انتخاب رشته به معنای آغاز مسیری جدید در زندگی است. رشته و دانشگاهی که شما انتخاب می‌کنید تاثیر مستقیمی بر آینده شما خواهد داشت. در این برهه حساس لازم است که با در نظر گرفتن همه جوانب، بهترین‌ها را برای خود انتخاب کنید. در این مطلب قصد داریم یک راهنمای جامع برای داشتن یک انتخاب رشته اصولی به شما ارائه دهیم. با گزینه دو همراه باشید.
چرا انتخاب رشته مهم است؟
برای آن که به انتخاب توجه کافی داشته باشید، نخست باید با اهمیت آن آشنا شوید. دلایل زیادی برای اهمیت انتخاب رشته وجود دارد که در ادامه برخی از آنها را ذکر خواهیم کرد. انتخاب رشته مهم است زیرا:
1) کوچکترین اشتباه، بی‌تدبیری، جو زدگی و تصمیم‌گیری احساسی، آرزوها را به ناکامی تبدیل می‌کند.
2) دخالت‌ها و دیدگاه‌های اطرافیان بر تصمیم‌گیری فرد موثر واقع میشود. پس باید از افراد آگاه و مطلع کمک بگیریم.
3) هر گونه اقدام یا اجبار حساب نشده توسط افراد نامطلع می‌تواند داوطلبان را در انتخاب صحیح مسیر تحصیلی با مشکل مواجه سازد.
4) داوطلب باید میزان “علاقه و توانایی”، “رتبه و نمره‌ی تحصیلی” و “واقعیّت‌های استعدادی” خود را در نظر بگیرد. زیرا در غیر این صورت در ادامه مسیر تحصیلی خود در دانشگاه به مشکل بر می‌خورد.
پس داوطلب باید هوشیار باشد و صرفا از مشاوران مطلّع، امین و مسلّط کمک بگیرد.
انتخاب رشته ارتباط مستقیمی با آیندۀ شغلی و کاری داوطلبان دارد. به عبارت دیگر انتخاب رشته کامل کنندۀ تلاش‌های تحصیلی است.
اشتباهات کوچک و آسیب‌های بزرگ
انتخاب رشته باید با حوصله، دقّت، مطالعه و استفاده از تجارب و مشورت افراد امین و مطلع انجام شود. برخی اشتباهات کوچک می‌تواند صدمات زیادی در پی داشته باشد. برخی از آسیب‌های انتخاب رشته عبارتند از:
الف) فدا کردن دقّت به پای سرعت : ذوق زده نشوید و عجله نداشته باشید.
ب) انتخاب رشته در شرایط احساسی: جوگیر تشویق و ترغیب‌های دیگران نباشید.
ج) اشتباه در تکمیل فرم انتخاب رشته: آرامش داشته باشید و از نزدیکان کمک بگیرید.
د) لحاظ نکردن شرایط ورود به رشته‌ی خاص : نام رشته و دانشگاه سبب غفلت از توضیحات و شرایط نشود.
فرآیند انتخاب رشته
فرآیند انتخاب رشته را می‌توان به دو گام تقسیم کرد. که عبارتند از: 1- شناخت رشته‌های دانشگاهی و انتخاب رشته نهایی. در ادامه با هر دو گام این فرآیند آشنا خواهیم شد.
شناخت رشته‌های دانشگاهی : فرآیندی است که دست کم از دورۀ اوّل دبیرستان آغاز و تا زمان انتخاب رشته ادامه دارد. این فرآیند به عهدۀ مشاوران است که باید آرام و به تدریج صورت پذیرد.
انتخاب رشته نهایی: فرآیندی است که با ابراز علاقه‌مندی به انتخاب رشته‌های پیام نور و غیر انتفاعی در زمان ثبت‌نام آغاز میشود و در نیمه‌های مرداد هم زمان با ورد کد رشته‌های انتخابی در پایگاه اینترنتی سازمان سنجش به پایان می‌رسد.
با چه کسانی مشورت کنیم؟
مشورت زمانی نتیجۀ مطلوب می‌دهد که مشاوران خوبی داشته باشیم. اگر با کسی مشورت نکنید بهتر از این است که مشاوری بدون صلاحیّت داشته باشید.
با افرادی که ویژگی‌های زیر را دارند مشورت نکنید:
1) از آگاهی و شناخت کافی برخوردار نیستند و از اطّلاعات ذهنی برای راهنمایی استفاده کنند.
2) برای راهنمایی رغبت نشان نمی‌دهند. چنین افرادی حوصلۀ کافی و سعه صدر ندارند. این افراد قابل اعتماد نیستند.
3) افرادی که به نظر دیگران اهمیّت نمی‌دهند و تصمیم دارند حرف خودشان را به کرسی بنشانند. این افراد با غرض ورزی به شما مشاوره خواهند داد.
4) فقط به دنبال مادیّات هستند و به منافع خود می‌اندیشند.
بر اساس تجربیّات شخصی می‌توانید تشخیص دهید که مشورت با چه کسانی مفید و مشورت با چه افرادی گمراه کننده است. تجربیّات خود را در اختیار دیگران نیز قرار دهید.
انتظاراتی که از مشاوران داریم
مشاور خوب باید به طور خلاصه ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
الف : مفاهیم اساسی و توضیحات کارنامه را برای آنان توضیح دهند.
ب : آئین‌نامه و ضوابط سازمان سنجش را تشریح کنند.
ج: ضمن شبیه‌سازی شرایط به این پرسش پاسخ بگویند که : “با این رتبه چی قبول می‌شوم؟”
عوامل موثر بر انتخاب رشته
مهمترین عوامل بر انتخاب رشته عبارتند از:
علاقه : سبب میشود شخص با انرژی بیشتری فعالیّت کند.
شناخت : سبب ایجاد انگیزه در فرد میشود.
توانایی علمی : تعیین کنندۀ میزان آمادگی فرد برای تحصیل و ادامۀ آن است.
توان اقتصادی خانواده : رشته‌های شبانه، دانشگاه‌های پیام نور، پردیس خودگردان، ظرفیت‌های مازاد مجازی و غیرانتفاعی نیازمند پرداخت هزینه هستند.
امکانات مراکز آموزشی : بعضی از مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها نمی‌توانند برای دانشجویان خود خوابگاه یا امکانات رفاهی ویژه‌ای تدارک نمایند.
آیندۀ شغلی : همه رشته های تحصیلی از وضعیّت شغلی یکسانی برخوردار نیستند.
هدف داوطلب : ادامه تحصیل، خدمت‌رسانی، فرار از سربازی و … اهداف تعیین کنندهای هستند.
سهمیه پذیرش : بهتر است از انتخاب محل‌هایی که در خارج از مناطق بومی شما هستند خودداری کنید.
آزادی عمل : آزادانه در مورد رشته و دانشگاه کسب اطّلاع کنید و سپس انتخاب نمایید.
صحبت پایانی
انتخاب رشته درست کمک می‌کند تا فرد سرنوشت خود را مطابق توانایی و علایقش رقم بزند. همچنین سبب بهره‌برداری مناسب از منابع مادّی، انسانی و اطلّاعاتی میشود. حتی انتخاب رشته درست برای جامعه هم مفید است و از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند و به معنای قدم گذاشتن در مسیر توسعه و ترقّی جامعه است.
نکته‌ی مهم : والدین باید در انتخاب رشته مشارکت فعّال داشته باشند ولی القای تصمیم نکنند.
