دانش‌آموزان مقطع نهم برای انتخاب رشته باید به نکات مهمی توجه کنند. نکات زیادی برای انتخاب رشته در پایه نهم وجود دارد که دانش‌آموزان باید به‌تمامی آنها توجه کنند. گروه آزمایشی علوم تجربی یک رشته پرطرف‌دار است که داوطلبین زیادی داشته و در کنکور رقبای زیادی با همدیگر در رشته هایی مانند پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی به رقابت می‌پردازند. شرایط لازم برای انتخاب رشته تجربی در این نوشتار ارائه شده است.
با گزینه دو همراه باشید.
برای انتخاب رشته نهم باید معیارهای مختلفی را در نظر بگیرید اما به طور کلی می‌توان قوانین و شرایط انتخاب رشته در سال نهم را در ۴ مورد خلاصه کرد:
شرایط لازم برای انتخاب رشته تجربی در دوره دبیرستان، کسب حدنصاب در نمرات درسی و نمره لازم در امتیازات هدایت تحصیلی پایه نهم است.
برای انتخاب رشته تجربی نیاز است که معدل و نمرات دروس در حد قابل‌قبولی باشد. هر فردی با هر معدل و هر نمره‌ای قادر نیست که در این رشته وارد شود. در زیر شرایط ورود به رشته تجربی برای دانش‌آموزان پایه نهم را ذکر کرده‌ایم:
دانش‌آموزان گرامی توجه داشته باشند که به صورت کلی برای انتخاب رشته تجربی در مقطع نهم به دهم، مجموع نمره دروس ریاضی، علوم در سه پایه هفتم، هشتم، نهم نباید کمتر از 42 باشد. نمره درس ریاضی و علوم در سه سال متوسط اول با ضریب 3 محاسبه می‌شود.
در جدول زیر شرایط لازم برای انتخاب رشته تجربی به صورت خلاصه ارائه شده است.
| شرایط پذیرش در رشته علوم‌تجربی | |
|---|---|
| عنوان دروس | شرایط |
| مجموع نمرات ریاضی و علوم‌تجربی | حداقل ضریب 42 |
| ریاضی | ضریب 3 و حداقل نمره 13 |
| علوم‌تجربی | ضریب 3 و حداقل نمره 14 |
| معدل | حداقل 14 |
با ذکر یک مثال نمرات لازم برای رشته ریاضی را شرح می‌دهیم. اگر نمره درس ریاضی و علوم‌تجربی هر سه‌پایه هفتم، هشتم و نهم حداقل 14 باشد، مجموع سه نمره 42 می‌شود و افراد می‌توانند برای انتخاب این رشته اقدام کنند؛ بنابراین نمره درس ریاضی و علوم‌تجربی نباید از 13 کمتر باشد و می‌بایست مجموع سه نمره به 42 برسد.
میانگین معدلی که دانش‌آموز باید برای انتخاب رشته کسب کند، 14 است که این معدل از جمع نمرات دروس ضرب شده در ضریب خاص و تقسیم حاصل‌جمع بر تعداد به دست می‌آید. به عبارتی مجموع نمره‌های دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با درنظرگرفتن ضریب هر یک از دروس، حداقل 252 باشد. یعنی اگر نمره‌های هر درس رو با توجه به ضریبشان میانگین بگیریم معدل رشته باید حداقل 14 باشد. نمرات دانش‌آموزان با ضرایب اختصاصی برای هر پایه‌ی تحصیلی در مقطع متوسطه‌ی اول در زیر ارائه شده است:
دقت کنید برای محاسبه‌ی معدل در انتخاب رشته، باید نمرات برگه‌ی امتحانی خردادماه در نظر گرفته شود. برای مثال اگر دانش‌آموزی در درس علوم نمرات زیر را کسب کرده باشد، ملاک انتخاب رشته چند خواهد بود؟
ابتدا نمرات کسب شده توسط دانش‌آموز در ضریب‌های بیان شده ضرب می‌شوند، سپس با یکدیگر جمع شده و نتیجه بر 5 تقسیم خواهد شد. نمرات به ترتیب 14 و 16 و 30 به دست می‌آید، زمانی که مجموع این اعداد یعنی 60 را بر 5 تقسیم کنیم نتیجه 12 خواهد شد.
نمرات برای انتخاب رشته نهم به دهم به دو شکل تأثیرگذار است:
علاقه‌مندان به تحصیل در رشته تجربی باید علاوه بر علاقه و استعداد، شرایط دیگری در ابعاد فردی و تحصیلی داشته باشند که در زیر جزئیات لازم را شرح می‌دهیم.
در زیر شرایط فردی لازم برای انتخاب رشته تجربی پایه نهم ارائه شده است:
هدایت تحصیلی فرایندی است که توسط وزارت آموزش‌وپرورش طراحی شده است. در این فرایند، به برگزاری آزمون‌های مشاوره‌ای، نظرسنجی از دبیران، والدین و مشاوران، کشف استعداد و علایق دانش‌آموزان پرداخته می‌شود. دانش‌آموز براساس آیتم‌های بالا، به انتخاب رشته تحصیلی می‌پردازد.
دانش‌آموزان زمانی که در آستانه انتخاب رشته قرار دارند اولین تصمیم مهم زندگی خود را برای آینده تحصیل و شغلی می‌گیرند. برای این تصمیم باید جنبه‌های متعددی را مدنظر داشت. دانش‌آموزان پایه نهم برای ورود به مقطع دهم بایستی پس از امتحانات پایانی خردادماه انتخاب رشته انجام دهند. در انتخاب رشته پایه دهم، نمرات سه سال متوسط اول، آزمون مشاوره‌ای، علاقه و استعداد دانش‌آموز و… تأثیرگذار است.
دانش‌آموزان پایه سوم متوسط اول بعد از دریافت کارنامه خود و در زمان مقرر فرایند هدایت تحصیلی را انجام داده و رشته موردنظر خود را انتخاب می‌کنند. توجه داشته باشید که انتخاب رشته دانش‌آموزان در پایه نهم به سال 1403-1402 به صورت غیرحضوری و اینترنتی انجام می‌شود.
نتایج بررسی مشاوره‌ای و سوابق تحصیلی در دو فرم شماره 6 و 7 قابل‌دسترس است.
منظور از حرف الف: درصورتی‌که دانش‌آموز حداقل نمره کتبی برای ورود به رشته را کسب کند، بدون درنظرگرفتن ظرفیت منطقه می‌تواند در رشته موردنظر ثبت‌نام کند.
منظور از حرف ب: دانش‌آموزانی که حرف ب را کسب می‌کنند به‌عنوان ذخیره تلقی می‌شوند و در صورت انصراف دانش‌آموزان اولویت الف امکان ثبت‌نام را خواهند داشت.
دانش‌آموزان پایه نهم برای ورود به دوره متوسطه دوم نیازمند تکمیل فرم‌های هدایت تحصیلی هستند. هر یک از فرم‌ها باید توسط افراد مشخص شده‌ای تکمیل گردد. در زیر فرم‌های هدایت تحصیلی ارائه شده است:
فرم اول: آزمون مشاوره‌ای
آزمون‌های مشاوره‌ای توسط مشاور مدرسه با توجه به ارزشیابی‌های صورت پذیرفته از دانش‌آموز تکمیل می‌شوند. در این فرم رشته‌ها براساس اولویت از 1 تا 30 امتیازبندی می‌شوند.
فرم دوم: فرم دبیران
در این فرم، دبیران براساس شرایط تحصیلی دانش‌آموز، رشته‌های تحصیلی که وی می‌تواند در آنها وارد شود را اولویت‌بندی می‌کنند. در این فرم از 1 تا 10 رشته اولویت‌بندی می‌شود.
فرم سوم: فرم مشاور
در این فرم مشاور مدرسه براساس شناخت دانش‌آموز اقدام به تکمیل فرم می‌نماید. مشاور برای تکمیل این فرم به توانایی‌ها و شخصیت دانش‌آموز توجه می‌کند. در این فرم از 1 تا 10 رشته انتخاب می‌شود.
فرم چهارم: فرم دانش‌آموز
در این فرم دانش‌آموز براساس توانایی‌ها و علاقه خود به انتخاب رشته می‌پردازد و رشته‌ها را از 1 تا 10 اولویت‌بندی می‌کند.
فرم پنجم: فرم اولیا
فرم هدایت تحصیلی والدین بر اساس فرم‌های دانش‌آموزان، معلمان و مشاوران مدرسه از 1 تا 5 اولویت‌بندی می‌شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که اولویت‌هایی که در فرم نهایی هدایت تحصیلی ارائه می‌شود، جنبه تجویزی ندارد و توصیه‌ای است. یعنی اگر دانش‌آموز امتیاز لازم برای یک گروه آزمایشی دیگر را داشته باشد می‌تواند وارد آن رشته شود.
مجموعه امتیازاتی که دانش‌آموز در هریک از موارد زیر کسب می‌کند، در نهایت هدایت تحصیلی وی را رقم می‌زنند. در زیر امتیازات لازم برای ورود به رشته تجربی ارائه شده است.
در جدول زیر امتیازات موردنیاز برای انتخاب رشته تجربی در پایه نهم ارائه شده است.
| امتیازات لازم برای ورود به رشته تجربی | |
|---|---|
| 1 | علایق دانش‌آموز: ۱۰ درصد |
| 2 | نظر والدین: ۵ درصد |
| 3 | نظر معلمان تمام دروس: ۱۰ درصد |
| 4 | نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای: ۳۵ درصد |
| 5 | عملکرد درسی دانش‌آموز: ۳۵ درصد |
| 6 | نظر مشاور تحصیلی: ۱۰ درصد |
از شرایط انتخاب رشته تجربی در هدایت تحصیلی و وورد به رشته تجربی، توجه به ظرفیت مدارس در سال تحصیلی 1403-1402 است. به طور مثال اگر ظرفیت پذیرش منطقه 2 تهران برای پذیرش رشته تجربی 2000 نفر باشد و در این منطقه 3500 نفر در اولویت الف باشند، با توجه به جدول امتیازات و سایر شرایط لازم ، 2000 نفر اول مجاز به انتخاب رشته تجربی در این منطقه خواهند شد. البته اگر از میان این 2000 نفر، افرادی از ادامه تحصیل در این رشته انصراف دهند، ظرفیت خالی ایجاد می شود و صندلی برای سایر دانش آموزان متقاضی خالی می شود.
جدول زیر با استفاده از نظریه هالند ارائه شده است، در این جدول براساس نوع تیپ شخصیتی که فرد دارد، رشته تحصیلی مناسب برای وی پیشنهاد می‌شود. از این جدول برای انتخاب رشته استفاده می‌شود.
| جدول انتخاب رشته نهم براساس تیپ شخصیتی | |
|---|---|
| تیپ شخصیتی | هدایت تحصیلی |
| واقع‌گرا | فنی و حرفه‌ای، کشاورزی، صنعتی، تربیت‌بدنی رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با اشیا و ابزار باشد و جنبه فنی داشته باشد. |
| جستجوگر | علوم ریاضی و علوم‌تجربی رشته‌های تحصیلی و مشاغلی که با داده کار می‌کنند و مستلزم تحقیق و پژوهش مداوم هستند. |
| هنری | رشته‌های هنری، طراحی گرافیک، زبان، برخی رشته‌های علوم‌انسانی، تجربی و ریاضی رشته تحصیلی و مشاغلی که در ارتباط با داده‌ها و اشیا بوده و خلاقیت و ابتکار در آنها اهمیت داشته باشند. |
| اجتماعی | رشته‌های علوم اجتماعی، علوم تربیتی، الهیات، علوم قضایی و حقوق، روان‌شناسی، مشاوره هر نوع رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با مردم باشد و در ارتباط با آموزش، تدریس و رفاه اجتماعی هستند. |
| متهور | رشته‌های علوم‌تجربی، بازرگانی، مدیریت، علوم قضایی، حقوق، علوم سیاسی رشته‌ها و مشاغلی که با مردم سروکار دارند و در حوزه سازماندهی، مدیریت و فروشندگی هستند. |
| قراردادی | رشته‌های امور اداری و دفتری، حسابداری، بازرس مالی، بانکداری رشته‌ها و شغل‌هایی که با جزئیات و کار با داده‌ها ارتباط دارند. |
سهمیه‌های مؤثر در انتخاب رشته نهم به دهم، شامل سهمیه مناطق، سهمیه ایثارگران، سهمیه جانبازان، سهمیه خانواده شهدا و سهمیه رزمندگان است. افرادی که از این سهمیه‌ها برخوردار هستند، در اولویت پذیرش قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که مهم‌ترین سهمیه، سهمیه مناطق است. این سهمیه امکان انتخاب و ورود به مدارس دولتی و نمونه دولتی هر رشته را با توجه به منطقه زندگی را تعیین می‌کند.
دروس تخصصی رشته تجربی در دوره متوسط اول در زیر ارائه شده است:
| دروس تخصصی رشته تجربی دوره متوسطه دوم | |
|---|---|
| پایه تحصیلی | دروس تخصصی |
| دهم | ریاضی 1 |
| فیزیک 1 | |
| شیمی 1 | |
| زیست‌شناسی 1 | |
| آزمایشگاه علوم‌تجربی 1 | |
| یازدهم | ریاضی 2 |
| زیست‌شناسی 2 | |
| فیزیک 2 | |
| شیمی 2 | |
| زمین‌شناسی | |
| آزمایشگاه علوم‌تجربی 2 | |
| دوازدهم | ریاضی 3 |
| زیست‌شناسی 3 | |
| فیزیک 3 | |
| شیمی 3 | |
دانش‌آموزان برای ورود به رشته تجربی باید اهداف بلندمدت خود را مشخص کنند. دانش‌آموزان اغلب براساس شغل آینده که مدنظر دارند در یکی از گروه‌های آزمایشی انتخاب رشته می‌کنند. مشاغل مرتبط با رشته تجربی می‌تواند یک دیدگاه کلی به دانش‌آموزان بدهد تا با دیدی بازتر برای این اقدام مهم وارد عمل شوند. در زیر مشاغل مرتبط با رشته تجربی ارائه شده است.
| رشته های دانشگاهی علوم تجربی | ||||
|---|---|---|---|---|
| پزشکی | دندانپزشکی | داروسازی | دامپزشکی | فیزیوتراپی |
| تکنولوژی پرتوشناسی | علوم آزمایشگاهی | اتاق عمل | هوشبری | اعضاء مصنوعی |
| پرستاری | دندانپزشکی | بینایی‌سنجی | شنوایی‌شناسی | مهندسی فضای سبز |
| مدیریت خدمات بهداشتی | مامایی | گفتاردرمانی | کاردرمانی | تکنولوژی پرتودرمانی |
| علوم تغذیه | علوم و صنایع غذایی | زمین‌شناسی | زیست‌شناسی | زیست‌شناسی سلولی |
| بیوتکنولوژی | بهداشت محیط | مهندسی منابع طبیعی | فوریت‌های پزشکی | تکنولوژی تولیدات دامی |
| تکنولوژی تولیدات گیاهی | تکنولوژی جنگلداری | تکنولوژی چوب | تکنولوژی محیط‌زیست | تکنولوژی مرتع و آبخیزداری |
| تولید و بهره‌برداری گیاهان دارویی معطر | کتابداری در شاخه پزشکی | مدارک پزشکی | شیمی و پدافند جنگ‌های شیمیایی | تکنولوژی پزشکی هسته‌ای |
| تکنسین پروتزهای دندانی | شیمی | تکنولوژی شیلات | مهندسی کشاورزی | میکرو بیوتکنولوژی – ژنتیک |
| آموزش ابتدايی | آموزش زیست‌شناسی | آموزش كودكان استثنايی | تكنولوژی اتاق عمل | اعضای مصنوعی و وسايل کمکی |
| بهداشت مواد غذايی | بهداشت و بازرسی گوشت | |||
ممکن است داوطلبین زیادی این سؤال را در ذهن خود داشته باشند، رشته تجربی نیازمند پشتکار و تلاش زیادی است و کسب نمره عالی برای دروس تخصصی آن بسیار اهمیت دارد. اما اگر می‌خواهید به صورت کاملاً شفاف به پاسخ سؤال خود برسید، باید عرض کنیم که این رشته نسبت به رشته‌های دیگر نیازمند تلاش بیشتری است و جزء رشته‌های سخت به حساب می‌آید. اما سخت بودن به این معنا نیست که نمی‌توانید از پس این رشته برآیید. اگر دانش‌آموزی استعداد تحصیلی در رشته تجربی را داشته باشد، می‌تواند با پشتکار و درس‌خواندن بهترین نمرات را اخذ کند.
حدود 46 درصد دانش‌آموزان کشور در رشته‌ی تجربی مشغول تحصیل هستند.
همان طور که می‌دانید بیشترین داوطلبین کنکور از گروه آزمایشی علوم‌تجربی هستند. می‌توان به صورت تقریبی گفت که از 10 نفری که قرار است انتخاب رشته کنند 8 نفر از آنها به سراغ رشته تجربی می‌روند. علت محبوب بودن گروه آزمایشی علوم‌تجربی چیست؟
یکی از مهم‌ترین دلایل انتخاب رشته تجربی، مشاغل آینده‌دار آن است. رشته علوم‌تجربی راه را برای ورود به رشته‌های پرطرف‌دار مانند پزشکی و داروسازی باز می‌کند. همچنین به دلیل اینکه رشته‌های پیراپزشکی بازار کار خوبی در جامعه دارند، داوطلبین زیادی برای ورود به این رشته‌ها با همدیگر رقابت می‌کنند.
از دیگر دلایلی که دانش‌آموزان به سراغ رشته تجربی می‌روند، درآمد نسبتاً خوب مشاغل رشته تجربی است. برای مثال درآمد پزشکان، دندانپزشکان، داروسازان و پیراپزشکان مناسب بوده و بازار کار خوبی برای فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها وجود دارد.
در فرهنگ ایران، جایگاه اجتماعی بسیار مهم است. ممکن است این دیدگاه که “اگر پزشک یا مهندس شوی مورداحترام قرار می‌گیری” در خانواده‌های بسیاری از دانش‌آموزان وجود داشته باشد. ما در این جا قرار نیست دیدگاه‌ها را نقد کنیم، بلکه دلیل محبوب بودن رشته تجربی را بیان کرده‌ایم.
برای انتخاب رشته موفق نیاز است تا علاقه و آینده شغلی مورد توجه قرار گیرد. بااین‌حال بسیاری از دانش‌آموزان اطلاع دقیقی از رشته انتخابی خود ندارند، بنابراین می‌توانند با کمک هدایت تحصیلی و مشاوره انتخاب رشته صحیح را انجام دهند. برای انتخاب رشته نیاز است تا به عوامل زیر توجه شود:
برای شناخت دقیق از استعداد نیاز است تا به نمرات سال‌های قبل توجه شود و براین‌اساس وضعیت تحصیلی خود را در نظر بگیرید. رشته تجربی به توانایی بالای دانش‌آموز در دروس زیست و شیمی نیازمند است؛ بنابراین داشتن پایه قوی در این دو درس و همچنین ریاضی و فیزیک برای موفقیت در این رشته الزامی است. علاوه بر این موارد، دانش‌آموزان باید به علوم زیستی علاقه داشته باشند تا در رشته‌های دانشگاهی به مشکل بر نخورند.
دانش‌آموزان بایستی به امکانات و شرایط موجود، انتخاب رشته خود را انجام دهند.
دانش‌آموزان پایه نهم نیاز است تا یک درک درست از رشته‌ها داشته باشند. اطلاع کامل در مورد یک رشته، بازار کار، آینده تحصیلی و شغلی، درآمد و… می‌تواند به دانش‌آموزان درک درستی ارائه دهد.
برای انتخاب رشته تجربی در مقطع نهم به دهم باید نمرات دروس ریاضی و علوم و همچنین معدل بالا باشد. برای ورود به این رشته باید نمره درس علوم 15 و نمره درس ریاضی 14 و معدل باید بالای 14 باشد.
دانش‌آموزانی که به علوم پایه و علوم پزشکی و همچنین دروس زیست و شیمی علاقه زیادی دارند و علاوه‌برآن پشتکار و استعداد کافی در این زمینه را دارند می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای انتخاب رشته تجربی باشند.
فرم هدایت تحصیلی والدین بر اساس فرم‌های دانش‌آموزان، معلمان و مشاوران مدرسه از 1 تا 5 اولویت‌بندی می‌شود.
شرایط انتخاب رشته در پایه نهم شامل نمره هدایت تحصیلی، نمرات برخی از دروس مهم هر رشته، معدل سه سال متوسطه دوره اول و سهمیه است.
یکی از شرایط انتخاب رشته در پایه نهم این است که معدل سه سال دوره اول متوسطه حداقل ۱۴ باشد.
خیر. عملکرد تحصیلی تنها 35 درصد در انتخاب رشته تأثیر دارد. عوامل دیگری هم در نظر گرفته می‌شوند که شامل آزمون‌های مشاوره‌ای (30 درصد)، نظر دبیران (10 درصد)، نظر مشاور (10 درصد)، نظر خود دانش‌آموز (10 درصد) و نظر والدین (5 درصد) است.
دانش آموزانی که اولویت ب را کسب می کنند، به عنوان ذخیره تلقی شده و در صورت انصراف دانش آموزان اولویت الف یا دارا بودن ظرفیت، امکان ثبت نام در مدرسه را خواهند داشت.
رشته تجربی نیازمند استعداد و علاقه است. اگر دانش‌آموزان به رشته تجربی علاقه داشته و استعداد لازم برای ورود به این رشته را داشته باشند، می‌توانند با کسب نمرات لازم در فرم‌های هدایت تحصیلی، این رشته را در اولویت خود قرار دهند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
مؤسسه آموزشی فرهنگی گزینهدو برگزارکننده آزمون آزمایشی ویژۀ داوطلبان آزمون سراسری و آزمون‌های استاندارد ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دورۀ اول متوسطه و پایه‌های دهم و یازدهم می‌باشد. گزینهدو به‌عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه خدمات نوین آموزشی، نرم‌افزارهای گوناگونی را جهت بهبود فرآیند آموزش و سنجش برای دانش‌آموزان و مدارس ارائه می‌کند.
