یادگیری جدول تناوبی برای پاسخ دهی به سوالات امتحانی و تستهای کنکور سراسری بسیار مهم میباشد. لازم است عناصر اصلی را به خوبی بشناسید. دوره و گروه های عناصر، دانستن موقعیت آنها از اهمیت زیادی برخودار است. در جدول تناوبی عناصر باید یک سری عناصر از گروه ها را بشناسید.
جدول تناوبی
شیمیدانها 118 عنصر شناخته شده را براساس ویژگیهایشان در جدولی دستهبندی کردهاند که به آن جدول تناوبی عناصر میگویند. دستهبندی عناصر با این روش نخستین بار توسط مندلیف انجام شد. با شناخت عناصر بیشتر این جدول کاملتر گردید و به شکل امروزی درآمد. جدول تناوبی به دانشمندان كمک میكند تا اطلاعات ارزشمندی از ویژگیهای عنصرها را به دست آورند و براساس آن، رفتار عنصرهای گوناگون را پیشبینی كنند.
در جدول تناوبی امروزی، عنصرها بر اساس افزایش عدد اتمی سازماندهی شدهاند، به طوری كه جدول دورهای عنصرها از عنصر هیدروژن با عدد اتمی یك 1=Z آغاز و با عدد اتمی 118 به پایان میرسد.
در جدول تناوبی، 7 دوره و 18 گروه وجود دارد.
دوره و گروه
هر ردیف افقی جدول، كه نشان دهندۀ چیدمان عنصرها برحسب افزایش عدد اتمی است، دوره نام دارد؛ در حالی كه هر ستون، شامل عنصرها با خواص شیمیایی مشابه است و گروه نامیده میشود. بدیهی است خواص شیمیایی عنصرهایی كه در یک دوره از جدول جای دارند، متفاوت است. با پیمایش هر دوره از چپ به راست، خواص عنصرها بهطور مشابه تکرار میشود؛ هر خانه از جدول به یك عنصر معنی تعلق دارد و حاوی برخی اطالعات شیمیایی آن عنصر است. برای منونه خانۀ شمارۀ هفت به عنصر نیتروژن تعلق دارد.
گروه یک: ظرفیت این گروه یک می باشد. ترکیبش با هیدروژن Hx می باشد، ترکیبش با اکسیژن، x2o است که به آن اکسید گفته می شود. ترکیبش با کلر، xcl است. گروه یک ، یون یک بار مثبت یعنی +x تشکیل می دهند.
گروه دو: در این گروه، ظرفیت دو می باشد. ترکیبش با هیدروژن، XH2، اکسید اصلی آن xo، ترکیبش با کلر، xcl2 می باشد. کاتیون +x2 را تشکیل می دهد.
گروه سوم: ظرفیت این گروه سه می باشد. با هیدروژن، XH3، اکسید آن ها x2o3 ، با کلر ترکیب xcl3 را به وجود می آورند.
گروه چهارم: ظرفیتشان 4 می باشد. ترکیبشان با هیدروژن، XH4 ، اکسید آن ها x2o، ترکیبشان با کلر، xcl4 را پدید می آورد.
گروه پانزده: کمترین ظرفیت3، بیشترین 5 است. ترکیب اکسیژن دارش، XH3 ، ترکیب کلردار آن ها xcl3 و xcl5 می شود.
گروه شانزده: ظرفیتشان دو، چهار و شش می باشد. ترکیب هیدروژن دارشان H2x، ترکیب اکسیژن دار اصلی آن ها xo2 و xo3 می شود.
گروه هفده: ظرفیتشان یک، سه، پنج و هفت می باشد. ترکیب هیدوژن دار آن ها Hx، ترکیب اکسیژن دار آن ها به جز عنصر فلوئور، x2o ،x2o3 ، x2o5، x2o7 می باشد.
در جدول تناوبی عناصر، ظرفیت گروه های مختلف عناصر متفاوت می باشد.
تست: چند مورد از عبارتهای زیر درمورد عنصری با عدد اتمی 33، درست است؟
الف) با جذب 3 الکترون، آنیون پایدار ایجاد میکند.
ب) با کلر، ترکیباتی به فرمول مولکولی ACl3 و ACl5 ایجاد میکند.
ج) در ترکیب فلوئوردار خود با بالاترین ظرفیت، از قاعدۀ هشتتایی پیروی می کند.
د) با هیدروژن، ترکیبی به فرمول AH5 ایجاد می نماید.
- 1
- 2
- 3
- 4
پاسخ: گزینه 2 پاسخ صحیح می باشد.
به منظور یادگیری بیشتر جدول تناوبی و گروه بندی عناصر می توانید فیلم آموزشی را مشاهده کنید.
سوالات متداول
ظرفیت عناصر این گروه، یک می باشد.
ترکیب هیدروژن دار این گروه، می باشد.
گروه دو، کاتیون را تشکیل می دهند.