در این فیلم آموزشی با چند مقاومت خاص الکتریکی مانند ترمیستور و مقاومتها نوری (LDR) آشنا خواهید شد.
ترمیستور
ترمیستور نوعی مقاومت است که تاثیر دما روی آن نسبت به سایر مقاومتها متفاوت است. بر اثر افزایش دما اغلب مقاومت ترمیستورها تغییر زیادی میکند. به همین علت از ترمیستورها به عنوان حسگر دما در مدارهای حساس به دما مانند زنگ خطر آتش و دماپاها و همچنین دماسنج ها استفاده میکنند.
ترمیستورها ابعاد کوچکی دارند و براساس ظاهرشان به سه دسته دیسکی، مهرهای و میلهای تقسیم میشوند. در شکل بالا یک نمونه ترمیستور دیسکی را مشاهده میکنید.
دما تاثیر زیادی بر مقدار مقاومت الکتریکی، ترمیستورها دارد.
مقاومتهای نوری (LDR)
مقاومت نوری یا LDR نوعی دیگر از مقاومتهاست که مقاومت الکتریکی آن تاثیر مستقیمی با نوری که بر آن تابیده میشود دارد. با افزایش شدت تابش نور از مقاومت LDR ها کاسته میشود. یک مقاومت LDR که در تاریکی مقاومتی برابر یا چند هزار اهم دارد در معرض تابش نور میزان مقاومت آن به چند صد اهم میرسد. نوعی از این مقاومتها از جنس نیمرسانای خالص، مانند سیلیسیم هستند که با افزایش شدت نور تابیده شده، بر تعداد حاملهای بار الکتریکی آنها افزوده شده و در نتیجه از مقاومت آنها کم میشود.
همانطور که در شکل میبینید با تابش نور میزان مقاومت الکتریکی تا 400 اهم کاهش یافته است. از LDR ها در چشمهای الکترونیکی، دزدگیرها، کنترل کنندههای خودکار و چراغ روشنایی خیابان استفاده میکنند.
در مقاومتهای نوری، تابش نور تاثیر زیادی بر روی مقاومت الکتریکی آنها دارد.
مثال
برای آشنایی بیشتر با مسائل مربوط ترمینستورها و مقاومتهای نوری به نمونه سوالی درباره آن توجه نمایید:
کدامیک از موارد زیر درست است؟
1- مقاومت الکتریکی یک LDR (مقاومت نوری) با تابش نور بر آن زیاد میشود.
2- با افزایش دما مقاومت یک ترمینستور زیاد میشود.
3- دیود یک رسانای غیراهمی است.
4- در یک LED (دیود نوری) با تابش نور بر آن مقاومت الکتریکی تغییر میکند.
پاسخ:
در مقاومتهای نوری با تابش نور مقاومت کم میشود. پس گزینه 1 نادرست است. اثر دما بر روی ترمیستور نیز بسته به نوع آن می تواند باعث افزایش یا کاهش مقاومت آن شود. پس گزینه دو نیز نادرست است. دیود یک رسانای غیراهمی است صحیح می باشد. LED یا دیود نوری نیز بر اثر جریان نور میدهد و تابش نور تاثیری روی آن ندارد. پس گزینه 3 صحیح میباشد.
برای آشنایی بیشتر نمونه سوالات امتحانی و تست های کنکور ترمیستور و مقاومت های نوری حتما ویدئو آموزشی را به طور کامل مشاهده کنید.
سوالات متداول
ترمیستور نوعی مقاومت الکتریکی است که به دما حساسیت بالایی دارد و به همین دلیل از آن به عنوان زنگ خطر آتش استفاده میشود.
مقاومت نوری به گونه ساخته میشود که با تابیدن نور مقاومت الکتریکی آن کم شود. در چشمهای الکترونیکی یا دزدگیرها از این نوع مقاومت استفاده میشود.