حال به شناخت اسم ها از نظر معرب و مبنی بودن می پردازیم.

کلیه اسم ها معرب هستنند یعنی هر گونه اعرابی را می پذیرند به جز:

1- ضمائر «أنا، أنتَ، أنتِ، نَحنُ …»، «…ی، کَ، کِ، نا» و «إیّایَ، إیّاکَ، إیّاکِ، إیّانا …» که همیشه مبنی هستند.

2- اسم های استفهام «مَن (چه کسی)، ما (چه چیزی)، متی (کی، چه وقت)، أینَ (کجا)، کَیفَ (چگونه)».

3- اسم های شرط «مَن (هر کس)، ما (هر چه)، أینما (هرجا)». (توجه «إن» حرف شرط است).

4- اسم های اشاره «هذا، هذه، هؤلاء …» و«ذلکَ، اولئکَ» به جز مثناهایشان.

5- برخی از ظرف ها «إذ» و «إذا» (هنگامی که)، أمسِ (امروز)، الانَ (حالا)، هُنا (اینجا)، هناکَ (آنجا)…».

این نکته را در نظر داشته باشید که اسم های مبنی دارای بناء هستند.

1- اگر آخر کلمه مبنی – ُباشد، مبنی بر ضمّ است: نحنُ

2- اگر آخر کلمه مبنی-َ قرار گیرد، مبنی بر فتح می باشد: الّذینَ

3- اگر آخر کلمه مبنی-ِ باشد، مبنی برکسر می شود: هؤلاءِ

4- اگر آخر کلمه مبنی-ْ شده باشد، مبنی بر جزم است: مَنْ