جستجو
Close this search box.
آموزش دروس پایه دهم
آموزش دروس پایه یازدهم
آموزش دروس پایه دوازدهم

تاریخ ادبیات قرن 10 و 11 (درس هفتم علوم و فنون ادبی یازدهم)

تاریخ ادبیات قرن 10 و 11 (درس هفتم علوم و فنون ادبی یازدهم)
تاریخ ادبیات قرن دهم و یازدهم
فهرست مطالب

در این جلسه به درس هفتم کتاب علوم و فنون ادبی با موضوع تاریخ ادبیات قرن‌های 10 و 11 می‌پردازیم. همچنین تست‌های درس هفتم علوم و فنون ادبی با پاسخ تشریحی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

پخش ویدئو

تاریخ ادبیات قرن دهم

در قرن دهم حکومت در دست جانشینان تیمور بود؛ به گونه‌ای که در هرگوشه‌ای‌حاکمی از آنان حکومت می‌کرد. اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران  و وضع ادبیات نیز، به تبع آن آشفته شده بود. در این سالها دو جریان شعری بیشتر رونق داشت: یکی شعر لطیف و فصیح بابا فغانی که به طور طبیعی، شعر حافظ را به سوی سبک دوره بعد یعنی هندی می‌کشاند. دیگری مکتب وقوع که نتیجة چاره اندیشی شاعران برای تغییر سبک و رهایی از گرفتاری تقلید بود، که البته راه به‌جایی نبرد وبازتاب طبیعی محیط اجتماعی قرن دهم بود.

بابافغانی شیرازی از شعرای تأثیرگذار قرن دهم در ایران است که شعرش از نظر دقت، ظرافت و رقت معانی مشهور و در خور توجه است. وحشی بافقی نیز از دیگر شاعران این دوره است که سبک شعرش حدواسط سبک دوره عراقی و دوره بعد، یعنی سبک هندی است و واقع‌گرایی شاخصه اصلی آن می‌باشد. محتشم کاشانی نیز از شاعران این دوره است که ترکیب معروفی نیز دارد.

در قرن دهم ادبیات فارسی در دربار هند به رونق افتاد.

تاریخ ادبیات قرن یازدهم

حکومت صفوی پس ازکشاکش‌های به وجود آمده در ایران روی کار آمد و مذهب شیعه را ترویج کرد و به شعر ستایشی و درباری و عاشقانه‌های زمینی بی‌توجه بود. از این رو شاعران سروده‌های خود را بیشتر بامضامین پند و اندرز، توصیف وبیان امور طبیعی و همچنین تبدیل موضوعات و تمثیلات کهن به مضامین تازه و به زبان جدید همراه کردند. وابسته نبودن شعر به دربار و از بین رفتن طبقه مدیحه سرایان درباری باعث شد که طبقات و گروه‌های بیشتری مدعی شعر و شاعری شوند. از سوی دیگر بها ندادن به شعر ستایشی درایران، موجب شد که شاعران مدیحه‌سرا برای امرار معاش یا ثروت اندوزی راهی دیار هند شوند؛ زیرا آنجا به رسم دربارهای قدیم ایران هنوز بازار قصیده و مدح رواج داشت.

کلیم کاشانی از شاعران معروف قرن یازدهم است که با به کار بردن مضمون های ابداعی فراوان “خلاق المعانی ثانی” لقب گرفت. صائب تبریزی معروفترین شاعر سبک هندی و از پرکارترین شاعران فارسی زبان است. او در غزلسرایی مشهور می‌باشد و برخی از تک بیت‌های غزلش شاهکارهایی ازذوق و اندیشه‌اند. صائب را خداوندگار مضامین تازه شعری دانسته‌اند. بیدل دهلوی نیز از شاعران بزرگ قرن یازدهم است که به سبب سرودن غزل‌های خیال انگیز وبه کار بردن مضمون‌های بدیع و گاه دور از ذهن می‌شناسیم.

در قرن یازدهم به سبب رفاه اقتصادی ادبیات گسترش یافت.

تست تاریخ ادبیات قرن دهم و یازدهم

در این بخش چند تست از تاریخ ادبیات قرن دهم و یازدهم درس هفتم علوم و فنون ادبی یازدهم برای شما مطرح می‌شود. برای مشاهده پاسخ تشریحی و کامل تست‌ها کافیست ویدئو آموزشی را مشاهده نمایید:

1- «خلاق المعانی ثانی» و «خداوندگار مضامین تازه شعری » به ترتیب لقب کدام شعرای سبک هندی است؟

  1) بیدل دهلوی – صائب تبریزی

   2) کلیم کاشانی – صائب تبریزی

   3) صائب تبریزی – وحشی بافقی

   4) بیدل دهلوی – کلیم کاشانی

پاسخ: گزینه 2 صحیح می باشد. برای پاسخ به این سوال باید نسبت به درس 7 تسلط داشته باشید. «خلاق المعانی ثانی» لقب کلیم کاشانی و «خداوندگار مضامین تازه شعری» لقب صائب تبریزی می باشد.

2- از تاثیر گذارترین شاعران قرن دهم است که شعرش از نظر دقت، ظرافت و رقت معانی مشهور است؟

   1) بابا فغانی شیرازی

   2) محتشم کاشانی

   3) بیدل دهلوی

   4) وحشی بافقی

پاسخ: گزینه 1 صحیح می باشد. نکات مهم سوال مانند «قرن دهم» و «رقت معانی» است. با توجه به این مطلب می توان به پاسخ صحیح که گزینه 1 یعنی «بابا فغانی شیرازی» رسید. برای پاسخ به این باید ویژگی «رقّت معانی» و ارتباط آن با بابا فعانی شیرازی را بدانید

3- علل مهاجرت شاعران ایرانی به هند، در کدام گزینه آمده است؟

   1) بی رونقی زبان فارسی و توجه به زبان های بیگانه

   2) بی مهری شاهان صفوی به شاعران  و شاعرنوازی سلاطین هند

   3) نفوذ تیموریان در دربار صفوی و بی رونقی زبان و ادبیات فارسی

   4) دور شدن سبک عراقی از واقعیات زندگی و توجه پادشاهان هند به انتقادهای اجتماعی

پاسخ: گزینه 2 صحیح می باشد. علت اصلی مهاجرت شاعران سبک هندی در قرن دهم و یازدهم به هندوستان بی مهری شاهان صفوی  به شاعران و البته شاعر نوازی سلاطین هند بود. این مهاجرت شاعران علت به وجود آمدن سبک هندی نیز می باشد.  با توجه به توضیحات فوق گزینه 2 صحیح است.

4- مشهورترین شعر محتشم کاشانی در چه قالب و موضوعی سروده شده است؟

   1) غزل – ستایش امام علی (ع)

   2) ترجیع بند – واقعه کربلا

   3) ترکیب بند – واقعه کربلا و امام حسین (ع)

   4) قصیده – ستایش ائمه اطهار (ع)

پاسخ: گزینه 3 صحیح می باشد. همانطور که می دانید منظور شعر معروف ” باز این چه شورش است که در خلق عالم است / باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است” می باشد. این شعر در قالب ترکیب بند گفته شده است. این شعر با موضوع واقعه کربلا و امام حسین سروده شده است.

برای مشاهده نمونه تست‌های بیشتر با پاسخ تشریحی از درس هفتم علوم و فنون ادبی با موضوع تاریخ ادبیات قرن نهم و دهم می‌توانید ویدئوی آموزشی این جلسه را مشاهده نمایید.

سوالات متداول

در این زمان فرهنگ و ادبیات فارسی در هند رونق داشت و فضلای هند کتب فارسی می‌نوشتند. همچنین سرودن شعر به زبان فارسی در هند رونق داشت. شاهان گورکانی نیز به زبان فارسی سخن می‌گفتند.

این مکتب نتیجه چاره اندیشی شاعران برای تغییر سبک و رهایی از گرفتاری تقلید بود

نظرات و پرسش های خود را با ما در میان بگذارید...
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 Comments
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x