معرفی رشته ریاضیات و کاربردها
رشته ریاضیات و کاربردها یکی از رشته‌های جدید دانشگاهی است و جایگزینی برای رشته‌های ریاضی محض و کاربردی میباشد. دانشجویان این رشته با روش‌های مختلف محاسباتی در ریاضی آشنا شده و از این آموزش ها برای پیشبرد اهداف تعیین شده برای کسب و کارهای مختلف استفاده می نمایند. در این نوشتار به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد، و شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی معماری می پردازیم.
برای تحصیل در مقطع کارشناسی رشته ریاضیات و کاربردها باید به شاخه های مختلف علم ریاضی و مسائل مربوط به آنها علاقه‌مند باشید.
تاریخچه رشته ریاضیات و کاربردها
ریاضی درس زندگی است. از این رو تاریخچه آن در زندگی بشر نیز به اندازه زندگی انسان می باشد. اما ریاضی به معنی امروزی که ما با آن آشنا هستیم، از زمان بابلی‌ها، مصری‌ها و یونانی‌ها وارد زندگی بشر شده است. چینی‌ها و ایرانی‌ها نیز سهم بسزایی در توسعه ریاضی در جهان داشتند. مصری‌ها از ریاضی و هندسه برای محاسبات مربوط به اهرام ثلاثه استفاده می‌کردند که این هنوز هم بسیاری از شگفتی‌های آن کشف نشده است.
در گذشته، کاربردهای عملی انگیزه توسعه نظریه های ریاضی بوده است و ارتباط نزدیک بین فیزیک نیوتونی و ریاضیات کاربردی وجود داشت. سپس مطالعه در ریاضیات محض ترویج یافت که در آن مفاهیم انتزاعی مورد مطالعه قرار می گیرند. بنابراین فعالیت ریاضیات کاربردی ارتباط نزدیکی با تحقیق در ریاضیات محض دارد.
بنیانگذاران ریاضیات کاربردی تقریباً همه نابغه های ریاضی هستند که مهم ترین آنها عبارتند از: ارشمیدس، نیوتن، اویلر، کوشی، گاوس، فوریه، لاگرانژ، هیلبرت، کولموگروف. بخش ریاضیات کاربردی دانشگاه براون ایالات متحده، برای نخستین بار در سال 1946 برنامه آموزشی تحصیلات تکمیلی این رشته را ارائه داد. امروزه در بسیاری از مراکز آموزشی جهان این رشته تدریس می شود.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
رشته ریاضیات و کاربردها در یک نگاه
رشته ریاضیات و کاربردها در واقع تلفیق دو رشته ریاضی کاربردی و ریاضی محض می باشد. در گذشته این دو رشته به صورت مجزا در دوره کارشناسی ارائه می‌شد. رشته ریاضیات و کاربردها در واقع رشته‌ای برای شناخت بخش‌های کاربردی علم ریاضی است. جایی که دانشجویان باید درک عمیقی از نحوه انجام محاسبات ریاضی در علوم و صنایع مختلف داشته باشند. برخلاف تصور بسیاری از افراد این رشته می‌تواند دانشجویان را به سمت حضور در صنایع مدرن و پیشرفته امروزی سوق دهد. این رشته به عنوان اولین مقطع تحصیلی دانشگاهی محسوب می‌شود که دانشجویان را به سمت یادگیری مبانی ریاضیات مدرن هدایت می‌نماید.
تعریف تخصصی
رشته ریاضیات و کاربردها برخلاف تصور بسیاری از افراد رشته‌ای محض درباره حل مسائل ریاضی نیست. ریاضیات و کاربردها رشته‌ای کاملاً کاربردی برای تربیت افرادی برای تجزیه و تحلیل و ارزیابی مسائل روز جامعه در زمینه های صنعتی، اقتصادی و مدیریتی می باشد. این رشته تحصیلی را می‌توانید در مقاطع بالاتر اعم از کارشناسی ارشد و دکترا در گرایش های مختلفی نیز ادامه داد.
اهداف و کاربردهای مختلفی را نیز می‌توان برای رشته ریاضیات و کاربردها برشمرد که از آن جمله موارد زیر اهمتی بیشتری دارند:
- جذب و تربیت دانشجویانی علاقمند به ریاضی در میان سایر علوم برای گرایش های بین رشته‌ای
- تامین بستری مناسب برای گسترش علم ریاضی و تربیت دانشجویانی محقق برای این رشته
- ایجاد علاقمندی بیشتر در دانشجویان برای تحصیل در رشته ریاضی در مقاطع بالاتر
- تربیت دانشجویانی برای کمک به نقاط ضعف های موجود در ریاضی سایر رشته ها و دانشجویان
در نهایت باید یادآور شویم که دروس ارائه شده در رشته ریاضیات و کاربردها به مراتب سطح پیشرفته تری نسبت به دروس دوره دبیرستان دارند. از این رو نباید به دروس با عناوین مشابه با دروس دوره دبیرستان نگاه یکسانی داشته باشید.
ریاضیات و کاربردها در ایران
ریاضی از ایران باستان تاکنون یکی از علوم مورد علاقه ما ایرانی‌ها بوده است. در طول تاریخ ریاضیدانان بزرگی مانند خوارزمی، خیام، خواجه نصیرالدین طوسی و … در سرزمین ما زیسته اند. امروزه نیز استعداد ریاضی در میان دانشجویان ایرانی شگفت‌انگیز است. مریم میرزاخانی یکی از آخرین نوابغ ریاضیات ایران در زمان معاصر بود.
رشته ریاضیات و کاربردها در دانشگاه های ایران با اهداف مختلفی برای دانشجویان ایجاد شده است. این رشته مناسب کسانی است که علاقه خاصی به ریاضی و انجام محاسبات آن دارند مانند:
- افرادی که به دنبال ادامه درس ریاضی تا مقاطع بالا و تبدیل شدن به ریاضیدان هستند؛
- افرادی که بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته ریاضیات و کاربردها سعی دارند تا برای انجام محاسبات پیشرفته در صنایع مختلف استخدام شوند؛
- و افرادی که به دنبال حضور در بخش‌های آموزشی بوده و علاقه به آموزش ریاضی در مقاطع مختلف را دارند؛
رشته ریاضیات و کاربردها در ایران تبدیل به یک رشته پایه‌ای و میان رشته‌ای شده است که هم بعد از آن می‌توان در رشته‌های مختلف برای ادامه تحصیل اقدام کرد و هم این امکان وجود دارد تا در صنایع و بخش‌های مختلف وارد بازار کار شد.
پذیرش در رشته ریاضیات و کاربردها
مجموعه کارشناسی ریاضیات و کاربردها یکی از رشته های گروه ریاضی است.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
دانشگاه های برتر رشته ریاضیات و کاربردها
خوشبختانه کشور ما در زمینه ریاضی حداقل از نظر تئوری در شرایط بسیار ایده آلی در جهان قرار گرفته است. تحصیل در این رشته در دانشگاه های داخلی شرایط بسیار مطلوبی دارد. در حال حاضر دانشگاه های زیادی نیز امکان تحصیل در این رشته هم در بخش دولتی و هم در بخش آزاد و غیرانتفاعی را فراهم آورده و از این نظر نیز هیچ محدودیتی پیش روی علاقمندان به این رشته وجود ندارد. در حال حاضر برترین دانشگاه ایرانی در رشته ریاضیات و کاربردها دانشگاه صنعتی شریف است که در آخرین رده بندی دانشگاه های جهان در سال 2022 و طبق استاندارد QS در رتبه بندی جهانی نیز در رتبه 450 تا 500 برترین دانشگاه های رشته ریاضی قرار گرفته است. از دیگر دانشگاه های برتر رشته ریاضیات و کاربردها می‌توان به دانشگاه تهران، دانشگاه امیر کبیر، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در شهر تهران و در شهرستان ها به دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه اصفهان، دانشگاه ارومیه و دانشگاه کردستان اشاره نمود.
نمونه کارنامه های قبولی
شرایط قبولی در رشته ریاضیات و کاربردها در برترین دانشگاه های ایران بر اساس تراز نمره کنکور و درصدهای آزمون قابل تخمین است. برای درک هر چه بهتر این شرایط در این بخش دو نمونه از کارنامه های علاقمندان قبول شده در رشته ریاضیات و کاربردها در دانشگاه را در سال‌های اخیر با هم مرور می‌کنیم که با دقت به آنها می‌توانید از قبل شرایط لازم برای ورود به این رشته در دانشگاه های برتر دولتی را درک کنید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
واحدهای درسی رشته ریاضیات و کاربردها
برنامه درسی رشته ریاضیات و کاربردها آخرین بار در سال 1400 توسط اساتید برجسته دانشگاه تهران بازنگری شده و از سال 1400 به بعد دانشجویان باید مطابق با چارت تحصیلی جدید برای اخذ واحدها اقدام نمایند.
بر اساس آیین‌نامه‌های تنظیم شده طول دوره کارشناسی در رشته ریاضیات و کاربردها حداقل 4 سال و حداکثر 5 سال در نظر گرفته می‌شود. هر سال تحصیلی در دانشگاه شامل دو نیمسال خواهد بود و هر نیمسال تحصیلی نیز در 16 هفته پیگیری می‌شود. در آخرین بازنگری صورت گرفته در برنامه درسی رشته ریاضیات و کاربردها نیز سعی بر این بوده تا دانشجویان بیشتر به سمت آموزش دروس لازم و ضروری هدایت شوند. از این رو در کنار دروس تخصصی الزامی، دروس اختیاری متناسب با نیاز جامعه نیز برای این رشته در نظر گرفته شده که دانشجویان می‌توانند آنها را اخذ کرده و پشت سر بگذرانند. روند انتخاب واحد و تحصیل در این رشته در طول 8 نیمسال تحصیلی به صورت خلاصه به شرح زیر خواهد بود:
- دانشجویان برای فارغ‌التحصیلی در این رشته حداقل باید 135 واحد درسی را پشت سر بگذرانند.
- از این 135 واحد 22 واحد دروس عمومی است.
- 22 واحد دروس پایه است.
- 69 واحد دروس تخصصی است که 57 واحد آن به صورت الزامی و 12 واحد از میان برخی دروس اختیاری و به اختیار خود دانشجو تنظیم می‌شود.
- همچنین 22 واحد نیز به صورت اختیاری باید اخذ شود.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته ریاضیات و کاربردها | |||
دروس عمومی | 22 واحد | ||
دروس پایه | 22 واحد | ||
دروس تخصصی الزامی | 69=(57+12) واحد | ||
دروس تخصصی اختیاری | 22 واحد | ||
بهتر است در هر ترم ترکیبی از انواع دروس را اخذ نمایید. تنوع دروس در طول گذراندن کلاس ها و زمان امتحانات شما را از کسالت و یکنواختی رها می سازد.
دروس عمومی
دروس عمومی رشته ریاضیات و کاربردها ۲۲ واحد است که تعداد آن با توجه به نظر گروه معارف و دروس عمومی تعیین می شود. هر دانشجو باید با انجام برنامه ریزی لازم در طی ۴ سال به صورت تدریجی آنها را اخذ کرده و با موفقیت بگذراند. لیست دروس عمومی ریاضیات و کاربردها در جدول زیر به طور کامل گنجانده شده است.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی | 1 واحد | ||
ورزش 1 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
مطابق با جدول بالا دروس عمومی رشته ریاضیات و کاربردها طبق شرایط مشخصی ارائه شده است. برای رسیدن به 22 واحد عمومی در طول 8 نیمسال بایستی:
- 10 واحد مشخصی شده در انتهای این جدول به صورت الزامی اخذ شوند. دانش خانواده و جمعیت، زبان فارسی، زبان انگلیسی، تربیت بدنی و ورزش ویژه 10 واحد الزامی دروس عمومی رشته ریاضیات و کاربردها هستند.
- 4 واحد بایستی از میان دروس مبانی نظری اسلام اخذ شود. اندیشه اسلامی 1 و 2، انسان در اسلام و حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام 8 واحدی هستند که 4 واحد از آنها باید اخذ شود.
- همچنین از میان دروس ارائه شده برای گروه بندی اخلاق اسلامی، انقلاب اسلامی، تاریخ و تمدن اسلامی و آشنایی با منابع اسلامی هر کدام 2 واحد جمعاً 8 واحد باید اخذ شود تا جمع آن با 14 واحد قبلی به 22 واحد عمومی برسد.
دروس پایه
دسته دوم از دروس تعیین شده برای رشته ریاضیات و کاربردها دروس پایه هستند. دانشجویان می‌بایست 22 واحد پایه را در این رشته به صورت اجباری در طول 8 نیمسال تحصیلی سپری نمایند. البته شایان ذکر است که 22 واحد در نظر گرفته شده به عنوان دروس پایه رشته ریاضیات و کاربردها معمولاً پیش نیازی برای واحدهای تخصصی و اختیاری بوده و از این رو بهترین زمان برای سپری کردن آنها در طول 4 نیمسال تحصیلی اول است. در جدول زیر می‌توانید دروس پایه تعیین شده برای رشته ریاضیات و کاربردها را مشاهده کنید.
| دروس پایه رشته ریاضیات و کاربردها | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | مبانی ریاضیات | 4 |
| 2 | ریاضیات عمومی 1 | 4 |
| 3 | ریاضیات عمومی 2 | 4 |
| 4 | مبانی کامپیوتر و برنامه سازی | 4 |
| 5 | فیزیک عمومی 1 | 3 |
| 6 | فیزیک عمومی 2 | 3 |
| مجموع واحد ها | 22 واحد | |
طبق قوانین تعیین شده ریاضی و فیزیکی عمومی 1 پیش نیازی برای واحدهای فیزیک و ریاضی عمومی 2 هستند. سایر دروس پایه رشته ریاضیات و کاربردها بدون پیش نیاز بوده و در هر نیمسال تحصیلی می‌توانید آنها را اخذ نمایید.
دروس تخصصی
دروس تخصصی رشته ریاضیات و کاربردها مشتمل بر 57 واحد است که دانشجویان باید تمام این 57 واحد را در طول 8 نیمسال تحصیلی بگذرانند. البته 12 واحد تخصصی نیز بایستی از میان دروس اختیاری از بند 1 تا 32 جدول دروس اختیاری رشته ریاضیات و کاربردها انتخاب و به جمع دروس تخصصی این رشته اضافه شود. در جدول زیر می‌توانید 57 واحد دروس تخصصی این رشته را ملاحظه نمایید.
| دروس تخصصی رشته ریاضیات و کاربردها | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | حسابان پیشرفته | 4 |
| 2 | آنالیز ریاضی 1 | 4 |
| 3 | آنالیز ریاضی 2 | 4 |
| 4 | توابع خطی | 4 |
| 5 | جبر 1 | 4 |
| 6 | جبر 2 | 4 |
| 7 | نظریه مقدماتی اعداد | 4 |
| 8 | توپولوژی عمومی | 4 |
| 9 | مبانی آنالیز عددی | 4 |
| 10 | بهینه سازی خطی 1 | 4 |
| 11 | آزمایشگاه ریاضی | 2 |
| 12 | مبانی ترکیبات | 4 |
| 13 | معادلات دیفرانسیل | 3 |
| 14 | جبر خطی | 4 |
| 15 | احتمال 1 | 4 |
| مجموع واحدها | 57 واحد | |
در جدول دروس تخصصی رشته ریاضیات و کاربردها هیچ واحد عملی در نظر گرفته نشده و تمام واحدها به صورت نظری ارائه می‌شوند. به جز آزمایشگاه ریاضی 2 واحدی و معادلات دیفرانسیل 3 واحدی بقیه دروس ارائه شده در جمع دروس تخصصی رشته ریاضیات و کاربردها 4 واحدی در نظر گرفته شده‌اند. از این رو می‌توانند بیشترین تأثیر را در معدل دوره کارشناسی در این رشته داشته باشند. همچنین این دروس برای دانشجویانی که به فکر ادامه تحصیل در این رشته در مقاطع بالاتر هستند نیز اهمیت بیشتری خواهد داشت. زیرا باید ادامه این آموزش ها را در مقاطع بالاتر سپری نمایند.
دروس اختیاری
در جدول زیر می‌توانید دروس اختیاری رشته ریاضیات و کاربردها را مشاهده نمایید. طبق جدول زیر جمعاً 252 واحد درسی در 73 درس مختلف به عنوان دروس اختیاری رشته ریاضیات و کاربردها در نظر گرفته شده است. از بین این 252 واحد درسی 12 واحد باید به دروس تخصصی این رشته اضافه شود. دانشجویان مختار هستند که از میان ردیف 1 تا 32 جمعاً 12 واحد را به جمع دروس تخصصی این رشته اضافه نمایند. با توجه به اینکه تمام دروس بند 1 تا 32، 4 واحدی است، از این رو 3 درس از این بین باید به جمع دروس تخصصی اضافه شود. بقیه واحدها جزء دروس اختیاری این رشته محسوب می‌شوند.
| دروس اختیاری رشته ریاضیات و کاربردها | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | واحد |
| 1 | آنالیز ریاضی 3 | 4 |
| 2 | جبر 3 | 4 |
| 3 | هندسه هذلولی | 4 |
| 4 | هندسه دیفرانسیل خم ها و رویه ها | 4 |
| 5 | توپولوژی دیفرانسیل مقدماتی | 4 |
| 6 | مقدمه ای بر رویه های ریمان | 4 |
| 7 | توپولوژی جبری مقدماتی | 4 |
| 8 | مبانی سیستم های دینامیکی | 4 |
| 9 | آنالیز عددی | 4 |
| 10 | بهینه سازی خطی 2 | 4 |
| 11 | هندسه جبری مقدماتی | 4 |
| 12 | ترکیبات جبری مقدماتی | 4 |
| 13 | ترکیبات جبری چند وجهی ها | 4 |
| 14 | ایده های تک جمله ای | 4 |
| 15 | جبر خطی پیشرفته | 4 |
| 16 | نظریه گروه ها | 4 |
| 17 | آنالیز تابعی مقدماتی | 4 |
| 18 | حسابان وردشی | 4 |
| 19 | نظریه گراف و کاربردها | 4 |
| 20 | بهینه سازی غیر خطی | 4 |
| 21 | نظریه جبری اعداد مقدماتی | 4 |
| 22 | خم های بیضوی مقدماتی | 4 |
| 23 | بازی های راهبردی 1 | 4 |
| 24 | نظریه معادلات دیفرانسیل عادی | 4 |
| 25 | آنالیز غیر استاندارد | 4 |
| 26 | نظریه اندازه و کاربردها | 4 |
| 27 | برنامه سازی پیشرفته | 4 |
| 28 | آنالیز تصویر | 4 |
| 29 | جبر خطی عددی | 4 |
| 30 | حل عددی معادلات دیفرانسیل | 4 |
| 31 | پردازش داده ها | 4 |
| 32 | ریاضیات زیستی | 4 |
| 33 | نظریه ریاضی کنترل | 4 |
| 34 | آنالیز هارمونیک مقدماتی | 4 |
| 35 | بازی های راهبردی 2 | 4 |
| 36 | مبانی منطق | 3 |
| 37 | مباحثی در ریاضیات و کاربردها | 4 |
| 38 | راهبردهای حل مسئله | 2 |
| 39 | مبانی هندسه | 2 |
| 40 | تاریخ ریاضیات | 2 |
| 41 | فلسفه ریاضیات | 2 |
| 42 | نگارش علمی | 3 |
| 43 | پروژه | 3 |
| 44 | آزمایشگاه فیزیک عمومی 1 | 1 |
| 45 | آزمایشگاه فیزیک عمومی 2 | 1 |
| 46 | ساختمان داده ها و الگوریتم ها | 4 |
| 47 | طراحی و تحلیل الگوریتم ها | 4 |
| 48 | مبانی نظریه محاسبه | 3 |
| 49 | نظریه محاسبه | 3 |
| 50 | اصول سیستم های کامپیوتری | 3 |
| 51 | زبان ماشین و اسمبلی | 3 |
| 52 | اصول سیستم های عامل | 4 |
| 53 | هوش مصنوعی | 3 |
| 54 | کامپایلر | 3 |
| 55 | محاسبات علمی | 4 |
| 56 | احتمال 2 | 4 |
| 57 | روش های آماری | 3 |
| 58 | آمار ریاضی 1 | 3 |
| 59 | آمار ریاضی 2 | 3 |
| 60 | فرایندهای تصادفی 1 | 3 |
| 61 | روش های نمونه گیری 1 | 3 |
| 62 | روش های نمونه گیری 2 | 3 |
| 63 | رگرسیون 1 | 3 |
| 64 | روش های ناپارامتری | 3 |
| 65 | سری های زمانی 1 | 3 |
| 66 | طرح آزمایش ها 1 | 3 |
| 67 | طرح آزمایش ها 2 | 3 |
| 68 | تحلیل چند متغیره آماری | 3 |
| 69 | تحلیل داده های گسسته | 3 |
| 70 | یادگیری آماری مقدماتی | 3 |
| 71 | محاسبات آماری | 3 |
| 72 | داده کاوی | 3 |
| 73 | مبانی علم اقتصاد | 3 |
| مجموع | 252 | |
دانشجویان رشته ریاضیات و کاربردها جمعاً باید 22 واحد به عنوان درس اختیاری در طول 8 نیمسال تحصیلی در این رشته پشت سر بگذرانند. البته این 22 واحد علاوه بر 12 واحدی است که از میان این دروس به جمع دروس تخصصی رشته ریاضیات و کاربردها اضافه می‌شود. برای انتخاب دروس اختیاری و همچنین 12 واحد تخصصی در کنار بررسی قوانین و شرایط دانشگاه و دروس ارائه شده در دانشگاه محل تحصیل، بایستی مواردی مانند علاقه و نیاز به آموزش مورد نظر در آینده شغلی متصور شده لحاظ شود. همچنین علاقمندان به ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکترا در رشته ریاضیات و کاربردها نیز می‌بایست بر اساس گرایش مورد نظر خود دست روی دروس اختیاری مورد نظر بگذرانند تا در ادامه روند تحصیلی خود با هیچ چالشی روبرو نشوند.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته ریاضیات و کاربردها
یکی از دغدغه های اصلی دانشجویان در زمان انتخاب رشته بعد از کنکور سراسری در مقطع کارشناسی پیوسته بازار کار موجود برای رشته‌های مختلف است. رشته ریاضیات و کاربردها یک رشته بسیار خاص میباشد، به همین دلیل تعداد دانشجویان زیادی در مقایسه با بسیاری از رشته‌های فنی مهندسی از این رشته فارغ‌التحصیل نمی‌شوند. بازار کار ریاضیات و کاربردها در کشور ما نیز به هیچ وجه اشباع نیست و دانشجویان حتی می‌توانند در ادامه در مشاغل مرتبط با خود این رشته نیز وارد بازار کار شوند. فرصت‌های شغلی بسیار زیادی نیز برای این رشته تعریف شده است. از مهم‌ترین فرصت های شغلی رشته ریاضیات و کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تدریس ریاضی که اتفاقاً در شرایط کنونی درآمد قابل توجهی داشته و می‌تواند یک شغل دائمی نیز باشد. فارغ‌التحصیلان ریاضیات و کاربردها با توجه به آموزش های دانشگاهی خود می‌توانند دروس ریاضی مقاطع مختلف از ابتدایی تا دانشگاه را تدریس کرده و در این زمینه فعالیت داشته باشند. هم امکان تدریس خصوصی و هم امکان تدریس در مؤسسات آموزشی مختلف برای این عزیزان وجود دارد.
- امکان ورود به مؤسسات آموزش دولتی در رأس آن آموزش و پرورش نیز برای فارغ‌التحصیلان این رشته وجود دارد.
- با توجه به تنوع بالای گرایش ها در مقاطع بالاتر، دانشجویان می‌توانند وارد صنایع گوناگونی برای کار شوند.
- بانک ها یکی از جذاب‌ترین مقاصد استخدام دولتی برای فارغ‌التحصیلان رشته ریاضیات و کاربردها است.
- ورود به عرصه تحقیقات و پژوهش نیز یکی دیگر از مقاصد شغلی دوست داشتنی برای دانشجویان این رشته است.
- همچنین معمولاً نیاز به یک ریاضیدان برای انجام محاسبات پیچیده در صنایع مختلف این روزها بیشتر از گذشته احساس می‌شود. به همین دلیل معمولاً در صنایع بزرگ کشور شاهد حضور فارغ‌التحصیلان ریاضیات و کاربردها نیز هستیم.
گرایش های ریاضیات و کاربردها
رشته ریاضیات و کاربردها در مقطع کارشناسی گرایش مجزایی ندارد. اما برنامه درسی این رشته به گونه ای است که دانشجویان می توانند متناسب با علاقه خود دروسی مطابق با گرایش های اصلی این رشته انتخاب کنند.
مطابق با چارت جدید آموزشی ارائه شده در دی 1400 در مقطع کارشناسی هیچ گرایشی تعریف نشده است. البته شایان ذکر است که این رشته هنوز در ایران یک رشته نوپا محسوب شده و ممکن است در سال‌های پیش رو شاهد معرفی گرایش های جدیدی نیز برای آن باشیم.
کاربردهای رشته ریاضیات و کاربردها
هیچ علم و صنعتی را در جهان نمی‌توان پیدا کرد که به رشته ریاضی مرتبط نباشد و از آن تأثیر نگیرد. حتی علوم طبیعی نیز به نوعی به ریاضی مرتبط شده و برای پیشبرد اهداف در آنها نیاز به استفاده از علم ریاضی است. از این رو کاربردهای بسیار زیادی را می‌توان برای رشته ریاضیات و کاربردها تعریف کرد. حتی امکان تنظیم یک مقاله جامع و کامل در این زمینه نیز وجود دارد. جالب است که بسیاری از علاقمندان به رشته‌های جذابی مانند نجوم و فیزیک نیز بایستی حتماً دروس ریاضی مربوط را پشت سر گذاشته و عملاً ریاضیات و کاربردها را می‌توان یک رشته پایه‌ای برای تمام این کسب و کارها در نظر گرفت. با این حال برخی از کاربردهای بسیار جذاب این رشته را هم در زندگی شخصی و هم در صنایع بزرگ در ادامه با هم مرور می‌کنیم.
- مدل سازی یکی از کاربردهای بسیار جذابی است که می‌توان از این رشته انتظار داشت. مدل سازی جنبه گسترده‌ای در جهان دارد. از پروسه تولید یک کارخانه گرفته تا مدل سازی مسیر حرکت سفینه های فضایی در فضا همگی با علم ریاضیات امکان‌پذیر است.
- مدیریت پول و سرمایه‌ها را نیز می‌توان از جمله کاربردهای این رشته در نظر گرفت. فارغ‌التحصیلان رشته ریاضیات و کاربردها بهترین افراد برای ارائه روش‌های مدرن برای مدیریتی سرمایه در جهان هستند.
- درک هر چه بهتر پدیده‌های مدرن در جامعه امروز نیز از دیگر کاربردهای این رشته است.
- انجام محاسبات پیچیده برای بخش‌های مختلف در صنایع گوناگون از فولاد گرفته تا کارخانجات تولیدی غذایی نیز به‌گونه‌ای از کاربردهای رشته ریاضیات و کاربردها محسوب می‌شود.
- از ریاضیات برای ساخت محصولات پزشکی و کمک به ارتقاء دانش پزشکی در جهان نیز استفاده می‌شود.
درآمد ریاضیات و کاربردها
یکی دیگر از دغدغه های اصلی علاقمندان به رشته ریاضیات و کاربردها میزان درآمد حاصل از مشاغل مرتبط با این رشته است. درباره درآمد رشته ریاضیات و کاربردها شرایط مختلفی باید در نظر گرفته شود.
درصد قابل توجهی از مشاغل مرتبط با ریاضیات و کاربردها مشاغل دولتی هستند. میزان حقوق و سنوات کارمندان دولتی در سازمان‌های مختلف بر اساس میزان تجربه، میزان تحصیلات و مواردی از این دست تعیین می‌شود که تقریباً مشخص است. البته نوع تخصص ممکن است تفاوت قابل توجهی در درآمد این رشته در سازمان های دولتی رقم بزند.
داشتن یک شرکت خصوصی و فعالیت به صورت پاره وقت در مشاغل مختلف مربوط به رشته ریاضیات و کاربردها میز درآمد قابل توجهی دارد. شغل‌هایی مانند برنامه‌نویسی هم برای شرکت های خصوص و هم به صورت خویش فرما از نیازهایی اصلی جامعه امروز محسوب می‌شود.
میزان حقوق افرادی که به سمت تدریس ریاضی برای مقاطع مختلف می‌روند نیز بر اساس ساعات کاری و همچنین میزان تخصص و تبحر آنها تعیین می‌شود. در این رده هم افراد با حقوق معمولی و هم افراد با حقوق بسیار بالا در جامعه مشغول به فعالیت هستند.
این موارد نشان می‌دهد که میزان حقوق فارغ‌التحصیلان رشته ریاضیات و کاربردها در درجه اول به مهارت و سابقه افراد برمی‌گردد. افرادی که ذهنی یادگیرنده و تلاش مداوم داشته باشند در بازار کار نیز شرایط مناسبی برای خود رقم خواهند زد.
در ریاضیات و کاربردها داشتن علاقه به تحصیل تاثیر به مراتب بیشتری روی میزان موفقیت دانشجویان خواهد داشت. دانشجویان این رشته باید در تمام علوم ریاضی مهارت داشته باشند. داشتن قدرت حل مسئله، انجام محاسبات، اثبات قضایای ریاضی و … بخشی از مهم ترین ویژگی های لازم این افراد است.
ادامه تحصیل در رشته رشته ریاضیات و کاربردها
شرایط ادامه تحصیل در رشته ریاضیات و کاربردها را از دو جنبه قابل بررسی است. در وهله اول باید به امکانات موجود در دانشگاه های کشور اشاره کرد که از این نظر هیچ چالشی پیش روی دانشجویان قرار نداشته و دانشگاه های بسیار زیادی در داخل امکان تحصیل در این رشته را برای دانشجویان فراهم کرده‌اند. ادامه تحصیل در رشته ریاضیات و کاربردها در دانشگاه های مختلف و در گرایش های متفاوتی امکان‌پذیر است. همچنین ادامه تحصیل در این رشته از نظر رتبه علمی و رسیدن به جایگاه‌های بهتر نیز به دلیل داشتن اساتید فوق‌العاده عالی کاملاً منطقی است.
با توجه به اینکه ریاضیات و کاربردها یک رشته میان رشته‌ای محسوب می‌شود، امکان تحصیل در مقاطع بالاتر رشته‌های زیادی بعد از پشت سر گذاشتن دوره کارشناسی برای فارغ‌التحصیلان این رشته وجود دارد. همچنین به صورت اختصاصی نیز دانشجویان می‌توانند در رشته‌های مرتبطی مانند آموزش ریاضی، ریاضیات تصادفی، منطق ریاضی، هندسه، علوم داده، علوم کامپیوتر، ریاضیات مالی و اقتصاد، بهینه‌سازی، معادلات دیفرانسیل و … تحصیلات خود را ادامه بدهند. تحصیل در مقطع ارشد در رشته ریاضیات و کاربردها بایستی بر اساس بازار کار مد نظر و همچنین میزان علاقه دانشجویان دنبال شود.
جبر، آنالیز، هندسه (توپولوژی)، ریاضی کاربردی، ریاضیات مالی، علوم کامپیوتر، علوم اقتصادی، هوش مصنوعی، فلسفه ریاضی، آمار و گرایش‌های دیگر این چنینی نیز از جمله اهداف تحصیلی دانشجویان رشته ریاضیات و کاربردها در دانشگاه های کشور محسوب می‌شود. البته که هر کدام از این گرایش ها در نهایت دانشجویان را می‌توانند به بازار کار خاصی مرتبط نمایند. به همین دلیل در انتخاب گرایش های مورد نظر در مقطع دکترا ریاضیات و کاربردها حتماً باید به این موارد نیز دقت کافی داشته باشید.
ریاضیات و کاربردها در جهان
رشته ریاضیات و کاربردها در جهان از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. همان طور که اشاره کردیم، تحصیل در این رشته و رسیدن به موفقیت در آن نیازمند هوش و پشتکار بالایی است و داشتن چنین روحیه‌ای معمولاً خیلی زود از سوی مجامع علمی تحسین می‌شود. جوایز ارزشمندی برای افراد موفق در رشته ریاضیات و کاربردها در نظر گرفته شده و هر ساله شاهد روی کار آمدن مشاهیر زیادی در این رشته در سطح جهانی هستیم. پرفسور مریم میرزاخانی نمونه ای از دانشمندان ایرانی رشته ریاضیات بود که در سطح جهان نیز درخشید.
نکته جالب این است که اکثر دانشگاه های بزرگ و معتبر جهان نیز امکان تحصیل در رشته ریاضیات و کاربردها را برای دانشجویان فراهم کرده‌اند. طبق آخرین به روز رسانی استاندارد QS در رتبه بندی بهترین دانشگاه های جان در رشته ریاضیات و کاربردها 10 دانشگاه برتر به ترتیب به موارد زیر رسیده است:
- دانشگاه ماساچوست آمریکا
- دانشگاه استنفورد آمریکا
- دانشگاه کمبریج لندن
- دانشگاه هاروارد آمریکا
- دانشگاه برکلی آمریکا
- دانشگاه آکسفورد انگلیس
- دانشگاه پرینستون آمریکا
- دانشگاه نیویورک سیتی آمریکا
- دانشگاه ETH سوئیس
- دانشگاه کالیفرنیا آمریکا
همچنین طبق همین استاندارد دانشگاه های ملی سنگاپور، تسینگ هوآ چین و پکینگ چین نیز سه دانشگاه برتر در رشته ریاضیات و کاربردها در قاره آسیا هستند. دانشگاه صنعتی شریف نیز با قرارگیری در رتبه 450 تا 500 به عنوان بهترین دانشگاه داخلی در رشته ریاضیات و کاربردها محسوب می‌شود.
فارغ‌التحصیلان در رشته ریاضیات و کاربردها در دانشگاه های بزرگ جهان با درآمدهای قابل توجهی نیز در بازار کار روبرو هستند. البته لازم به توضیح است که میزان درآمد این افراد مطابق با گرایش و محل کار آنها می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال:
- افرادی در گرایش آموزش ریاضی فعالیت دارند، به صورت متوسط به درآمد 52000 دلاری در هر سال با آموزش ریاضی می‌رسند. حداکثر درآمد این عزیزان در طول سال بر اساس میزان تجربه و تخصص حدود 80 هزار دلار آمریکا است.
- افرادی که وارد بحث‌های علمی و پژوهشی شده و به عنوان ریاضیدان فعالیت می‌نمایند، به صورت متوسط به درآمد 71000 دلاری رسیده و حداکثر درآمد این عزیزان به حدود 115 هزار دلار در سال می‌رسد.
دقت کنید که فارغ‌التحصیلان رشته ریاضیات و کاربردها می‌توانند در شغل‌های متفاوت‌تری نسبت به موارد بالا نیز استخدام شوند.
