در این ویدئوی آموزشی به نکات و مطالبی پیرامون جملات شرطی از درس دوم عربی یازدهم خواهیم پرداخت.
جملات شرطی
در زبان عربی به کلماتی مانند «إذ: اگر، چنانچه»، «إن: اگر»، «مَن: هرکس» و «ما : هر آنچه، هر چه» ادوات شرط می گوییم.
معمولاً ادوات شرط بر سر عبارتی می آیند که دو فعل دارد. فعل اول فعل شرط و فعل دوم جواب شرط است. نمونه هایی از فعل شرط و جواب شرط را مشاهده کنید:
ما مَرَّ (فعل شرط) فی قَلبِکَ جَرَی (جواب شرط) علی لِسانِکَ
هر چه در قلبت بگذرد، بر زبانت جاری می شود.
به مثال دیگری توجه کنید:
مَن جَرَّبَ (فعل شرط) المُجَرَّبَ حَلَّت (جواب شرط) بِهِ النِّدامَه
هر کس تجربه شده را تجربه کند، پشیمانی بر او فرود می آید!
رابطه شرطی یک رابطه سببیت دارد یعنی تا فعل اول صورت نگیرد، فعل دومی رخ نمی دهد.
فعلی که دقیقا پس از ادوات شرط می آید، فعل شرط خواهد بود، اما جواب شرط لزوما فعل دوم نیست. مثال هایی از این نکته ببینید:
إن تُخفوا (فعل شرط) ما فی صُدورِکُم أوتُبدوهُ یَعلَمهُ (جواب شرط) اللّهُ و یَعلَمُ ما فی السّماوات و الأرض.
اگر آنچه را که در سینه هایتان است، مخفی کنید یا آن را آشکار کنید، خداوند آن را می داند و آنچه را در آسمان ها و زمین است، می داند.
ادوات شرط معمولا بر سر عبارات داری دو فعل قرار می گیرند.
جواب شرط به صورت جمله اسمیه
جواب شرط همیشه به صورت یک فعل نیست، گاهی جواب شرط به شکل جمله اسمیه است که در چنین حالتی حرف «فَـ» پیش از آن می‌آید. به مثالی که جواب شرط جمله اسمیه است، توجه نمایید:
وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ(فعل شرط) عَلی اللهِ فَهُوَ حَسبُهُ(جواب شرط؛ جملۀ اسمیه)
هر کس به خداوند توکل کند، پس او برایش بس است.
فعل مضارع به عنوان فعل شرط
وقتی یک فعل مضارع به عنوان فعل شرط یا جواب شرط به کار رود، ظاهرش تغییر میکند. به این صورت که اگر آخر فعل مضارع «ــُ» باشد به ساکن «ــْـ» تبدیل میشود و در صورتی که آخر آن «ن» باشد، «ن» از آخر آنها حذف میشود؛ به‌جز دو صیغۀ جمع مونث.
به مثالی که فعل مضارع به عنوان فعل شرط در جمله قرار گرفته است، توجه نمایید:
مَن يَتَفَكّرْ (فعل شرط) في خَلقِ الله، يُشاهِدْ (جواب شرط) قُدرَةَ اللهِ
هر كس درباره خلق خدا بیندیشد، قدرت خداوند را می‌بیند.
ترجمه فعل شرط
در جمله‌های شرطی، فعل شرط (چه ماضی، چه مضارع) به صورت مضارع التزامی و جواب شرط نیز (چه ماضی، چه مضارع) به صورت مضارع اخباری یا آینده ترجمه میشود. مثالی در این رابطه مشاهده کنید:
إِنْ تُواصِل (فعل شرط) الجهادَ تُحَقِّق (جواب شرط) النّصرَ.
اگر جهاد را ادامه دهی، پیروزی را محقق می‌کنی (محقق خواهی ساخت).
به منظور آشنایی بیشتر با جملات شرطی و نکات آن ویدئو آموزشی را مشاهده کنید.
سوالات متداول
در زبان عربی اگر ادوات شرط در ابتدای جمله ظاهر شود و جمله به صورتی باشد که وقوع فعل دوم وابسته به فعل اول باشد به آن جمله شرطی می گویند.
کلماتی مانند «إذ: اگر، چنانچه»، «إن: اگر»، «مَن: هرکس» و «ما : هر آنچه، هر چه» از ادوات شرط اصلی می باشند.
در جملات شرطی به فعل اول فعل شرط و به فعل دوم جواب شرط می گویند.
