در این فیلم آموزشی تابع نمایی و ویژگی های آن توضیح داده شده است.

پخش ویدئو

تابع نمایی و ویژگی های آن

تعریف تابع نمایی: هر تابع با ضابطه f(x)=ax که در آن a>0 و a≠1 یک تابع نمایی نامیده می شود.

نکته: هر تابع با ضابطه f(x)=kax  که در آن k≠0 ، a>0 و a≠1 نیز یک رفتار نمایی دارد.

به عنوان مثال، توابع f(x)=x3 و g(x)=(2/5)x، نمایی هستند ولی توابع f(x)=(-2)x یا g(x)=1x توابع نمایی نمی باشند.

برای مشاهده نمودار توابع نمایی می توانید ویدئو آموزشی را مشاهده کنید.

تابع  f(x)=ax ، a>1 دارای ویژگی های زیر می باشد:

  • تابع یک به یک است.
  • برد تابع به صورت ( ∞+,0) و دامنه آن R است.
  • تابع اکیدا صعودی است، یعنی داریم:

x>y ↔ ax>ay

هرچقدر x را زیاد کنیم، مقدار تابع زیاد می شود.

تابع  f(x)=ax ، 0<a<1 دارای ویژگی های زیر می باشد:

  • تابع یک به یک است.
  • برد تابع به صورت (∞+,0) و دامنه آن R است.
  • تابع اکیدا نزولی است، یعنی داریم:

x>y ↔ ax < ay

هرچقدر x را زیاد کنیم، مقدار تابع کم خواهد شد.

 تابع نمایی یک تابع یک به یک می باشد.

نمونه تست توابع نمایی

به نمونه تست زیر توجه کنید:

تست اول) اگر در تابع f(x) = a (bx) داشته باشیم f (2) = 12 و f(5)  = 96 مقدار f(1) کدام است؟

  1. 12
  2. 8
  3. 6
  4. 4

گزینه 3 پاسخ صحیح می باشد.

مقدار f(2) و f (5) را به صورت زیر به دست خواهیم آورد.

f(2)=ab2=12

f(5)=ab5=96

حال دو رابطه بالا را بر یکدیگر تقسیم می نمائیم.

b3=8     b=2       a=3

پس ضابطه تابع نمایی به صورت زیر خواهد بود.

f(x)=3 (2x)

حال مقدار f(1) را به دست می آوریم.

f(1)=3×21=6

به نمونه تست دوم دقت کنید:

تست دوم) اگر در تابع نمایی f(x)=(3a-1)6 با افزایش مقادیر x ، مقادیر y نیز افزایش پیدا کند، حدود a کدام است؟

  1. (∞+, 1/3)
  2. (1, 1/3)
  3. (∞+, 2/3)
  4. (2/3, 1/3)

گزینه 3 پاسخ صحیح می باشد.

با توجه به صورت سوال تابع اکیدا صعودی است. بنابراین باید عبارت 3a-1 از یک بزرگتر باشد.

3a-1>1  a>2/3

بنابراین بازه a برابر است با (∞+, 2/3).

نکته: در تابع y=ax اگر مقادیر دامنه، دنباله حسابی باشند، مقادیر برد دنباله هندسی خواهند بود.

به تست زیر دقت کنید:

تست سوم) کدام یک از موارد زیر نقاط واقع روی یک تابع نمایی را مشخص می کند؟

  1. 321x
    852y
  2. 842x
    321y
  3. 531x
    842y
  4. 842x
    2793y
    گزینه 3 پاسخ صحیح می باشد.

جدولی متعلق به تابع نمایی است که اگر مقادیر دامنه دنباله حسابی است، برد آن دنباله هندسی باشد. تنها گزینه ای که این خاصیت را دارد گزینه 3 می باشد.

برای شناخت توابع نمایی و آشنایی با نمودار آن ویدئوی آموزشی این جلسه را مشاهده نمایید.

سوالات متداول

تابع نمایی، تابعی است که ضابطه آن به صورت f(x)=ax که در آن a>0 و a≠1 می باشد.

تابع نمایی  f(x)=ax ، در حالتی که a>1 باشد اکیدا صعودی است.

0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x