نحوه تکمیل فرم هدایت تحصیلی برای دانش آموزان پایه نهم بسیار اهمیت دارد زیرا اینده آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. کلیه دانش‌آموزان و متقاضیان ورود به رشته‌های مختلف نظری یا فنی و حرفه‌ای و کاردانش لازم است تا در زمان تعیین شده نسبت به تکمیل فرم هدایت تحصیلی اقدام کنند. نکات بسیار زیادی در هنگام تکمیل فرم هدایت تحصیلی وجود دارد که دانش آموزان باید به آن توجه کنند زیرا آینده رشته تحصیل آنان در گرو این انتخاب است. در این نوشتار قرار است راهنمای تکمیل فرم هدایت تحصیلی را توضیح دهیم.
با گزینه دو همراه باشید.
زمان تکمیل فرم هدایت تحصیلی
هر ساله تکمیل فرم هدایت تحصیلی در بازه زمانی مشخصی انجام می‌شود. در هر سال از سوی وزارت آموزش‌وپرورش، زمان دقیق تکمیل فرم هدایت تحصیلی اعلام می‌شود.
فرم شماره 1 هدایت تحصیلی: نظرخواهی از دانش‌آموزان
این فرم باید توسط دانش‌آموز تکمیل شود. در این فرم از دانش‌آموز خواسته می‌شود که با توجه به علاقه و توانایی‌های خود رشته‌های موردنظرش را به ترتیب اولویت‌بندی کند. امتیاز فرم شماره یک، 10 است. دانش‌آموز باید رشته‌های موردنظر خود را به ترتیب از 1 تا 10 اولویت‌بندی کند.
فرم شماره 2 هدایت تحصیلی: نظرخواهی از معلمین
فرم شماره 2 باید توسط معلمین تکمیل شود. در واقع این فرم یک فرم نظرسنجی است. امتیاز این فرم 1 است. معلمین اقدام به ارزیابی دانش‌آموزان از طریق نمرات درسی و توانمندی‌های وی می‌کنند. معیارهای فرم شماره دو به امتیازهای “عالی، خیلی خوب، خوب، متوسط و ضعیف” دسته‌بندی می‌شوند.
فرم شماره 3 هدایت تحصیلی: نظرخواهی از والدین
اولیا دانش‌آموز نیز برای هدایت تحصیلی مشارکت می‌کنند. فرم شماره 3 مخصوص والدین است. در این فرم مانند فرم شماره یک، جدولی از رشته‌های تحصیلی قرار داده شده است که با توجه به علاقه دانش‌آموز و نظر مشاور و معلم وی، اولویت‌های انتخابی خود را وارد می‌کند. اولویت‌های انتخابی والدین از 1 تا 5 است.
فرم شماره 4 هدایت تحصیلی: نظرخواهی از مشاوران
فرم شماره 4 هدایت تحصیلی توسط مشاور مدرسه تکمیل می‌شود. امتیاز آزمون‌های مشاوره‌ای هدایت تحصیلی در تکمیل این فرم تأثیرگذار است. میزان توانمندی‌ها، علاقه‌مندی‌ها، میزان آمادگی و مهارت‌های دانش‌آموز توسط مشاور مدرسه ارزیابی می‌شود.
فرم شماره 5 هدایت تحصیلی: جمع‌بندی نتایج مشاوره‌ای هدایت تحصیلی
در فرم شماره 5 هدایت تحصیلی مشاوره مدرسه با توجه به نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای، هدایت تحصیلی و نظرسنجی از معلم، والدین و خود دانش‌آموزان و بررسی ویژگی‌های شخصیتی، توانایی‌ها، ضعف و عملکردهای دانش‌آموز در دروس، نتیجه نهایی را ثبت می‌کند. در فرم شماره 5، رشته‌های تحصیلی مناسب دانش‌آموز توسط مشاور مدرسه اولویت‌بندی می‌شود.
فرم شماره 6 هدایت تحصیلی: جمع‌بندی هدایت تحصیلی
در فرم شماره 6، نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای به صورت جداگانه در نظر گرفته می‌شود. نتایج امتیازبندی فرم‌ها و آزمون‌های مشاوره‌ای و اولویت‌بندی رشته‌های تحصیلی در تعیین امتیاز نهایی فرم شماره 6 تأثیرگذار است. امتیاز کل این فرم از 100 است.
فرم شماره 7: اولویت هدایت تحصیلی یا اولویت ثبت‌نام
فرم شماره 7 هدایت تحصیلی نمونه برگی است که در آن دانش‌آموزان رشته‌های انتخاب رشته را از الف تا د اولویت‌بندی می‌کند.
- 1. اولویت الف: رشته یا رشته‌های دارای اولویت الف: رشته‌هایی هستند که دانش‌آموز شرایط مناسبی برای ادامه تحصیل در آنها را دارد و از طرف آموزش‌وپرورش مجاز به انتخاب آنها شده است.
- 2. اولویت ب: اولویت ب برای رشته‌هایی بوده است که دانش‌آموز شرایط ثبت‌نام در آنها را دارد؛ ولی درصورتی‌که ظرفیت داشته باشد. ثبت‌نام در رشته‌ها با اولویت ب، تا زمان تکمیل ثبت‌نام گروه‌های با اولویت بالاتر امکان‌پذیر نیست.
- 3. اولویت‌های ج و د: اولویت‌های ج و د نیز رشته‌هایی هستند که در صورت تکمیل‌نشدن ظرفیت، دانش‌آموز می‌تواند در آنها ثبت‌نام کند. در واقع پس از اتمام ثبت‌نام گروه‌های دارای اولویت بالاتر، اگر ظرفیتی باقی‌مانده باشد، دانش‌آموزان می‌توانند در اولویت‌های ج و د خود ثبت‌نام کنند.
برای درک بهتر مطلب در مورد اولویت‌های الف تا د می‌توانید به مثال زیر توجه کنید.
به‌عنوان‌مثال: دانش‌آموزی که در رشته ریاضی دارای اولویت جاست، به این معنی است که تعداد بسیار زیادی از دانش‌آموزان، نسبت به این دانش‌آموز، عملکردی بهتر در رشته ریاضی داشته‌اند و در اولویت‌های الف و ب قرار گرفته‌اند.
تفاوت فرم شماره 6 و 7 هدایت تحصیلی
برای دانش‌آموزان دو فرم با عنوان فرم 6 هدایت تحصیلی و فرم 7 هدایت تحصیلی صادر می‌شود. فرم 6 هدایت تحصیلی جنبه پیشنهادی دارد و با توجه به استانداردهای هدایت تحصیلی مانند آزمون رغبت، توانمندی، استعداد، نظر معلم و اولیای دانش‌آموز تنظیم شده است. برای مثال در فرم 6 هدایت تحصیلی پیشنهاد می‌شود که کدام رشته بهتر است.
در فرم شماره 7 هدایت تحصیلی با توجه به عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در سه سال هفتم، هشتم و نهم و ظرفیت مدارس منطقه، 4 اولویت برای آنها تعیین شده است. دانش‌آموزان با مدنظر قرار دادن دو نمون‌برگ شماره 6 و 7 هدایت تحصیلی می‌توانند انتخاب رشته خود را انجام داده و یک رشته متناسب با توانمندی و علاقه خود انتخاب کنند.
| فرم‌های اولویت‌بندی (الف - د) در هدایت تحصیلی | |
|---|---|
| اولویت‌بندی | توضیحات |
| اولویت الف در هدایت تحصیلی | دریافت اولویت الف در هدایت تحصیلی یک شاخه یا یک رشته؛ یعنی دانش‌آموز وضعیت مناسبی در آن رشته دارد. پس می‌تواند به‌راحتی ثبت‌نام کند. |
| اولویت ب در هدایت تحصیلی | اگر دانش‌آموزی در رشته‌ای اولویت ب را کسب کند، باید منتظر بماند تا خالی بودن ظرفیت آن رشته اعلام شود. اگر ظرفیت رشته تکمیل نشود، می‌تواند در رشته مدنظرش ثبت‌نام کند. |
| اولویت ج در هدایت تحصیلی | اگر دانش‌آموزی بخواهد در رشته‌ای که اولویت ج را کسب کرده است ثبت‌نام کند، باید منتظر تکمیل ظرفیت ثانویه باشد. یعنی اگر پس از ثبت‌نام دانش‌آموزان دارای اولویت الف و ب ظرفیت باقی‌مانده باشد، دانش‌آموز دارای اولویت ج امکان ثبت‌نام دارد. |
| اولویت د در هدایت تحصیلی | آخرین اولویت در نمون‌برگ شماره 7 هدایت تحصیلی، اولویت د است. این اولویت در تکمیل ظرفیت نهایی مورد بررسی قرار می‌گیرد. |
| حذف یا هاشور | در فرم شماره 7 هدایت تحصیلی برای بعضی از دانش‌آموزان در مقابل رشته‌ها و شاخه‌ها هاشور زده شده است. هاشور بدین معناست که دانش‌آموز نتوانسته است نمره حدنصاب لازم را در این رشته یا رشته‌ها به دست آورد. |
امتحان تعیین رشته مجدد برای پایه تحصیلی نهم
دانش‌آموزانی که حدنصاب لازم را در یکی از شاخه‌ها یا رشته‌های تحصیلی به دست نیاورده‌اند و در فرم هدایت تحصیلی شماره 7 مقابل هر رشته‌ای برای آنها هاشورخورده است، می‌توانند در امتحان تعیین رشته مجدد شرکت کنند. حدنصاب لازم برای ورود به هر رشته براساس نمرات پایانی سه‌ساله دوره متوسط اول در درس یا دروس مربوطه محاسبه می‌شود. نمره امتحانات تعیین رشته شهریورماه مانند امتحانات درس‌های خردادماه در نظر گرفته می‌شود.
نحوه دریافت نتایج هدایت تحصیلی پایه نهم
نحوه دریافت نتایج هدایت تحصیلی پایه نهم در زیر ارائه شده است:
- 1. برای مشاهده نتایج هدایت تحصیلی ابتدا باید وارد سایت پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش‌وپرورش به آدرس سایت medu.ir شده و کد ملی و سریال شناسنامه خود را برای ورود به سامانه تکمیل نمایید.
- 2. در مرحله بعد گزینه “هدایت تحصیلی” را انتخاب کنید.
- 3. در صفحه باز شده روی گزینه نتایج فردی دانش‌آموز کلیک کنید.
- 4. در نهایت با انتخاب گزینه فرم‌های ۶ و ۷ می‌توانید فرم‌ها را دریافت و نتایج را مشاهده نمایید.
عوامل مؤثر در هدایت تحصیلی نهم
در انتخاب رشته نهم به دهم عوامل زیادی مؤثر هستند و به نسبت سال‌های قبل، سخت‌گیری‌های زیادی در این زمینه وجود دارد تادانش آموزان وارد رشته‌ای شوند که واقعاً در آن رشته استعداد دارند. از جمله این عوامل عبارت‌اند از:
- 1. بررسی‌های روان‌شناسی و آزمون‌های مشاوره‌ای دانش‌آموز
- 2. نظرسنجی معلمین برای هدایت تحصیلی نهم
- 3. فرم نظرسنجی والدین
- 4. فرم نظرسنجی مشاورین
جدول انتخاب رشته نهم براساس تیپ شخصیتی
جدول زیر با استفاده از نظریه هالند ارائه شده است، در این جدول براساس نوع تیپ شخصیتی که فرد دارد، رشته تحصیلی مناسب برای وی پیشنهاد می‌شود. از این جدول برای انتخاب رشته استفاده می‌شود.
| جدول انتخاب رشته نهم براساس تیپ شخصیتی | |
|---|---|
| تیپ شخصیتی | هدایت تحصیلی |
| واقع‌گرا | فنی و حرفه‌ای، کشاورزی، صنعتی، تربیت‌بدنی رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با اشیا و ابزار باشد و جنبه فنی داشته باشد. |
| جستجوگر | علوم ریاضی و علوم‌تجربی رشته‌های تحصیلی و مشاغلی که با داده کار می‌کنند و مستلزم تحقیق و پژوهش مداوم هستند. |
| هنری | رشته‌های هنری، طراحی گرافیک، زبان، برخی رشته‌های علوم‌انسانی، تجربی و ریاضی رشته تحصیلی و مشاغلی که در ارتباط با داده‌ها و اشیا بوده و خلاقیت و ابتکار در آنها اهمیت داشته باشند. |
| اجتماعی | رشته‌های علوم اجتماعی، علوم تربیتی، الهیات، علوم قضایی و حقوق، روان‌شناسی، مشاوره هر نوع رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با مردم باشد و در ارتباط با آموزش، تدریس و رفاه اجتماعی هستند. |
| متهور | رشته‌های علوم‌تجربی، بازرگانی، مدیریت، علوم قضایی، حقوق، علوم سیاسی رشته‌ها و مشاغلی که با مردم سروکار دارند و در حوزه سازماندهی، مدیریت و فروشندگی هستند. |
| قراردادی | رشته‌های امور اداری و دفتری، حسابداری، بازرس مالی، بانکداری رشته‌ها و شغل‌هایی که با جزئیات و کار با داده‌ها ارتباط دارند. |
تأثیر نمره و سوابق تحصیلی در هدایت تحصیلی
دانش‌آموزان کلاس نهم برای ورود به هر یک از رشته‌های نظری، فنی حرفه‌ای و کاردانش باید نمرات لازم برای آن رشته را کسب کنند. در صورت کسب حداقل میانگین نمره در سه پایه هفتم، هشتم و نهم باید یک رشته دیگر را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. توجه داشته باشید که نمرات دانش‌آموزان در دوره اول متوسطه با لحاظ ضرایب دروس محاسبه می‌شود.
حدنصاب نمره لازم برای دروس رشته ریاضی
- درس ریاضی: 14
- درس علوم‌تجربی: 13
نمرات لازم برای دروس رشته علوم‌انسانی و معارف
- زبان و ادبیات فارسی: 14
- مطالعات اجتماعی: 13
- زبان عربی: 12
حدنصاب نمره لازم برای دروس رشته تجربی
- درس ریاضی: 13
- درس علوم‌تجربی: 14
نمرات لازم برای دروس رشته‌های هنر فنی حرفه‌ای
- فرهنگ و هنر: 12
- کار و فناوری: 12
- ریاضی: 10
- علوم‌تجربی: 10
حدنصاب نمره لازم برای دروس رشته‌های خدماتی فنی حرفه‌ای
- فرهنگ و هنر: 12
- کار و فناوری: 12
- علوم‌تجربی: 10
نمرات لازم برای دروس رشته‌های صنعت فنی حرفه‌ای
- فرهنگ و هنر: 12
- کار و فناوری: 12
- ریاضی: 10
حدنصاب نمره لازم برای دروس شاخه کاردانش
- فرهنگ و هنر: 12
- کار و فناوری: 12
- ریاضی: 10
- علوم‌تجربی: 10
اولویت ثبت‌نام در مدارس دولتی در هدایت تحصیلی پایه نهم
اولویت ثبت‌نام در مدارس دولتی در هدایت تحصیلی نهم همان اولویت هی الف، ب و ج هستند:
- 1. اولویت الف هدایت تحصیلی: دانش‌آموزانی که اولویت “الف” دارند، یک هفته فرصت ثبت‌نام در مدارس دولتی را دارند.
- 2. اولویت ب هدایت تحصیلی: بعد از پذیرش اولویت‌های الف، اگر ظرفیت خالی وجود داشت اولویت ” ب” را ثبت‌نام می‌کنند.
- 3. اولویت ج هدایت تحصیلی: اگر بعد از پذیرش اولویت ب، ظرفیت خالی وجود داشت، اولویت ” ج” ثبت‌نام می‌شود.
مشاوره نحوه انتخاب رشته با اولویت ب و ج و هاشور در هدایت تحصیلی
احتمال ثبت‌نام اولویت ب، ج و د کم است، ولی نگران نباشید اگر اولویت الف را کسب نکرده‌اید راهکارهایی وجود دارد:
- 1. می‌توانید برای تحصیل در رشته موردعلاقه خود، در مدارس غیردولتی ثبت‌نام کنید.
- 2.درصورتی‌که در دروس مهم، نمره قبولی را کسب نکرده باشید می‌توانید در امتحانات شهریورماه ثبت‌نام کنید و نمره حدنصاب لازم را کسب کنید.
- 3. ادامه تحصیل در یکی از اولویت‌های مورد پذیرش و تغییر رشته در سال بعد
ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی بدون توجه به اولویت‌ها
علی‌رغم تلاش برای رعایت فرایند ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس دولتی براساس فرم‌های هدایت تحصیلی، اما در مدارس غیردولتی می‌توان بدون توجه به اولویت‌ها در رشته موردنظر ثبت‌نام کرد. البته توجه کنید که برخی از مدارس غیرانتفاعی سخت‌گیری زیادی داشته و براساس اولویت‌ها اقدام به پذیرش دانش‌آموزان می‌کنند.
عدم قبولی در رشته‌های نظری و تصمیم‌گیری برای ادامه تحصیل
در صورت قبول‌نشدن در رشته موردنظر، باید به کار و دانش یا فنی و حرفه‌ای رفت؟ برای ادامه تحصیل دوراه وجود دارد. در صورت علاقه به رشته کاردانش یا فنی و حرفه‌ای می‌توانید با مراجعه به مشاور مدرسه و منطقه محل تحصیل نمونه برگ وضعیت هدایت تحصیلی را تکمیل کنید و در صورت وجود ظرفیت در یکی از شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی کار و دانش یا فنی و حرفه‌ای تحصیل کنید. روش دوم این است که در صورت عدم علاقه به رشته کار و دانش و فنی و حرفه‌ای یا عدم ظرفیت، نیاز است که در امتحان تعیین رشته شاخه نظری در شهریورماه شرکت کرده و شرایط ورود به رشته دلخواه را کسب کنید. البته باید ظرفیت رشته در شهریورماه وجود داشته باشد تا امکان ادامه تحصیل را داشته باشید.
پرسش و پاسخ
هدایت تحصیلی شامل بررسی عملکرد، آزمون و نظرات دانش‌آموزان پایه نهم برای ادامه تحصیل می‌شود.
فرم‌های هدایت تحصیلی نهم شامل 7 نمون‌برگ هستند.
صدور برگه‌های هدایت تحصیلی نهم بعد از اعلام نتایج امتحانات خردادماه است.
با مراجعه به سایت my.medu.ir می‌توان نتایج هدایت تحصیلی را دریافت و مشاهده نمود.
دانش‌آموزان می‌توانند با شرکت‌کردن در امتحانات تعیین رشته مجدد نهم و در صورت کسب نمره کافی، در رشته موردنظر خود تحصیل کنند.
تا سال گذشته انتخاب رشته و تکمیل فرم هدایت تحصیلی از طریق سایت همگام انجام می‌پذیرفت؛ اما در سال جاری با توجه به تغییرات سامانه‌ای آموزش‌وپرورش، تمامی روند انتخاب رشته از طریق سایت my.medu.ir انجام می‌شود.
نظر والدین، نظر مشاور مدرسه، نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای و سوابق تحصیلی، در انتخاب رشته نهم به دهم مؤثر هستند.
در نمون‌برگ شماره 7 هدایت تحصیلی به هر دانش‌آموز با توجه به نمراتی که در سال‌های هفتم، هشتم و نهم کسب کرده است یک اولویت از “الف” تا “د” داده می‌شود. دانش‌آموز با توجه به این اولویت‌ها باید رشته تحصیلی خود را انتخاب و ثبت‌نام کند.
دریافت اولویت الف در هدایت تحصیلی یک شاخه یا یک‌رشته یعنی دانش‌آموز وضعیت مناسبی در آن رشته دارد و می‌تواند به‌راحتی ثبت‌نام کند.
رشته با اولویت الف می‌تواند انتخاب اول دانش‌آموز در انتخاب رشته باشد و اولویت‌های ب، ج و د در صورت تکمیل‌نشدن ظرفیت رشته‌های مدنظر، کاربرد دارند.
اولویت الف در یک رشته به معنای دارا بودن شرایط کامل تحصیلی برای ورود به آن رشته است.
با توجه به فرم شماره 6 و اولویت‌های تعیین شده به ترتیب از اولویت اول تا 12 می‌توانید در صورت علاقه و کسب نمره بالا در رشته موردنظرتان ادامه تحصیل دهید. به‌عنوان‌مثال در فرم شماره 6 اولویت دانش‌آموز رشته ریاضی است درصورتی‌که در فرم شماره 7 نیز در درس‌های مرتبط با این رشته “ریاضی و علوم” بالاترین نمره را در مقایسه با سایر درس‌های دیگر کسب کرده باشد و به درس ریاضی هم علاقه دارد می‌تواند در این رشته ادامه تحصیل دهد.
ثبت‌نام در مدارس نمونه دولتی، شاهد و سمپاد تابع قوانین و ضوابط خاص است. دانش‌آموز باید شرایط رشته موردنظر را در فرم شماره 6 و 7 کسب کرده باشد یا تابستان در امتحان تعیین رشته شرکت کند تا شرایط ورود به رشته‌ای که قرار است در مدارس نمونه دولتی، شاهد یا سمپاد ادامه تحصیل دهد را کسب کند.
دانش‌آموزانی که علاقه‌مند هستند در مدارس غیردولتی ثبت‌نام کنند همانند دانش‌آموزان مدارس دولتی باید در امتحان تعیین رشته شرکت کنند؛ ولی در مورد مدارس غیردولتی اولویت زمان‌بندی ثبت‌نام یعنی الف یا ب اجرا نمی‌شود.
اگر در ردیف اولویت دانش‌آموز در رشته دلخواه یا هر رشته دیگری برای ثبت‌نام هاشور خورده باشد باید در امتحان تعیین رشته در شهریور ماه شرکت کرده و در درس یا دروس مرتبط با رشته، نمره مورد نظر برای ورود به رشته دلخواه خود را کسب کند.
