الکتروسکوپ یا برق نما چیست؟

هنگامی که الکتروسکوپ بدون بار داریم و یک جسم باردار را با آن تماس می دهیم، در این صورت کلاهک و تیغه ها یک نوع بار خواهند گرفت که همنام جسمی است که به آن ها نزدیک شده است، همچنین تیغه ها از یکدیگر باز خواهند شد. ولی همان طور که در تست مشاهده شد، هنگامی که جسم باردار را به دستگاه نزدیک می کنیم، حالت القایی پیش خواهد آمد، بار کلاهک و تیغه ها ناهمنام خواهد شد.

اگر جسم باردار را به الکتروسکوپ نزدیک کنیم، سپس با اتصال به زمین بار القایی را خنثی کنیم. در آن صورت بارهای قسمت پایین به زمین منتقل خواهند شد. در نتیجه تیغه ها خنثی و بسته خواهند شد. حال اتصال به زمین را قطع می کنیم و میله را کنار خواهیم برد، در آن صورت کلاهک و تیغه ها بار همنام خواهند گرفت و تیغه ها مقداری از یکدیگر باز می شوند.

نکته: در آزمایش های مختلف مربوط به الکتروسکوپ از نظر نوع و مقدار بار حالت های متفاوتی داریم.

حالت دیگری وجود دارد که در آن خود الکتروسکوپ باردار است و تیغه ها باز هستند. اگر جسم دارای بار همنام با بار الکتروسکوپ را به آن نزدیک کنیم، هر چه جسم جلوتر رود، تعدادی از بارهای کلاهک به سمت پایین رانده خواهند شد و بار تیغه ها و انحراف آن زیادتر خواهد شد.

اگر جسم با بار ناهمنام را در حالت بالا نزدیک کنیم، عکس اتفاق قبل خواهد افتاد. اگر جسم با بار ناهمنام با بار الکتروسکوپ را به آن نزدیک کنیم، هر چه جسم نزدیک تر، تعدادی از بارهای سمت پایین به طرف کلاهک رانده خواهند شد و بار تیغه ها و انحراف کمتر خواهد شد. ممکن است جسم را به قدری نزدیک کرده که تیغه ها خنثی شده و به یکدیگر بچسبند. اگر از این اینجا به بعد جسم را نزدیک کنیم، دو مرتبه تیغه ها باز خواهند شد. یعنی در تیغه ها بار همنام با جسم ایجاد شده و از اینجا به بعد هر چقدر جسم را نزدیک کنیم، تیغه ها بازتر خواهند شد.

نتیجه گیری: اگر یک جسم باردار را به کلاهک الکتروسکوپ باردار نزدیک کردیم و انحراف تیغه ها زیاد شد، نتیجه می شود جسم دارای بار همنام با دستگاه بوده است. اگر انحراف تیغه ها کم شد، در نتیجه جسم دارای بار ناهمنام با دستگاه است.