در این جلسه از عربی پایه دهم به آموزش و نکاتی درباره حروف جر پرداخته می شود.
حروف جارّه قبل از اسم می آیند و آن را مجرور می کنند. علامت جر در حالت مفرد «-ِ ، -ٍ » است و اگر جمع باشد، علامت آن «ینَ» و اگر مثنی باشد علامت آن «یَنِ» می باشد. در ادامه به مرور حروف جر “مِن، علی، فی، عن، إلی، لـِ…، بـِ… و کَ…” با معانی و کاربرد آن می پردازیم.
حرف جر “مِن” به معنای “از” می باشد. مثالی از کاربرد حرف جر “مِن” مشاهده کنید:
“مِن المؤمنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهدوا الله علیه!” : از میان مؤمنان مردانی هستند که به آنچه که با عهد بستند، صادق بودند!
«المؤمنینَ» مجرور به حرف «مِن» و علامت جر«ی» می باشد.
نکته : اگر «مِن» به اسم «ال» دار برسد، «ن» آن مفتوح می گردد: مِن + اللّه می شود: مِنَ اللّه.
حرف جر “علی” به معنای “بر، روی” می باشد. به مثالی از کاربرد حرف جر “علی” توجه کنید:
«جَعَلتُ الکتابَ علی المنضدهِ»: کتاب را روی میز گذاشتم!
در این مثال «المنضدهِ» مجرور به حرف (عَلی) و علامت جر آن «-ِ» شده است.
حرف “فی” به معنای “در” می باشد. مثالی از کاربرد حرف جر “فی” در ادامه بیان شده است:
«النجاه ٌفی الصدق!» رهایی در راستگویی است!
حرف “عن” به معنای “از، درباره” می باشد. مثالی از کاربرد حرف جر “عن” را در ادامه مشاهده نمایید:
«هو الّذی یَقبَلُ التَّوبه عَن عباده و یَعفو عن السَّیئات و یَعلَمُ ما تعملونَ!» او کسی است که توبه را از بندگانش می پذیرد و از بدی ها در می گذرد، و آنچه را انجام می دهید، می داند.
نکته: اگر حرف جر «عَن» به اسم «ال» دار برسد ، «ن» مکسور می گردد. «عَن + الحق» می شود: عنِ الحق.
حرف جر “إلی” به معنای “به، به سوی، تا” می باشد. کاربرد حرف جر “إلی” در ادامه آورده شده است:
«کان الفلاح یعمل فی المزرعه مِنَ الصَباح إلی اللیل!». کشاورز از صبح تا شب در مزرعه کار می کرد!
حرف جر “لـِ…” به معنای “برای، از آنِ، داشتن” می باشد. مثالی از کاربرد حرف جر “لـِ…” در ادامه بیان شده است:
«لِکُلِّ ذ َنبِ توبهُ إلّا سوءَ الخُلق!». هر گناهی جز بد اخلاقی توبه دارد!
نکته: حرف جر«لـِ…» معمولاً به اشکال زیر ترجمه می شود.
«لـِ…: از آنِ»، مثال: «لِمَن هذا الکتاب؟» این کتاب از آن ِ کیست؟
«لـِ…: داشتن»، مثال: « لِهذا الرجُل خُلقٌ حَسَنٌ!» این مرد خوی نیکویی دارد!
(لـِ… + اسم مجرور + اسم مرفوع ) معنای مالکیت در زمان حال، می دهد. مانند: (لِمُعَلِّمی خُلقٌ حَسَنٌ): معلم من خلق نیکویی دارد. و اگر «لیسَ» بر سر «لِمُعَلِّمی» بیاید، می شود: معلم من خلق نیکویی ندارد.
حرف جر “بـِ…” به معنای “به، به وسیله، در” می باشد. نمونه ای از کاربرد حرف جر “بـِ…” را مشاهده نمایید:
(إقرا و ربِّکَ الاَکرمُ الّذی عَلَّمَ بِالقَلَم). بخوان و پروردگارت گرامی ترین است همان که به وسیله قلم آموخت!
حرف جر “کَ” به معنای “مانند” می باشد و در ادامه می توانید کاربرد حرف جر “کَ” را مشاهده نمایید:
«فَضلُ العالم علی غیره کَفَضلِ النّبی علی اُمَّتِه!» برتری دانشمند بر غیر خود مانند برتری پیامبر بر امت خودش است!
حروف جر غالبا قبل از اسم می آیند و اسم را با توجه به شمار آن مجرور می نمایند.
به نکات زیردر مورد حروف جر توجه فرمایید:
نکته 1: اگر حرف جاره به ما استفهام متصل شود، گاهی «الف» از آخرش می افتد.
(مِن + ما) می شود: مِمَّ (عَن + ما) می شود: عَمَّ (لـِ + ما) می شود: لِمَ
نکته 2: اگر حرف جر «لـِ…» به ضمیر بچسبد به صورت «لـَ…» نوشته می شود.
(لـِ… + هم) می شود: لَهُم (لـِ…+ کَ) می شود: لَکَ
نکته 3: برخی از افعال هستند که برای تکمیل معنای خود به حرف جر نیاز دارند.
بَحثَ عَن: جست و جو کرد
حَصَلَ علی: دست یافت
عَزمَ علی: تصمیم گرفت
قامَ بـ…: پرداخت. انجام داد
شَعَرَ بـ…: احساس کرد
نکته 4 : جار و مجرور گاهی خبر واقع می شود، که به آن خبر شبه جمله می گویند. مثالی از این نکته ببینید:
العَجَلَهٌ مِن الشَّیطان : «مِنَ الشَّیطان» جار و مجرور، خبر شبه جمله محلاً مرفوع. (عجله از شیطان است).
نکته 5: گاهی خبر جار و مجرور، بر مبتدا مقدم می شود، و آن غالباً به شکل زیر است:
جار و مجرور + اسم (غالباً نکره)
مانند: فی المدرسه معلِّم، «فی المدرسه» جار و مجرور (خبر مقدم محلا مر فوع)، «معلِّم» مبتدای مؤخّر مرفوع
برای مشاهده نکات و تست های بیشتر در مبحث حروف جر و جار و مجرور ویدئوی آموزشی این جلسه را مشاهده نمایید.
حروف جر اصلی و پرکاربرد عبارتند از مِن، فی، عن، علی، اِلی و …
حروف جاره معمولا قبل از اسم ظاهر می شوند و اسم را با توجه به شمار آن مجرور می کنند.
جار و مجرور گاهی در زبان عربی در نقش خبر ظاهر می شوند که به آن خبر شبه جمله می گویند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
