بعد از برگزاری کنکور سراسری و اعلام نتایج کنکور، آن چیزی که برای داوطلبین بسیار اهمیت دارد، انتخاب رشته است. برخی از داوطلبین به دلیل عدم آگاهی در مورد قوانین انتخاب رشته موفق، شانس خود را در رشته‌های تاپ از دست می دهند. به همین دلیل در این نوشتار به طور کامل به بررسی تمامی موارد مرتبط با مشاوره انتخاب رشته کنکور پرداخته ایم تا با آگاهی کامل اقدام کنند.
با گزینه دو همراه باشید.
داوطلبینی که در هر دو نوبت دی و تیرماه در کنکور شرکت کرده اند بعد از اعلام نتایج کنکور تیر ماه می‌توانند در انتخاب رشته شرکت کنند. با توجه به تغییراتی کنکور، داوطلبین هر دو نوبت کنکور سراسری 1402، یک بار مجاز برای انتخاب رشته هستند. بر اساس سال های گذشته، زمان انتخاب رشته اواسط مرداد 1402 است.
در سال های گذشته، زمان انتخاب رشته تمدید می‌شود و داوطلبین فرصتی دوباره به دست می آورند. همچنین این زمان فرصت خوبی برای داوطلبینی است که قبلا فرایند انتخاب رشته را انجام داده اند و اکنون نیاز به ویرایش انتخاب رشته کنکور سراسری دارند. معمولا تمدید مهلت انتخاب رشته در سال های گذشته انجام می شد، در رابطه با کنکور 1402 هنوز اخبار تکمیلی منتشر نشده است.
انتخاب رشته کنکور سراسری از طریق سامانه الکترونیکی سازمان سنجش آموزش کشور انجام می‌شود. داوطلبین در فرم اینترنتی اقدام به درج کد رشته محل‌ها می‌کنند. مراحل انتخاب رشته کنکور سراسری 1402 در ادامه ذکر شده است:
برای داشتن یک انتخاب رشته درست باید از جزئیات کارنامه کنکور سراسری باخبر باشید. در این قسمت توضیحاتی در زمینه تحلیل کارنامه کنکور سراسری ارائه شده است:
در این قسمت اطلاعات داوطلب در زمینه بومی یا غیربومی بودن ارائه شده است. برای کد رشته محل‌هایی که بومی گزینی دارد، 80 درصد شانس پذیرش بیشتر نسبت به افراد غیربومی وجود دارد.
افراد برای انتخاب رشته باید وضعیت مجاز یا غیرمجاز بودن خود در هر یک از دوره‌های دانشگاهی توجه کنند. برای مثال درصورتی‌که در دانشگاه فرهنگیان یا پیام‌نور و غیرانتفاعی مجاز شده باشند می‌توانند کد رشته محل‌های مربوط به آن را انتخاب کنند.
مهم‌ترین بخش کارنامه کنکور سراسری مربوط به رتبه و تراز است. این بخش برای انتخاب رشته بسیار اهمیت دارد و با توجه به آن باید رشته موردنظر انتخاب شود.
در انتهای کارنامه درصورتی‌که برای دانشگاه آزاد مجاز شده باشید، کد دسترسی قرار می‌گیرد که می‌توانید با مراجعه به سایت دانشگاه آزاد برای انتخاب رشته اقدام کنید.
عوامل متفاوتی در انتخاب رشته داوطلبین مؤثر است که باید به‌تمامی آن‌ها توجه داشت تا بتوان یک انتخاب رشته هوشمندانه را پشت سر گذاشت. در زیر به عوامل تأثیرگذار در انتخاب رشته کنکور سراسری 1402 می‌پردازیم:
مهم‌ترین فاکتور در انتخاب رشته، علاقه است. این رشته مسیر شغلی آینده شما را تعیین می‌کند در نتیجه باید با اشتیاق برای انتخاب آن اقدام کنید.
کسب فرصت شغلی مناسب با انتخاب رشته به دست می‌آید. داوطلبین پیش از انتخاب رشته باید از بازار کار و میانگین درآمد فارغ‌التحصیلان این رشته اطلاعات کافی داشته باشند.
اگر قصد انتخاب دانشگاه‌های شهریه پرداز را دارید، حتماً هزینه‌ای باید به‌ازای هر ترم بپردازید. با توجه به بودجه‌ای که برای تحصیل در نظر گرفته‌اید به انتخاب این دوره‌ها فکر کنید.
درصورتی‌که شهر محل تحصیل با محل سکونت فاصله زیادی داشته باشد ممکن است تأثیراتی روی آرامش فرد بگذارد. دوری از خانواده و گذراندن زندگی در محیط خوابگاهی مستلزم دارا بودن شرایط متفاوتی است که افراد باید قبل از انتخاب رشته در این زمینه آگاهی‌های لازم را کسب کنند.
از دیگر عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در انتخاب رشته، توجه به سهمیه است. برای تمامی داوطلبین سهمیه مناطق اعمال می‌شود. سهمیه منطقه یک برای مناطقی که از لحاظ رفاهی در درجه بالاتری قرار دارند. سهمیه منطقه دو و سه هم به ترتیب برای مناطق با امکانات رفاهی کمتر اعمال می‌شود.
بسیاری از دانشگاه‌ها بر اساس بومی گزینی اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند. در زمان انتخاب رشته به پذیرش استانی، ناحیه‌ای، قطبی و بومی توجه کنید.
هر فردی می‌توانند تا 150 کد رشته محل را انتخاب کند. این تعداد به افراد کمک می‌کند تا بر اساس علایق خود بتواند انتخاب رشته را انجام دهد. نحوه صحیح چیدمان انتخاب رشته از بالابه‌پایین بررسی شده و پس از قبولی در یک کد رشته محل، به سراغ داوطلب بعدی می‌رود. در حالت خوش‌بینانه باید در ابتدای فرم رشته‌های موردعلاقه و تاپ را درج کنید، حتی اگر شانس قبولی کمی دارید. بعد از رتبه، آن چیزی که شانس قبولی داوطلب را در کد رشته موردنظر افزارش می‌دهد، نحوه چینش کد رشته‌ها است. برای چینش صحیح کد رشته‌ها بهتر است از فرمول زیر استفاده کنید:
برای مثال احتمال قبولی داوطلب با رتبه 2000 در علوم پزشکی دانشگاه تهران کم است، اما به دلیل علاقه وی، این کد رشته و دانشگاه در فرم انتخاب رشته قرار می‌گیرد.
پذیرش در هر یک از دوره‌های دانشگاهی شرایط مخصوص به خود را دارد؛ ازاین‌رو باید جزئیات مرتبط با آن‌ها را بدانید. در ادامه به بررسی دوره‌های مختلف جهت ورود به دانشگاه پرداخته‌ایم.
| بررسی دوره‌های مختلف جهت ورود به دانشگاه | |
|---|---|
| روزانه | افرادی که قصد شرکت در دوره‌های روزانه دارند باید در ازای تحصیل رایگان متعهد شوند که به مدت معین در کشور مشغول به کار شوند. داوطلبین از امکانات رفاهی مانند خوابگاه دانشجویی، وام و... بهره‌مند هستند. |
| شبانه | دانشجویان دوره شبانه امکانات رفاهی و وام دانشجویی تعلق نمی‌گیرد. به‌ازای هر ترم باید شهریه جداگانه بپردازند. |
| پردیس خودگردان | این دوره یکی از دوره‌های پرهزینه و گران به شمار می‌آید. دانشجویان برای هر ترم باید مبلغی را بپردازند. خوابگاه و وام به این دسته از دانشجویان ارائه نمی‌شود. |
| آزاد | پذیرش در این دوره به صورت با کنکور و بدون کنکور انجام می‌شود. میزان و اعتبار مدرک کمی پایین‌تر از روزانه است. دانشجویان برای هر ترم باید مبلغی به‌عنوان شهریه بپردازند. |
| مجازی | این دسته از دانشگاه‌ها برای افرادی که شاغل بوده و امکان شرکت در کلاس‌ها را ندارند برگزار می‌شود. دانشجویان به‌ازای هر ترم باید مبلغی به‌عنوان شهریه بپردازند. |
| پیام‌نور | در دانشگاه‌های پیام‌نور کلاس‌ها به صورت نیمه‌حضوری برگزار می‌شود. شهریه این دوره نسبت به سایر دوره‌ها پایین‌تر است. |
| غیرانتفاعی | مدرک این دوره نسبت به سایر دوره‌ها اعتبار کمتری دارد. ثبت‌نام در این دانشگاه‌ها به صورت با کنکور و بدون کنکور انجام می‌شود. |
با توجه به اینکه در کنکور سراسری سهمیه‌های مختلفی اعمال می‌شود؛ ازاین‌رو در هنگام انتخاب رشته باید به این نکته توجه کرد. سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا از جمله سهمیه‌هایی است که در کنکور اعمال می‌شود. به صور کلی 30 درصد سهمیه کنکور به ایثارگران 5 درصد و 25 درصد اطلاق می‌شود. همسر و فرزندان این افراد مشمول این سهمیه هستند. یعنی برای یک رشته که 100 نفر ظرفیت دارد. 30 نفر برای این افراد کنار گذشته می‌شود و سپس 70 نفر داوطلب آزاد برای ظرفیت در نظر گرفته می‌شوند. سهمیه خانواده شهدا شامل پدر، مادر، خواهر و برادر شهید است. متقاضیان این سهمیه حدنصاب قبولی برای ایشان تعیین نشده است و ظرفیت به خصوصی قرار داده نشده است؛ بلکه به تعداد متقاضیان شاهد در هر کد رشته محل بستگی دارد. یعنی برای هر کد رشته محل به نسبت تعداد شرکت‌کنندگان این سهمیه ظرفیت جداگانه‌ای اختصاص می‌دهند.
سهمیه مناطق 1، 2، 3 باعث می‌شود که داوطلبان به جای این که با کل تعداد داوطلبان کنکور سراسری در سال تحصیلی 1402 به رقابت بپردازند، نسبت به داوطلبان دیگر در همان سهمیه مورد مقایسه قرار گیرند.
مثال: اگر ظرفیت پذیرش یک کد رشته محل را 100 نفر در نظر بگیریم و تعداد داوطلبان منطقه 1، 25 درصد و منطقه 2، 35 درصد و منطقه 3، 40 درصد از کل شرکت‌کنندگان باشد:
ابتدا بهتر است نوع پذیرش رشته‌ها بر اساس نوع دانشگاه را بدانید. به صورت کلی دوره‌های دانشگاهی به صورت زیر است:
ظرفیت هر كد رشته محل پس از كسر سهمیه ایثارگران 25 درصدی کنکور سراسری و ایثارگران 5 درصدی، با توجه به نوع گزینش هر رشته (گزینش کشوری یا گزینش بومی استانی، ناحیه‌ای و قطبی) در دوره‌های مختلـف توزیـع می‌شود. بومی گزینی در انتخاب رشته کنکور سراسری 1402 به صورت کامل توضیح داده شده است:
رشته‌های بومی استانی
رشته‌های بومی استانی که اصطلاحاً به رشته‌های استانی نیز معروف هستند به دسته‌ای از رشته‌ها گفته می‌شود که در اکثر استان‌های کشور ارائه شده و از نظر بازار کار در هر استان به متخصصین این رشته نیاز است. برای مثال: اگر رشته کارشناسی آموزش ابتدایی در یک دانشگاه 100 نفر ظرفیت داشته باشد، 80 نفر از بومی‌های همان استان و 20 نفر از خارج استان پذیرش می‌شود.
رشته‌های بومی ناحیه‌ای
بعضی از رشته‌های دانشگاهی در استان بومی داوطلب ارائه نمی‌شود، در نتیجه وی می‌تواند به از دانشگاه استان مجاور که آن رشته را ارائه می‌کند، انتخاب رشته انجام دهد. به این رشته‌ها، رشته‌های ناحیه‌ای گفته می‌شود. کشور ایران به 9 ناحیه تقسیم شده است و داخل هر ناحیه چند استان که از نظر موقعیت مکانی در مجاورت هم هستند، قرار دارد. هر یک از این ناحیه‌ها، تعدادی استان را در برمی‌گیرد.
رشته‌های بومی قطبی
از تجمیع چند ناحیه مجاور به هم قطب تشکیل می‌شود. تعدادی از رشته‌ها هستند که در برخی از نواحی وجود نداشته؛ اما در چند ناحیه بومی مجاور وجود دارند، نحوه پذیرش آن‌ها به صورت بومی قطبی است. کشور ایران از تجمیع 5 قطب به وجود آمده است. در زیر لیست قطب‌های کشور را با هم مرور می‌کنیم. توجه داشته باشید که پذیرش در رشته‌های بومی قطبی به صورت 60 به 40 انجام می‌شود مگر در رشته‌های پرمتقاضی.
به رشته‌هایی که در تمامی قطب‌ها ارائه نشده و تنها در تعدادی از دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند، رشته‌های کشوری می‌گویند. ظرفیت پذیرش رشته‌های کشوری به نسبت متقاضیان شرکت‌کننده در هر سهمیه کنکور سراسری تقسیم می‌شود.
برای مثال اگر برای یک رشته 100 نفر ظرفیت در نظر گرفته شده باشد. از این ظرفیت، 30 نفر به سهمیه ایثارگران و 70 نفر به سایر سهمیه‌ها تخصیص می‌یابد. اگر شرکت‌کنندگان منطقه 1 در یک گروه آزمایشی 30 درصد کل افراد شرکت‌کننده در این گروه آزمایشی باشد، بنابراین از 70 نفر سهمیه عادی، 30 نفر به داوطلبین منطقه یک اختصاص می‌یابد. سپس از 40 نفر باقی‌مانده با توجه به ظرفیت سهمیه‌های منطقه دو و سه و خانواده شهدا به همین منوال تقسیم خواهد شد.
نکته‌ای که باید توجه داشته باشید این است که در انتخاب رشته‌های کشوری، رتبه کشوری نقشی نداشته و قیاس پذیرش داوطلبین بر اساس رتبه در سهمیه است. به عبارتی ملاک قبولی در رشته‌های کشوری فقط نمرات کسب شده توسط داوطلب است و همه این داوطلبین با توجه به نمره‌ای که کسب کرده‌اند با همدیگر به رقابت می‌پردازند. در گزینش کشوری هیچ داوطلبی بر دیگری ارجحیت ندارد و به صورت یکسان مورد بررسی قرار می‌گیرند. دقیقاً برعکس پذیرش بومی که بین داوطلبین بومی و غیربومی تمایز قائل می‌شد.
در زیر نکات مهم در مورد انتخاب رشته کنکور سراسری 1402 ارائه شده است:
زمان انتخاب رشته کنکور نوبت اول و دوم هم‌زمان با هم بوده و پس از اعلام نتایج اولیه کنکور تیرماه شروع می‌شود.
خیر، آزمون دانشگاه آزاد و سراسری به صورت یک آزمون هماهنگ برگزار می‌شود، اما مراحل انجام انتخاب رشته آن‌ها به صورت جداگانه و در سامانه‌های مجزا صورت می‌گیرد.
داوطلبان می‌توانند در بازه زمانی انتخاب رشته به تعداد دفعات محدودی برای ویرایش انتخاب رشته کنکور خود اقدام کنند.
انتخاب رشته کنکور نوبت دوم به صورتی اینترنتی و در سایت سنجش sanjesh.org است.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
