در این فیلم آموزشی به موضوع سینتیک شیمیایی، آهنگ و سرعت واکنش پرداخته خواهد شد.
سینتیک شیمیایی
سینتیک شیمیایی: در ابتدای موضوع سینتیک، کتاب درسی سعی کرده است، دو عبارت را از یکدیگر جدا نماید شامل 1- آهنگ واکنش 2- سرعت واکنش. به بیانی از زمان ماندگاری مواد و پایداری، آهنگ واکنش گفته می شود. در واقع آهنگ واکنش، کیفیتی است که نشان می دهد هر تغییر شیمیایی در چه گستره ای از زمان رخ می دهد. سرعت واکنش به آهنگ واکنش در گستره معینی از زمان اطلاق می شود.
تقسیم بندی کیفیت سرعت واکنش
تقسیم بندی کیفی سرعت واکنش ها: سرعت واکنش ها از لحاظ کیفی به چهار گروه تقسیم می شود. 1- بسیار سریع مانند واکنش های انفجاری 2- سریع مانند واکنش بین محلول ها و تشکیل رسوب 3- آهسته مثل واکنش خردگی و زنگ زدن آهن 4- بسیار آهسته مانند واکنش تجزیه سلولز
عوامل موثر بر سرعت واکنش
مهم ترین عاملی که به وسیله آن سرعت واکنش را بررسی می کنیم، ماهیت واکنش دهنده است. به طور مثال در هر شرایطی، سرعت واکنش سدیم با آب از منیزیم با آب بیشتر است. علت این موضوع این است که سدیم ماهیت فعال تر، واکنش پذیری بیشتر و انرژی فعال سازی کمتری دارد. دومین عامل موثر بر سرعت واکنش، حالت فیزیکی و سطح تماس است. مواد هنگامی که در حالت محلول با یکدیگر واکنش دهند با سرعت بیشتری وارد واکنش خواهند شد. اگر ماده ای با ماده دیگر، هم فاز، همگن و محلول نمی شود، آن گاه سعی خواهد شد با کوچک کردن اندازه ذرات، سرعت واکنش را افزایش دهیم. به طور مثال آهن را پودر می کنیم تا بهتر بتواند با اسید واکنش دهد.
عامل سوم موثر، دما می باشد. به علت اینکه دما جنبش و برخورد ذرات را زیاد می کند، سرعت واکنش ها را نیز افزایش خواهد داد، مگر اینکه دما باعث شود واکنش دهنده تجزیه و تخریب شود و در واکنش مد نظر نتواند شرکت کند. در این حالت به جای افزایش دما از عامل موثر چهارم یعنی کاتالیزگر استفاده خواهد شد.
عامل چهارم تاثیرگذار کاتالیزگر است. هنگامی که دو ماده میل و رغبتی به برخورد ندارند، کاتالیزگر هر دو را جذب کرده و برخورد بین آن ها را راحت می نماید. در واقع کاتالیزگر شرایط را مهیا نموده، مسیر را راحت و کوتاه می کند و انرژی فعال سازی را کم خواهد کرد تا واکنش با سرعت بیشتری انجام پذیرد.
ماهیت واکنش دهنده، مهم ترین عاملی است که به وسیله آن سرعت واکنش بررسی خواهد شد.
به منظور آشنایی بیشتر با موضوع سینتیک شیمیایی، آهنگ واکنش، سرعت واکنش و نمونه تست های آن می توانید ویدئو آموزشی را مشاهده کنید.
سوالات متداول
سرعت واکنش ها از نظر کیفی به چهار گروه تقسیم خواهند شد. این گروه ها عبارتند از:
1- بسیار سریع 2- سریع 3- آهسته 4- بسیار آهسته
عوامل موثر بر سرعت واکنش عبارتند از :1- ماهیت واکنش دهنده: ماهیت واکنش دهنده مهم ترین عاملی است که بر سرعت واکنش تاثیرگذار است. 2- حالت فیزیکی و سطح تماس 3- دما 4- کاتالیزگر
آهنگ واکنش عبارت است از: بیانی از زمان ماندگاری مواد. سرعت واکنش به آهنگ واکنش در گستره معینی از زمان، گفته خواهد شد.
