در این فیلم آموزشی، الکل ها، روش نام گذاری الکل ها با بیش از دو اتم کربن و نیروی بین مولکولی در الکل ها توضیح داده شده است.
الکل ها و فرمول مولکولی آن ها
فرمول کلی الکل های ساده یا معمولی به صورت R – OH است. R مربوطه، آلکیل است که فرمول ساختمانی آن به صورت CnH2n+1 می باشد. به طور مثال CH3OH یک نوع الکل به نام متانول است که مشهور به الکل چوب می باشد. ، C2H5OH نمونه ای دیگر از الکل ها به نام اتانول است که به الکل میوه مشهور است. ، C3H7OH نوعی دیگری از الکل ها به نام پروپانول است. لازم به ذکر است، یک نوع پروپانول نداریم. اگر تعداد کربن الکل بیشتر از دو عدد باشد، در آن صورت OH می تواند در موقعیت های مختلفی قرار گیرد.
نام گذاری الکل ها با بیش از دو اتم کربن
به طور مثال، پروپانول 3 اتم کربن دارد. OH می تواند اول زنجیر کربن یا وسط قرار گیرد. هنگامی که می خواهیم الکل ها را نام گذاری کنیم، زنجیر را از طرف نزدیکتر به عامل OH ، شماره گذاری خواهیم کرد. سپس موقعیت OH را ذکر می کنیم و بعد از آن نام الکل هم کربن زنجیر اصلی را ذکر می نمائیم. پس زمانی که OH اول زنجیر قرار گیرد، نام آن به صورت 1- پروپانول و هنگامی که OH وسط زنجیر قرار داده شود نام آن به شکل 2- پروپانول خواهد بود.
اگر الکل مورد نظر شاخه دار باشد، بلندترین زنجیر را انتخاب می کنیم. حق تقدم با عامل OH است. بنابراین از طرف نزدیکتر به عامل OH شروع به شماره گذاری خواهیم کرد. بعد از آن، موقعیت شاخه فرعی را ذکر کرده و سپس موقعیت OH را بیان می کنیم.
فرمول کلی الکل های ساده یا معمولی به صورت R – OH می باشد.
نیروی بین مولکولی در الکل ها
در فصل پایه دهم آموختیم که اگر در ساختمان ترکیبی H با یکی از اتم های F, O, N پیوند داشته باشد، نیروی جاذبه ای که بین مولکول های آن تعریف می شود، پیوند هیدروژنی خواهد شد. در ساختمان الکل ها نیز H با O پیوند دارد. بنابراین الکل ها، قطعا دارای پیوند هیدروژنی می باشند. پیوند هیدروژنی مذکور باعث می شود، انحلال پذیری الکل ها در آب بیشتر باشد و نقطه جوش زیادی داشته باشند. در واقع الکل ها نسبت به اترها که ایزومر الکل ها محسوب می شوند، نقطه ذوب و جوش بسیار بالاتری خواهند داشت. بنابراین نیروی اصلی بین مولکولی الکل ها، پیوند هیدروژنی است. لازم به ذکر است الکل ها هر چه سنگین تر می شوند، بخش ناقطبی آن ها برتری پیدا خواهد کرد. بنابراین باعث می شود نیروهای واندروالسی دیگری در نواحی دیگری از الکل به وجود آید. با افزایش تعدا کربن، این نیروها غالب شده و باعث می شوند قدرت پیوند هیدروژنی کمتر شده یا تضعیف شود. به طور مثال در هگزانول، هپتانون، اکتانول، نیروهای بین مولکولی بخش ناقطبی به قدری قوی است که بر پیوند هیدروژنی غلبه خواهد کرد.
الکل ها شامل دو بخش قطبی و ناقطبی هستند که با توجه به برتری یک بخش، در یک نوع حلال (قطبی، ناقطبی) انحلال پذیری بیشتری دارند.
در الکل ها مانند سایر ترکیبات با افزایش تعداد کربن در زنجیر یا ساختمان الکل نقطه ذوب و جوش افزایش پیدا خواهد کرد.
به منظور یادگیری بیشتر با موضوع الکل ها، نام گذاری آن ها و نیروی بین مولکولی در الکل ها می توانید فیلم آموزشی را مشاهده کنید.
سوالات متداول
فرمول کلی الکل های معمولی یا ساده به شکل R – OH می باشد. R ذکر شده، آلکیل است
برای نام گذاری الکل ها با بیش از دو اتم کربن، ابتدا زنجیر را از طرف نزدیکتر به عامل OH ، شماره گذاری می نمائیم. بعد از این مرحله، موقعیت OH را بیان نموده و سپس نام الکل هم کربن زنجیر اصلی را خواهیم نوشت.
در ساختار الکل ها H با O دارای پیوند است. همان طور که می دانیم اگر در ساختمان ترکیبی H با اتم O پیوند داشته باشد، در آن صورت نیروی جاذبه ای که بین مولکول های آن تعریف خواهد شد، دارای پیوند هیدروژنی می باشد. لذا الکل ها، قطعا دارای پیوند هیدروژنی خواهند بود و نیروی اصلی بین مولکولی الکل ها، پیوند هیدروژنی می باشد.
