دانش‌آموزان مقطع نهم برای انتخاب رشته باید به نکات مهمی توجه کنند. شرایط زیادی برای انتخاب رشته در پایه نهم وجود دارد که دانش‌آموزان باید به‌تمامی آنها توجه کنند. رشته انسانی یکی از رشته های شاخه نظری است. رشته های حقوق، روانشناسی و … از جمله رشته های گروه انسانی هستند که متقاضیان زیادی دارند. شرایط لازم برای انتخاب رشته انسانی در این نوشتار ارائه شده است.
با گزینه دو همراه باشید.
برای انتخاب رشته نهم باید معیارهای مختلفی را در نظر بگیرید اما به طور کلی می‌توان قوانین و شرایط انتخاب رشته در سال نهم را در ۴ مورد خلاصه کرد:
شرایط لازم برای انتخاب رشته انسانی در دوره دبیرستان، کسب حدنصاب در نمرات درسی و نمره لازم در امتیازات هدایت تحصیلی پایه نهم است.
دانش‌آموزانی که به دنبال انتخاب رشته انسانی هستند باید نمرات لازم را برای ورود به این رشته داشته باشند. در ادامه نمرات لازم برای انتخاب رشته علوم‌انسانی را ذکر کرده‌ایم:
با ذکر یک مثال نمرات لازم برای رشته انسانی را شرح می‌دهیم. اگر نمره درس مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی و عربی هر سه‌پایه هفتم، هشتم و نهم حداقل 14 باشد و مجموع سه نمره 42 شود افراد می‌توانند برای انتخاب این رشته اقدام کنند.
میانگین معدلی که دانش‌آموز باید برای انتخاب رشته کسب کند، 14 است که این معدل از جمع نمرات دروس ضرب شده در ضریب خاص و تقسیم حاصل‌جمع بر تعداد به دست می‌آید. به عبارتی مجموع نمره‌های دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با درنظرگرفتن ضریب هر یک از دروس، حداقل 252 باشد. یعنی اگر نمره‌های هر درس رو با توجه به ضریبشان میانگین بگیریم معدل رشته باید حداقل 14 باشد. نمرات دانش‌آموزان با ضرایب اختصاصی برای هر پایه‌ی تحصیلی در مقطع متوسطه‌ی اول در زیر ارائه شده است:
دقت کنید برای محاسبه‌ی معدل در انتخاب رشته، باید نمرات برگه‌ی امتحانی خردادماه در نظر گرفته شود. برای مثال اگر دانش‌آموزی در درس علوم نمرات زیر را کسب کرده باشد، ملاک انتخاب رشته چند خواهد بود؟
ابتدا نمرات کسب شده توسط دانش‌آموز در ضریب‌های بیان شده ضرب می‌شوند، سپس با یکدیگر جمع شده و نتیجه بر 5 تقسیم خواهد شد. نمرات به ترتیب 14 و 16 و 30 به دست می‌آید، زمانی که مجموع این اعداد یعنی 60 را بر 5 تقسیم کنیم نتیجه 12 خواهد شد.
نمرات برای انتخاب رشته نهم به دهم به دو شکل تأثیرگذار است:
علاقه‌مندان به تحصیل در رشته انسانی باید علاوه بر علاقه و استعداد، شرایط دیگری در ابعاد فردی و تحصیلی داشته باشند. شرایط فردی لازم برای انتخاب رشته انسانی در زیر ارائه شده است:
هدایت تحصیلی فرایندی است که توسط وزارت آموزش‌وپرورش طراحی شده است. در این فرایند، به برگزاری آزمون‌های مشاوره‌ای، نظرسنجی از دبیران، والدین و مشاوران، کشف استعداد و علایق دانش‌آموزان پرداخته می‌شود. دانش‌آموز براساس آیتم‌های بالا، به انتخاب رشته تحصیلی می‌پردازد.
دانش‌آموزان زمانی که در آستانه انتخاب رشته قرار دارند اولین تصمیم مهم زندگی خود را برای آینده تحصیل و شغلی می‌گیرند. برای این تصمیم باید جنبه‌های متعددی را مدنظر داشت. دانش‌آموزان پایه نهم برای ورود به مقطع دهم بایستی پس از امتحانات پایانی خردادماه انتخاب رشته انجام دهند. در انتخاب رشته پایه دهم، نمرات سه سال متوسط اول، آزمون مشاوره‌ای، علاقه و استعداد دانش‌آموز و… تأثیرگذار است.
دانش‌آموزان پایه سوم متوسط اول بعد از دریافت کارنامه خود و در زمان مقرر فرایند هدایت تحصیلی را انجام داده و رشته موردنظر خود را انتخاب می‌کنند. توجه داشته باشید که انتخاب رشته دانش‌آموزان در پایه نهم به سال 1403-1402 به صورت غیرحضوری و اینترنتی انجام می‌شود.
نتایج بررسی مشاوره‌ای و سوابق تحصیلی در دو فرم شماره 6 و 7 قابل‌دسترس است.
منظور از حرف الف: درصورتی‌که دانش‌آموز حداقل نمره کتبی برای ورود به رشته را کسب کند، بدون درنظرگرفتن ظرفیت منطقه می‌تواند در رشته موردنظر ثبت‌نام کند.
منظور از حرف ب: دانش‌آموزانی که حرف ب را کسب می‌کنند به‌عنوان ذخیره تلقی می‌شوند و در صورت انصراف دانش‌آموزان اولویت الف امکان ثبت‌نام را خواهند داشت.
دانش‌آموزان پایه نهم برای ورود به دوره متوسطه دوم نیازمند تکمیل فرم‌های هدایت تحصیلی هستند. هر یک از فرم‌ها باید توسط افراد مشخص شده‌ای تکمیل گردد. در زیر فرم‌های هدایت تحصیلی ارائه شده است:
فرم اول: آزمون مشاوره‌ای
آزمون‌های مشاوره‌ای توسط مشاور مدرسه با توجه به ارزشیابی‌های صورت پذیرفته از دانش‌آموز تکمیل می‌شوند. در این فرم رشته‌ها براساس اولویت از 1 تا 30 امتیازبندی می‌شوند.
فرم دوم: فرم دبیران
در این فرم، دبیران براساس شرایط تحصیلی دانش‌آموز، رشته‌های تحصیلی که وی می‌تواند در آنها وارد شود را اولویت‌بندی می‌کنند. در این فرم از 1 تا 10 رشته اولویت‌بندی می‌شود.
فرم سوم: فرم مشاور
در این فرم مشاور مدرسه براساس شناخت دانش‌آموز اقدام به تکمیل فرم می‌نماید. مشاور برای تکمیل این فرم به توانایی‌ها و شخصیت دانش‌آموز توجه می‌کند. در این فرم از 1 تا 10 رشته انتخاب می‌شود.
فرم چهارم: فرم دانش‌آموز
در این فرم دانش‌آموز براساس توانایی‌ها و علاقه خود به انتخاب رشته می‌پردازد و رشته‌ها را از 1 تا 10 اولویت‌بندی می‌کند.
فرم پنجم: فرم اولیا
فرم هدایت تحصیلی والدین بر اساس فرم‌های دانش‌آموزان، معلمان و مشاوران مدرسه از 1 تا 5 اولویت‌بندی می‌شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که اولویت‌هایی که در فرم نهایی هدایت تحصیلی ارائه می‌شود، جنبه تجویزی ندارد و توصیه‌ای است. یعنی اگر دانش‌آموز امتیاز لازم برای یک گروه آزمایشی دیگر را داشته باشد می‌تواند وارد آن رشته شود.
مجموعه امتیازاتی که دانش‌آموز در هریک از موارد زیر کسب می‌کند، در نهایت هدایت تحصیلی وی را رقم می‌زنند. در زیر امتیازات لازم برای ورود به رشته تجربی ارائه شده است.
در جدول زیر امتیازات موردنیاز برای انتخاب رشته تجربی در پایه نهم ارائه شده است.
| امتیازات لازم برای ورود به رشته انسانی | |
|---|---|
| 1 | علایق دانش‌آموز: ۱۰ درصد |
| 2 | نظر والدین: ۵ درصد |
| 3 | نظر معلمان تمام دروس: ۱۰ درصد |
| 4 | نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای: ۳۵ درصد |
| 5 | عملکرد درسی دانش‌آموز: ۳۵ درصد |
| 6 | نظر مشاور تحصیلی: ۱۰ درصد |
از شرایط انتخاب رشته انسانی در هدایت تحصیلی و ورود به رشته انسانی، توجه به ظرفیت مدارس در سال تحصیلی 1403-1402 است. به طور مثال اگر ظرفیت پذیرش منطقه 3 تهران برای پذیرش رشته انسانی 1000 نفر باشد و در این منطقه 2000 نفر در اولویت الف باشند، با توجه به جدول امتیازات و سایر شرایط لازم، 1000 نفر اول مجاز به انتخاب رشته انسانی در این منطقه خواهند شد. البته اگر از میان این 1000 نفر، افرادی از ادامه تحصیل در این رشته انصراف دهند، ظرفیت خالی ایجاد می‌شود و صندلی برای سایر دانش‌آموزان متقاضی خالی می‌شود.
تعداد دانش‌آموزانی که امسال رشته علوم‌انسانی را برای ادامه تحصیل انتخاب کردند 27 درصد است.
جدول زیر با استفاده از نظریه هالند ارائه شده است، در این جدول براساس نوع تیپ شخصیتی که فرد دارد، رشته تحصیلی مناسب برای وی پیشنهاد می‌شود. از این جدول برای انتخاب رشته استفاده می‌شود.
| جدول انتخاب رشته نهم براساس تیپ شخصیتی | |
|---|---|
| تیپ شخصیتی | هدایت تحصیلی |
| واقع‌گرا | فنی و حرفه‌ای، کشاورزی، صنعتی، تربیت‌بدنی رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با اشیا و ابزار باشد و جنبه فنی داشته باشد. |
| جستجوگر | علوم ریاضی و علوم‌تجربی رشته‌های تحصیلی و مشاغلی که با داده کار می‌کنند و مستلزم تحقیق و پژوهش مداوم هستند. |
| هنری | رشته‌های هنری، طراحی گرافیک، زبان، برخی رشته‌های علوم‌انسانی، تجربی و ریاضی رشته تحصیلی و مشاغلی که در ارتباط با داده‌ها و اشیا بوده و خلاقیت و ابتکار در آنها اهمیت داشته باشند. |
| اجتماعی | رشته‌های علوم اجتماعی، علوم تربیتی، الهیات، علوم قضایی و حقوق، روانشناسی، مشاوره هر نوع رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با مردم باشد و در ارتباط با آموزش، تدریس و رفاه اجتماعی هستند. |
| متهور | رشته‌های علوم‌تجربی، بازرگانی، مدیریت، علوم قضایی، حقوق، علوم سیاسی رشته‌ها و مشاغلی که با مردم سروکار دارند و در حوزه سازماندهی، مدیریت و فروشندگی هستند. |
| قراردادی | رشته‌های امور اداری و دفتری، حسابداری، بازرس مالی، بانکداری رشته‌ها و شغل‌هایی که با جزئیات و کار با داده‌ها ارتباط دارند. |
سهمیه‌های مؤثر در انتخاب رشته نهم به دهم، شامل سهمیه مناطق، سهمیه ایثارگران، سهمیه جانبازان، سهمیه خانواده شهدا و سهمیه رزمندگان است. افرادی که از این سهمیه‌ها برخوردار هستند، در اولویت پذیرش قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که مهم‌ترین سهمیه، سهمیه مناطق است. این سهمیه امکان انتخاب و ورود به مدارس دولتی و نمونه دولتی هر رشته را با توجه به منطقه زندگی را تعیین می‌کند. اگر قصد ورود به این مدارس را دارید، حتی در صورت کسب شرایط ممکن است به دلیل تکمیل ظرفیت از ثبت‌نام خودداری شود؛ بنابراین بعد از اعلام نتایج هدایت تحصیلی باید در اسرع وقت برای ثبت‌نام اقدام شود.
دروس تخصصی رشته انسانی در دوره متوسط دوم در زیر ارائه شده است:
| دروس تخصصی رشته انسانی دوره متوسطه دوم | |
|---|---|
| پایه تحصیلی | دروس تخصصی |
| دهم | ریاضی و آمار 1 |
| علوم و فنون ادبی 1 | |
| منطق | |
| جامعه‌شناسی 1 | |
| اقتصاد | |
| یازدهم | جغرافیای ایران |
| ریاضی و آمار 2 | |
| علوم و فنون ادبی 2 | |
| فلسفه | |
| روانشناسی | |
| تاریخ 2 | |
| جغرافیا 2 | |
| جامعه‌شناسی 2 | |
| دوازدهم | ریاضی و آمار 3 |
| علوم و فنون ادبی 3 | |
| فلسفه 2 | |
| تحلیل فرهنگ | |
| تاریخ 3 | |
| جغرافیا 3 | |
| جامعه‌شناسی 3 | |
تحصیل در رشته انسانی به‌گونه‌ای است که مشاغل متنوع و رشته‌های دانشگاهی زیادی را در برمی‌گیرد. اکثر دانش‌آموزان برای ورود به رشته‌های پرطرف‌دار مانند حقوق، وکالت و… در این رشته وارد می‌شوند. با توجه به اهمیت ارتباط رشته تحصیلی با شغل آینده دانش‌آموزان و داشتن تحصیل هدف‌مند، در این قسمت تمام مشاغل مرتبط با رشته علوم‌انسانی ذکر شده است:
| رشته های دانشگاهی علوم انسانی | ||||
|---|---|---|---|---|
| آمار | ادبیات داستانی | مدیریت | امور گمرکی | تاریخ |
| باستان‌شناسی | جغرافیا | حسابداری | حقوق | راهنمایی و مشاوره |
| رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی | روانشناسی | زبان و ادبیات عربی | زبان و ادبیات فارسی | زبان و ادبیات کردی |
| علوم اجتماعی | علوم ارتباطات اجتماعی | علوم اقتصادی | علوم تربیتی | علوم سیاسی |
| مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات | فلسفه | کارشناسی علوم انتظامی | مددکاری اجتماعی | کتابداری |
| آموزش زبان عربی | مدیریت و بازرگانی دریایی | مدیریت مالی | مدیریت هتلداری | مدیریت و کمیسر دریایی |
| اديان و عرفان | ایران‌شناسی | تربيت مروج سياسی | تاريخ و تمدن ملل اسلامی | آموزش زبان و ادبيات فارسی |
| حقوق | زبان و ادبيات تركی آذری | مترجمی زبان عربی | مطالعات امنيتی | فلسفه و کلام اسلامی |
زیرشاخه‌های رشته علوم‌انسانی در دانشگاه بسیار گسترده است. از پرطرف‌دارترین رشته‌های انسانی می‌توان به رشته‌های حقوق، روانشناسی، مدیریت، حسابداری و…معرفی کرد. آینده شغلی هر شخص با توجه به مهارت دانش‌آموز متفاوت است. در ادامه آینده شغلی رشته حقوق و روانشناسی را ذکر کرده‌ایم:
برای انتخاب رشته موفق نیاز است تا علاقه و آینده شغلی مورد توجه قرار گیرد. بااین‌حال بسیاری از دانش‌آموزان اطلاع دقیقی از رشته انتخابی خود ندارند، بنابراین می‌توانند با کمک هدایت تحصیلی و مشاوره انتخاب رشته صحیح را انجام دهند. برای انتخاب رشته نیاز است تا به عوامل زیر توجه شود:
برای شناخت دقیق از استعداد نیاز است تا به نمرات سال‌های قبل توجه شود و براین‌اساس وضعیت تحصیلی خود را در نظر بگیرید. رشته تجربی به توانایی بالای دانش‌آموز در دروس زیست و شیمی نیازمند است؛ بنابراین داشتن پایه قوی در این دو درس و همچنین ریاضی و فیزیک برای موفقیت در این رشته الزامی است. علاوه بر این موارد، دانش‌آموزان باید به علوم زیستی علاقه داشته باشند تا در رشته‌های دانشگاهی به مشکل بر نخورند.
دانش‌آموزان بایستی به امکانات و شرایط موجود، انتخاب رشته خود را انجام دهند.
دانش‌آموزان پایه نهم نیاز است تا یک درک درست از رشته‌ها داشته باشند. اطلاع کامل در مورد یک رشته، بازار کار، آینده تحصیلی و شغلی، درآمد و… می‌تواند به دانش‌آموزان درک درستی ارائه دهد.
در زیر مراحل انتخاب رشته هدایت تحصیلی نهم به دهم ارائه شده است:
امکان انتخاب رشته انسانی در دوره متوسط دوم وابسته به نمرات و هدایت تحصیلی است. دانش‌آموز برای این که بتواند رشته انسانی را در فرم هدایت تحصیلی نهم خود وارد کرده و در آن قبول شود، لازم است در درس‌های عربی، مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی در پایه‌های هفتم و هشتم و نهم نمرات خوبی کسب کند
معدل کل برای رشته انسانی بر اساس میانگین معدل سال هفتم، هشتم و نهم محاسبه می‌شود و باید حداقل ۱۴ باشد. به صورت کلی با درنظرگرفتن ضریب حداقل 378 در دروس اصلی رشته انسانی و دروس مشترک با دیگر رشته‌های نظری مانند تجربی و ریاضی، معدل دانش‌آموز باید حداقل 14 باشد تا بتواند در رشته علوم‌انسانی در پایه دهم ثبت‌نام و انتخاب رشته کند.
نمره لازم برای رشته انسانی در دروس اصلی آن یعنی عربی، ادبیات فارسی و مطالعات اجتماعی، باید به ترتیب بالای ۱۲، ۱۴، و ۱۳ باشد
افرادی که دارای استعداد حفظ مطالب طولانی هستند و به مشاغل مرتبط با گروه آزمایشی انسانی علاقه‌مند هستند، می‌توانند در این گروه انتخاب رشته کنند. به صورت کلی این رشته برای افرادی مناسب است که دارای حفظیات قوی و پشتکار در حفظ کردن مطالب، قدرت تجزیه‌وتحلیل داده‌های مختلف و علاقه و استعداد در علوم‌انسانی هستند.
به‌طورکلی داوطلبان رشته علوم‌انسانی باید در دروس عربی و ادبیات قوی باشند تا بتوانند موفقیت‌های بزرگی در این رشته کسب کنند.
شرایط ورود به رشته انسانی در هدایت تحصیلی مدارس دولتی و غیردولتی با توجه به اولویت‌های الف، ب، ج، د متفاوت خواهد بود.
دانش‌آموزان با معدل 14 به پایین مجاز به ثبت‌نام و انتخاب رشته‌های نظری مانند علوم‌انسانی، تجربی و ریاضی را ندارند.
دانش‌آموزانی که اولویت ب را کسب می‌کنند، به‌عنوان ذخیره تلقی شده و در صورت انصراف دانش‌آموزان اولویت الف یا دارا بودن ظرفیت، امکان ثبت‌نام در مدرسه را خواهند داشت.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
