در این فیلم آموزشی مطالبی از کتاب عربی پایه یازدهم پیرامون اسم تفضیل مطرح می شود.
اسم تفضیل چیست؟
اسم تفضیل همانطور که از معنایش مشخص است برای بیان برتری یک صفت به کار می‌رود. اگر سوم شخص مفرد فعلی دارای سه حرف باشد (به عبارت دیگر «ثلاثی مجرد» باشد)، اسم تفضیل آن بر وزن أفعَل (مذکر) و فُعلی (مؤنث) ساخته می شود و بر مفهوم برتری دلالت می کند. اسم تفضیل در فارسی معادل صفت برتر و برترین است. به مثال هایی در مورد اسم تفضیل توجه کنید:
به کلمه حَسُنَ توجه کنید. أحسَن اسم تفضیل «مذکر» و حُسنی اسم تفضیل آن در حالت «مؤنث» می باشد.
وَ لِلّهِ الاسماءُ الحُسنی.
(برای خدا نیکوترین اسم هاست.)
به کلمه فَضَلَ توجه نمایید. أفضَل اسم تفضیل «مذکر» و فُضلی اسم تفضیل آن در حالت «مؤنث» می باشد.
إنَّ صدیقی أفضَلُ منّی عِلماً.
(دوستم از نظر علمی از من برتر است.)
اسم تفضیل بر مفهوم برتری دلالت کرده و در فارسی معادل صفت برتر و برترین است.
وزن اسم تفضیل
همانطور که بیان شد اسم تفضیل در حالت مذکر بر وزن افعل و در حالت مونث بر وزن فعلی بیان می‌شود. اما گاهی اسم تفضیل بر وزن هایی می‌آید که ممکن است با قالب بیان شده متفاوت باشد و مهم ترین آن ها عبارتند از:
- إفعی مانند (اعلی)
- أفلّ مانند (أشدَّ، أحَبَّ)
- فُعیا مانند (دنیا)
- آفل مانند (آخَر)
به نکته ای درباره واژه «آخَر» توجه کنید: ( آخَر) با فتحه اسم تفضیل می شود، مانند: أُخری. و اگر (آخِر) با کسره باشد، آخِره، می شود که اسم فاعل می باشد
اسم تفضیل در حالت مقایسه
اسم تفضیل در حالت مقایسه میان دو اسم مؤنث غالبا بر وزن «أفعل» می آید. به نمونه مثالی دقت شود:
فاطمهُ افضَلُ مِن مریم!
جمع اسم تفضیل
نکته: جمع اسم تفضیل بر وزن «أفاعل» است. به مثالی توجه کنید:
إذا مَلکَ الأراذِل هَلَکَ الأفاضِل!
(اراذل: جمع «ارذل» به معنی پست تر، اَفاضِل: جمع «اَفضَل» به معنی بافضیلت تر.
صفت تفضیلی و صفت عالی
نکته: اگر اسم تفضیل با «مِن» بیاید، به معنای برتر و معادل صفت تفضیلی است و اگر مضاف واقع شود به معنای برترین و معادل صفت عالی است. به نمونه هایی اشاره می شود:
إنَّ هذه الفرقه اکبر مِن تلکَ القاعَه.
این اتاق از آن سالن بزرگتر است.
حرف «مِن» بعد از اسم تفضیل آمده است و اسم تفضیل مانند صفت تفضیلی ترجمه می‌شود.
سورهُ «والعصر» اَصغَرُ سورهٍ فی القرآن.
سوره والعصر کوچکترین سوره قرآن است.
در این مثال اسم تفضیل مانند صفت عالی ترجمه شده است.
نکته: اگر کلمه (اَفعَل، رنگ یا عیب باشد، اسم تفضیل نیست). مثلا احمر به معنای سرخ اسم تفضیل نیست.
نکته: بعضی اوقات فعل هایی وجود دارد مانند باب اِفعال یا متکلم وحده یا فعل امر باب اِفعال که وزن اسم تفضیل را دارند. اما این به معنای اسم تفضیل بودن آن ها نیست. و باید جمله را معنا کرد تا مشخص شود.
جمع اسم تفضیل بر وزن أَفاعل است .
وجوه مختلف کلمه خیر و شر در زبان عربی
«خیر» و «شر» : اگر معنای (بهتر و بهترین) یا (بدتر و بدترین )دهد، اسم تفضیل است.
کلمه «خیر» معانی مختلفی دارد
- به معنای “خوبی”: الخیرُ فی ما وَقَعَ (خوبی در آن چیزی است که واقع می شود ). اسم تفضیل نیست.
- به معنای “خوب”: العَمَل الخیر. اسم تفضیل نیست.
- به معنای “خوب تر”: هذا الصدیق خیرُ الاصدقاء. (این دوست بهترین دوستان است). اینجا (خیر) اسم تفضیل است.
به منظور یادگیری بیشتر موضوع اسم تفضیل و نکات آن ویدئو آموزشی را مشاهده کنید.
سوالات متداول
اسم تفضیل برای مقایسه بین دو اسم استفاده می شود و با استفاده از آن نشان می دهیم که یکی از دو اسم در ویژگی خاصی نسبت به اسم دیگر برتری دارد.
اسم تفضیل غالبا برای مقایسه دو اسم مذکر بر وزن أفعَل و برای مقایسه دو اسم مونث بر وزن فُعلی ساخته می شود. علاوه بر این وزن ها چند وزن غیر معمول نیز برای اسم تفضیل وجود دارد که عبارتند از افعی، افل، فعیا و آفل
کلمه خیر به سه صورت معنی می شود. اگر در جمله به صورت خوبی یا خوب ترجمه شود اسم تفضیل نیست. اما اگر به صورت خوبتر ترجمه شود اسم تفضیل می باشد.
واقعا خیلی جامع و کامل بود مشکلاتم بر طرف شد
سپاس از نظر شما
امیدوارم به مباحث مربوط به وزن در اسم تفضیل مسلط شده باشید.