجبلاغ، رباط کریم، رودبار قصران، رودهن، حسن اباد، باقر شهر، اشتهارد، اسلام شهر، آبعلی، آبسرد، پردیس، پرند، پاکدشت، پیشوا، گرمدره، گلستان، کیلان، کهریزک، هشتگرد، نظر آباد، چهاردانگه، ماهدشت، ملارد، قرچک، فیروزکوه، طالقان |
| چهار محال و بختیاری | شلمزار، سامان، بلداجی، اردل گندمان، کیار، کوهرنگ_ لردگان،فرخ شهر |
| خوزستان | شادگان، شوشتر، شوش، سوسنگرد، رامشیر، رامهرمز، دشت آزادگان، دهدز، خرمشهر، ترکالکی، بستان، باغ ملک، بندر امام خمینی، بندر ماهشهر، اروند کنار، ایذه، اندیکا (قلعه خواجو)، اندیمشک، امیدیه، الوان، آغاجاری، آبادان، گتوند، هویزه، هندیجان، هفتکل، مسجدسلیمان، لالی، شادگان |
| فارس | فارس، صفاشهر، سعادت شهر سروستان، سرچهان، سپیدان، زرین دشت، زرقان، زاهدشهر، رستم، دشمن زیاری، خرامه، خرم بید، خاوران، خنج، بیضا، بیرم، بوانات، اشکنان استهبان ارسنجان، اوز، اباده طشک، پاسارگاد، گله دار، کوار، نیریز، نودان، مهرفارس، مهر، لارستان، لار، قائمیه، قیر کارزین، فراش بند، فیروز آباد |
| قزوین | طارم، شال، دانسفهان، تاکستان، بوئین زهرا، البرز الوند ابیک، اوج |
| قم | سلفچگان، دستجرد، کهک، جعفریه |
| کردستان | سروآباد، سقز دیواندره دهگلان، حسن اباد یاسوکند (کرانی)، بانه، بیجار، ارزوئیه، کامیاران، مریوان، قروه |
| کرمان | عنبرآباد، شهربابک، شهداد، زنگی اباد، رابر، راین، راور، ریگان، رودبار جنوب، جیرفت، بردسیر، باغین، بافت، بم، انار، پاریز، گلباف، کشکوییه، کوهبنان، کهنوج، نرماشیر، نگار، نگار، قلعه گنج، فهرج |
| کرمانشاه | صحنه، سرپل ذهاب، سنقر، روانسر، دالاهو، جوانرود، ثلاث باباجانی، تازه اباد، اسلام آباد غرب، پاوه، گیلانغرب، کرند غرب، کنگاور، هرسین، قصرشیرین |
| کهکیلویه و بویر احمد | سی سخت، دوگنبدان، دهدشت، دنا، باشت، بویر احمد(یاسوج)، بهمئی، گچساران، چرام، مارگون، لیکک، لنده |
| گلستان | علی آباد، رامیان، بندرگز، بندر ترکمن، آزادشهر، آق قلا، گالیکش، گنبدکاووس، گمیشان، کردکوی، کلاله، مراوه تپه،مینودشت |
| گیلان | صومعه سرا، شفت، سیاهکل، سنگر، رضوانشهر، رستم آباد، رودبار، خشکبیجار، تالش، اسالم، املش، آستارا، آستانه اشرفیه، کلاچای، هشت پر، ماسال، منجیل، لوشان، فومن |
| لرستان | سلسله_ رومشکان،دورود، دلفان (نورآباد) ازنا الشتر، الیگودرز، پلدختر، کوهدشت |
| مازندران | عباس آباد، سوادکوه، زیراب، رامسر، رینه، بهنمیر، بند پی غربی، گلوگاه، کله بست، چالوس، نکا، چمستان، فریدونکنار |
| مرکزی | غرق اباد (نوبران)، شازند، سربند، خنداب، آشتیان، کمیجان، میلاجرد، مهاجران، قورچی باشی (چهار چشمه)، فرمهین |
| هرمزگان | سعادت آباد، سیریک، دهبارز (رودان)، حاجی آباد، جاسک، بندر خمیر، بندر لنگه، ابوموسی_ پارسیان، میناب، قشم، فین، سعادت آباد |
| یزد | طبس، زارچ، خاتم، بهاباد، ابرکوه، هرات، مروست_ مهری |
ظرفیت سهمیه مناطق در کنکور 1402
هر کد رشته محل در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری در سال تحصیلی 1402 دارای ظرفیتی است که این ظرفیت در آزمون سراسری بین سهمیه های مختلف توزیع می شود. این جمله بدین معنی است که برای هر کد رشته محل ظرفیتی برای سهمیه های مختلف در نظر گرفته شده و داوطلبین واجد شرایط در آن پذیرش می شوند.
رشته های کشوری: در رشته های که نوع گزینش آن ها کشوری است، ظرفیت هر کد رشته محل به نسبت تعداد شرکت کنندگان هر یک از سهمیه های مناطق و خانواده شهدا است.
رشته های بومی: در رشته محل هایی كه نوع گزینش آن ها بومی (قطبی، ناحیه ای، استانی) بوده، حدود 20 درصد ظرفیت به داوطلبان آزاد بر اساس سهمیه منطقه و خانواده شهدا تقسیم می شود. مابقی آن (80 درصد) به نسبت تعـداد شـركت كنندگان سهمیه ایثارگران هر یک از سهمیه های مناطق یک، دو، سه و خانواده شهدا در بوم مربوطه (قطب، ناحیه یا استان) به تعداد كل شركت كنندگان آن بوم در هـر گـروه آزمایشـی اختصـاص می یابد. در رشته های پرطرفدار این نسبت 60 به 40 است. یعنی 60 درصد ظرفیت به داوطلبان بومی و 40 درصد آن به داوطلبان غیر بومی تعلق می باید.
نحوه تقسیم ظرفیت هر رشته در دانشگاه ها در دوره های روزانه، به نسبت مجاز شدگان هر منطقه در دوره روزانه بین سهمیه مناطق 1، 2، 3 تقسیم می شود.
تاثیر سهمیه مناطق محروم در کنکور سراسری 1402
سهمیه مناطق یک، دو و سه باعث می شود که داوطلبین کنکور به جای اینکه با کل داوطلبین کنکور سراسری رقابت کنند، فقط با داوطلبان منطقه خود مقایسه می شوند.
به صورت کلی داوطلب سهمیه منطقه 1 با سایر داوطلبان منطقه 1 مقاسیه می شود و نه با کل داوطلبین، داوطلبی که مشمول سهمیه منطقه 2 است فقط با داوطلبین سهمیه منطقه 2 رقابت می کند و داوطلب سهمیه منطقه 2 با سایر داوطلبین منطقه 3 رقابت می کند.
برای اینکه تاثیر سهمیه مناطق را در کنکور سراسری بهتر متوجه شوید به مثال زیر توجه کنید:
اگر ظرفیت پذیرش یک کد رشته محل 100 نفر باشد. تعداد داوطلبین منطقه یک، 25 درصد و تعداد داوطلبین منطقه دو، 35 درصد و تعداد داوطلبین منطقه 3، 40 درصد باشد. در ابتدا 30 درصد ظرفیت داوطلبین به سهمیه ایثارگران اختصاص می یابد، از ظرفیت باقی مانده، 25 درصد ظرفیت به داوطلبین منطقه یک، 35 درصد ظرفیت به داوطلبین منطقه دو و 40 درصد ظرفیت به داوطلبین منطقه سه اختصاص می یابد. همچنین بر اساس این تقسیم بندی، داوطلبان هر منطقه صرفا با شرکت کنندگان منطقه خود در رقابت هستند نه با متقاضیان مناطق دیگر.
پرسش و پاسخ
توجه داشته باشید که شهرهای بزرگ و پیشرفته و در واقع مراکز استان ها منطقه 1، مناطق نیمه پیشرفته منطقه 2 و شهرهای محروم که دسترسی چندانی به امکانات آموزشی ندارند، جزء منطقه 3 محسوب می شوند.
سهمیه مناطق این داوطلبان بر اساس سه سال آخر دوره دبيرستان و يا هنرستان (سال اول، دوم و سوم دبیرستان و یا هنرستان) در نظر گرفته می شود که توضیحات تکمیلی در متن مقاله ارائه شده است.
این داوطلبان در سهمیه منطقه 3 گزینش می شوند.
