در این ویدئوی آموزشی مبحث اسم مبالغه و روش ساخت آن بیان می شود.
اسم مشتق در زبان عربی
به مجموعه هایی مانند اسم تفضیل، اسم فاعل، اسم مفعول، اسم مکان، اسم زمان، اسم مبالغه «مشتق» می گویند. یعنی در واقع کلماتی هستند که ریشه فعلی دارند و بیشتر آن ها معنای وصفی دارند و به جز اسم مکان، همگی قابلیت صفت شدن را دارند.
اسم مشتق در برابر اسم جامد قرار دارد، و بر وزن های خاصی ساخته می شوند که روش ساخت آنها در ثلاثی مجرد و مزید و حتی وزن های نامأنوس آنها نیز اشاره شد.
اسم مشتق، اسمی است که دارای ریشه فعلی می باشد.
اسم مبالغه در زبان عربی
اسم مبالغه در زبان عربی بر بسیاری و کثرت صفت دلالت دارد و بر وزن های (فَعّال، فَعّاله، فَعول، فُعّول) می آید. معمولاً در ترجمه آن ها از لفظ «بسیار» قبل از صفت استفاده می کنیم. به مثال هایی از اسم مبالغه وزن های ساخت آن توجه نمایید:
- اسم مبالغه بر وزن فعّال: از مثالهای پرکاربرد آن عبارتند از: غفّار (بسیار آمرزنده)، صبّار(بسیار بردبار)، رزّاق (بسیار روزی دهنده)
- اسم مبالغه بر وزن فَعّالَه: این اسم مبالغه بین مذکر و مؤنث مشترک است مانند: علّامه (بسیار دانا)، یعنی کلمه «علّامه» هم برای مذکر و هم برای مؤنث به کار می رود. فَهّامه (بسیار فهمیده)، که بین مذکر و مؤنث مشترک است.
- اسم مبالغه بر وزن فَعول: از مثالهای پرکاربرد آن عبارتند از: غَفور (بسیار آمرزنده) شَکور (بسیارسپاسگزار)
- فُعّول: نمونه ای از اسم مبالغه بر وزن فعّول عبارت است از قُدّوس (بسیار مقدّس)
اسم هایی که بر وزن فَعّال و فَعّاله هستند، ولی بر شغل دلالت دارند، اسم مبالغه به شمار نمی آیند. به مثال های از اسامی که برخلاف وزنشان، اسم مبالغه نیستند، توجه کنید:
فَتّاحه = در باز کن
نَظّاره = عینک
سیّاره = خودرو
خَبّاز = نانوا
حدّاد = آهنگر
اسامی بالا معنای وصفی ندارند و نمی توانند صفت واقع شوند. به همین دلیل اسم مبالغه نیستند.
اسم مبالغه در زبان عربی بر بسیاری و کثرت صفت دلالت دارد.
ترجمه صحیح اسم مبالغه در زبان عربی
اسم مبالغه بر کثرت و فزونی دلالت دارد و در ترجمه آن نیز باید به این موضوع توجه شود. در ترجمه اسم مبالغه ابتدا باید وجود آن را در جمله با توجه به وزن آن تشخیص داد و سپس به صورتی ترجمه شود که معنای زیادی و فزونی داشته باشد و کلمه “بسیار” در ترجمه آن قبل از صفت یا صفت مفعولی و… به کار رود. به نمونه ای از تست های کنکور مبحث اسم مبالغه توجه نمایید:
تست: در عبارات زیر ترجمه صحیح را مشخص کنید:
- یا ستار العیوب!: ای پوشاننده عیب ها!
- هذا الطیّار الایرانی!: این پرنده ایرانی است!
- انَّ الله هو الخلّاق العلیم!: به درستی که خداوند بسیار آفریننده و بسیار داناست!
- انَّ نفس الانسان امّاره بالسوء!: نفس انسان بسیار امر کننده به بدی هاست!
گزینه 3 پاسخ صحیح می باشد.
در گزینه 1 ستّار به معنای پوشاننده ترجمه شده است اما همانطور که می دانید ساتر به معنای پوشاننده است و ستّار اسم مبالغه است و باید بسیار پوشاننده ترجمه گردد.
در گزینه 2 الطیّار به معنای خلبان است و به معنای پرنده نیست. پس ترجمه نادرست است.
در گزینه 3 برای الخلّاق از ترجمه بسیار آفریننده و برای العلیم از ترجمه بسیار دانا استفاده کرده است. چون هر دو کلمه اسم مبالغه هستند پس ترجمه صحیح است.
در گزینه 4 نیز امّاره اسم مبالغه است و به معنای بسیار امر کننده است که کلمه بسیار در ترجمه آورده نشده است. پس این گزینه نیز نادرست است.
برای آشنایی بیشتر با مبحث اسم مبالغه و مشاهده تست های کنکور آن با پاسخ تشریحی ویدئوی این جلسه را مشاهده نمایید.
سوالات متداول
اسم مبالغه در زبان عربی بر بسیاری و کثرت صفت دلالت می کند و در وزن های خاصی ساخته می شود و معمولاً در ترجمه آن ها از لفظ «بسیار» قبل از صفت استفاده می کنیم.
اسم مبالغه بر وزن های فَعّال، فَعّاله، فَعول، فُعّول می آید. اسم مبالغه بر وزن فعّال مانند: ستّار(بسیار پوشاننده)، اسم مبالغه بر وزن فَعّالَه مانند: علّامه (بسیار دانا) که هم برای مذکر و هم برای مؤنث به کار می رود. اسم مبالغه بر وزن فَعول مانند صبور (بسیار صبر کننده)، اسم مبالغه بر وزن فُعّول عبارمانند سُبّوح (بسیار تسبیح شده).
در زبان عربی به اسامی مانند اسم تفضیل، اسم فاعل، اسم مفعول، اسم مکان، اسم زمان، اسم مبالغه «مشتق» می گویند. مشتق ها کلماتی هستند که ریشه فعلی دارند و بیشتر آن ها معنای وصفی دارند و به جز اسم مکان همگی قابلیت تبدیل شدن به صفت را دارند.
سلام
امیدوارم مطلب به آموزش شما کمک کرده باشه
ینی خباز و حداد اسم مبالغه نیستن؟ معلم ما که گفت اینا اسم مبالغه هستن🤦🏻♀️
بعضی از کلمات یا صفات اسم مبالغه نیستند و بر شغل یا ابزار دلالت دارند
مثل خبّاز که بر وزن فعّال به معنی “نانوا” است
یا سیّارة که بروزن فعّاله است و معنی آن “خودرو” می شود
سلام اتفاقا خیلی سبز و معلم ما هم گفته شغلا و ابزارها بر وزن فعال و فعاله اسم مبالغن!
با سلام خدمت شما
از لحاظ قواعد عربی برخی از اسامی مشاغل و ابزار بر وزن اسم مبالغه هستند اما معنی اسم مبالغه را نمی دهند.