معرفی رشته گیاه پزشکی
رشته گیاه پزشکی نقش بسیار مهم در سلامت و اقتصاد جامعه دارد. زیرا حفاظت از گیاهان در برابر آفات و بیماری ها و حفظ سلامت آنها برای تأمین غذا برای جمعیت رو به رشد جهان انسان ها و حیوانات خانگی مهم تر از همیشه است. بنابراین با محافظت از گیاهان، از اجزای اصلی رژیم غذایی خود محافظت می کنیم. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد و شرایط ادامه تحصیل در رشته گیاه پزشکی در ایران و جهان بپردازیم.
کارشناسان رشته گیاه پزشکی به منزله حلقه های زنجیری خواهند بود که بین کشت کاران و زارعین در روستاها از یک طرف و مراکز تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی از طرف دیگر ارتباط لازم را برقرار کرده و نتایج تحقیقات گیاه پزشکی را عملا در مزارع و روستاها پیاده خواهند کرد. این وظیفه متخصص گیاه پزشکی است که نه تنها اطمینان از استفاده مؤثر از آفت کش ها، بلکه اطمینان از استفاده ایمن از آفت کش ها به منظور حفاظت از سلامت کشاورزان، ایمنی محصولات کشاورزی و حفظ محیط زیست را برعهده بگیرد.
تاریخچه رشته گیاه پزشکی
تاریخ رشته گیاه پزشکی به دوران باستان برمی گردد و با تئوفراستوس شروع شده است، اما مطالعه علمی در دوره مدرن اولیه با اختراع میکروسکوپ آغاز شد و در قرن 19 توسعه یافت. هاینریش آنتون دوباری به عنوان پدر قارچ شناسی و پدر بیماری شناسی گیاهی (Phytopathology) شناخته می شود. هاینریش گیاه شناس، میکروبیولوژیست و قارچ شناس آلمانی بود و در مورد نقش قارچ ها و نقش آنها در ایجاد بیماری تحقیق کرد. تاریخچه بیماری شناسی گیاهی به پنج دوره مختلف تقسیم می شود:
- دوران باستان: باستان تا قرن پنجم (476 پس از میلاد)
بیماری های گیاهی از زمان های قدیم شناخته شده است. زنگ زدگی، سوختگی، کپک ها، کپک ها برای عبرانیان، یونانی ها، رومی ها، چینی ها و هندی ها آشنا بودند.
- عصر تاریک: قرن 5 تا 16 (476 پس از میلاد تا 1600)
آسیب شناسی گیاهی در این دوره پیشرفت بسیار کمی داشت، برخی از عرب ها مانند ابنالعوان علائم و اقدامات کنترلی را برای برخی بیماری های گیاهی شرح دادند.
- دوران پیشامدرن: قرن 17 تا 1853 (1600 تا 1853)
رابرت هوک 1665 پدر نظریه سلولی است. او اولین میکروسکوپ مرکب را اختراع کرده بود. او گزارش داد که بافت‌های گیاهی واحدهای کوچکی هستند که سلول نامیده می‌شوند. Prevost یک گیاه شناس فرانسوی است و در سال 1807 درمان دانه گندم آسیب دیده را پیشنهاد کرد. این دوره به عنوان دوره اتوژنیک یا فیزیولوژیک شناخته می شود، زیرا در پایان دوره مشخص شد که قارچ ها ارتباط نزدیکی با بیماری ها دارند.
- دوران مدرن: 1853 تا 1906
این دوره به عنوان دوره بیماری زایی شناخته می شود که به مطالعه نقش قارچ های عامل بیماری های گیاهی اختصاص داشت.
- عصر حاضر: 1906 به بعد
عصر حاضر یا کنونی که از سال 1906 شروع شده است، از آن زمان تاکنون این رشته اکتشافات قابل توجهی داشته است.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته گیاه پزشکی
تعریف تخصصی رشته گیاه پزشکی (plant protection science) به معنی حفظ نباتات، علم و عمل مدیریت آفات، بیماری ها و علف های هرز است که به محصولات زراعی و سایر گیاهان آسیب می رساند و می تواند تأثیر مخربی بر معیشت کشاورزان داشته باشد. به عبارت دیگر تعریف رشته گیاه پزشکی حفاظت از گیاهان، عمل مدیریت آب و هوا، علف های هرز، آفات و بیماری هایی که به رشد میوه، سبزیجات و سایر محصولات باغی آسیب می زند یا مانع رشد آنها می شود. همچنین حفاظت از محصول مناسب برای تولید محصولات با کیفیت بالاتر با حداقل هدر رفت نیز در این رشته مهم است.
دوره کارشناسی رشته گیاه پزشکی به دوره ای گفته می شود که حاوی مجموعه اطلاعاتی از علوم و تکنولوژی در زمینه های شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی و اصول و روش های مبارزه با آن عوامل باشد. هدف از ایجاد این رشته تربیت کارشناسانی است که علاوه بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی عمومی، علوم پایه پزشکی و علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را در حد این دوره به صورت نظری و عملی فرا بگیرند. همچنین با فنون و روش های مختلف حفظ محصولات کشاورزی و مبارزه با آفات و عوامل بیماری زای گیاهی به صورت علمی و کاربردی آشنایی کافی پیدا کنند. همچنین آن ها بتوانند به عنوان مدرس در دبیرستان های کشاورزی، کارشناسی اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی، مسوول فنی کلینیک های گیاه پزشکی و مدیر و مجری امور حفظ نباتات در موسسات دولتی و خصوصی بخش کشاورزی منشا خدمت باشند.
رشته گیاه پزشکی در یک نگاه
رشته گیاه پزشکی زیر مجموعه کنکور علوم تجربی است و برای قبولی در آن باید در آزمون سراسری علوم تجربی شرکت کنید. تعداد رقبا برای ورود به این رشته معمولا کم است اما رقیبان سرسختی برای این رشته وجود دارد. ظرفیت پذیرش در دانشگاه ها برای ورود به این رشته مناسب بوده و دانشگاه ها امکانات لازم برای تحصیل دانشجویان علاقمند را فراهم کرده اند. رشته گیاه پزشکی بازار کار خوبی داشته و بعد از فارغ التحصیلی می توان در سازمان های مرتبط دولتی یا خصوصی مشغول به کار شد. درآمد رشته گیاه پزشکی بستگی به جایگاه شغلی داشته اما به طور میانگین متوسط و رو به بالا است. با تقویت مهارت عملی و افزایش دانش تخصصی می توان درآمد خود را افزایش داد. طول دوره کارشناسی گیاه پزشکی 4 سال است که به صورت ترمی در 8 نمیسال ارائه می شود.
رشته گیاه پزشکی در ایران
رشته گیاه پزشکی در ایران ارزش زیادی دارد. با توجه به اهمیت روزافزون آفات و عوامل بیماری زای گیاهی و نقشی که این موجودات در کاهش محصولات کشاورزی دارند، تربیت کارشناسانی جهت شناخت و ارائه راه های مبارزه موثر و اقتصادی با عوامل فوق در مناطق مختلف کشور بسیار ضروری است. تربیت این افراد گامی در جهت افزایش بازدهی محصولات و در نهایت گامی در جهت نیل به خودکفایی است.
برای تامین نیروی انسانی متخصص، کارآمد و متعهد در رشته گیاه پزشکی به منظور بالا بردن عملکرد کمی و کیفیت محصولات کشورزی، دستیابی به خودکفایی در این زمینه و تامین غذای سالم برای جمعیت کشور، لازم است تا متخصصینی تربیت شود که بتوانند با استفاده از دانش و تجربیات خود، مهار و مدیریت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را به طور عملی امکان پذیر کرده و از امکانات موجود کشور حداکثر استفاده را برای کاهش خسارت ناشی از عوامل فوق بنمایند. همچنین در امور مربوط به اجرای طرح های تحقیقاتی، آموزش در دبیرستان های کشاورزی، خدمت در سازمان ها و ادارات کشاورزی، مدیریت شرکت ها و کلینیک های گیاه پزشکی و برنامه ریزی گیاه پزشکی خدمت کنند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته گیاه پزشکی
در این بخش قرار است شرایط پذیرش در رشته گیاه پزشکی را مورد بررسی قرار دهیم. به صورت کلی وضعیت پذیرش در دانشگاه ها به دو فاکتور مهم بستگی دارد. فاکتور اول مربوط به میزان رقبا برای ورود به این رشته است. هر ساله رقیبانی برای پذیرش در رشته گیاه پزشکی با هم به رقابت می پردازند که به طور معمول تعداد محدود و یا متوسطی هستند. از طرف دیگر ظرفیت پذیرش به فاکتور مهم دیگری بستگی دارد که آن ظرفیت پذیرش دانشگاه ها و تعداد دانشگاه های پذیرنده است. هر ساله دانشگاه ها تعداد مشخصی از متقاضیان که رتبه قابل قبول کسب کرده اند را برای ادامه تحصیل جذب می کنند. توجه داشته باشید که شرایط پذیرش در رشته گیاه پزشکی هر ساله شرایط متفاوتی به خود می گیرد و براساس میزان رقابت، ظرفیت پذیرش دانشگاه ها و همچنین اعمال سهمیه های مختلف تغییر می کند.
با حذف زیر گروه های کنکور علوم تجربی و حذف دروس عمومی از کنکور، این آزمون تنها شامل دروس تخصصی شده است. برای قبولی در رشته گیاه پزشکی باید دروس تخصصی با ضرایب متفاوتی را پاسخ دهید. بیشترین تاثیر گذاری برای قبولی در این رشته مربوط به دروس تخصصی بوده که ضرایب بیشتری دارند. ضرایب دروس تخصصی رشته گیاه پزشکی را می توانید به صورت کامل در جدول زیر مشاهده کنید:
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در کنکور تجربی | |||
زمین شناسی | 0 | ||
ریاضی | 2 | ||
زیست | 4 | ||
فیزیک | 2 | ||
شیمی | 3 | ||
همان طور که در جدول بالا مشخص است دروس شیمی و زیست ضرایب بالایی نسبت به سایر دروس داشته و از این رو تاثیر زیادی در کسب رتبه خوب دارند. برای قبولی در رشته گیاه پزشکی باید دروس زیست و شیمی دوره دبیرستان با دقت مطالعه شوند.
از طرف دیگر شرکت در آزمون های آزمایشی استاندارد می تواند یک فرصت استثنائی برای کسب رتبه قبولی خوب در کنکور سراسری باشید. آزمون های آزمایشی شرایطی مانند کنکور فراهم کرده و می توانند دانش، سرعت تست زنی و دقت شما در پاسخ به سوالات را بسجند. همچنین براساس تجربه ثابت شده است که سوالات کنکور شباهت زیادی به سوالات آزمون های آزمایشی برگزار شده دارد.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته گیاه پزشکی
با توجه به اینکه اکثر دانش آموزان هنگام انتخاب شهر و دانشگاه به دنبال انتخاب بهترین و شاخص ترین دانشگاه ها هستند، از این رو در این بخش به معرفی دانشگاه های برتر رشته گیاه پزشکی می پردازیم. البته توجه داشته باشید که تمامی دانشگاه های کشور در سطح قابل قبولی قرار دارند. زیرا کیفیت آموزشی و رتبه علمی دانشگاه ها همگی مناسب بوده و شرایط خوبی برای دانشجویان فراهم می کنند. همچنین فارغ التحصیلان از تمامی دانشگاه های کشور قادر هستند در جایگاه های شغلی خوبی مشغول به کار شوند و به پیشرفت و درآمد مناسب دست پیدا کنند. با این حال برخی از شاخص ترین و برترین دانشگاه های رشته گیاه پزشکی شامل دانشگاه های تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تبریز، دانشگاه شیراز، دانشگاه هرمزگان و دانشگاه همدان است.
دو نمونه کارنامه قبولی در رشته گیاه پزشکی
آگاهی از شرایط پذیرش و همچنین دانستن رتبه، درصد، تراز و سهمیه های مختلف می تواند شانس شما را برای ورود به رشته گیاه پزشکی افزایش دهد، زیرا با آگاهی از این موارد می توانید به صورت اصولی و واقع بینانه تر برنامه ریزی داشته باشید و برای کنکور آماده شوید. در این بخش دو نمونه کارنامه قبولی در رشته گیاه پزشکی را مورد بررسی قرار داده ایم. البته توجه داشته باشید که تراز، درصد و رتبه قبولی هر ساله شرایط متفاوتی به خود می گیرد زیرا براساس فاکتورهای بیان شده در پاراگراف های قبل یعنی تعداد رقبا، ظرفیت پذیرش دانشگاه ها و اعمال سهمیه های مختلف در هر سال تغییر می کند. اما به صورت کلی بررسی دو نمونه کارنامه قبولی در رشته گیاه پزشکی می تواند تا حدی شما را با شرایط پذیرش این رشته آشنا کند.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
گرایش های رشته گیاه پزشکی
بسیاری از رشته های فنی در مقطع کارشناسی فاقد گرایش هستند و گرایش های تخصصی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری اعمال می شود. رشته گیاه پزشکی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به گرایش های مختلفی تقسیم می شود که دانشجویان می توانند براساس علاقه در گرایش مد نظر خود مشغول به تحصیل شوند. از آنجایی که نظام آموزشی ایران در راستای هم سو شدن با نظام آموزشی در کشورهای مطرح است، بنابراین از طرح لوزی پیروی می کند. طرح لوزی به گونه ای است که در دوره کارشناسی فاقد گرایش است و در دوره ارشد گرایش های مختلفی برای رشته ها تعیین می شود و دوباره در دوره دکتری، گرایش ها با همدیگر تجمیع می شوند.
واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی
در این بخش قرار است به بررسی واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی بپردازیم. یکی از نکات مهمی که دانش آموزان ممکن است آن را نادیده بگیرند همین واحدهای درسی است. برخی از دانش آموزان در رشته های متفاوت به دلیل عدم علاقه به دروس مقاطع کارشناسی از رشته انصراف داده اند. بنابراین آگاهی از واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی می تواند میزان علاقه شما به رشته را بسنجد.
واحدهای درسی رشته های وزارت علوم هر چند سال یک بار توسط شورای عالی برنامه ریزی آموزش کشور و مطابق با ضوابط، مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تحت بازنگری قرار می گیرد. این بازنگری ها به دلیل تطبیق واحدهای درسی با نیاز جامعه و علم روز دنیا است. البته به صورت عمده شاهد تغییراتی نخواهیم بود. بلکه تغییرات جزئی در واحدهای درسی یا سرفصل های دروس اعمال خواهد شد. واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی در 4 بسته دروس عمومی، پایه، تخصصی و اختیاری ارائه شده است. در جدول زیر می توانید تقسیم بندی واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی در مقطع کارشناسی را در دانشگاه های کشور مشاهده کنید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه | 30 واحد | ||
دروس تخصصی | 78 واحد | ||
دروس اختیاری | 10 واحد | ||
جمع | 140 واحد | ||
در ادامه هر یک از واحدهای درسی رشته گیاه پزشکی را به صورت جداگانه و با عنوان تعداد واحد هر درس برای شما عنوان می‌کنیم تا شناخت شما نسبت به این رشته کامل شود.
دروس عمومی رشته گیاه پزشکی
اولین بسته از دروس مربوط به دروس عمومی است. دروس عمومی زیر نظر گروه عمومی و معارف دانشگاه ارائه شده و تاثیری در دانش و مهارت تخصصی دانشجویان ندارد. این دروس با هدف افزایش معرفت شناختی و افزایش دانش در مورد فرهنگ و تاریخ ارائه می شود. دروس عمومی معمولا در کلاس های مشترک با سایر رشته ها برگزار شده و سپس دانشجویان برای دروس تخصصی از همدیگر جدا می شوند. این دروس بین تمامی رشته ها مشترک بوده و دانشجویان برای اخذ مدرک تحصیلی کارشناسی ملزم به سپری کردن تعداد مشخصی از دروس عمومی هستند. در جدول زیر می توانید دروس عمومی رشته گیاه پزشکی را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی 1 | 1 واحد | ||
تربیت بدنی 2 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن 22 واحد دروس عمومی رشته گیاه پزشکی وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 22 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
برای این رشته در دروس عمومی، 12 واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته گیاه پزشکی در دوره کارشناسی پیوسته 22 واحد خواهد شد.
دروس پایه رشته گیاه پزشکی
دروس پایه بسته دوم دروسی است که در مقطع کارشناسی ارائه می شود. دروس پایه رشته گیاه پزشکی شاکله اصلی رشته را تشکیل داده و سبب تقویت بنیه علمی دانشجویان برای کسب دروس تخصصی می شوند. این دروس زمینه سازی اولیه برای درک مفاهیم پیچیده دروس تخصصی انجام داده و به مانند پلی بین دورس دوره دبیرستان و دروس مقطع کارشناسی عمل می کنند. برای فهم دروس تخصصی باید دروس پایه به خوبی درک شده و نمره قابل قبولی اخذ شود. در جدول زیر می توانید دروس پایه رشته گیاه پزشکی را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده کنید.
| دروس پایه رشته گیاه پزشکی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | آمار و احتمالات | 3 |
| 2 | اکولوژی | 3 |
| 3 | ریاضی عمومی | 3 |
| 4 | شیمی عمومی | 3 |
| 5 | آناتومی و فیزیولوژی گیاهی | 3 |
| 6 | مورفولوژی و سیستماتیک گیاهی | 3 |
| 7 | ژنتیک | 3 |
| 8 | بیوشیمی عمومی | 3 |
| 9 | جانور شناسی | 3 |
| 10 | شیمی آلی | 3 |
| مجموع واحد ها | 30 | |
دروس پایه نقش بسیار مهم در آمادگی دانشجویان برای درک مفاهیم و ماهیت کلی رشته دارند. این دروس معمولا به صورت دو یا سه واحدی ارائه شده و نظری یا عملی هستند. توجه داشته باشید که باید تمامی دروس پایه اخذ شود، بنابراین باید از ترم های آغازین برنامه ریزی درستی برای انتخاب واحد داشت تا در ترم های اخر دچار مشکل پیشنیاز یا همنیاز نشوید.
دروس تخصصی رشته گیاه پزشکی
دروس تخصصی رشته گیاه پزشکی بسته سوم از دروسی است که در این رشته مطالعه می کنید. دروس تخصصی سبب آشنا شدن دانشجو با ماهیت کلی رشته شده و بازار کار آن را شفاف و روشن می سازد. دانشجویان با مطالعه دروس تخصصی به درک صحیحی از مفاهیم تئوری و عملی رسیده و می دانند در بازار کار در چه رده های شغلی باید مشغول به کار شوند. دروس تخصصی از نظر آموزشی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا با مطالعه این دروس است که می توان مهارت های علمی و عملی را ارتقا داد. در جدول زیر واحدهای درسی تخصصی رشته گیاه پزشکی در مقطع کارشناسی را مشاهده می کنید:
| دروس تخصصی رشته گیاه پزشکی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | طرح آزمایش های کشاورزی | 3 |
| 2 | آبیاری عمومی | 3 |
| 3 | هوا و اقلیم شناسی | 3 |
| 4 | اقتصاد کشاورزی عمومی | 3 |
| 5 | خاکشناسی عمومی | 3 |
| 6 | زراعت عمومی | 3 |
| 7 | باغبانی عمومی | 3 |
| 8 | ماشین های کشاورزی عمومی | 3 |
| 9 | حشره شناسی 1 | 2 |
| 10 | عملیات حشره شناسی12 | 1 |
| 11 | مبانی بیماری شناسی گیاهی | 2 |
| 12 | قارچ شناسی مقدماتی | 2 |
| 13 | عملیات قارچ شناسی مقدماتی | 1 |
| 14 | حشره شناسی 2 | 2 |
| 15 | عملیات حشره شناسی 2 | 1 |
| 16 | آفات مهم گیاهان زراعی | 2 |
| 17 | عملیات آفات مهم گیاهان زراعی | 1 |
| 18 | بیماری های مهم گیاهان زراعی | 2 |
| 19 | عملیات بیماری های مهم گیاهان زراعی | 1 |
| 20 | آفات مهم درختان میوه | 2 |
| 21 | عملیات آفات مهم درختان میوه | 1 |
| 22 | بیماری های مهم درختان میوه | 2 |
| 23 | عملیات بیماری های مهم درختان میوه | 1 |
| 24 | آفات گیاهان زینتی، جالیز و سبزی | 1 |
| 25 | عملیات آفات گیاهان زینتی، جالیز و سبزی | 1 |
| 26 | بیماری های گیاهان زینتی، جالیز و سبزی | 1 |
| 27 | عملیات بیماری های گیاهان زینتی، جالیز و سبزی | 1 |
| 28 | اصول مدیریت آفات گیاهی | 2 |
| 29 | اصول مدیریت بیماری های گیاهی | 2 |
| 30 | سم شناسی | 2 |
| 31 | عملیات سم شناسی | 1 |
| 32 | فناوری کاربرد آفت کش ها | 1 |
| 33 | علفهای هرز و کنترل آن ها | 3 |
| 34 | آفات انباری | 1 |
| 35 | عملیات آفات انباری | 1 |
| 36 | کنه شناسی گیاهی | 1 |
| 37 | عملیات کنه شناسی گیاهی | 1 |
| 38 | نماتودشناسی گیاهی مقدماتی | 1 |
| 39 | عملیات نماتودشناسی گیاهی مقدماتی | 1 |
| 40 | باکتری شناسی گیاهی مقدماتی | 1 |
| 41 | عملیات باکتری شناسی گیاهی مقدماتی | 1 |
| 42 | ویروس شناسی گیاهی مقدماتی | 1 |
| 43 | عملیات ویروس شناسی گیاهی مقدماتی | 1 |
| 44 | کارورزی 1 | 3 |
| 45 | کارورزی 2 | 3 |
| مجموع واحد ها | 78 | |
با مطالعه دروس اختصاصی دانشجو به درک درست و دقیقی از رشته هم در تئوری و هم در عمل رسیده و می تواند این دانش کسب شده را در محیط عملی به درستی به کار گیرد. دروس تخصصی باید به صورت اجباری اخذ شده و اگر حتی دانشجویی یکی از این واحدهای درسی را پاس نکرده باشد از نظر آموزشی فاقد صلاحیت لازم برای فارغ التحصیلی است. برای عدم ایجاد مشکل از نظر همنیازی یا پیشنیازی باید از ترم های اولیه برای اخذ دروس تخصصی و پایه اقدام کرد.
دروس اختیاری رشته گیاه پزشکی
بسته آخر از دروس رشته گیاه پزشکی مربوط به دروس اختیاری است. دروس اختیاری آن دسته از دروسی هستند که به صورت اختیاری ارائه شده و دانشجویان می توانند براساس نظر گروه آموزشی و یا بسته به گرایش تحصیلی که در آینده مد نظر دارند تعداد مشخصی از این دروس را اخذ کنند. دروس اختیاری یک فرصت مناسب برای کسب دانش تخصصی بیشتر در مورد رشته را اراده داده که می توان از این فرصت بهترین استفاده را برد. همچنین در هنگام انتخاب دروس اختیاری می توان به دنبال دروسی بود که در آینده قصد در اشتغال در بازار کار مرتبط با آن وجود دارد. در جدول زیر واحدهای درسی اختیاری رشته گیاه پزشکی در مقطع کارشناسی را مشاهده می کنید:
| دروس اختیاری رشته گیاه پزشکی | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مدیریت آفات و بیماری های گلخانه ای | 2 |
| 2 | کرم ابریشم و آفات و بیماری های آن | 2 |
| 3 | حشرات گرده افشان | 2 |
| 4 | اصول رده بندی حشرات | 2 |
| 5 | زنبور عسل و آفات و بیماری های آن | 2 |
| 6 | بیماری های فیزیولوژیک گیاهان | 2 |
| 7 | اصول نمونه برداری آفات و بیماری های گیاهی | 2 |
| 8 | نرم تنان و مهره داران زیان آور کشاورزی | 2 |
| 9 | بیماری های گیاهان جنگلی و مرتعی | 2 |
| 10 | آفات گیاهان جنگلی و مرتعی | 2 |
| 11 | بندپایان زیان آور انسان و دام | 2 |
| 12 | اصول قرنطینه گیاهی | 2 |
| 13 | کنه های زیان آور کشاورزی | 2 |
| 14 | نماتودهای مهم انگل گیاهی و مدیریت آن ها | 2 |
| 15 | قارچ های خوراکی و آفات و بیماری های آن ها | 3 |
| 16 | بیماری های پس از برداشت گیاهان | 2 |
| 17 | مدیریت کلینیک ها و شرکت های گیاه پزشکی | 2 |
| 18 | مبانی GIS | 2 |
| 19 | مبانی ترویج و آموزش کشاورزی | 3 |
| 20 | زبان تخصصی | 2 |
| 21 | پروژه | 2 |
| 22 | حشره شناسی کشاورزی | 3 |
| 23 | بیماری های گیاهی | 3 |
| مجموع واحد ها | 50 | |
همان طور که در جدول بالا مشخص است تعداد زیادی دروس اختیاری وجود دارد که شما می توانید از بین آن ها 10 واحد را به اختیار یا براساس نظر گروه تحصیلی انتخاب کنید. توجه داشته باشید که برای اخذ مدرک تحصیلی باید دروس اختیاری را پاس کرده باشید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته گیاه پزشکی
در این بخش قرار است بازار کار رشته گیاه پزشکی را مورد بررسی قرار دهیم. بازار کار این رشته به صورت کلی مناسب و مطلوب است. زیرا به دلیل گسترده بودن تنوع مشکلات گیاهی، هر کشاورزی برای مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی باید به متخصصص رجوع کند. از آن جایی که کشاورزی در کشور ما بسیار حائز اهمیت است و اقلیم های متفاوتی با پوشش گیاهی گسترده دارد؛ در نتیجه در بازار کار به فارغ التحصیلان این رشته بسیار نیاز است. به صورت کلی به دلیل عدم شایسته سالاری مناسب و نبود برنامه ریزی درست متاسفانه برخی از فارغ التحصیلان در رده های شغلی غیر مرتبط مشغول به کار شده اند. اما با این حال با تقویت دانش تخصصی می توان رده های شغلی مناسب را کسب کرد.
در حال حاضر مهندسین کشاورزی و متخصصین گیاه پزشکی می توانند با طرح اشتغال زایی جهاد کشاورزی و یا دریافت وام از وزارتخانه، گلخانه یا باغ میوه تاسیس کنند. در زیر برخی از جایگاه های شغلی دانش آموختگان رشته گیاه پزشکی ذکر شده است.
- کارشناس اجرایی یا تحقیقاتی در موسسات و ارگان های مختلف
- موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
- شرکت پخش کود
- وزارت جهاد کشاورزی
- شرکت های تولیدو پخش کود و سموم
- شهرداری
- کلینیک های گل و گیاه
- مزارع
- کارخانه های محصولات کشاورزی
- مراکز آموزشی (هنرستان های کشاورزی، دانشکده های کشاورزی، اموزشکده های کشاورزی، مراکز آموزش کشاورزی)
- مراکز پژوهشی مانند موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور و بخش های وابسته به آن در مراکز استان ها
- سایر ادارات دولتی و نیمه دولتی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیز داری کل کشور)
- ادارات منابع طبیعی استان ها
- سازمان بوستان ها و فضای سبز استان ها و شهرستان ها
- سازمان حفاظت محیط زیست و اداره های کل آن در استان ها و شهرستان ها
- بخش غیر دولتی شامل کلینیک های خصوصی گیاه پزشکی
- و….
کاربردهای رشته گیاه پزشکی
در این بخش قرار است کاربردهای رشته گیاه پزشکی را بررسی کنیم. به صورت کلی دو کاربرد اصلی می توان برای این رشته دانشگاهی متصور شد. در کاربرد اول به نیاز جامعه دانشگاهی به متخصصین این رشته می پردازیم. برای تربیت نیروی انسانی جهت ورود به سازمان های اجرایی و خدماتی باید افرادی باشند که دانشجویان را برای این امر آماده کنند. بنابراین بعضی از دانشجویان با ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی تکمیلی می توانند وارد حوزه آموزش شده و نیروی انسانی مورد نیاز سازمان ها را آموزش دهند. از این رو کاربرد اول این رشته آموزش در دانشگاه ها، موسسات آموزشی و یا هنرستان ها و مراکز تحقیقات است.
کاربرد دوم رشته گیاه پزشکی مربوط به بکارگیری نیروی انسانی در مراکز و سازمان های مرتبط است. با توجه به نیاز مبرم جامعه به متخصصین گیاه پزشکی برای رفع مشکلاتی مانند آفات گیاهی یا تقویت گیاه؛ در نتیجه باید متخصصین وارد بازار کار شده و با دانش تخصصی و مهارت های علمی خود نیاز سازمان ها را برطرف کنند. از این رو کاربرد دوم رشته گیاه پزشکی در جامعه و صنعت است. توانایی شناسایی گیاهان و آفات و بیماری های گیاهی، توانایی سازماندهی و انجام کار آزمایشگاه بیماری های گیاهی، توانایی انجام مطالعات مربوط به آسیب شناسی گیاهی در مزرعه و آزمایشگاه و توانایی تجزیه و تحلیل مشکلات کنترل بیماری گیاهی و تعیین مسیر اقدام مناسب از دانش های متخصصین گیاه پزشکی است.
با توجه به ارتباط سه ضلع صنعت، دولت و دانشگاه ها همیشه برای تمامی رشته ها می توان در این سه ضلع، رده و یا ردیف شغلی پیدا کرد تا فارغ التحصیلان با دانش تخصصی خود به برنامه ریزی، تجزیه و تحلیل و اجرای طرح ها و استراتژی های مناسب بپردازند.
درآمد رشته گیاه پزشکی
درآمد رشته گیاه پزشکی به محلی که در آن مشغول به کار است بستگی دارد. مراکز دولتی یا خصوصی درآمدهای متفاوتی را برای فارغ التحصیلان این رشته در نظر می گیرند. پروژه های دولتی و یا استخدام در سازمان های دولتی یا نیمه دولتی حقوق و درآمد مشخصی دارند. اما در صورت تاسیس مرکز گیاه پزشکی به صورت خصوصی می توان به درآمدهای بیشتری نیز دست پیدا کرد که البته میزان این درآمد تا حد زیادی به مهارت و ارتباط اجتماعی خوب با مراجعین بستگی دارد.
به صورت کلی درآمد رشته دانشگاهی گیاه پزشکی در صورتی که شغل کارمندی داشته باشید براساس تعرفه های دولتی و عوامل تاثیر گذار مانند مدرک تحصیلی، سنوات کاری و… بستگی دارد. اما در صورتی که مرکز خصوصی داشته باشید علاوه بر فاکتورهای بالا براساس میزان موفقیت در مهارت های اجتماعی حقوق افزایش می یابد.
این رشته نیز مانند سایر رشته ها دچار سوءمدیریت شده و از تمامی پتانسیل های آن به خوبی استفاده نشده است؛ به همین دلیل ممکن است برخی افراد در رده های شغلی غیر مرتبط با درآمد کمتر مشغول به کار شوند. به صورت کلی درآمد رشته ارتباط زیادی با جایگاه شغلی فرد داشته و در صورت تقویت رزومه و دانش تخصصی و عملی می توان به درآمدهای قابل توجهی دست پیدا کرد.
گیاهان منبع هوایی هستند که تنفس می کنیم و بیش از 80 درصد غذایی که مصرف می کنیم از طریق آن ها به دست می آید. متخصصین گیاه پزشکی نقش مهمی در دستیابی به ارتقای کیفی در بخش های کشاورزی ایفا می کنند. حفظ سلامت گیاهان نه تنها مهم است، بلکه کاملاً حیاتی است. علم گیاه پزشکی به مطالعه گیاهان و عوامل بیماریزای آنها، روند بیماری و چگونگی تأثیرپذیری سلامت و بیماری گیاه از عواملی مانند آب و هوا، میکروارگانیسم های غیر بیماریزا و تغذیه گیاه می پردازد. این رشته زیست شناسی پایه و همچنین علوم کشاورزی کاربردی را در بر می گیرد.
ادامه تحصیل در رشته گیاه پزشکی
بسیاری از دانشجویان بعد از اتمام مقطع کارشناسی به دنبال ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند. با توجه به اینکه مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا باعث افزایش درآمد و کسب رده یا ردیف های شغلی بهتری می شوند، به همین دلیل دانشجویان برای ادامه تحصیل در این مقاطع تحصیلی با همدیگر به رقابت می پردازند. توجه داشته باشید که داشتن مدارک تحصیلی عالیه یکی از فاکتورهایی است که سبب افزایش درآمد و کسب جایگاه اجتماعی بهتر می شود. در ادامه به شرایط ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا رشته گیاه پزشکی می پردازیم.
کارشناسی ارشد رشته گیاه پزشکی
دانشجویان مقطع کارشناسی بعد از فارغ التحصیلی می توانند در آزمون ورودی کارشناسی ارشد شرکت کرده و برای تحصیل در گرایش مورد نظر خود اقدام کنند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در رشته های متعددی برای رشته گیاه پزشکی در دانشگاه های برتر فراهم شده است. گرایش های ارشد رشته گیاه پزشکی در زیر ارائه شده است.
- حشره شناسی کشاورزی
- بیماری شناسی گیاهی
در رشته بیماری شناسی گیاهی می توانید یکی از دسته بندهای باکتری شناسی، ویروس شناسی، نماتد شنای یا قارچ شناسی را انتخاب کنید.
دکترا رشته گیاه پزشکی
دانشجویان کارشناسی ارشد رشته گیاه پزشکی بعد از فارغ التحصیلی می توانند در آزمون دکتری وزارت بهداشت شرکت کرده و در صورت قبولی، برای مصاحبه تخصصی به دانشگاه دعوت شوند. بعد از قبولی در مصاحبه می توان وارد این رشته در مقطع دکتری شده و به تحصیل پرداخت. به طور معمول چند برابر ظرفیت پذیرش دکتری به مصاحبه دعوت می شوند و در ادامه با توجه به مجموع نمره مصاحبه و آزمون کتبی، پذیرفته شدگان نهایی تعیین می گردند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در رشته گیاه پزشکی در ایران تا مقطع دکترا وجود دارد. شرکت در آزمون دکتری گرایش بیماری شناسی گیاهی و حشره شناسی کشاورزی برای رشته های ارشد گیاه پزشکی امکان پذیر است. گرایش های دکتری رشته گیاه پزشکی شامل موارد زیر است:
- قارچ شناسی
- ویروس شناسی
- نماتدشناسی گیاهی
- کنه شناسی
رشته گیاه پزشکی در جهان
یکی از اصلی ترین و مهمترین روش های کسب درآمد و ثروت نیازسنجی از مردم، بازار و صنعت است. در حال حاضر با توجه به اهمیت محور کشاورزی و امر تغذیه و اقتصاد برای رسیدن به خودکفایی، هر گونه تلاشی برای افزایش تولیدات کشاورزی مهم است. زمینه های اصلی حفاظت از گیاهان عبارتند از: ارتقای مدیریت یکپارچه آفات، اطمینان از در دسترس بودن آفت کش های ایمن و با کیفیت برای حفظ تولید محصول از آسیب های آفات و بیماری ها، ساده سازی اقدامات قرنطینه ای برای تسریع معرفی گونه های جدید محصولات پرمحصول و… که همگی این ها نیاز به یک متخصص با تجربه دارد. به همین دلیل فارغ التحصیلان این رشته از نظر جایگاه اجتماعی در جایگاه فوق العاده ای قرار می گیرند. علاوه بر این حتی استخدام دانشجویان گیاه پزشکی بعد از فارغ التحصیلی در کشورهای مختلف نیز امکان پذیر است.
اگر بخواهیم به صورت دقیق تر شرایط رشته گیاه پزشکی در جهان را برای شما ارزیابی کنیم لازم است تا معرفی بهترین دانشگاه های جهان برای رشته و همچنین میزان درآمد فارغ التحصیلان در رده های شغلی مختلف بپردازیم. رتبه بندی QS یکی از مهمترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی است که براساس سوابق آموزشی، توانایی جذب در بازار کار، نسبت اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، نسبت اعضای هیئت علمی بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کند. در حال حاضر براساس آخرین تغییرات رتبه بندی دانشگاه های جهان برای رشته گیاه پزشکی ۱۰ دانشگاه برتر این رشته به شرح زیر هستند:
- دانشگاه و تحقیقات واگنینگن، هلند
- دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه علوم کشاورزی سوئد اوپسالا
- دانشگاه کرنل، ایتاکا، ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه کشاورزی چین پکن، (سرزمین اصلی)
- دانشگاه ETHزوریخ، سوییس
- دانشگاه کالیفرنیا، برکلی (UCB)، ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه پوردو، وست لافایت، ایالات متحده
- دانشگاه علوم زیستی نروژ
- دانشگاه ایالتی میشیگان، ایست لنسینگ، ایالات متحده
در بین کشورهای آسیایی دانشگاه کشاورزی چین در رتبه 5 و دانشگاه توکیو ژاپن در رتبه 24 قرار دارد. در بین دانشگاه های ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز نیز در لیست وجود دارد اما هیچ رده بندی برای آن ها انجام نشده است.
میزان درآمد متخصصین گیاه پزشکی به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. حقوق متخصصان گیاه پزشکی در ایالات متحده به صورت میانگین 115325 دلار است. از 28 ژانویه 2023، متوسط دستمزد سالانه یک متخصص گیاه پزشکی در ایالات متحده 149000 دلار در سال تخمین زده شده است. به صورت کلی در ایالات متحده میانگین دستمزد برای متخصص گیاه پزشکی بسیار متفاوت بوده که نشان می دهد فرصت های زیادی برای پیشرفت و افزایش دستمزد بر اساس سطح مهارت، موقعیت مکانی و تجربه کار وجود دارد.
