در این جلسه آموزشی از عربی پایه دهم به نکاتی پیرامون فعل مجهول و نائب فاعل پرداخته می شود.
نایب فاعل در زبان عربی
نائب فاعل در فعل مجهول دقیقا مانند فاعل در فعل معلوم تعیین می شود. یعنی در سه نقش ظاهر می شود.
- «اسم ظاهر» (در صیغه های سوم شخص مفرد)
- «ضمیر متصل شده به فعل»
- «ضمیر مستتر» یا پنهان شده در فعل
حال به ذکر مثال هایی از موارد بالا می پردازیم:
قُتِلَ العَدُّو : در این مثال کلمه «العدُّو» نائب فاعل می باشد که اسم ظاهر می باشد.
الأعداءُ قُتِلوا : در این نمونه کلمه «قُتِلوا» نائب فاعل ضمیر بارز «واو» است.
العدوُّ یُقتَلُ : در این نمونه نیز کلمه «یُقتَلُ» نائب فاعل ضمیر مستتر «هو» می شود.
در درس جمله فعلیه روش تعیین فاعل بیان شده است و از همان روش برای تعیین نائب فاعل استفاده می شود.
ضمنا در نظر بگیرید که فعل مجهول علامت دارد، با توجه به علائمش می توان تشخیص داد که فعل مجهول است و اینگونه می توان نائب فاعل را تشخیص داد.
در فعل مجهول، نایب فاعل در سه نقش اسم ظاهر، ضمیر متصل به فعل و ضمیر مستتر ظاهر می شود.
نکات فعل مجهول
فعل مجهول به جهت اهمیتی که دارد، دارای نکات فراوانی برای تست ها نیز می باشد. در ادامه تعدادی از این نکات را با هم بررسی خواهیم کرد:
- فعل امر، فعل لازم (که مفعول ندارد) و افعال ناقصه «کان» مجهول نمی شوند.
- اگر از ما بخواهند که فعل مجهول را از بین چند گزینه تشخیص دهیم، گزینه ای را انتخاب می کنیم که فعل آن متعدی است (با توجه به ترجمه) ولی مفعول ندارد. مثالی از این نکته ببینید:
قُطِعَت الشجره فی الحدیقه! درخت در باغ قطع شد! فعل «قُطِعَت» فعل مجهول و متعدی .
- مضارع در سه باب (افعال، تفعیل، مفاعله) با (-ُ) شروع می شود. دقت کنید آن ها مجهول نیستند. نمونه هایی از این باب ها ببینید:
یُفعِلُ، یُفَعِّلُ، یُفاعِلُ
برای درک بهتر مطالب و مشاهده مثالهای بیشتر، ویدئو این جلسه را که به نایب فاعل می پردازد مشاهده نمایید.
سوالات متداول
نایب فاعل در فعل مجهول در سه نقش اسم ظاهر، ضمیر متصل به فعل و ضمیر مستتر ظاهر می شود.
فعل امر، فعل لازم و افعال ناقصه مانند “کانَ” هیچگاه مجهول نمی شوند.
در سه باب یُفعِلُ، یُفَعِّلُ و یُفاعِلُ، حرکت حرف اول فعل ضمه می باشد اما فعل مجهول نیست.
کوتاه و مفید بود