مبنی: کلمه ای است که حرکت آخر آن همیشه ثابت است و در نقش های مختلف، اعراب مخصوص هر نقش را نمی گیرد.

“خَرَجَ ذلکَ”

“رأیتُ ذلکَ”

“هذا کتابُ ذلکَ”

در نمونه های فوق کلمه “ذلکَ” مبنی می باشد.

در مثال 1 کلمه ذلکَ” مبنی است و نقش فاعل دارد و محلاً مرفوع می باشد.

در مثال 2 “ذلکَ” مبنی است که مفعول و محلاً منصوب است.

در مثال 3 “ذلکَ” مبنی و نقش مضاف الیه را دارد که محلا منصوب می باشد.

کلمه «ذلکَ» به ترتیب در نقش فاعل، مفعول، مضاف الیه قرار دارد، ولی اعراب ویژه نقشها را نپذیرفته، که در چنین حالتی می گویند، اعراب محلی گرفته است.